ریخت شناسی قندیل های شیشه ای ایران در قرن های سوم تا ششم هجری قمری (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بیان مسئله: شیشه گری از جمله هنرهای ارزنده سرزمین ایران است که پیشینه آن به هزاران سال پیش می رسد. این هنر در طول دوران اسلامی با برخورداری از پیشینه تاریخی و هنری غنی، وارد مرحله نوینی می شود به طوری که قرن های سوم تا ششم ه.ق از مهم ترین عصرهای شیشه گری دوران اسلامی ایران به شمار می رود. پژوهش حاضر در نظر دارد به مطالعه ریخت شناسانه قندیل های شیشه ای دوران اسلامی ایران بپردازد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش ها است؛ قندیل های شیشه ای ایران به لحاظ ریخت شناسانه دارای چه ویژگی های بصری هستند و عناصر ثابت و متغیر قندیل های شیشه ای ایران در قرن های سوم تا ششم ه.ق چه بوده  است؟ هدف: هدف این مقاله شناخت ساختار کلی قندیل های شیشه ای ایران، اجزا و همچنین عناصر تشکیل دهنده ثابت و متغیر آن است. روش پژوهش: روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و اطلاعات آن از طریق منابع کتابخانه ای گردآوری شده است. یافته ها: قندیل های شیشه ای از عناصر ثابت بدنه، گردن، پایه و حلقه آویز تشکیل شده اند. فرم بدنه قندیل های مذکور شلجمی-کروی و گلدانی کشیده است و گردن آن ها بلند و کوتاه با فرم های استوانه ای و شیپوری است وتنوع قندیل های شیشه ای ایرانی، ناشی از نحوه اعمال حلقه آویز و محل قرارگیری آن در دهانه یا میانه بدنه آن ها  و نیز تزیینات آثار مذکور و افزودن خمیر شیشه در دهانه این اشیاء است.