مطالب

ترتیب بر اساس: جدیدترینمرتبط ترین
فیلتر های جستجو: نهج-البلاغه حذف فیلتر ها
نمایش ۴۲۱ تا ۴۴۰ مورد از کل ۱٬۳۰۵ مورد.
۴۲۱.

تجلیات الإنزیاح التصویری فی کلام الإمام علی(ع)(خطب نهج البلاغه نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات الادب المعاصر سال یازدهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۴ 53 - 73

کلید واژه ها: الانزیاح التصویری نهج البلاغه التشبیه الإستعاره الکنایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۱
نهج البلاغه کأحد من الکتب الدینیه یتضمّن عجائب البلاغه وغرائب الصّور ، له قیمه أدبیه عالیه مازال یعتنی به الأدباء. هذا وقد احتوت خطبه علی ملامح أصیله لجمالیات الإنزیاح التصویری الّتی دراستها تدل علی أن العدول عن المعیار والنزوح إلی الإنزیاح التصویری لدی الإمام(ع)، یبرز مقدرته الخیالیّه فی توظیف الطاقه التعبیریّه الکامنه فی کلّ کلمه بنیت علی صیاغات صرفیّه. إنّ خیال الإمام(ع) استمدّ الإنزیاح التّصویری فی سیاقات متنوعه؛ فی الواقع، إنّ الإمام(ع) یستخدم الصور البلاغیه المختلفه التی تشحن الکلام بالطاقه التعبیریّه وترفع مستواه بسبب قدرتها علی تکثیف المعانی. تهدف هذه المحاوله، دراسه إحدی ظواهر النقد الأدبی الحدیث فی کلام الإمام علی(ع) . الانزیاح ظاهره تتمُّ دراستها فی العلوم الألسنیه والأسلوبیه وهو عباره عن خرق المألوف فی اللغه العادیه والخروج عنه أو أنَّها لغه مخالفه للکلام العادی والمألوف. ومن أنواعها الانزیاح التصویری؛ وهذا النوع من الانزیاح یستند علی الصور البیانیه بأشکالها المختلفه موضحا علاقاتها بالمرجعی؛ هذه الدراسه تسعی إلی تسلیط الضوء علی هذه الظاهره فی کلام الإمام(ع). یتجلی للقارئ نهایه هذا المقال أنّ الإمام(ع) تمکن من استخدام الانزیاح التصویری بشکل مطرّد للإبداع والتجمیل فی الکلام.
۴۲۲.

استقصاء الممتنع وفلسفه الامتناع فی خطب نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۴) 275-298

کلید واژه ها: نهج البلاغة الامتناع الحجّاج الحکمة الانتفاء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۳۲۳
استفاد الإمام علی بن أبی طالب علیه السلام فی نهج البلاغه من الفنون البیانیه المتعدده لتجسید المفاهیم المعنیه حسب مقتضی الظاهر وعقلیه المتلقی؛ فالامتناع من أهمّ التقنیات التی وظّفها الامام (ع) فی نصه الدینی؛ الفن الذی یستفاد منه حینما جزم المتکلم علی أمر وقطعَ بانتفاء الشیء، فالأداه التی یستعین بها المتکلم لإیصال المقصود تتراوح علی العموم بین (إن، لو ولولا جازمتین وغیر جازمتین). وتقصّی خطب نهج البلاغه من هذا المنظور یدعونا إلی الاعتقاد بأنّ الامتناع ببعده الحجاجی الرّصین جاء لتجسید مختلف الموضوعات متراوحاً بین امتناع الله وامتناع الإمام وامتناع الملائکه. علی ضوء حضور مکثّف لأشکال الامتناع فی بنیه نص نهج البلاغه ودور هذا الأسلوب البیانی فی الرساله الّتی یرید صاحب النص إیصالها إلی القارئ وأهمیته فی فهم نهج البلاغه، تتعاطی هذه المقاله بمنهجها الوصفی- التحلیلی موضوع الامتناع فی خطب هذا الکتاب القیّم. من المستنبط أنّ إشاره الإمام علی (ع) إلی عدد لابأس به من الامتناع انتهی إلی تنویر ذهن المتلقی تجاه الموضوعات العدیده دینیه کانت أو غیر دینیه، ثم إنّ ما یمکن أن نستشفّه من دراسه الموضوع هو أنّ الخطبه القاصعه هی أکثر خطبه توظیفاً للامتناع، هذا وإنّ الامتناع الصادر من الله تعالی مرتبط فی الکثیر بالأنبیاء والبیت الحرام.
۴۲۳.

