مدیران و فرماندهان

یکی از معضلات جدی کشورهای در حال توسعه، نحوة گزینش مدیران و معیارهای حاکم بر این گزینش است. هدف این مقاله ﻃﺮﺍﺣﻰ و تدوینﺍﻟﮕﻮی مناسب شایستگی های مدیران و ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎﻥ در سازمان ارتش ج.ا.ا با بهره گیری از دیدگاه های مقام معظم رهبری است. برای طراحی الگوی بومی شایستگی های فرماندهان و مدیران از روش تحقیق ترکیبی کیفی- کمی استفاده شد. در مرحلة طراحی الگو، مجموعة سخنرانی ها و رهنمودهای معظم له در قالب نرم افزار حدیث ولایت، مورد استفاده واقع شد. برای طراحی الگوی اولیه از رویکرد نظریه پردازی داده بنیاد و برای بازبینی الگو از گروه کانونی متشکل از متخصصان مدیریتی و صاحب نظران آجا استفاده شد. سپس آزمون الگو با رویکرد پیمایشی و با دریافت نظر فرماندهان از طریق پرسشنامه به انجام رسید و الگوی نهایی عرضه شد. این الگو در قالب 516 کد، 84 مفهوم و 4 مقولة اصلی طراحی شد که برخی دارای مقوله های فرعی است، این مقوله ها شامل: ""شایستگی های فردی"" با 28 مفهوم، ""شایستگی های بین فردی"" با 6 مفهوم، ""شایستگی های سازمانی"" با 41 مفهوم و ""شایستگی های بینشی"" با 9 مفهوم است.

منابع انسانی از مهمترین و حساس ترین بخش در هر سازمان می باشد که با مدیریت و فرماندهی شایسته، می توان اثربخشی و بهره وری آن را افزایش داد. شایسته سالاری، موضوعی است که نشأت گرفته از ایدئولوژی اسلام است که قرآن و دین اسلام به کرات سفارش و تأکید به آن (تعیین افراد صالح و شایسته برای پست های متعدد) نموده است. در حقیقت سنگ بنای عملکرد موفق سازمانی، رویکرد شایستگی می باشد. امروزه یکی از مسایل و موارد مهم که در کاهش جرم مغفول مانده نقش مدیران و فرماندهان است؛ هدفی که نگارنده در این مقاله به دنبال آن هست، رابطه بین انتصاب شایسته مدیران و فرماندهان در کاهش جرم هست و از طریق و روش کتابخانه ای به بررسی آن پرداخته شده است. در نهایت آنچه که می توان به آن استناد نمود این است که در نظریات مختلف مرسوم در شرع و عرف و قوانین، نقش مؤثر و مستقیمی بین انتصابات شایسته و کاهش جرایم وجود دارد و اگر در جایی فرد مدیر و یا زیر مجموعه تخلفاتی مرتکب شده اند به تبع آن شایستگی لازم (تعهد لازم یا تخصص کافی) در آن انتصاب دیده نشده یا وجود نداشته است که عکس این مساله نیز در انتخاب مدیر و فرمانده اصلح به درستی صدق می کند.

با توجّه به پیچیدگی محیط و تغییرات شدید در سازمان ها و ساختارهای موجود و نیز وجود سلایق پویا و غیرخطی مؤثر بر این امر، شناسایی و اولویت بندی عوامل تفکّر راهبردی می تواند به برنامه ریزی برای تربیت فرماندهان و مدیران دانشگاه های نظامی کمک نماید. هدف از پژوهش، شناسایی عواملی است که در سه حوزه محیطی، سازمانی و فردی بر تفکّر راهبردی مؤثر است. روش پژوهش به صورت ترکیبی می باشد که در بخش کیفی با انجام مصاحبه، مفاهیم استخراج شده و تحلیل آن به روش تحلیل مضمون انجام شده است. در بخش کمی جهت اولویت بندی عوامل، از پرسشنامه استفاده شده و تحلیل آن با تکنیک دیمتل انجام شده است. در نتیجه سیزده عامل کلیدی شامل: ویژگی های شخصیتی، ویژگی های شهودی، علم، حضور در جمع افراد راهبردی، هوش سازمانی، محدودیت های محیطی و سازمانی، بصیرت، مهارت حل مسئله، تعادل در تعارضات و همگنی گروه، فرصت طلبی هوشمندانه، محیط پرتلاطم، عرصه میدانی مأموریت و عوامل قانونی به عنوان عوامل مؤثر بر تفکّر راهبردی شناسایی شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، 3 عاملی که بیش ترین اثر را از منظر روابط علّی - معلولی دارد به ترتیب عبارت اند از: ویژگی های شخصیتی، ویژگی های شهودی و حضور در میان افراد راهبردی.

