مطالعات قرآنی

مطالعات قرآنی

مطالعات قرآنی سال ششم بهار 1394 شماره 21 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

روابط بینامتنی داستان حضرت موسی با رمان "طارق من السماء"(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم بینامتنیت ثروت اباظه رمان طارق من السماء داستان حضرت موسی (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷ تعداد دانلود : ۹۳
در این نوشتار سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی در قالب نظریه نقدی "بینامتنیت" ضمن تبیین و تفسیر روابط بینامتنی رمان های ثروت اباظه با  قرآن کریم به ویژه داستان حضرت موسی (ع)، میزان تأثیر این داستان در رمان «طارق من السماء» مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. نتایج نشان می دهد که نویسنده از بینامتنی پنهان و آشکار استفاده نموده است و رمان خود را به ذکر داستان های قرآنی به ویژه داستان حضرت موسی (ع)، به شکل نفی جزئی و متوازی آراسته کرده است.
۲.

شاخصه های وصول به فلاح در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فلاح تقوا تزکیه نفس سعادت قرب الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹ تعداد دانلود : ۱۰۳
واژه "فلاح" جایگاهی اساسی در فرهنگ تعالیم اخلاقی اسلام و قرآن کریم دارد؛ زیرا اکثر انسان ها اعمال صالح و افعال اخلاقی خود را به امید نائل شدن به فلاح انجام می دهند. در کاربرد قرآنی، واژه فلاح به معنای پیروزی، ظفر، رستگاری و نجات است و دستیابی به سعادت نیز فلاح خوانده شده است. با این توجه که فرد، موانع را شکافته و رخسار مطلوب را مشاهده می کند. انسان با توجه به ظرفیت سرشته در او، می تواند با تمسک به عواملی چون ایمان و عمل صالح، تقوا، تزکیه نفس، توبه، امر به معروف و نهی از منکر، و ذکر نعمت های الهی به سعادت و رستگاری نائل شود. در میان این عامل ها تقوا به عنوان اصل مسلم در رسیدن به سعادت و رستگاری است. در این مقاله برجسته ترین شاخصه های رسیدن به فلاح از دیدگاه قرآن بررسی شده است. یافته های بدست آمده از تحقیق گویای آن است که قرآن کریم هدف اصلی از رسیدن به فلاح را قرب الهی و تزکیه نفس می داند.
۳.

واکاوی فنون نوین داستان نویسی در قصص قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم اعجاز داستان نویسی تکنیک های مدرن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۹۷
قرآن کریم کتابی پر برکت و هدایت آور است که حق تعالی بر رسول خدا(ص) نازل نموده تا همگان در آیات اش تدبر و اندیشه کنند و اهل خرد به حقایق آن متذکر شوند. یکی از شیوه های شگفت انگیز و نیکو در جهت انتقال باطن ژرف و عمیق قرآن بهره مندی از قصه است. نغزترین ادبیات داستانی، دل انگیزترین هنرهای قصه نویسی در عرصه ای گسترده هم از لحاظ فرم و ساختار و هم از نظر محتوا و معنا در قرآن جلوه نموده است. قابل توجه این که در داستان نویسی مدرن امروزه تکنیک هایی به کار می رود که در دهه های اخیر در شیوه کلاسیک آن و همین طور در تاریخ قصه پردازی مطرح نبوده و اکنون در راستای جذاب تر نمودن و دلنشین کردن داستان مورد استفاده قرار می گیرد. این مقاله بر آن است تا پاره ای از تکنیک های داستان نویسی مدرن را در تطبیق با قصه های قرآن کریم بیان نماید تا که عظمت این کتاب بیش از پیش در ساحت ادبیات داستانی هویدا گردد.
۴.

