لیلا مقتدایی

مقدمه و هدف: امروزه، سازمان ها ی بسیاری با پدیده ی طفره روی اجتماعی مواجه هستند و می توان گفت که طفره روی اجتماعی به یک نیروی بازدارنده ی قدرتمند و یک عامل نهفته ی خطرناک در سازمان ها تبدیل شده است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه ی عدالت سازمانی و قابلیت مشاهده پذیری وظایف با ادراک طفره روی اجتماعی همکاران در بین معلمان انجام شده است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش انجام پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری این پژوهش، عبارت است از کلیه ی معلمان ابتدایی شهرستان فلاورجان در سال تحصیلی 1401-1402 که تعداد آن ها 416 نفر براورد شد. بر اساس جدول کرجسی و مورگان، تعداد 200 نفر از این جامعه ی آماری به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه ی آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش شامل پرسش نامه های ادراک طفره روی اجتماعی همکاران، قابلیت مشاهده پذیری وظایف و عدالت سازمانی است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه ی گام به گام در نرم افزار 26-SPSS انجام گرفت.  یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد که عدالت سازمانی و قابلیت مشاهده پذیری وظایف رابطه ی معناداری در جهت عکس با ادراک طفره روی اجتماعی همکاران دارند. همچنین عدالت توزیعی حدود 16 درصد از ادراک طفره روی اجتماعی همکاران و عدالت توزیعی و قابلیت مشاهده پذیری وظایف به طور همزمان 21 درصد از ادراک طفره روی اجتماعی همکاران را پیش بینی می کنند. بحث و نتیجه گیری: زمانی که معلمان درک کنند که با آن ها منصفانه رفتار می شود و مدیرانشان از مشارکت های فردی آن ها در کار گروهی آگاهی کاملی دارند، ادراک آن ها در مورد طفره روی اجتماعی همکاران کاهش می یابد.

پژوهش حاضر با هدف تدوین بسته آموزشی مدیریت کلاسی سازگار با مغز و تأثیر آن در میزان اهمال کاری تحصیلی و هیجانات آموزشی دانش آموزان انجام شده است. روش پژوهش نیمه تجربی است که شامل پیش آزمون پس آزمون و آزمون پیگیری و گروه کنترل است. جامعه آماری پژوهش را تمامی دانش آموزان پایه اول دوره اول متوسطه عشایری لرستان تشکیل داده است که در نوزده مدرسه تحصیل می کردند. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده، از میان نوزده مدرسه، دانش آموزان چهار مدرسه انتخاب شدند و در گروه های آزمایش و گروه کنترل (بیست نفر گروه آزمایش، هجده نفر گروه کنترل) قرار گرفتند. معلمان مدارس گروه آزمایش براساس بسته آموزشی ای که از قبل طراحی و اعتباریابی شده بود، کار آموزش را طی هشت جلسه 90دقیقه ای آغاز کردند. آنان در این دو ماه، دستورالعمل های شیوه مدیریت کلاس سازگار با مغز را در کلاس درس خود اجرا کردند. در این مدت، کلاس دانش آموزان گروه کنترل به شیوه سنتی (مرسوم) مدیریت می شد. داده های به دست آمده با استفاده از پرسش نامه هیجانات تحصیلی پکران (2005) و پرسش نامه اهمال کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم (1984) و فرم کوتاه پرسش نامه شخصیتی پنج عاملی نئومک کری و کاستا (1992) با استفاده از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس و آزمون تی هم بسته تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان دادند اجرای بسته آموزشی از نظر آماری به طور معناداری (0/5>P) هیجانات منفی و اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان را کاهش و هیجانات مثبت آنان را افزایش داده است؛ اگرچه ثبات تأثیر بسته آموزشی در هیجانات مثبت دانش آموزان در آزمون پیگیری تأیید نشد.

