مطالعات راهبردی ارتباطات (رهپویه ارتباطات و فرهنگ سابق)

مطالعات راهبردی ارتباطات (رهپویه ارتباطات و فرهنگ سابق)

رهپویه ارتباطات و فرهنگ دوره دوم تابستان 1401 شماره 2 (پیاپی 4)

مقالات

۱.

تحلیل جامعه شناختی اثرات مصرف شبکه های اجتماعی بر سلامت اجتماعی (مورد مطالعه: دختران دانش آموز پایه دهم شهر بیرجند)

کلید واژه ها: سلامت اجتماعی سبک های هویت شبکه های اجتماعی دانش آموزان دختر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 482 تعداد دانلود : 69
هدف مقاله بررسی اثرات مصرف شبکه های اجتماعی بر سلامت اجتماعی دختران پایه دهم شهر بیرجند بود. روش پژوهش حاضر توصیفی و همبستگی است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دهم می باشد) ۱۸۳۱ نفر( حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 318 نفر با روش نمونه گیری طبقه بندی شده متناسب انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری در این پژوهش شامل: پرسشنامه شبکه اجتماعی رسولی آبادی (1394) و سلامت اجتماعی توسط کییز (1988) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزارهایSPSS ، Amos انجام شده است. یافته ها: مدل معادلات ساختاری از برازش قابل قبولی برخوردار بود و شبکه اجتماعی به طور منفی و معناداری با سطح اطمینان 99 درصد سلامت اجتماعی را پیش بینی نمود (P=0/000 , B= -0/56). هم چنین مقدار ضریب تعیین مدل پیش بینی سلامت اجتماعی 43 درصد بود، بدین معنی که با افزایش یک واحد به متغیرهای پیش بین یا برون زای(شبکه های اجتماعی) 43 درصد افزایش را در متغیر سلامت اجتماعی داریم. نتیجه : شبکه های اجتماعی بر سلامت اجتماعی دانش آموزان دختر تاثیر دارد.
۲.

نشانه شناختی ارتباطات کلامی برنامه تلویزیونی خوشا شیراز

کلید واژه ها: نشانه شناختی ارتباطات کلامی تلویزیونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 705 تعداد دانلود : 754
هدف از پژوهش حاضر تحلیل نشانه شناختی ارتباطات کلامی برنامه تلویزیونی خوشا شیراز بوده است. با استفاده از روش کیفی(اسنادی و تحلیل فیلم) و جمع آوری اطلاعات مورد نیاز با استفاده از الگوی نشانه شناسی دوسوسور مبنی بر رابطه بین دال و مدلول و برداشت ذهنی از مفاهیم در ارتباطات کلامی انجام شده است. یافته های پژوهش برداشت ذهنی و رابطه دال و مدلود در ارتباطات کلامی برنامه تلویزیونی خوشا شیراز را نشان می دهد. بر این اساس در ارتباطات کلامی مجری با مهمانان برنامه، بیشتر به مولفه های 1- هویت(دانش تاریخی، تعلق خاطر تاریخی، علاقه به سرزمین، آشنایی و تعلق خاطر با نمادها و اسطوره های ملی، اجتماعی)، 2- نظم اجتماعی(قانون مندی یا قانون گرایی، تعهد به هنجارهای مشترک)، 3- وحدت و انسجام(تقریب یا همگرایی بین مذاهب، ارزش های مشترک«روحیه تعاون، تحمل و مدارا)، 4- خرده فرهنگ ها (به رسمیت شناختن تمایزهای فرهنگی، زبانی، قومی و مذهبی)، 5- روابط بین قومی(روابط اجتماعی؛ دوستی یا معاشرت یا خویشاوندی)، 6- بهداشت جسمی و روانی(مهارت های زندگی، ورزش)، 7- کالاها و خدمات فرهنگی(رسانه غیر مکتوب«تلویزیون و تلفن همراه»، هنر«موسیقی، فیلم، نمایش و تئاتر» 8- میراث فرهنگی و گردشگری«طبیعی، زیارتی، باستانی، علمی و فرهنگی» 9- نیروی انسانی«رسانه غیر مکتوب و هنر»)، 10- خانواده(تربیتی و آموزشی«اهتمام به تحصیل و فراگیری علوم و فنون و جامعه پذیری»، 11- عاطفی«نقش مادری، و نقش همسری مرد و زن برای یکدیگر، و تعلق خاطر و نقش حمایتی اعضای خانواده از یکدیگر» توجه شده است. لذا پرداختن مجریان برنامه های تلویزون به مولفه های فوق را پیشنهاد و توصیه می گردد.
۳.

بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر ارتباطات کاربران متاهل در خانواده

نویسنده:

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی مجازی تعاملات خانوادگی نظریه کاشت نظریه استحکام نظریه ساخت یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 736 تعداد دانلود : 898
تغییرات سریع زندگی بشر به واسطه ی فناوری های نوین در حوزه ی ارتباطات در ابعاد مختلف حاصل گردیده و خانواده و فرهنگ و روابط حاکم بر آن ها نیز از این فاعده مستثنی نبوده است. هدف این پژوهش نیز در این راستا شناسایی مخاطرات و آسیب های شبکه های اجتماعی مجازی در چارچوب روابط افراد در درون نهاد خانواده و ارائه راهکارهایی برای کاهش آسیب های شبکه های اجتماعی مجازی بر تعاملات خانوادگی می باشد. نوع روش پژوهش، روش پیمایشی و جامعه آماری کاربران متأهل شبکه های اجتماعی مجازی شهر اصفهان، روش نمونه گیری خوشه ای استفاده گردیده و به افراد ، به روش اتفاقی پرسش نامه ها داده شده است. حجم نمونه نیز بر اساس فرمول کوکران معادل 380 نفر تعیین گردید. متغیر مستقل پژوهش حاضر، شبکه های اجتماعی مجازی و متغیر وابسته مناسبات خانوادگی است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری محاسباتی spss Amos & انجام شده است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه استفاده و رضایت مند، نظریه ساخت یابی گیدنز، نظریه کاشت و نظریه استحکام یا تأثیر محدود بوده است. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است که استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در ارزش ها، احساسات و شناخت ها و ارتباطات نامتعارف میان افراد تاثیر می گذارد همچنین میزان و مدت زمان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بر تعاملات اعضای خانواده تأثیرگذار خواهد بود در تحقیق حاضر نیز ما به این نتیجه رسیدیم که استفاده از آن ها بر بی-اعتمادی نسبت به همسر و میزان تعامل افراد با اعضای خانواده تاثیر می گذارد.
۴.

ارائه مدل فرهنگ رفتار اخلاقی براساس تجارب معنوی و صفات شخصیتی با تعدیلگری عدالت ادراک شده

کلید واژه ها: فرهنگ رفتار اخلاقی تجارب معنوی صفات شخصیتی عدالت ادراک شده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 176 تعداد دانلود : 202
امروزه سازمان ها جایگاه برجسته ای در ساختار فرهنگی و اجتماعی جوامع پیدا کرده اند. بسیاری از فعالیت های حیاتی زندگی مردم، در سازمان ها انجام می شود و زندگی بدون وجود سازمان های گوناگون، تقریباً ناممکن است. سازمان ها برای سازگاری با محیط در حال تغییر پیرامون خود ناگزیرند ارزشهایی را درون خود نهادینه کنندکه متضمن سلامت سازمانی باشد.لذا این تحقیق با هدف ارائه مدل فرهنگ اخلاق مدار براساس تجارب معنوی و صفات شخصیتی و عدالت ادراک شده انجام گرفته است. تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی- همبستگی می باشد. جامعه آماری کارکنان دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی به تعداد 275 نفر است و با توجه به محدود بودن جامعه آماری، نمونه گیری به صورت کل شماری صورت گرفته است. همچنین برای تشکیل پانل خبرگی، تعداد ده نفر از خبرگان امر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها از نوع پرسشنامه استاندارد است و داده های گردآوری شده نیز از طریق نرم افزارهای SPSS، LISREL و MATLAB تجزیه و تحلیل شده اند. نتایج تحقیق حاکی از تائید فرضیه های تحقیق به غیر از میانجی گری عدالت ادراک شده در ارتباط بین صفات شخصیتی و فرهنگ اخلاق مدار است. در دستیابی به ترکیب مطلوب مولفه ها نیز مشخص شد که مطلوبترین سطح فرهنگ اخلاق مدار 58/2 از 3 می باشد و زمانی حاصل می شود که صفات شخصیتی 68/2، عدالت ادراک شده 39/2 و تجارب معنوی 5/2 باشد. در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد صفات شخصیتی و تجارب معنوی در تقویت فرهنگ اخلاق مدارانه تاثیر بسزایی دارند و عدالت ادراک شده بالا می تواند این امر را شدت بخشد.علاوه بر این در مطلوب ترین حالت در دانشگاه پیام نور استان آذربایجان غربی، سطح فرهنگ اخلاق مدار به میزان 42/0 با حالت ایده آل فاصله دارد
۵.