تطابق مصادیقی از حقوق در نهج البلاغه با موادی از اعلامیه جهانی حقوق بشر(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جستارنامه ادبیات تطبیقی سال سوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۱۰ 53-70

کلید واژه ها: علی (ع) نهج البلاغه اعلامیه ی جهانی حقوق بشر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۵ تعداد دانلود : ۴۰۷
ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ یک ﺳﻠﺴﻠﻪ از حقوق ﻃﺒیﻌی اﺳﺖ کﻪ همه افراد بشر از آن جهت که انسان هستند دارای آن می باشند. به منظور حفظ این حقوق، پدیدآورندگان اﻋﻼﻣیﻪ ی ﺟﻬﺎﻧی ﺣﻘﻮق بشر، مواد اعلامیه مذکور را تنظیم و به تصویب اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد رساندند. درباره ی حقوق بشر در منابع اسلامی نکات گوناگونی وجود دارد. در این مقاله دیدگاه امام علی (ع) در نهج البلاغه محور کار قرار گرفت؛ زیرا هم می توان در آن مبانی حقوق بشر در اسلام را یافت و هم چگونگی اجرای آن را مشاهده کرد. در این پژوهش سعی بر آن است که با روش توصیفی- تحلیلی با تکیه بر کتاب شریف نهج البلاغه دیدگاه حقوق بشر امام علی (ع) با موادی از حقوق مطرح شده در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر مورد مقایسه قرار گیرد. ﻧﺘیﺠ ﻪ ی این ﻣﻘﺎیﺴﻪ ایﻦ اﺳﺖ کﻪ بین ﻧﻬﺞ اﻟﺒﻼﻏﻪ و اﻋﻼﻣیﻪ ی ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﺑﺮﺧی از ﺣﻘﻮق اﺷﺘﺮاکاتی وﺟﻮد دارد؛ اﻣ ﺎ به دلیل ﺗﻔﺎوت در ﻣﺒﺎﻧی ﺣﻘﻮﻗی ﻫﺮ یک، در ﺑﺮﺧی از ﺣﻘﻮق نیز ﺗﻔﺎوت ﻫﺎیی وﺟ ﻮد دارد. هدف این تحقیق تطبیق گزاره های از حقوق بشر نهج البلاغه با موادی از حقوق مطرح در اعلامیه ی جهانی حقوق بشر است تا از این رهگذر نقاط ضعف و قوت اعلامیه حقوق بشر روشن شود.
۴۲۴.

«فرایندهای شناختی» و «شاخص قند خون زنان دیابت نوع دو» در اثربخشی «آموزش آسیب های دنیاگرایی مبتنی بر مفاهیم نهج البلاغه»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: مطالعات اسلام و روانشناسی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲۵ 27 - 50

کلید واژه ها: دیابت نوع دو هموگلوبین گلیکوزیله نگرانی عدم تحمل بلاتکلیفی آموزش آسیب های دنیاگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۳۰۲
هدف پژوهش حاضر عبارت بود از بررسی «فرایندهای شناختی» و «شاخص قند خون زنان دیابت نوع دو» با توجه به «اثربخشی آموزش آسیب های دنیاگرایی مبتنی بر مفاهیم نهج البلاغه». این پژوهش به صورت نیمه آزمایشی در سال 1396 در شهرستان بردسکن انجام شد و جامعه آماریِ آن شامل بیماران دیابت نوع دو مراجعه کننده به کلینیک دیابت و مرکز خدمات جامع سلامت روستایی ظاهر آباد بود. 30 نفر از بیماران به شیوه در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. پرسشنامه نگرانی، عدم تحمل بلاتکلیفی و آزمایش HbA1C و FBS ثبت شد. تحلیل کوواریانس چندمتغیره نشان داد «نگرانی»، «عدم تحمل بلاتکلیفی» و «قند خون» گروه آزمایش به طور معنا داری کاهش یافته است که گویای اثربخشی «آموزش آسیب های دنیاگرایی مبتنی بر مفاهیم نهج البلاغه» در بیماران دیابتی است. براساس نتایج، آموزش یادشده می تواند همگام و همراه با دارودرمانی در کنترل قند خون مؤثر باشد.
۴۲۵.

مفهوم پردازی ادراک عدالت فرادست، مبتنی بر اندیشه های امام علی(علیه السلام) در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات الگوی پیشرفت اسلامی و ایرانی سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱۳ 150 - 178

کلید واژه ها: نهج البلاغه عدالت سازمانی حق تکلیف عدالت فرادست

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۴۲۶
آنچه در خصوص عدالت سازمانی تا کنون مطرح گردیده بررسی رفتار از سوی فرادستان و ادراک از سوی زیردستان بوده است. اما طبق بیان امام علی(ع) حق، مفهومی دو سویه است و عدم رعایت حقوق فرادستان توسط زیردستان نیز می تواند منجر به شکل-گیری احساس بی عدالتی در فرادستان گشته و این ادراک با توجه به تاثیرگذاری بیشتر فرادستان بر فرآیندها و تاثیرات رفتاری آنها بر جو سازمانی، تبعاتی را به دنبال خواهد داشت که در این پژوهش برآنیم با تمرکز بر نهج البلاغه و با استفاده از شیوه پژوهش داده بنیاد (متنی) و مدل پارادایمی اشتروس- کوربین، نظریه ای را در خصوص ادراک عدالت فرادستان بسط دهیم. به عنوان نتیجه، 1232 کد بدست آمده پس از چندین بار بازنگری به 242 کدْ تلخیص و در 37 مفهوم دسته بندی گردید. نهایتا این 37 مفهوم در قالب عوامل علی، زمینه ای، تعدیل گر، محوری، راهکارها و پیامدها، جایابی و ارتباطات آنها مشخص شد. یافته ها بیان گر آن است، علاوه بر آنکه عدالت فرادست بعدی جدید در عدالت سازمانی است، با ورود این سازه تغییری پارادایماتیک در نگرش به عدالت رخ خواهد داد و نگاه جاری را از حالت خطی و مقطع به نگاهی فرآیندی و پویا تبدیل می کند، این نگاه نسبت به فرادست منصفانه و نسبت به زیردست عزتمندانه است.
۴۲۶.

بررسی عوامل مؤثر از دیدگاه نهج البلاغه در تعیین جایگاه معلمان و صلاحیت های حرفه ای مربیان

نویسنده:
منبع: دستاوردهای نوین در مطالعات علوم انسانی سال دوم آبان ۱۳۹۸ شماره ۱۸
تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۳۶۱
یکی از امور ضروری در وزارت آموزش وپرورش، انتخاب افراد شایسته برای تعلیم و تربیت است. شایسته سالاری یعنی قرار دادن افراد در پست ها و مسئولیت ها بر اساس مهارت ها و توانایی های آنان به گونه ای که بهره وری سازمان را افزایش بدهد به همین خاطر این مقاله به دنبال این است تا با بهره گیری از روش کیفی و تحلیلی به نحوه انتخاب معلمان با استفاده از سخنان ارزشمند امام علی (علیه السلام) در نهج البلاغه برسد. در این پژوهش ابتدا ماده ۲۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی که در رابطه با نحوه انتخاب معلمان بود برسی شد سپس تعدادی از سخنان ارزشمند امام علی (علیه السلام) تجزیه وتحلیل شد و این نتیجه یافت شد که معلمان به عنوان تربیت کنندگان نسل آینده این سرزمین وظایف و نقش مهمی بر عهده دارند و بر اساس سخنان ارزشمند و گران بهای امام علی (ع) در نهج البلاغه یک معلم به عنوان اسوه و الگوی جامعه باید شایستگی های لازم و کافی را داشته باشد تا بتواند دانش آموزان خود را برای دستیابی به حیات طیبه آماده کند. ازجمله این صلاحیت ها می توان به داشتن علم و دانش کافی در خصوص احکام دین و مباحث علمی اشاره کرد.
۴۲۷.

نفس، ساحت های نفس، و ارتباط انفسی میان خدا و انسان در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: نهج البلاغه نفس ساحت های نفس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۲ تعداد دانلود : ۴۶۳
ی از پرکاربردترین واژ هها در نه جالبلاغه است. نفس در نه جالبلاغه دارای چهار « نفس » ساحت معرف تشناختی، هستی شناختی، عم لشناختی، و زبان شناختی است، که با ی کدیگر روابط دو یا چندسویه دارند. بیشترین فراوانی از نفس در نه جالبلاغه مربوط به ساحت عمل شناختی و ک مترین آن مربوط به ساحت زبا نشناختی است. در میان ساح تها تقدم و آغاز با ساحت معرفت شناختی است. ازمنظر نه جالبلاغ، ه خدا و انسان ارتباط انفسی و دوسویه دارند. خداوند در همه ساحت ها با انسان ها ارتباط و پیوند ایجابی بی واسطه انفسی برقرار کرده است و انسا نها هم این امکان را دارند تا با نفس خود با خداوند ارتباط ایجابی ب یواسطه هستی شناختی، معرف تشناختی، عمل شناختی، و زبان شناختی برقرار کنند. منظور از ارتباط انفسی میان خدا و نفس این است که خداوند در همه ساح تها از نفس یا خود ما به نفس یا خود ما نزدیک تر است و نفس یا خود ما هم می تواند با خدا ارتباطی نزدیک تر از ارتباط با خودش برقرار کند. ارتباط انفسی میان خدا و نفس در ذات الهی نیست در اسماء اوست، خداوند در ذات با ما بیگانه و نسبت به ما مطلقاً دیگری است اما در اسماء از ما به مانزدی کتر است.
۴۲۸.