بررسی موردی افزوده های تفسیری در شش ترجمه معاصر قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم سوره اسراء افزوده های تفسیری ترجمه های معاصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۷ تعداد دانلود : ۷۶
سبک بیانی قرآن به گونه ای است که ارائه معانی و مفاهیم ژرف آن جز با افزودن عبارت های تفسیری مقدور نیست و چاره ای از اعمال تغییرات دیگر وجود ندارد. از این رو با همه تلاشی که نویسندگان و مترجمان نموداند، باز هم پاسخگوی خوانندگان نیست. دلیل این امر وجود آیات مجملی است که دلالت شان روشن نیست. مقاله حاضر افزوده های تفسیری برخی از آیات سوره اسراء را از شش مترجم معاصر الهی قمشه ای ، خرمشاهی ، صفارزاده ، فولادوند ، مشکینی و مکارم با توجه به تفاسیر و روایات موجود تحلیل و بررسی می نماید. در این زمینه ابتدا آیات و ترجمه آن استخراج گردیده و سپس نظریه های تفسیری برای تبیین کار مترجم آورده شده است. در پایان نیز تحلیل و بررسی بر اساس تفاسیر در هر آیه انجام گرفته است. بررسی افزوده های تفسیری برای نخستین بار است که در زمینه علوم قرآنی انجام می شود.
۵.

تأثیرپذیری ترجمه های معاصر فارسی قرآن از مبانی ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: مبانی خاص ترجمه تأویل یکسانی و هماهنگی تکرار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۱ تعداد دانلود : ۹۹
"ترجمه" آسان ترین راه برای دستیابی به فهم آیات قرآن است. در اهمیت ترجمه قرآن همین بس که گفته اند ترجمه خلاصه تفسیر و از تفسیر مشکل تر است. ضرورت این امر ارزشمند بدیهی و بی نیاز از استدلال است و اصولاً کسی که می خواهد ترجمه کند باید مبانی خاص ترجمه را بداند. مراد از مبانی خاص آن دسته از اصول و نظریاتی است که مترجم باید تکلیف خود را در باب ترجمه به طور خاص تعیین کند و مبنای خود را منقح سازد. با دقت در این مقوله می توان دریافت که مبانی ترجمه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، از آن جهت که بر مباحث دیگر مقدم بوده است. در این مقاله سعی شده است ابتدا به اهمیت و ضرورت ترجمه، بیان معانی و مقاصد قرآن پرداخته شده و سپس به مبانی خاص ترجمه از جمله حقیقت ترجمه، نقش تأویل در ترجمه، یکسانی و هماهنگی در ترجمه و توجه به تکرار در ترجمه اشاره شده و به بررسی این مبانی پرداخته شده است.
۶.

بررسی تأثیر پیش فرض های مذهبی بر ترجمه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیش فرض های عقیدتی هرمنوتیک نقش مترجم عدل الهی آیه ولایت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۷۵
در این پژوهش سعی شده است با بررسی سه نمونه از آیات قرآن کریم در باب «عدل الهی»، «امامت» و «وضو» از دیدگاه سه مترجم اهل سنت یعنی ابوالفضل رشید الدین میبدی ، شاه ولی الله دهلوی و نجم الدین محمد نسفی و سه ترجمه معاصر شیعه یعنی ترجمه آیت الله مکارم شیرازی ، ترجمه مهدی الهی قمشه ای و ترجمه فولادوند ، چگونگی تأثیرگذاری پیش فرض های عقیدتی بر ترجمه قرآن کریم تبیین گردد. نتیجه بدست آمده نشان می دهد که این پیش فرض ها به وضوح رنگ اعتقادی ترجمه های صورت گرفته را آشکار می نمایند.
۷.

نقد مبانی نژادپرستی از دیدگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن نژادپرستی برتری طلبی تبعیض تکبر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲ تعداد دانلود : ۱۰۰
این تحقیق با بررسی مبانی نژادپرستان به نقد قرآنی این مبانی و بیان دیدگاه های قرآنی در این زمینه پرداخته است. از مهم ترین مبانی نژادپرستی برتری طلبی است که ملاک آن نژاد، رنگ پوست، زبان، دارایی و کثرت فرزندان، قدرت و ثروت، مذهب و منطقه جغرافیایی است. در اینجا یک یک این موارد مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. به علاوه دو مبنای دیگر یعنی تبعیض و تکبر نیز که عواملی برای نژادپرستی هستند با توجه به آیات قران مورد نقد و  بررسی قرار گرفته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۵۷