مسعود طاهرپور کلانتری

عصر آینده، عصر شبکه ها است، اما نه شبکه های تکنولوژی، بلکه شبکه های انسانی و عصر هوشمندی مجموعه انسانی در شبکه های جهانی است و نقش معلمان به عنوان هسته مرکزی نظام آموزشی با رویکرد توسعه حرفه ا ی بیش از پیش مورد توجه خواهد بود. پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی توسعه حرفه ای معلمان با رویکرد آینده پژوهی انجام گرفته است. این پژوهش از نوع کاربردی و با روش پژوهش نظریه ای انجام گرفته است. همچنین شیوه های گردآوری اطلاعات میدانی بوده است و از روش کدگذاری باز، محوری و گزینشی و نظرورزی محققان برای تجزیه و تحلیل استفاده شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل 10 نفر از معلمان ابتدایی ،3 نفر از مدیران این مدارس و 2 نفر از کارشناسان آموزش منابع انسانی اداره آموزش و پرورش شهرستان سرایان بودند که به صورت هدفمند (ملاک محور) و بر اساس قاعده اشباع نظری انتخاب شدند. معیار هدف مندی داشتن مدرک کارشناسی ارشد و دکتری و حداقل سابقه خدمت 20 سال است. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته است. برای تأمین روایی و پایایی از معیارهای لینکن و کوبا (1980) استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که مدل مفهومی توسعه حرفه ای معلمان متناسب با آینده دارای مبانی معرفت دینی، فرهنگی و اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است. این مدل همچنین دارای دو بعد درونی و بیرونی است که بعد درونی شامل فردی، مهارت ورزی و محتوایی و بعد بیرونی شامل فناوری، سازمانی و ارتباطات است. براساس نتایج بدست آمده، سه سناریو یعنی نوع مطلوب، موجود و نوع  بحرانی با توجه به مدل قابل تبیین است. 