آسیب شناسی تربیت دینی در حیطه فردی از منظر نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هفتم بهار ۱۳۹۸ شماره ۴۲ 5 - 26

کلید واژه ها: تربیت دینی نهج البلاغه آسیب شناسی تربیت دینی حیطه فردی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۲ تعداد دانلود : ۶۱۷
ازآنجاکه دین و دینداری، گاهی به لحاظ عدم رویکرد و توجه عمیق به آن، دچار آسیب و آفت شده است، آسیب شناسی تربیت دینی با کشف و تحلیلِ انحرافات فکری و رفتاری متولیانِ تربیت، بس ضروری به نظر می رسد. دراین راستا، نهج البلاغه منبعی اصیل و متصل به وحی و حاوی نظرات تربیتی حضرت امیر(علیه السلام)، راهگشایی جهت شناسایی و رفع آفات موجود در روند تربیت دینی متربیان است.  لذا این پژوهش به شیوه توصیفی - تحلیلی، با فیش برداری از کتاب شریف نهج البلاغه و با بررسی معاجم، شروح، تراجم و کتب مرتبط در حوزه پژوهشی نهج البلاغه ، به آسیب شناسی تربیت دینی در حیطه فردی ازمنظر نهج البلاغه پرداخته است. نتایج نشان داد که در حیطه فردی، عقل گرایی محض، سطحی نگری، کمال گرایی افراطی، ظاهرسازی، خرافه و بدعت و سهل انگاری، آسیب رسانِ به تربیت دینی می باشند. دراین راستا، سهل گیری، حق باوری، عقل ورزی و ایمان و عمل صالح نیز، راهکارهای ارائه شده حضرت امیر(علیه السلام) در جهت آسیب زدایی از تربیت دینی می باشند.
۴۲۹.

ابعاد «تعین اجتماعی معرفت» از منظر نظریه های جامعه شناسی معرفت و نهج البلاغه(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۴۰)

کلید واژه ها: جامعه شناسی معرفت نهج البلاغه نظریه ها تعین اجتماعی معرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۱ تعداد دانلود : ۶۷۴
این پژوهش، با هدف بررسی ابعاد تعین اجتماعی معرفت در تحلیل ها و نظریات جامعه شناسانه و نهج البلاغه و به روش مقایسه ای، تحلیل محتوای کیفی، تفسیری و اسنادی تدوین یافته است. در این دو رویکرد، یعنی نظریه های جامعه شناسی معرفت و نهج البلاغه، به مطالعه تفاوت بین تعین اجتماعی معرفت، بر محور مؤلفه های پنج گانه عمق تعین، درجه تعین، سطح تعین، آماج تعین، و عامل مسلط پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که بسیاری از نظریه های جامعه شناسی معرفت، راه کاملاً متفاوتی از نهج البلاغه را در بسیاری از محورهای پنج گانه درپیش گرفته اند.
۴۳۰.

درآمدی بر زیبایی شناسی حکمت «قِیمَهُ کُلِّ إمرئٍ ما یُحْسِنُهُ»(نهج البلاغه، حکمت 81)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) 61 - 77

کلید واژه ها: نهج البلاغه حکمت زیبائی شناسی ترجمه فصاحت و بلاغت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸۷۰ تعداد دانلود : ۱۱۴۲
حکمت «قِیمَهُ کُلِّ امْرئٍ مَا یُحْسِنُهُ» از نهج البلاغه، دربردارنده ویژگی های بلاغی و معنوی فراوان است و از روزگاران گذشته تاکنون، موجب شگفتی، تحیر و تأمل برخی از اندیشمندان گردیده است. یافته های پژوهش، حاکی ازآن است که آن چه موجب تفاوت در دیدگاه شارحان و مترجمان این حکمت شده است، ترکیب «مَا یُحْسِنُهُ» می باشد؛ به این صورت که برخی این عبارت را به مفهوم «دانایی» و «علم»، وبرخی دیگر نیز آن را به مفهوم «کردار» و «عمل» شرح و ترجمه نموده اند. در حقیقت، از نظر امام7 ملاک و معیار شخصیت انسان در گرو علم و عمل او است و انسانی می تواند به نهایت کمال برسد که همواره و پیوسته بر مدار علم و عمل شایسته و نیک (برخوردار از حسن فعلی و حسن فاعلی)، گام بر دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی اسنادی بر آن است تا با بررسی ابعاد و جوانب زیباشناسانه عبارت مذکور از نهج البلاغه، دیدگاه شارحان، مترجمان و اندیشمندان متقدم و متأخر را مورد بررسی و تبیین قرار دهد.
۴۳۱.