زمینه و هدف: استانداردسازى رفتار مدیران و فرماندهان یک سازمان در واقع همان نهادینه کردن رفتار سازمانی در قبال رفتار حرفه اى آنان است. تبیین رابطه مولفه های اخلاق حرفه ای مدیران و فرماندهان نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران با تمرکز بر فرماندهان و مدیران فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه، هدف پژوهش حاضر است. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر روش توصیفی و از نظر نوع مطالعه، پیمایشی مقطعی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است و به منظور بررسی روایی ابزار از روایی صوری با استفاده از نظر متخصصان و صاحب نظران و پایایی ابزار هم با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ 829/0 به دست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مدیران و فرماندهان جایگاه 16 به بالا مشغول به خدمت در فرماندهی انتظامی استان کرمانشاه است. حجم نمونه با توجه به رابطه کوکران، 92 نفر محاسبه شد. همچنین نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ای انجام شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از آزمون همبستگی استفاده شد. یافته ها: نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که اخلاق حرفه ای با ضریب 431/0 و تمام مولفه های آن شامل انضباط کاری (473/0)، مسئولیت پذیری (420/0)، رعایت عدالت و انصاف (382/0)، صداقت و امانت داری (359/0)، رعایت ادب و احترام (325/0) رابطه معناداری با عملکرد فرماندهان و مدیران دارند. نتایج: با توجه به سطوح معناداری مشاهده شده در متغیر های مدنظر اعم از انضباط کاری، مسئولیت پذیری، رعایت عدالت و انصاف، صداقت و امانت داری و رعایت ادب و احترام، نرمال بودن داده ها تأیید شد؛ بدان معنا که هریک از مولفه های یادشده اخلاق حرفه ای بر عملکرد فرماندهان و مدیران انتظامی استان کرمانشاه تاثیرگذار است.

این مقاله برگرفته از پژوهشی است با عنوان تراز شایستگی مدیران و فرماندهان در یک سازمان نظامی. هدف اصلی آن تعیین تراز شایستگی مدیران و فرماندهان است. جامعه آماری این پژوهش تمام مدیران شاغل در جایگاه و پست سازمانی از درجه سرهنگی (16) تا سرتیپ تمامی (18) هستند. روش تحقیق، توصیفی از نوع پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه صورت گرفته که در سه گروه مدیران عالی، میانی و عملیاتی طبقه بندی شده و به روش نمونه گیری طبقه ای ساده انجام شده است. برای تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آمار توصیفی شاخصهای پراکندگی از مرکز استفاده شده است. نتایج پژوهش گویای این است که شایستگی مدیران و فرماندهان در سازمانهای نظامی متأثر از سه دسته عامل شایستگی های عملکردی، مکتبی و شخصیتی است. در نتیجه گیری کلی، سهم و وزن هر یک از ابعاد تراز شایستگی مدیران و فرماندهان به ترتیب بعد عملکردی 59 درصد و بعد شخصیتی21 درصد و بعد مکتبی20درصد نمره از100نمره را به دست آورده است، بعد عملکردی مبین بیشترین سهم از نظر نمره و بعد مکتبی کمترین نمره را به خود اختصاص داده است.