پژوهش حاضر با هدف تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی خودبهسازی و ارزیابی اثر آن بر عملکرد شغلی و چابکی سرمایه انسانی بین مدیران مدارس متوسطه انجام شد. این پژوهش ازنظر هدف، کاربردی و ازلحاظ روش از نوع ترکیبی (کیفی و کمی) با یک طرح اکتشافی بود که در بخش کیفی ابتدا، مؤلفه های خودبهسازی پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل مضمون شناسایی و سپس به تدوین یک بسته آموزشی توجه شد و روش کار در بخش کمی نیز به صورت نیمه تجربی با طرح پیش آزمون، پس آزمون با پیگیری 3 ماهه با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش تمامی مدیران مدارس متوسطه در شهر اصفهان در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که 50 نفر به روش نمونه گیری در دسترس برای نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل (25 نفر در هر گروه) جایگزین شدند. تحلیل داده ها با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیره انجام شد. نتایج نشان دهنده آن بود که اجرای بسته آموزشی خودبهسازی در گروه آزمایش بر عملکرد شغلی و ابعاد آن و همچنین چابکی سرمایه انسانی تأثیر معنادار داشت. بسته آموزشی پژوهش حاضر موجب افزایش عملکرد شغلی (33/52 درصد در مرحله پس آزمون و 99/51 درصد در مرحله پیگیری) و چابکی سرمایه انسانی (16/47 درصد در مرحله پس آزمون و 32/47 درصد در مرحله پیگیری) شده است. با بسته آموزشی خودبهسازی میزان عملکرد شغلی و چابکی سرمایه انسانی بین مدیران مدارس متوسطه افزایش داده می شود.  

مدیریت کلاس به عنوان اولین سطح مدیریت آموزشی در شکلدهی به ساختار آموزش و فرایند تدریس نقش اساسی دارد. هدف از مطالعه حاضر، ساخت و اعتبار یابی مقیاس سنجش مدیریت کلاس تحولی بود. روش پژوهش پیمایشی (از نوع تحلیل عاملی) و جامعه آماری پژوهش، کلیه معلمان مدارس ابتدایی شهر اصفهان در سال ۱۳۹۹ بود که بر اساس فرمول تعیین حجم نمونه کوکران ۲۴۰ نفر به صورت نمونه گیری تصادفی بر اساس معیارهای ورود انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که بر اساس کتاب و مقالات مرتبط با مدیریت کلاس تهیه شد. این پرسشنامه از ۲۶ گویه برحسب طیف لیکرت ۵ درجه ای تشکیل شده است. روایی پرسشنامه (برحسب روایی سازه) و پایایی (برحسب آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی) پس از انجام تحلیل عاملی تأییدی تعیین شد. تجزیه وتحلیل داده ها با آزمون های کفایت حجم نمونه بارتلت (KMO)؛ تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی مرتبه دوم) و آلفای کرونباخ با بهره گیری از نرم افزار Smart-PLS3 انجام شد. نتایج نشان داد که ۵ مؤلفه به عنوان ابعاد مدیریت کلاس تحولی عبارت اند از: «یادگیری مشارکتی»؛ «به کارگیری راهبردهای انگیزشی»؛ «ارتقای روانشناسی موفقیت»؛ «سبک تسهیل کننده» و «پویایی کلاس». نتایج ارزیابی روایی همگرا نشان داد که میانگین واریانس استخراج شده برای تمامی مؤلفه ها بالاتر از مقدار ۰٫۵ و مورد تأیید بودند. همچنین نتایج آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی بالاتر از مقدار ۰٫۷ قرار داشتند و بیانگر آن است که مقیاس مدیریت کلاس تحولی ازنظر پایایی و روایی همگرا مورد تأیید بوده است. با توجه به پایایی مناسب این ابزار می توان در نظام آموزش وپرورش برای آموزش معلمان تازه کار و حتی معلمان باسابقه استفاده کرد.

این پژوهش با هدف بررسی رابطه رهبری مثبت گرا و انزوای اجتماعی با نقش میانجی معنویت در کار در دوره همه گیری کووید– 19 انجام شد. پژوهش حاضر ازنظر هدف، کاربردی و براساس ماهیت و روش، توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری، دبیران دوره اول متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 1398-1399 بود که از بین 1876نفر از آنان، 150نفر با استفاده از نرم افزارSample power  و به شیوه نمونه گیری تصادفی – طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه های انزوای اجتماعی زاوالنتا و همکاران (2017)، رهبری مثبت گرای آقابابایی (1392) براساس نظریه کامرون (2007) و معنویت در کار میلیمان و همکاران (2003) بود که مقدار پایایی آنها به ترتیب، 79/0، 76/0 و 74/0 برآورد شد. روایی پرسش نامه ها به لحاظ محتوایی تأیید و تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS 24 وAmos انجام شد. نتایج نشان داد رهبری مثبت گرا به طور مستقیم بر انزوای اجتماعی، تأثیر معکوس و معنادار دارد و همچنین، معنویت در محیط کار، نقش میانجی را در رابطه رهبری مثبت گرا و انزوای اجتماعی دارد.

