آفرینش طنز و مطایبه در کلیله و دمنه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
کلیله و دمنه از قدیم ترین نمونه های افسانه تمثیلی (فابل) است. فابل ها قصّه هایی کوتاه با شخصیّت های جانوری هستند که مانند انسان حرف می زنند و رفتار می کنند. فابل ها همچنین با نشان دادن برتری ها یا ضعف های اخلاقی انسان ها و مناسبات میان آنها، در قالب شخصیّت هایی که از میان جانوران انتخاب می شوند، درس هایی انسانی را به مخاطب یادآوری می کنند. تقلید مسخره آمیز رفتار آدمی و نسبت دادن آن به حیوانات، یکی از شیوه های اساسی آفرینش طنز است و به این اعتبار، کلّیت متن کلّیله و دمنه را می توان در رده آثار مطایبه آمیز و بویژه طنزهای اخلاقی و اجتماعی قرارداد که راویان آن از شگرد حیوان نمایی انسان برای مطرح کردن انحطاط اخلاقی و اجتماعی نوع بشر و نیز مردمان زمانه خود بهره می برند. علاوه بر شیوه طنزپردازی در کلّیت اثر که مبتنی بر حیوان نمایی است، راویان کلّیله و دمنه از شگردهای دیگری نیز برای خلق وضعیّت مضحک بهره برده اند. شگردهایی مثل پایان غیرمنتظره، واژگونگی موقعیّت و یا حضور شخصیّت مضحک، ابله یا زیرک، در ماجرا که با حسابگری های ناشیانه و نتیجه گیری های نادرست و یا ترفندهای زیرکانه و پیش بینی های درست خود و ... ماجرایی خنده دار را خلق می کنند. بررسی ها بیانگر آن است که بسامد طنز بیشتر از هزل است و در آفرینش مطایبه، از حضورشخصیت ابله به مراتب بیش از خلق موقعیّت مضحک استفاده شده است.Creation of Satire and Humor in “Kalileh Va Demneh’s”
“Kalileh Va Demneh” is one of the Persian literary works being popular
and desirable among people for centuries. Since its creation, it has
established the most stable union with readers. The reason of its success
needs to be investigated not only in term
s of its didactic aspects but also in
theme, structure and narrative form.
“Kalileh Va Demneh” is one of the oldest fables. Fables are some short
stories with animal characters speaking and behaving like human beings.
Fables also offer ethical lessons by
demonstrating moral infirmity of
human
-
like animals. Ironic imitation of human behavior and attribute of
that to animals is one of the basic satiric techniques. Hence, “Kalileh Va
Damneh” can be categorized as a humoristic literary work specially in
moral
and social sense that narrators makes use of animal
-
like tricks for
discussing moral and social downfall of human
-
beings and the people of
the time.
In addition to its satiric style by offering animal
-
like representation,
“Kalileh Va Demneh” creates humor
ous situations and employs tricks, like
sudden ending, overturn position, or attendance of humorous persona with
awkward misery, silly persona with wrong deduction or clever persona with
correct foresightedness, to create funny adventures