تحلیل نگرش های فرهنگی خانواده در حوزه ی آموزش کودکان کار و خیابان

کلید واژه ها: نگرش های فرهنگی خانواده آموزش کودکان کار و خیابان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 798 تعداد دانلود : 551
چکیده : رفتار و نگرش خانواده ها بر جنبه های مختلف زندگی کودکان از جمله حوزه آموزش آنان اثرگذار است ،بسیاری از مشکلات تحصیلی کودکان کار و خیابان هم با رفتارها و باورهای خانواده هایشان گره خورده و از آن متاثر شده است.از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه مطلعین کلیدی در مورد رفتار و نگرش خانواده های کودکان کار نسبت به آموزش آنها در شهر گرگان و با روش کیفی انجام گرفت. مشارکت کنندگان از طریق نمونه گیری هدفمند از میان مطلعین کلیدی ، اساتید دانشگاهی ، متخصصین دولتی و غیر دولتی انتخاب شدند. داده ها از طریق 2 مصاحبه گروهی و14 مصاحبه عمیق با این افراد گردآوری و با روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه و تحلیل شدند.از یافته های پژوهش 5 مضمون اصلی: عدم اعتقاد به تحصیل ، تفکر سنتی به تحصیل ، نا امیدی به کارایی و اثر بخشی تحصیل ،تاثیر پذیری و تقلید از اطرافیان و فقر فرهنگی از نظر مطلعین به عنوان رفتارها و نگرش های اصلی خانواده ها نسبت به آموزش کودکان کار استخراج شدند.این نگرش ها در یک رابطه تاثیر و تاثری منجر به اتخاذ راهبردهای متفاوتی شده و پیامدهای مختلفی را برای تحصیل کودکان کار و خیابان در پی دارند.در نتیجه از نظر مطلعین مداخله مبتنی بر نگرش های فرهنگی برای حل چالش های این حوزه ضروری می باشد.تا زمانی که نگرش خانواده ها به مساله آموزش و تحصیل از طریق برنامه های آموزشی متناسب که برگرفته از رویکرد ها و روش های مطالعاتی مناسب است تغییر نکند ، مشکلات آموزشی این کودکان ادامه خواهد داشت و همچنان شاهد تحصیل بی کیفیت و ترک تحصیل های فراوان بخصوص از مقطع ابتدائی به بعد خواهیم بود و به تبع آن افزایش مسائل و آسیب های اجتماعی در این گروه اجتناب ناپذیر خواهد شد.
۶.

