مدیریت محیطی، حفاظت از اراضی کشاورزی در روستاهای در معرض گسترش خانه های دوم و لزوم آموزش مدیران محلی (موردمطالعه: شهرستان شمیرانات) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
عوامل متعددی ازجمله گسترش خانه های دوم، باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی و تبدیل آنها به مسکونی (خانه های دوم) می شود. این امر باعث از دست رفتن اراضی و یا کاهش فعالیت های کشاورزی می شود. با عنایت به نقش کشاورزی در تأمین امنیت غذایی، به کارگیری مدیریت محیطی در نواحی روستایی به منظور محافظت از اراضی کشاورزی و منابع طبیعی برای بهره برداری پایدار از اراضی کشاورزی ضروری است. ازاین رو آموزش مدیریت محیطی یکی از اولویت های مدیریت راهبردی کشورها قلمداد شده و بررسی تأثیر آن بر ممانعت از تغییر اراضی کشاورزی و تبدیل آن به خانه های دوم از اولویت بالایی برخوردار است. محدوده موردمطالعه نیز به دلیل وجود شرایط آب و هوایی مناسب و چشم اندازهای زیبای کوهستانی، در طول چند دهه اخیر بر اثر گسترش خانه های دوم، با تغییر کاربری اراضی روبه گسترشی مواجه بوده است. این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته، نقش آموزش مدیریت محیطی در حفاظت از اراضی کشاورزی در مناطق روستایی در معرض گسترش خانه های دوم شهرستان شمیرانات را مطالعه می نماید. اطلاعات لازم با استفاده از سه پرسشنامه خانوار ساکن، صاحبان ویلا و مدیران محلی به دست آمده است. نتایج نشان می دهد که با وجود این که مدیریت محیطی روستایی نقش مؤثری در ممانعت از تغییر اراضی کشاورزی شهرستان شمیرانات دارد، ولی به آموزش مدیریت محیطی آن طور که شایسته است توجه نشده، درنتیجه طی سال های 35 تا 93 ساخت خانه های دوم روندی افزایشی داشته و اراضی کشاورزی و باغات و مراتع روندی کاهشی داشته اند، به طوری که نسبت اراضی مسکونی از 23/0 به 54/2 درصد و اراضی کشاورزی و باغات از 54/8 به 44/7 درصد رسیده است. ازاین رو ارتقای عملکرد مدیران محلی برای مقابله با تغییر کاربری اراضی مستلزم آموزش مدیران محلی در این زمینه است.Environmental Management and the Protection of Agricultural Lands in Villages Exposed to the Expansion of Second Homes: The Necessity of Training Local Managers (Case Study: Shemiranat County)
Several factors, including the expansion of second homes, lead to the conversion of agricultural lands into residential areas (second homes), resulting in the loss of land or a reduction in agricultural activities. Given the critical role of agriculture in ensuring food security, implementing environmental management in rural areas is essential for protecting agricultural lands and natural resources to enable their sustainable use. Therefore, environmental management training is considered one of the strategic priorities of many countries, and examining its impact on preventing the conversion of agricultural land into second homes is of high importance. The study area has also experienced significant land use changes over the past few decades due to favorable climatic conditions and scenic mountain views, which have contributed to the spread of second homes. This descriptive-analytical research investigates the role of environmental management training in the protection of agricultural lands in rural areas at risk of second-home expansion in Shemiranat County. Data were collected using three questionnaires administered to resident households, villa owners, and local managers. The findings indicate that although rural environmental management plays an effective role in preventing land use change in Shemiranat County, environmental management education has not received the attention it deserves. Consequently, from 1993 to 2015, there has been a growing trend in the construction of second homes, while agricultural lands, gardens, and pastures have been in decline. Specifically, the proportion of residential lands increased from 0.23% to 2.54%, while agricultural lands and gardens decreased from 8.54% to 7.44%. Thus, enhancing the performance of local managers in addressing land use changes necessitates targeted training in environmental management.
تبلیغات