هدف از نگارش این مقاله، بررسی رابطه هم آفرینی و سرمایه اجتماعی بوده است. روش پژوهش توصیفی - همبستگی است. حجم جامعه آماری 671 نفر بود که حجم نمونه با به کارگیری نرم افزار سمپل پاور، 200 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان برآورد شده است. برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته هم آفرینی مبتنی بر مدل دارت (2014) و سرمایه اجتماعی (عباس زاده و مقتدایی، 1388) استفاده شده است. ابزار تجزیه وتحلیل داده ها نرم افزار SPSS23 و Amos23 بود. برای تحلیل مدل از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان داد که الگوی مفهومی پژوهش از برازش مطلوب برخوردار است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که بین هم آفرینی با سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. هم آفرینی با ایجاد زمینه گفت وگو، تسهیل جریان انتشار اطلاعات، دسترسی سریع، استفاده از استراتژی ها و تدابیر مناسب برای ایجاد شفافیت و انعطاف پذیری بین همکاران موجبات افزایش سرمایه اجتماعی را فراهم می آورد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ی بین سرمایه ی اجتماعی و سرسختی شغلی مدیران زن در دانشگاه های منتخب انجام گرفت. روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری کلیه ی مدیران زن در دانشگاه های منتخب و روش نمونه گیری به صورت در دسترس می باشد و حجم نمونه 150 نفر از مدیران زن بین سال های 1396- 1391 در دانشگاه های منتخب است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه ی سرسختی شغلی مورنو جیمز و همکاران (2014) و پرسش نامه ی تجدید نظر شده ی سرمایه ی اجتماعی مقتدایی (2011) که مقدار پایایی آن ها به ترتیب 88/0 و 87/0 می باشد، استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و PLS استفاده گردید. در این پژوهش برای تحلیل مدل از روش « مدل سازی معادلات ساختاری» با رویکرد حداقل مربعات جزئی استفاده شده است که نتایج نشان داد که الگوی مفهومی پژوهش از برازش مطلوب برخوردار است. از طرف دیگر، نتایج نشان داد که بین سرمایه ی اجتماعی با سرسختی شغلی رابطه ی مثبت و معناداری وجود دارد؛ یعنی با افزایش سرمایه ی اجتماعی مدیران زن میزان سرسختی شغلی آنان افزوده می گردد. یافته های پژوهش به زنان مدیر کمک می کند تا آگاهی های لازم را در زمینه ی شغل خود کسب نموده و در نهایت منجر به ارتقای سرسختی شغلی آنان می گردد.

رفتارهای ضد شهروندی مانند اجتناب از کار، خرابکاری و... رفتارهایی هستند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم به سازمان آسیب های جدی وارد می کنند. یکی از عوامل تأثیر گذار بر کاهش چنین رفتارهایی، رعایت اصول اخلاقی چون صداقت، تعهد سازمانی و ... است که درمجموع اخلاق حرفه ای را تشکیل می دهند. پژوهش حاضر با هدف تبیین چگونگی رابطه بین اخلاق حرفه ای و مؤلفه های آن (صداقت، انتقادپذیری، تعهد سازمانی، وقت شناسی، مشارکت) و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی افراد انجام شده است. روش پژوهش، پیمایشی بوده است. جامعة آماری پژوهش شامل کلیّه کارکنان دانشگاه اصفهان در سال 1393 و حجم نمونه 196 نفر از کارکنان بودند که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه رفتار ضد شهروندی سازمانی، فوکس و اسپکتور (2002) و پرسشنامه محقق ساخته اخلاق حرفه ای بود که روایی و پایایی آن ها تأیید شد. یافته های پژوهش نشان داد بین صداقت کارکنان و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی، رابطة معکوس و معنادار (به میزان 18/0-) وجود دارد. بین انتقادپذیری و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی، رابطه معکوس و معنادار (به میزان 34/0-) وجود دارد. بین تعهد سازمانی و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی، رابطة معکوس و معنادار (به میزان41/0-) وجود دارد. بین وقت شناسی و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی، رابطة معکوس و معنادار (به میزان 29/0-) وجود دارد. بین مشارکت و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی، رابطه معکوس و معنادار (به میزان 53/0-) وجود دارد. بین رعایت اخلاق حرفه ای و گرایش به رفتارهای ضد شهروندی، رابطة معکوس و معنادار (به میزان 38/0-) وجود دارد. بر مبنای تحلیل رگرسیون انجام شده از بین ابعاد اخلاق حرفه ای مشارکت در حد بالا، تعهد سازمانی و انتقاد پذیری به میزان متوسط و وقت شناسی و صداقت در سطح پایینی باعث کاهش رفتارهای شهروندی بودند. بر اساس مطالعه انجام شده پیشنهاد می شود اصول اخلاق حرفه ای در کنار آموزش های شهروندی در کلیّة مقاطع تحصیلی مدارس به ویژه در دبیرستان آموزش داده شود و شاخص های اخلاق حرفه ای متناسب با فرهنگ ایرانی اسلامی بومی سازی شود.