رهیافت آپاراتوس در بازتاب و شکل دهی جامعه مخاطب سینمای ایران

کلید واژه ها: بازتاب شکل دهی آپاراتوس تماشاگر سینمای ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 414 تعداد دانلود : 36
آپاراتوس سینمایی سالهاست که از سوی نظریه پردازان از جمله بودری، متز، کومولی، ناربونی، مالوی، آلسئسر و غیره مورد توجه قرار گرفته و در تحلیل هایشان به نگارش در آمده، اما هنوز تعریف مشخصی از آن ارائه نشده است. آنچه از آرای صاحبنظران ادراک می شود نشان از آن دارد که آپارتوس سینمایی دستگاهی ایدیولوژیک با فرایندی وابسته به تکنولوژی است که تاثیرات روانی بر تماشاگر می گذارد. آپاراتوس سینمایی همان ماده خام سینماست که در ذهن تماشاگر تکمیل می شود و وابسته به خلاقیت صاحب اثر و نحوه دریافت و سواد رسانه ایی تماشاگر در دوره های سینمایی با پیشرفت تکنولوژی تغییر یافته است. رویکرد آپاراتوس سینمایی در بازتاب یا شکل دهی افکار جامعه پیرامون نقش بارزی داشته است. ایران سینمایی پیشرو و با سابقه ای بیش از یک سده دارد. مقاله حاضر با هدفی کاربردی نقش آپاراتوس سینمایی در بازتاب و شکل دهی جامعه پیرامون را مورد بررسی قرار داده است. مسئله تحقیق رهیافت مخاطب نسبت به بازتاب یا شکل دهی پدیده های اجتماعی متاثر از آپاراتوس در سینمای ایران است. روش تحقیق کیفی بر اساس جمع آوری اطلاعات از منابع کتابخانه ای، آرشیوهای صوتی تصویری و بر مبنای تحلیل محتوی جهت دار است. از این روی سینمای ایران به 7 دوره تقسیم و مورد تحلیل قرار گرفته است. نتیجه حاصله نشان می دهد سینمای ایران متاثر از آپاراتوس در بازتاب و شکل دهی جامعه در دوره های گوناگون متفاوت و نقشی نسبی و شکننده داشته است.
۷.

بررسی کنش های غیرکلامی در توئیت های حاوی ایموجی کاربران ایرانی توئیتر براساس نظریه سرل

کلید واژه ها: ارتباط غیرکلامی ایموجی توئیت شبکه اجتماعی کنش گفتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 777 تعداد دانلود : 539
رسانه های نوین ارتباطی در چند سال اخیر به یکی از ارکان جدایی ناپذیر زندگی انسان ها تبدیل شده اند. شبکه های اجتماعی نیز نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی را به وجود آورده اند که به رغم عمر کوتاه ، اما به دلیل ویژگی های تعاملی و فراهم کردن زمینه برای ایجاد روابط اجتماعی گسترده، در صدر اولویت-های کاربران اینترنت قرار گرفته اند. توسعه روزافزون اینترنت و زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، باعث بروز و ظهور سبک نوینی از ارتباط در قالب «ایموجی» شده که با رویکردی زبان شناسانه، می توان آنها را نمادی از ارتباط غیرکلامی و نمود برقراری سهل و آسان ارتباطات در فضای مجازی قلمداد کرد. کارکرد ایموجی ها در ارتباطات دیجیتال مشابه نقش ژست، زبان بدن و آهنگ کلام در تعامل گفتاری است. باتوجه به تاثیرگذاری چشمگیر ایموجی ها در برقراری ارتباطات غیرکلامی از یک سو و توسعه روزافزون شبکه اجتماعی توئیتر به عنوان یک منبع اطلاعاتی و ارتباطی ایده آل ازسوی دیگر، این پژوهش نظری با روش مطالعه اسنادی به بررسی انواع کنش های گفتاری براساس نظریه سرل در توئیت های حاوی ایموجی و کارکردهای زبانی آنها در حوزه های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سلامت پرداخت. با استفاده از نرم افزار Maxqda از میان 5000 توئیت جمع آوری شده، 1200 توئیت به صورت تصادفی از میان کاربران زن و مرد و در بازه زمانی شش ماهه از اسفند 1398 تا شهریور 1399 انتخاب و کدگزاری شدند که سهم هر یک از حوزه ها 300 توئیت بود. براساس نتایج حاصل، کنش گفتاری اظهاری و کنش گفتاری اعلامی، به ترتیب بیشترین و کمترین بسامد تکرار را داشتند. همچنین کارکرد احساسی ایموجی، بیشترین و کارکرد ارجاعی ایموجی نیز کمترین بسامد تکرار را به خود اختصاص دادند.