تحلیل اقتصاد زبانی در نامه های نهج البلاغه بر اساس نظریة نقش گرایی هلیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: حضرت علی (ع) نهج البلاغه اقتصاد زبانی ک مکوشی نقش گرایی هلیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۳۳۴
اقتصاد زبانی یک فعالیت ذهنی - زبانی است که ذهن برای ارائه مفاهیم و معانی مورد نظر از کمترین سازه های زبانی با استفاده از الگوهای بیانی بهره م یگیرد؛ به عبارتی دیگر، همانیاد می شود. این اصل زبانی به اصولی « اصل کم کوشی » اصلی است که از آن با عنوان مانند: اصل اشتقاق، همنشینی، جانشینی و ایجاز اشاره دارد که تمامی این موارد پیشینة کهن در زبان و ادبیات عرب دارند. اقتصاد زبانی در نه جالبلاغه به عنوان یکی از شاهکارهای ادبی متون دینی، به وفور دیده میشود. حضرت عل ی(ع) برای انجام مکاتبات سیاسی، دینی و همچنین برای بیان وصیت نامة خود از این اصل زبانی استفاده نموده که هدف ایشان عدم اطناب ب یمورد و رساندن پیام بدون ایجاد دوگانگی در ذهن مخاطب می باشد. هدف از این پژوهش بررسی اقتصاد زبانی نامه های نهج البلاغه بر اساس نظریة نقش گرایی هلیدی با استفاده از رویکرد توصیفی - تحلیلی می باشد. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که ادبیات و بلاغت هدف اصلی حضرت علی (ع) در نامه هایشان نبوده بلکه ایشان جهت ماندگاری و حفظ سریع پیام در ذهن مخاطب و همچنین انتقال مفاهیم مهم حکومتی، وصایا و سفار شهای خود از اصل کم کوشی بهره و آن را در تمامی سطوح و لای ههای زبانی نام هها به کاربرده اند تا برونده انرژی چه ذهنی و چه فیزیکی به حداقل رسیده و مخاطب اصل پیام را به درستی دریافت نماید.
۴۳۲.

توسعه سرمایه روان شناختی با تأکید بر مؤلفه بخشش در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اخلاق سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۵ ۱۹-۳۲

کلید واژه ها: سازمان بخشش سرمایه روان شناختی نهج البلاغه متغیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۴ تعداد دانلود : ۴۹۸
این پژوهش بخشش را به عنوان مؤلفه پنجم در کنار چهار مؤلفه شناخته شده سرمایه روان شناختی به تبیین و تحلیل کشانده است. روش تحقیق بر اساس مبانی وحیانی و با محوریت نهج البلاغه تحلیلِ محتوای کیفی از نوع جهت دار است. چرا که بخشش موجب رشد اخلاقی افراد و افزایش سرمایه اجتماعی و روان شناختی می گردد که در آن ارتباط افراد سازمان گسترش می یابد و طیف وسیعی از رضایتمندی را در فرد بخشنده و بخشوده شده ایجاد می نماید. روش های بخشش از نگاه دین به صورت عفو، صفح، غفران، تغافل و تجاوز می باشد زیرا که شیوه های بخشش در هر سازمانی باید نسبت به افراد مختلف، متفاوت باشد. در این تحقیق بدست آمد بخشش باید به یک فرهنگ سازمانی فراگیردرآید، تا مدیران به صورت منطقی و کارا در راستای بهره وری بهتر سازمان و توسعه سرمایه روان شناختی از آن استفاده نمایند.
۴۳۳.

جمالیّات الصُّوره الدلالیّه فی نهج البلاغه دراسه أسلوبیّه فی الخطبه الرابعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۴) 89-112

کلید واژه ها: نهج البلاغة الخطبة الرابعة الأسلوبیة الصّور الدّلالیة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۲۵۵
إنّ نهج البلاغه -فضلًا عن القیم التربویه والمنهجیات السیاسیه التی یشتمل علیها فی غضونه- یحتوی علی أسس لغویّه وبیانیّه هادفه، وهی لاتتأتّ ی إلا لتجلیه المعنی وإخراجه فی ثوبٍ قشیب، وفیه من دلالات الصرف والنحو والبلاغه والموسیقی ما جعله کنزًا تعبیریًّا رصینًا. فإنّ الإمام قام بتوظیف آلیّات منوّعه ینوی بها تصویرَ ما لدیه من أصول المعرفه تصویرًا دلالیَّا ممتعًا. فإنّه یَعْمِد إلی آلیّه الصرف حیثما اقتضَتْها البنیهُ النصیّه، ویرنو إلی توظیف آلیّ ه لغویّه متی ما یستدعیها المقام، ویرکن إلی التدلیل الموسیقی حیثما استدعاه الموقف التعبیریّ. وهذا یُعتبَر هذا من مبادئ الفکر الدلالی الذی من شأنه أن یتکوّن بین الباثّ والمتلقّی. فإنّ هذه الدراسه تتمّ عبر منهج وصفیّ-تحلیلیّوتحکی نتائجها أنّ قسمًا من المعانی لایتمّ تبیینها إلا بواسطه المیزات الأسلوبیه التی اعتمدها الإمام فی خطبته. ولمّا کانت الخطبه موجّهه إلی طائفه العتاه المغترّین فأُطلقتْ فیها الاستعارات المصرّحه لیصوّر الإمام مخاطبیه المعتوهین فی مقالٍ شفّاف عبر هذا التصریح الاستعاری الوثیقلإ ویسوق القارئ نحو المغزی المباشره بأخصر طریق دلالیّ ممکن. ویبدو أخیرًا أنّ الإمام یولی اهتمامًا کبیرًا بالجانبین الموسیقی والبلاغی لتجسید معانی خطبته، وبالتالی فإنّ المتتبّع فی هذه الخطبه یجد فیها کمیّات هائله من المعانی التی ارتسمتْ بواسطه التوظیفات الفنیّه التی اتخذها الإمام مُعوّلًالخلق الواجهه التصویریّه التی قد تعجز عن تصویرها الأنماطُ الوظیفیّه المألوفه للکلام.
۴۳۴.

