تبیین مبانی روش شناسی در نظریه اجتماعی-تاریخی علامه طباطبایی (ره): چگونگی جمع میان اعتبار و اصالت امورات اجتماعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
تاریخ نگاری مدرن با وجوه ممیزه خاصی نسبت به تاریخ نگاری سنتی مشخص می شود. تاریخ مدرن علاوه بر روایی بودن و وجه تحلیلی و تبیینی در تلاش است ضمن مطالعه گذشته به فهم جریانات اثرگذار و شکل دهنده وضعیت حال و تحولات آینده دست یابد. یکی از این وجوه تحلیلی و تبیینی، فهم رابطه میان کنش های فردی و ساختارهای اجتماعی، به عنوان عنصر اساسی تبیین در مطالعات تاریخ اجتماعی است. در میان متفکرین علوم اجتماعی و تاریخی سه رویکرد متمایز به ساختار/کنش شامل: نظریات کنش گرا، نظریات ساختارگرا و نظریات ساختارگرایی تکوینی را می توان ردیابی نمود؛ اما تاکنون شاهد تلاشی منسجم در ارائه نظریه ای بومی و مبتنی بر ریشه های تفکر اسلامی در این زمینه نبوده ایم. بر این اساس در این مقاله سعی شده رویکرد خاص مطالعات تاریخی اجتماعی علامه طباطبایی (ره) در نسبت با مهم ترین رویکرد های علوم اجتماعی تبیین گردد. نتیجه این بررسی نشانگر آن است که رویکرد اجتماعی علامه در میان دیدگاه های ساختارگرا و ذهنیت گرا، شکل خاصی از ساختارگرایی تکوینی مبتنی بر نگاه تاریخی و نهادی است. پایه های اساسی این رویکرد به نظریه اعتباریات از یک سو و نظریه اصالت جامعه در دیدگاه علامه از سویی دیگر باز می گردد. جمع میان اعتبار و اصالت امورات اجتماعی که از پیچیدگی های دیدگاه علامه به حساب می آید، مبحثی است که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است. تاریخ واسطه میان شکل گیری ساختارها و نهادهای اجتماعی از کنش های فردی است. از سوی دیگر پس از تثبیت ساختارهای اجتماعی، شاهد غلبه ساختارها بر کنشگری فردی هستیم. در این میان نهادهای اجتماعی را باید واسطه این رفت وبرگشت دانست.The framework of social history studies based on the social theories of Allameh Tabatabai
One of important features of modern historiography is understanding the relationship between agency and structures, as a basic element of explanation in social history studies. Among the thinkers of social and historical sciences, three distinct approaches to structure/agency can be traced: Activist theories, structuralist theories and Structuralism Genetic. So far, we have not witnessed a coherent effort in the field of presenting a native theory based on the roots of Islamic thought in this field.In this article, an attempt has been made to describe the special approach of Allameh Tabatabai's social historical studies in compare with social science outstanding theories. The consequences of this analyse is that allame’s socital approach is a special form of genetic structuralism. The basic foundations of this approach go back to the theory of validities on the one hand and the theory of community authenticity in Allameh's view on the other hand. In the fild of social studies it is a varieties of approaches from positive objectivism to subjective approach to social affairs. Many social theorists are in the middle of this spectrum but the main issue is combination of subjective-objective from one hand and the agency and structures from other hand.Allameh's view is an answer to this problem but what is An issue that has not been discussed so far is the combination of validity and authenticity of social affairs, how discussed; which is considered one of the complexities of Allameh's point of view.
تبلیغات