تدریس، محورتعامل معلم و فراگیران در کلاس درس که انواع گوناگون دارد و هر یک ماهیت وکاربردهای خاص خود را دارد. پژوهش حاضر با هدف تأثیر روش آموزش پرسش دوجانبه بر خود کارآمدی، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی درس ریاضی دانش آموزان پایه ششم شهر سرایان انجام گردید. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و از نظر شیوه شبه آزمایشی بود. جامعه پژوهش کل دانش آموزان پایه ششم ابتدایی شهر سرایان و نمونه پژوهش به روش نمونه گیری تصادفی انجام شد که با استفاده از جدول مورگان حجم نمونه 30 نفر برآورد گردید. ابزار پژوهش سه پرسشنامه خودکارآمدی دانش آموز جینک و مورگان (1999)، عزت نفس کوپراسمیت (1967) و پیشرفت تحصیلی بود. روایی پرسشنامه ها محتوایی و پایایی آن ها بر مبنای ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 83/0، 81/0 و 89/0 است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس) در محیط نرم افزاری spss نسخه 22 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد آموزش به شیوه پرسش دوجانبه بر مؤلفه های استعداد با سطح معنی داری (024/0) و کوشش با سطح معنی داری (009/0) و مؤلفه های عزت نفس عمومی با سطح معنی داری (001/0)، عزت نفس خانوادگی با سطح معنی داری (001/0)، عزت نفس اجتماعی با سطح معنی داری (001/0) و پیشرفت تحصیلی با سطح معنی دار (002/0) تأثیر دارد.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی شاخص ها و مؤلفه های توسعه حرفه ای معلمان می باشد. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتز پژوهی است. جامعه پژوهش کلیه مقالاتی هستند (224 مقاله) که از سال 1395 تا 1400 شمسی و 2010 تا 2021 میلادی در مورد توسعه حرفه ای معلمان ارائه شده اند. نمونه پژوهش 36 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری داده ها و به صورت هدفمند انتخاب شده اند. داده های پژوهش از تحلیل کیفی مقالات مورد مطالعه، گردآوری شده اند. با تجزیه و تحلیل داده ها، ابعاد توسعه حرفه ای معلمان در 4 بُعد، 19 عامل و 95 مقوله شامل بُعد فردی (انگیزش، ابعاد فردی، تعاملات و ویژگی مدرسان)، بُعد سازمانی (نظارت و ارزیابی، مدیریی، پشتیبانی، کارراهه شغلی) بُعد برنامه ای (مدیریت دانش، رویکردهای خودگردان و فردگرا، رویکردهای مشارکتی، ویژگی های برنامه و استفاده از چندرسانه ای ها) و بُعد چالش های توسعه حرفه ای (چالش های ضعف در نیازسنجی، چالش برنامه ای، چالش اقتصادی، چالش دسترسی پذیری، چالش فردی و ساختاری) طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که برای توسعه حرفه ای معلمان در ابعاد فردی، سازمانی و برنامه ای نیاز به تحولات زیادی است و وابسته به یک بُعد خاص نمی باشد. توسعه حرفه ای معلمان در تمام ابعاد چهارگانه نیازمند نگاهی فرا سازمانی و ملی است تا بتوان به اهداف به سازی منابع انسانی در آموزش و پرورش دست یافت.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط بازخور 360 درجه و عملکرد سازمانی با کیفیت زندگی کاری مدیران مدارس ابتدایی و متوسطه شهرستان سرایان انجام گردید. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش کلیه مدیران ابتدایی و متوسطه شهرستان سرایان در سال تحصیلی 99-1398 که 240 نفر می باشند و نمونه پژوهش که به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام شد که با فرمول کوکران حجم نمونه 140 نفر بودند. ابزار پژوهش سه پرسشنامه استاندارد بازخور 360 درجه مورگان، کنان و کولینان (2005)، پرسشنامه هرسی و گلداسمیت (2009) و پرسشنامه کیفیت زندگی کاری هوکول بریف (1996) بود. روایی پرسشنامه ها از نوع محتوایی و پایایی آن ها برمبنای ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 0.83، 0.86 و 0.89 برآورد گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی (میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی (تی تک نمونه ای، تی دوگروهی، F واریانس یکطرفه و رگرسیون) در محیط نرم افزاری spss نسخه 22 استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین نمونه پژوهش برای هریک از متغیرها دارای مطلوبیت می باشد. همچنین متغیرهای بازخورد 360 درجه، عملکرد سازمانی و کیفیت زندگی کاری برحسب تحصیلات برای تمام متغیرها و برحسب جنسیت برای متغیرهای بازخورد 360 درجه و کیفیت زندگی کاری معنادار بود. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان داد که بین بازخورد 360 با کیفیت زندگی کاری و بین هریک از مؤلفه های عملکرد سازمانی با کیفیت زندگی کاری، نیز ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف قابلیت پیش بینی رضایت شغلی نیروهای بسیجی شهرستان سرایان بر اساس مؤلفه های رهبری تحول آفرین و انگیزش شغلی صورت گرفته است. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش را کلیه نیروهای بسیجی شهرستان سرایان تشکیل می دادند که تعداد آن ها بر اساس آمار 286 نفر بود. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شد و تعداد 164 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند که گزینش آن با استفاده از روش نمونه گیری طبقه بندی شده صورت گرفت. با توجه به اهداف پژوهش برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه-های استاندارد رهبری تحول آفرین، انگیزش شغلی و رضایت شغلی استفاده شد. جهت تعیین روایی پرسشنامه، از روایی محتوایی استفاده شد. همچنین پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ (رضایت شغلی 94/0، رهبری تحول آفرین 89/0، انگیزش شغلی 91/0) ارزیابی گردید. اطلاعات بدست آمده در این پژوهش با استفاده از آمار توصیفی (محاسبه فراوانی، درصد، تدوین جدول، انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون، آزمون t تک نمونه ای) تحلیل شدند. یافته ها نشان داد بین رهبری تحول آفرین و انگیزش شغلی و خرده مقیاس های آن ها با رضایت شغلی رابطه مثبتی وجود دارد. همچنین رهبری تحول آفرین پیش بینی کننده خوبی برای رضایت شغلی است. رضایت شغلی علاوه بر اینکه بر زندگی خصوصی نیروهای بسیجی تأثیر زیادی دارد می تواند بر کل جامعه تأثیر داشته باشد. هر چه رضایت بسیجیان بیشتر باشد نگرش آن ها و شهروندان نسبت به زندگی و عضویت در پایگاه های بسیج بیشتر خواهد بود و جامعه از نظر روانی سالم تر خواهد بود.

در چند دهه اخیر پژوهشگران شناختی در رابطه با آموزش ریاضی پژوهش های قابل توجّهی انجام داده و رویکرد شناختی را به عنوان یکی از رویکردهای مهم در آموزش مؤثر ریاضی معرفی نموده اند. به دلیل اهمیّت این رویکرد در این حوزه، پژوهش حاضر به بررسی تاثیر آموزش مبتنی بر رویکرد مغز محوری بر یادگیری ریاضی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی می پردازد. برای این کار، 50 نفر از دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی شهر بیرجند به روش تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل قرار گرفتند و مفهوم ضرب و تقسیم از کتاب ریاضی پایه چهارم ابتدایی انتخاب گردید. با استفاده از پژوهش های صورت گرفته در نحوه به کارگیری رویکرد مغز محوری برای آموزش ریاضی، روش آموزش مبتنی بر این رویکرد برای مفهوم ضرب و تقسیم طراحی شد. ابتدا از دانش آموزان پیش آزمون محقق ساخته ریاضی به عمل آمد و سپس برای گروه کنترل به روش معمول و برای گروه آزمایش براساس رویکرد مغز محوری، آموزش ارائه گردید. در پایان، پس آزمون ریاضی اجرا شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش ریاضی با رویکرد مغز محوری نسبت به روش معمول بر سطوح درک و فهم و کاربرد حیطه شناختی یادگیری و توجه و پاسخ دادن حیطه عاطفی یادگیری ریاضی دانش آموزان تأثیر مثبت و معناداری دارد.