الموازنه بین نهج البلاغه والصحیفه السجادیه علی أساس الأسلوبیه الإحصائیه وفقا لنظریتی بوزیمان وجونسون (الرساله 74 والدعاء 38 نموذجاً)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آفاق الحضاره الاسلامیه سال بیست و دوم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ ه.ق) شماره ۲ (پیاپی ۴۴) 193-217

کلید واژه ها: الأسلوبیة الإحصائیة نظریة بوزیمان نظریة جونسون نهج البلاغة الصحیفة السجادیة

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۴ تعداد دانلود : ۴۲۸
الکتابه تعدّ من أهمّ الطرق لنقل الأفکار إلى الآخرین. یختار کلّ کاتب أسلوباً متناسقاً مع أهدافه المطلوبه، لیتأثّر فی ذهن القارئین، ولکن من الممکن، وربّما فی کثیر من الأحیان، على الرغم من مشابهه غرض الکتابه، هناک اختلافات فی الأسالیب المستخدمه من قبل المؤلفین. إنّ الأسلوب یلعب دوراً هامّا فی نقل المحتوى والوصول إلى الغرض من الکتابه؛ لأنّ رغبه القارئین فی قرائه النصّ، تعتمد کثیرا على حسن ترکیب الجمل المستخدمه. الأسلوبیه هی من أهمّ الاتجاهات الحدیثه ولها مناهج متعدّده؛ منها: الأسلوبیه الإحصائیه. هذا الاتجاه یعنى بالکمّ وإحصاء الظواهر اللغویه فی النصّ ویبنی أحکامه بناء على نتائج هذا الإحصاء، وبعباره أخرى تستفید من الکمّ للحصول على الکیف. بمساعده الدراسات الأسلوبیه الإحصائیه نستطیع أن نمیّز بین الأسالیب المختلفه، نحو: الأسلوب العلمی، الأدبی، الخطابی و.... . یتناول هذا البحث دراسه الأسلوبیه الإحصائیه فی نهج البلاغه والصحیفه السجادیه. اخترنا الرساله 74 والدعاء 38 نموذجا ونقارن بین أسلوبهما وفقا لنظریتی بوزیمان وجونسون، خلال المنهج الوصفی-التحلیلی والإحصائی. استنتجنا وفقا لنظریه بوزیمان أنّ أسلوب الصحیفه السجادیه، هو أقرب إلى الأسلوب الأدبی، وأسلوب نهج البلاغه، هو أقرب إلى الأسلوب العلمی، ووفقا لنظریه جونسون، أنّ الثروه اللفظیه للصحیفه السجادیه، هی أکثر منها لنهج البلاغه، ولکن لا تختلف فیهما اختلافا کثیرا وکان هذا الاختلاف بسبب تأثیر الظروف الاجتماعیه.
۴۳۵.

بررسی فرآیند نشانه شناسی اجتماعی در آموزه های علوی با تکیه بر نهج البلاغه با تکیه بر هویّت و آداب معاشرت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوی سال دهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: نهج البلاغه نشانه شناسی اجتماعی آموزه های علوی دال و مدلول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۵ تعداد دانلود : ۴۲۷
نشانه، پدیده ای ملموس و قابل مشاهده است که به واسطه رابطه ای که با یک پدیده غایب دارد، جانشین آن می شود و بر آن دلالت می کند. نشانه شناسی، علمی است که به بررسی انواع نشانه ها، عوامل حاضر در فرایند تولید و مبادله و تعبیر آنها و نیز قواعد حاکم بر نشانه ها می پردازد. نهج البلاغه کتاب سیر و سلوک، خودسازی، توصیه، اخلاق، عرفان، روانشناسی و نیز مجموعه ای از پیام های اخلاقی و دینی است که با خطاب به اقشار گوناگونی از مردم، از زبان حضرت علی (ع) جاری شده است. این پژوهش در صدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی فرآیند نشانه شناسی اجتماعی در این کتاب گرانقدر با تکیه بر دو مقوله هویّت و آداب معاشرت بپردازد. نتایج حاکی از آن است که شاخصه های گوناگون نشانه شناسیِ آداب معاشرت و هویّت در نهج البلاغه در قالب عواملی چون؛ خوراک، لحن کلام، اطوار و حالات، القاب، پوشش و یونیفورم ها و ... به اشکال مختلفی بروز یافته که نشان دهنده تنوع نشانه ها و توجه ویژه امام به درون مایه اجتماعی، فرهنگ و اعتقادات است. تقابل فرهنگی و اختلاف طبقاتی بین افراد فرادست و فرودست در زمینه غذا، پوشاک و مسکن، انعکاس مسائل اجتماعی، بهره گیری از شیوه های گوناگون ارتباط کلامی و غیرکلامی در شخصیت پردازی بین افراد در نهج البلاغه از جمله مواردی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است.
۴۳۶.

