«آخوندهای مصدقی» و «الهیات رهایی بخش» امریکای لاتین شباهت ها و تفاوت ها از منظری اجتماعی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ظهور و افول تیپ های اجتماعی، یکی از معرّف های تحولات ِ جوامع است. ظهور ِ تیپی جدید با عنوان «آخوندهای مصدقی» در دهه های بیست و سی شمسی، از جمله ی همین معرف هاست. تیپی از حوزویان که نماد تلاش جامعه ی پسامشروطه ی ایران برای برقراری تعدال میان دین و دنیا و دینداری و توسعه بودند. نظیر همین تلاش برای رسیدن به نسبتی متعادل از دینداری و توسعه، در دوره ی زمانی مشابه در امریکای لاتین اتفاق می افتد. ثمره ی این وضعیت، ظهور تیپی جدید با عنوان باورمندان به «الهیات رهایی بخش» در میان کشیشان مسیحی است. در این متن تلاش شده است تا از خلال مقایسه ای میان این دو تیپ، نوع نقش آفرینی آن ها در جوامع خود به خصوص با تمرکز بر نسبت دین و مسائل اجتماعی بررسی شود. یافته های این پژوهش نشان از هشت شباهت و پنج تفاوت قابل تأمل در زمینه های شکلگیری و ویژگی های عملکردی این دو تیپ است. می توان ادعا کرد که شکلگیری تیپِ متألهان «الهیات رهایی بخش» در امریکای لاتین، با مسائلی تا حدی مشابه با جامعه ایران، چه از منظر جایگاه دین در جامعه و چه نوع مسائل اجتماعی توانست سرنوشت متفاوتی برای آن جوامع بیافریند و دین را با دنیا و دینداری را با توسعه هم راستا کند. چنان که در صورت تکرار تجربه ی تاریخی مشابه شکلگیری تیپ «آخوندهای مصدقی»، می توان به ایجاد چنین شرایطی نیز برای جامعه ی ایران امید داشت. همچنین به نظر می رسد تفاوت های اجتماعی اشاره شده در مورد این دو تیپ نیز در میزان اثرگذاری متفاوت آن ها و در نوع سرنوشت متفاوت تاریخی شان در زمینه ی اجتماعی ایران و امریکای لاتین اثرگذار بوده است.Iranian "Pro-Mosaddegh Mullahs" and Latin American "Liberation Theologians": Similarities and Differences; a Social Perspective
The emergence and extinction of social types are considered as indicatives for social changes. The emergence of the new type called “Pro-Mosaddegh Mullahs” (P.M.M) during the 40s and 50s is one such indicative. This type of Shiite Muslim Mullahs could symbolize the efforts of the post-constitutional Iranian society for making a balance between religion and mundane life. Such attempt was made to reach a balance between religiousness and development in the same period in Latin America during the 50s and 60s, leading to the emergence of a new type of Christian theologians known “Liberation Theologians” (L.T). This paper attempts to scrutinize their role in their societies with specific focus on the relationship between religion and social questions. Results would show eight considerable shared points regarding the backgrounds of their formation and their pragmatic agenda: The time span of emergence, presenting a new/counter religious discourse in comparison with previous dominant religious discourse/s, introducing new exegesis and interpretations of the holy books (Quran and Bible), constructing the image of an “Active God” vs. the previous dominant image of “Passive God”, ecumenical approach toward the sects/religions, emphasis on the role of liberating religious “Act” , anti-colonialist approach and finally, anti-dictatorship tendencies. The study also came up with five probable social differences between the two aforementioned types: international scope and activities of L.T, social-oriented activities of L.T, the simultaneous presence of the L.T in the Universities and secular scientific institutions and in the Church, multi-language abilities of L.T, more geographical mobility of the L.T.
تبلیغات