احساس امنیت اجتماعی در جامعه زمینه را برای سازگاری بین گروه های اجتماعی، قومی، دینی و نژادی مختلف (باتوجه به تنوع این شاخص ها در کشور ما) فراهم و فضای اجتماعی امن تری برای تعاملات اجتماعی گروه ها با یکدیگر ایجاد می کند. به عبارت دیگر، در صورت تأمین احساس امنیت اجتماعی در جامعه، برای گروه های مختلف منتسب به هویت های گوناگون، امنیت ایجاد خواهد شد. هدف اصلی این پژوهش، بررسی میزان تأثیر مدیریت افکار عمومی بر احساس امنیت اجتماعی شهروندان اصفهان و جامعه آماری آن، شامل کلیه افراد با بیش از 15 سال در سال های 94-95 است. روش تحقیق دو شیوه اسنادی و پیمایشی بوده و حجم نمونه با استفاده از نرم افزار  Sample Power375 نفر برآورد شده است. همچنین، شیوه نمونه گیری سهمیه ای متناسب با حجم، براساس متغیرهای گروه سنی و جنس و محل سکونت بوده است و نتایج به دست آمده نشان می دهد عواملی مانند رهبران فکری، تبلیغات، گروه های فشار سودطلب و آرمان گرا و استفاده از رسانه های داخلی بر احساس امنیت اجتماعی افراد مدنظر به صورت مستقیم و معنادار و شایعات، میزان استفاده از شبکه های اجتماعی و رسانه های خارجی بر این احساس، به شیوه معکوس و معنادار تأثیر دارند.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی موانع دانش آفرینی از دید اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان است. پژوهش حاضر کاربردی و از نوع توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری، همه اعضای هیئت علمی دانشگاه اصفهان، شامل 500 نفر بوده است و تعداد نمونه 200 نفر به صورت نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه (محقق ساخته) است. روایی محتوایی آن از سوی استادان مدیریت دانشگاه اصفهان تأیید شد. در این پژوهش برای مشخص کردن پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است. پایایی پرسشنامه از طریق آلفای کرونباخ 90/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از این پژوهش با استفاده از نرم افزار آماری spss19 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. نتایج نشان داده است؛ 1-میزان موانع فردی، بالاتر از سطح متوسط است. 2- میزان موانع سازمانی، بالاتر از سطح متوسط است.3- میزان موانع فنی، بالاتر از سطح متوسط است.

تفکر انتقادی به منزله یک مهارت اساسی برای تربیت اجتماعی عاقلانه فرد در یک جامعه اسلامی شناخته شده است. در همین راستا، تحقیق حاضر با روش توصیفی −تحلیلی به بررسی جایگاه و اهمیت تفکر انتقادی از دیدگاه قرآن و امام علیg پرداخته است. نتایج نشان داده است، در جهان بینی اسلامی اندیشه، عنصر اساسی زندگی فردی و اجتماعی است، همچنین تعقل همراه با تدبر، صبر و مطالعه، تقوای حضور، پرسش گری، موقعیت سنجی، بصیرت و روشن بینی، پرهیز از تعصب از ویژگی های تفکر انتقادی از منظر امام علیg می باشد. تزکیه، تعلیم حکمت، مذاکره، روش الگویی از مهم ترین روش های تربیتی مبتنی بر پرورش تفکر انتقادی می باشند. گسترش فرهنگ پژوهشگری، چاره جویی و کوشش برای کشف حقیقت، کاوشگری و دانش پژوهی، تشویق به تحصیل همیشگی دانش، عدالت ورزی، احترام به آرا و اندیشه های دیگران به عنوان برآورد ذهنی باز و رشد یافته و تربیت اخلاقی از مهم ترین پیامدهای تربیتی تفکر انتقادی از دیدگاه امام علیg می باشد.

هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسی میزان رضایت دانش آموختگان  فنی مهندسی از برنامه درسی تجربه شده دانشگاه اصفهان است. روش تحقیق در این پژوهش، روش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری، دانش آموختگان کارشناسی مهندسی IT   و مهندسی مکانیک دانشگاه اصفهان، شامل 320 نفر است. به این منظور، برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و  تعداد نمونه 170 نفر  به صورت نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و به صورت تصادفی به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه (محقق ساخته) است و پایایی پرسش نامه از طریق آلفای کرونباخ 90/0 به دست آمد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج نشان داده است؛ 1 در واقع میزان رضایت دانش آموختگان فنی مهندسی از برنامه درسی تجربه شده، بیشتر از سطح متوسط است، 2 میزان رضایت دانش آموختگان فنی مهندسی از برنامه درسی تجربه شده در بُعد اهداف، بیشتر از سطح متوسط است، 3 میزان رضایت دانش آموختگان فنی مهندسی از برنامه درسی تجربه شده در بُعد محتوا، بیشتر از سطح متوسط است. 4 میزان رضایت دانش آموختگان فنی مهندسی از برنامه درسی تجربه شده   در بُعد روش تدریس، کمتر از سطح متوسط است، 5 میزان رضایت دانش آموختگان فنی مهندسی از برنامه درسی تجربه شده در بُعد ارزشیابی، در سطح متوسط است.

Today، one of the most important functions of universities is to create knowledge in order to fulfill the needs of the society and promote the status of knowledge and the quality of instruction through it. Generally، it can be said that intellectuality is the most important and the most valuable property of educational centers such as universities and is the main key to development. Naturally، for the materialization of knowledge creation in universities as one the most important issues of the third millennium، there are different factors at work and among these factors، institutional culture and its effects on knowledge creation have been investigated in this study. The population of this study included all the faculty members of the University of Isfahan (476 cases) of whom 142 cases were selected based on Cochran formula. A questionnaire was used for data collection and the method employed in this study was survey. For analyzing data and testing the hypotheses، both descriptive statistics (Percentage، frequency، mean، standard deviation) and inferential statistics (Pearson r and regression) were used. The findings reveal that institutional culture has effects on the amount of knowledge creation of the faculty members and among the variables، ""orientation towards social behavior"" which is one of the dimensions of institutional culture، has had the most effects on knowledge creation. Accordingly، revised coefficient of determination reveals that 20% of the variance of the dependent variable (knowledge creation) has been due to variables functioning on regression model. The rest of the variance is due to other variables not investigated in this study.

تعامل اجتماعی در جامعه دانشگاهی، فرآیندی است که طی آن، اعضای هیات علمی، مفاهیمی را که در ذهن خود دارند، به یک دیگر انتقال می دهند. حاصل این امر می تواند به تولید با کیفیت ایده ها بیانجامد. بر این اساس، هدف اساسی مقاله حاضر در پی نشان دادن این امر است که سطح بالایی از تعامل اجتماعی بین اساتید دانشگاهی، تاثیر مثبتی بر کیفیت و بدیع بودن ایده های تولید شده دارد. روش تحقیق پیمایشی بوده و از طریق ابزار پرسش نامه، از 142 نفر عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان به عنوان نمونه، داده های لازم جمع آوری شده است. روش های آماری مورد استفاده، شامل رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر بوده که با استفاده از نرم افزارهای SPSS و LISREL، برآورده شده اند. در مجموع، نتایج به دست آمده از طریق تحلیل مسیر نشان می دهد که از بین ابعاد کنش متقابل اجتماعی، تاثیر بعد رابطه ای بر متغیر کیفیت ایده های تولید شده دانشگاهی، بیش از سایر متغیرها (بعد ساختاری و شناختی) بوده و متغیرهای مستقل مورد استفاده توانسته اند %25 تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند