شناسایی ظرفیتها و کارکردهای مساجد در حوزه اقتصادی با استفاده از روش تحلیل مضمون (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هدف: از صدر اسلام تاکنون، مساجد یکی از مهم ترین پایگاههای اعتقادی، اجتماعی و سیاسی بوده و نقش مؤثری در زندگی مسلمانان داشته است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی فرصتها و پتانسیلهای مساجد در زمینه های اقتصادی و ارائه راهکارهایی برای استفاده بهینه از این ظرفیتها بود. روش: در این مطالعه از روش تحلیل مضمون به عنوان رویکردی کیفی استفاده شده است تا با بررسی منابع دینی، دیدگاههای صاحب نظران و مطالعات پیشین، کارکردهای اقتصادی مساجد تحلیل شود. یافته ها: یافته ها نشان می دهد مساجد دارای 34 ظرفیت و کارکرد مهم اند. این موارد در سه دسته «آموزش مفاهیم اقتصاد اسلامی»، «کمک به فعالیتهای اقتصادی و فرهنگی» و «کمک به نیازمندان» قابل تقسیم است. نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهد که مساجد علاوه بر نقش عبادی و اجتماعی خود، می توانند در حوزه های اقتصادی، همچون جمع آوری و توزیع منابع مالی(مانند زکات و صدقات)، حمایت از کسب وکارهای کوچک، ترویج فرهنگ کارآفرینی اسلامی و ایجاد فرصتهای شغلی، ایفای نقش کنند. همچنین مساجد می توانند بستری برای تقویت همبستگی اجتماعی و اقتصادی بین اعضای جامعه فراهم کنند. این پژوهش پیشنهاد می دهد با به کارگیری ظرفیتهای اقتصادی مساجد، به توسعه اقتصادی پایدار و عادلانه در جوامع اسلامی کمک شود.Identifying the Economic Capacities and Functions of Mosques Using Thematic Analysis
Since the dawn of Islam, mosques have been one of the most important centers for religious, social, and political. This article explores the role and potential of mosques in strengthening the economy of Islamic communities. The primary aim of this study is to identify the opportunities and capacities of mosques in the economic realm and propose strategies for optimizing the use of these capacities. The study employs thematic analysis as a qualitative approach to analyze the economic functions of mosques by examining religious sources, expert opinions, and previous studies. The findings reveal that mosques possess 34 significant capacities and functions, which can be categorized into three groups: "teaching Islamic economic concepts," "supporting economic activities," and "aiding the needy." The research results indicate that, in addition to their religious and social roles, mosques can play an active role in economic fields such as collecting and distributing financial resources (like zakat and charity), supporting small businesses, promoting Islamic entrepreneurship, and creating job opportunities. Furthermore, mosques can serve as a platform for strengthening social and economic solidarity among community members. This study suggests that utilizing the economic capacities of mosques can contribute to sustainable and equitable economic development in Islamic societies.
تبلیغات