ایضاح خوانش قرآنی "قناعت" به عنوان عاملیت بهم تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآنی سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ 93 - 109

کلید واژه ها: حیات طیبه نهج البلاغه قناعت عبودیت قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۹۶
شیوه و نوع زیستی که خداوند به انسان معرفی می کند، حیات طیبه است که مظهری از حیات حقیقی خداوند است؛ حیاتی در جای جای خود پاکی و طهارت متبلور است و عاری از هر نوع خباثت و آلودگی است، از ایمان و عمل صالح شروع شده تا در مراتب کمال عبودیت، انسان را مقرّب درگاه پروردگار خویش کند. در این مقاله به بررسی هم سازگاری و بهم تنیدگی حیات طیبه در نهج البلاغه با توجه به تعریف و مفهوم آن پرداخته شد. از جمله شاخص های مد نظر حیات طیبه اعم از قناعت و عمل صالح بر اساس خطبه ها، نامه ها و حکمت های امام علی(ع) انتخاب و ضمن ارائه توضیحات و سپس شاخص ها، مستند گردید.
۴۳۷.

صوره الموت فی نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثانیه ربیع و صیف ۱۳۹۸ (۱۴۴۰ق) العدد ۲ (المتوالی ۴) 91 - 102

کلید واژه ها: التصویر الصور البیانیّه الموت الإمام علی (ع) نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۶ تعداد دانلود : ۱۶۰
تعتبر الصور البیانیه من أکثر أدوات نهج البلاغه تأثیرًا وفاعلیه لنقل الأفکار والمفاهیم إلى الجمهور. فیقدم الإمام علی (ع) المعانی المجرده للصور البیانیه الملموسه والخیالیه فی أجزاء مختلفه من نهج البلاغه حیث یستخدم عنصر التصویر لتقریب للعقل من الحقائق ومساعدته على فهمها. إن دقه تصویره لموضوع الموت یدخل بالمرء إلى وادی الخیال حیث یشعر بنفسه وکأنه فی ذلک المشهد. کما أن دقه اختیار الکلمات وطریقه الجمع بینها والاستعانه بمجموعه متنوعه من الصور البلاغیه إلى جانب الألحان الممتعه للکلمات تضفی على صوره البیانیه عذوبه خاصه. یتناول هذا المقال ثمانی حالات من تصویر الموت فی خطب نهج البلاغه والتی تحتضن أیضًا سائر صور الموت الأخرى. فلقد تم تصویر وجه الموت الرهیب فی هذه الصور البیانیه بحیث یثیر العواطف ویهز أعماق الوجود الإنسانی ویوقظ الضمیر النائم.
۴۳۸.

الحکم الفقهی لأوقات الصلاه فی الرساله ۵۲ من نهج البلاغه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه خریف و شتاء ۱۳۹۸ (۱۴۴۱ق) العدد ۱ (المتوالی ۵) 85 - 96

کلید واژه ها: أوقات الصلاه الحکومه الإسلامیه صلاه الجماعه صلاه الجمعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۷ تعداد دانلود : ۱۲۰
إن مسأله "أوقات الصلاه" بصفتها مرسومًا حکومیًّا تفتح آفاقًا جدیده فی رساله أمیر المؤمنین (ع) إلى عماله. وطالما کان الجانب الفقهی من "أوقات الصلاه الخمس" موضوع الکثیر النقاش بین فقهاء الإمامیه والعامه. ورغم أن الرساله ۵۲ من نهج البلاغه قصیره، إلا أنها مفیده فی مجالات مختلفه. وبالنظر إلى البعد الحکومی لصلاه الجماعه فإنها تسعى لتحقیق هذه الأهداف وهی مهمه الحاکم فی تنظیم الشؤون الروحیه، وتعزیز النظام الإسلامی وربط المدیرین بالجماهیر فی المناسبات الدینیه، وإعاده النظر فی مفهوم الفتنه فی النظام الإسلامی. ومن المفید للمعنیین معالجه البعد الأخلاقی لهذه الرساله، مثل مراعاه أحوال الناس فی أسلوب إقامه المراسم الدینیه. وتشمل الخصائص الاجتماعیه والثقافیه للرساله توفیر معاییر عرفیه ومحوریه المسجد فی التعلیم العلمی والثقافی وتیسیر الشؤون العامه وخلق تضامن اجتماعی فی ظل تمجید الجماعه. وتوضح دراسه هذه الرساله أن السیاده الدینیه وصلاه الجماعه وصلاه الجمعه لا ینبغی اعتبارها عباده فردیه وعلاقه بین الأفراد والمجتمع کما یعتقد البعض، ولکن المحافظین والوزراء والمسؤولین عن النظام الإسلامی مسؤولون عن الاهتمام بهذا الأمر العظیم، حیث یکون الإهمال بمعنى الحکم الوارد فی الرساله، خروجًا عن القاعده العلویه. ومع ذلک ینبغی النظر فی إنشاء آلیات قانونیه والاهتمام بدراسه أضرار الجماعات.
۴۳۹.

أسالیب النداء ب "یا" فی خُطب نهج البلاغه (دراسه نحویّه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دراسات حدیثه فی نهج البلاغه السنه الثالثه خریف و شتاء ۱۳۹۸ (۱۴۴۱ق) العدد ۱ (المتوالی ۵) 13 - 24

کلید واژه ها: أسلوب الندا المنادی حرف النداء یا نهج البلاغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۱۱۶
إنّ أهمیّه النداء تکمن فی الدور الذی یؤدّیه فی التواصل والتقارب والتفاهم بین المخاطِب والمخاطَب، وإذا کان معلوماً أنّ التواصل لا یتمّ إلّا استناداً إلى تخاطب، فإنّ النداء أحد أسالیب هذا التخاطب. ویتکوّن هذا الأسلوب من جزأین أساسیّین، وهما حرف النداء والمنادی. یهدف هذا البحث إلی دراسه شامله لحرف نداء "یا" فی خُطب نهج البلاغه ، فدرس مجیء هذه الحرف، وأنماط استعمالها، وعرض تحلیل أسلوب النداء نحویّاً وأسلوبیّاً مستعیناً ببحوث النحویّین والبلاغیّین، وذلک عبر استقصاء الأمثله التی تدخل فی هذا الإطار، والاعتماد علی المنهج الوصفیّ – التحلیلیّ - الإحصائیّ الذی تطرّق من خلاله إلی استخراج المبادئ النظریّه للبحث ثمّ تطبیقها علی الشواهد التی تمّ استخراجها من الخطب. وکشف البحث عن تواتر أداه واحده وهی "یا"، إضافه إلی الکشف عن تنوُّع فی التراکیب بین المُنادی المضاف والعلم المفرد والنکره المقصوده علی الترتیِب. وکثیراً ما یجیء النداء فی الخطب مع "أیّها". واستعملت هذه الحرف حسب غرضها، فمنها ما جاءت للاستغاثه أو التعجُّب، وأنّ حذف حرف النداء ورد فی مواضع کثیره من الخطب.
۴۴۰.

بررسی انسجام دستوری غیرساختاری در متن خطبه 175 نهج البلاغه و ترجمه های آن (مطالعه موردی: ترجمه جعفری، شهیدی و فقیهی)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال چهارم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) 81 - 103

کلید واژه ها: انسجام دستوری غیر ساختاری ترجمه نهج البلاغه خطبه 175

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۵۱۵
انسجام (Cohesion) یکی از شاخه های علم زبان شناسی است که متون مختلف را از لحاظ ساختار و معنا بررسی می کند. انسجام در ابزار های نظام زبانی همچون ارجاع، حذف، جانشینی و ربط، که درون خود زبان قرار دارد، نهفته است. این مقاله با اتخّاذ رویکرد تحلیلی توصیفی به ارزیابی حضور مؤلفه های انسجام دستوری غیرساختاری در متن خطبه 175 و ترجمه های جعفری، شهیدی و فقیهی می پردازد. از این جستار، میزان پایبندی مترجمان به بازتاب این مؤلفه های انسجام بخش بررسی و در نهایت این نتیجه حاصل شد که در میان مؤلفه های یاد شده، ترجمه فقیهی در سایه حرکت نزدیک با متن اصلی و با گزینش برابر نهادهایی مناسب، توانسته تا حد بسیار زیادی انسجام موجود در متن اصلی را در ترجمه بازتاب دهد. در عین حال مشاهده شد که مترجمان در برخی موارد متأثر از عواملی چون شیوه خاص مترجم و پتانسیل زبانی- دستوری زبان مقصد در یافتن برابر نهادها دچار لغزش شده اند.

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان