نقدنامه زبان های خارجی

نقدنامه زبان های خارجی

نقدنامه زبان های خارجی دوره 3 بهار و تابستان 1399 شماره 1 (پیاپی 5)

مقالات

۱.

معرفی کتاب جملات بی متن

کلید واژه ها: منگنو تحلیل کلام جمله بی متن ثانویه معنا غیریت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 344 تعداد دانلود : 493
کتاب نظری، جملات بی متن، در حوزه زبان شناسی متن، برای اولین بار در سال 2012 در انتشارات ارمان کولَن (Armand Colin)، در شهر پاریس به زیر چاپ رفت. در این کتاب، دومینیک منگنو بر موضوعیت جملات کوتاه بی صدا و بی متن – مثل جملات قصار و پندآموز، شعارهای سیاسی، ضرب المثل ها، حقیقت های کلی، عناوین مطبوعاتی و غیره - جدا شده از ساختار اصلی اولیه و حاضر در کلام شفاهی یا کتبی گویش وران در یک جامعه زبانی مشخص، در این خصوص زبان فرانسه، تمرکز و بدین امر مهم تاکید می کند که معنا – تفسیر یک جمله کوتاه ماخوذ و مجزا از ساخت دستوری-کلامی اصلی اولیه با معنای همان جمله که در بافت و ساخت ثانویه (énonciation aphorisante) در جایی (بافت کلامی) دیگر توسط کاربری دیگر به کار برده می شود یکسان نخواهد بود. به نظر منگنو، فهم همچون گزاره ایی به شرایط خاص شکل گیری گفتار بستگی مستقیم داشته و در نهایت منجر به غیریت (altérité) در سخن گوینده (فعلی) می شود.
۲.

درباره «نظریه، تاریخ، زمینه» نوشته هاو جونز

نویسنده:

کلید واژه ها: نظریه تاریخ زمینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 433 تعداد دانلود : 405
گفتار حاضر به معرفی مقاله «نظریه، تاریخ، زمینه» نوشته هاو جونز، می پردازد و در انتها چند نکته در خصوص آن مطرح می کند. مقاله کلاً از پنج بخش تشکیل شده است. در بخش اول، به عنوان مقدمه، نویسنده ابتدا به این نکته می پردازد که عصر طلایی حیات نظریه انتقادی به سر آمده است زیرا مجموعه عوامل و شرایطی که زمینه ساز شکل گیری جریان نقادانه شدند یا از بین رفته اند و یا بسترساز جریان های دیگر شده اند. از میان رفتن شرایط و مبانی تعیین کننده، البته، این حُسن را داشت که عقاید و آراء متنوع تری پا به عرصه نظریه پردازی گذاشته و تکثُر بیشتری را به وجود آوردند. اما به لحاظ تاریخی، سرآغاز کار نظریه انتقادی را نویسنده به درستی به کار مکتب فرانکفورت نسبت داده و اقدامات سران این مکتب را از جمله، به این دلیل مهم و تأثیرگذار می داند که در یکی از پرتنش ترین برهه های تاریخ این نظریه، در دهه های اویل قرن بیستم، به نقدِ نظام سرمایه داری می پردازد. اساس کار مکتب فرانکفورت را انتقاد از «عقلانیت ابزاری» که هر چیز را فقط برای منفعت آن در نظر می گیرد، شکل می دهد.
۳.

نقدی بر مقاله «فمینیسم» نوشته سوزان هکمن

نویسنده:

کلید واژه ها: مکتب فمینیسم فمینیسم اجتماعی فمینیسم ماهیت گرا نقد ادبی فمینیستی سوزان هکمن الن شوالتر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 971 تعداد دانلود : 758
این نوشته به معرفی و نقد مقاله «فمینیسم» نوشته سوزان هکمن می پردازد. در بخش معرفی گزیده ای ای از روند تاریخی جریان فمینیسم و عرصه های مختلفی که از نگاه هکمن این مکتب از آن گذر کرده است در اختیار خوانندگان قرار می گیرد. سپس، در بخش نقد و بررسی به اشکالات رویکرد هکمن به فمینیسم پرداخته شده است. در این قسمت از مقاله برای روشن شدن کاستی های متن هکمن، نظریات الن شوالتر، فمینیست آمریکایی ، در مورد تقسیم بندی انواع فمینیسم مورد استفاده قرار گرفته است. در پایان، به نقاط قوت و ضعف مقاله هکمن و هم چنین نتایجی که این نقاط قوت و ضعف برای خوانندگان در بر دارند اشاره شده است.
۴.

نگاهی به فصل «ساختارنگری و نشانه شناسیِ» کتاب راهنمای راتلج به نظریه نقد ادبیات و فرهنگ

نویسنده:

کلید واژه ها: ساختارنگری نشانه شناسی پساساختارنگری روایت شناسی دلالت متن زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 534 تعداد دانلود : 223
ساختارنگری یکی از مهم ترین جنبش های فکری سده بیستم است که خاستگاه آن به نظریه زبان شناسی و نشانه شناسی فردینان دو سوسور برمی گردد. توجه به ساختار موجود در پس پدیده های فرهنگی و کشف و دسته بندی قواعد کلی حاکم بر آن ساختارها هدف اصلی ساختارنگران است. با گذشته چند دهه از ظهور ساختارنگری در علوم انسانی و وارد آمدن نقدهای اساسی بر مفروضات و روش آن، این روی کرد همچنان اهمیت خود را، به خصوص در نقد ادبیات و فرهنگ، حفظ کرده است و در تمام کتاب های راهنما و درس نامه هایی که در حوزه نظریه ادبیات منتشر می شوند همواره فصلی به این جنبش دوران ساز اختصاص می یابد. یکی از مشهورترین این کتاب ها راهنمای راتلج به نظریه نقد ادبیات و فرهنگ است، که ویراست دوم آن در سال 2013 منتشر شد. جستار حاضر به نقد و بررسی فصل «ساختارنگری و نشانه شناسی» این کتاب می پردازد و پس از اشاره ای کوتاه به قوت آن (خوش خوان بودن و جنبه آموزشی قوی) ضعف ها و کاستی های نظری و ساختاری آن بحث می شوند، که جا داشت در ویراست دوم (که تفاوتی با متن این فصل در چاپ نخست کتاب ندارد) برطرف شوند.
۵.

نقد ادبی مارکسیستی

نویسنده:

کلید واژه ها: نقد ادبی مارکسیستی مارکس مکتب فرانکفورت گرامشی ژیژک نظریه گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 826 تعداد دانلود : 12
این فصل، نقدِ ادبی مارکسیستی، از چهار بخش اصلی تشکیل شده است. بخش آغازین با سیری در آراء کارل مارکس آغاز می شود. نویسنده پس از طرح نسبتاً طولانی نظراتِ مارکس به سروقتِ نظرات اعضایِ مکتب فرانکفورت می رود. مکتب فرانکفورت در سال 1923 رسماً به عنوان موسسه تحقیقات اجتماعی در دانشگاه فرانکفورت پایه ریزی و سازماندهی شد. اکثرِ اعضای این گروه فرهیخته متفکّران مارکسیستی بودند که در واقع برخی از برجسته ترین متفکّرانِ زمانه خود هم محسوب می شدند. نویسنده در ادامه به پسامارکسیسم و نظریه گفتمان و تفکّرات آنتونیو گرامشی، مارکسیست بلندآوازه ایتالیایی، می پردازد که نشانگر شکافی جدّی با آراءِ پیشین است. او اَعمال اجتماعی و فرهنگی را به اقتصاد (یا بر عکس) کاهش نمی دهد. نویسنده در پایان این فصل آراء اِسلاوی ژیژک، فیلسوفِ متنفد اسلوونیایی، را عرضه می کند که به مفهوم خاصی نمایانگر بازگشت به اندیشه های کارل مارکس است.
۶.

بحری در کوزه ای: نگاهی به مقاله «روایت و روایت شناسی»اثر پاول ویک

نویسنده:

کلید واژه ها: ساختارگرایی روایت شناسی نظریه نقادانه فابولا سیوژه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 512 تعداد دانلود : 121
مقاله «روایت و روایت شناسی» اثر پاول ویک، بخشی از کتاب نظریه نقادانه فرهنگی است. مقاله دو بخش دارد: مطالعات کلاسیک و پساکلاسیک روایت . در بخش اول، ابتدا به تفاوت داستان و پی رنگ، و برخی سایر چالش های این تمایز اشاره می شود: «داستان از یک رسانه به رسانه دیگر جابجاپذیر است، حال آن که پی رنگ، متن-وابسته است». سپس، سایر عناصر از جمله زمان، زاویه دید، کانونی شدگی، و شش مولفه روایتگری معرفی می شود. در بخش دوم، چند مبحث بررسی می گردد: سطوح روایت، فراداستان، و پسامدرنیسم، روایت به مثابه نظریه ای نقادانه، تاریخ و روایت و اختلاف روایت شناسی با فمنیسم. ویک جمع بندی می کند: «نظریه روایت، نقشی مهم در نظریه نقادانه و فرهنگی ایفا می کند». این مقاله چند ضعف تألیف دارد: الف) تحلیل گزینشی سیر مطالعات روایت ب) انباشتگی مقاله از اطلاعات صرف و کلی. ج) عدم اشاره به سایر مولفه های اصلی روایت شناسی. د) عدم اشاره به سایر پیوندهای روایت شناسی با سایر رشته ها ه) عدم اشاره به سویه های جدید روایت از جمله روایت شناسی شناختی.
۷.

مروری بر گفتمان روایت: جستاری در باب روش اثر ژرار ژنت

نویسنده:

کلید واژه ها: روایت داستان روایتگری پروست ژنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 879 تعداد دانلود : 296
مطالعه و بررسی ادبیات ساختارگرا با نام هایی همچون رولان بارت، تزوتان تودورف، ژرار ژنت و ... همراه است که نه تنها به تفسیر ادبیات بل به بررسی ساختارهای آن می پردازند. ژرار ژنت (2018-1930)، نظریه پرداز و منتقد فرانسوی از چهره های برجسته حرکت های فکری دوران معاصر و با جنبش ساختارگرایی همراه است. شهرت و تأثیر گذاری ژنت پیامد مطالعه ساختارگرایانه او از روایت است که در پی آن جامع ترین چارچوب های تحلیل متون روایی را مطرح می کند. رئوس مطالب روایت شناسی ژنت حاصل بانفوذ ترین نوشتار او درباره گفتمان روایت جستاری در باب روش است. این جستار قسمتی از اثر سه جلدی او یعنی آرایه ها و بخش عمده آرایه های 3 را تشکیل می دهد. در این اثر، ژنت بر داستان و نیز بر چگونگی بیان آن تأکید دارد. او روایت را به عنوان تعامل میان آن چه گفته می شود (داستان) و چگونگی بیان داستان (روایت) مطالعه کرده و دیدگاه ساختار روایی خود را ارائه داده است. این اثر می تواند مرجعی برای پژوهشگران در حوزه روایت شناسی باشد.
۸.

نقد و ارزیابی کیفی کتاب راهنمای معلم ویژن 1

کلید واژه ها: کتاب ویژن کتاب راهنمای معلم ویژن 1 معلمان زبان نسخه نو ساخته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 336 تعداد دانلود : 187
پژوهش حاضر به بررسی کیفیت و اثربخشی کتاب راهنمای معلم ویژن 1 می پردازد که در سال های اخیر به عنوان یک مرجع کلیدی جهت کمک به معلم پایه دهم طراحی و تدوین شده است. در این پژوهش، 14 تن از معلمان زبان انگلیسی دارای تجربه با دریافت اجازه در مصاحبه ای نیمه ساخت مند شرکت نمودند. به منظور حصول اطمینان از کیفیت و اعتبار داده های مصاحبه از تکنیک بازبینی توسط مشارکت کنندگان (Flick, 2014) استفاده شد. یافته های مصاحبه نشان می دهد که کتاب راهنمای معلم ویژن 1 از پنج مقوله یعنی عدم جامعیت مطالب و انعطاف پذیری کتاب، عدم پرورش توانش بینافرهنگی و تفکر انتقادی در معلم، ارایه رویکرد تجویزگرا و یکنواخت در فرآیند تدریس، عدم پیش بینی مشکلات یادگیری و عدم ارایه راهکارهای مناسب در جهت رفع آنها، و عدم ایجاد انگیزه مثبت در معلم مورد انتقاد قرار می گیرد. به علاوه، یافته ها نشان می دهد معلمان کتاب ویژن 1 بر این عقیده اند که این کتاب مصداق کامل یک "نسخه مجددا بسته بندی شده" (repackaged version) در مجموعه کتب جدید التالیف است.
۹.

نقدی بر کتاب انگلیسی ویژه: منبعی آموزشی برای درس زبان انگلیسی در مدارس ویژه مناسب برای پایه های هفتم تا نهم

کلید واژه ها: زبان انگلیسی دانش آموزان با نیازهای ویژه دوره اول متوسطه نقد زبان آلمانی مشکلات یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 201 تعداد دانلود : 403
هدف از این مقاله بررسی انتقادی کتاب «انگلیسی ویژه: منبعی آموزشی برای درس زبان انگلیسی در مدارس ویژه مناسب برای پایه های هفتم تا نهم» نوشته هایده ووسکه است که با هدف آموزش زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی به دانشآموزان دارای مشکلات یادگیری در پایه های هفتم تا نهم در مدارس آلمان تدوین شده است. با توجه به معیارهای پیشنهادی نقد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، نقاط قوت و ضعف شکلی و محتوایی اثر بررسی، و سپس پیشنهادهایی برای بهبود اثربخشی کتاب و متناسب سازی آن برای دانش آموزان سایر کشورها ارائه گردید. از مهم ترین نقاط قوت کتاب می توان به تنوع موضوعی و استفاده از کاربرگ های متنوع اشاره نمود. مسائلی که می تواند در چاپ های بعد یا هنگام متناسب سازی اصلاح شود عبارت اند از: دشواری خواندن متون داستانی، سیاه وسفید بودن کاربرگ ها، دشواری تطابق کاربرگ ها و توضیح ها مربوط به آنها، و تمرکز بیش ازحد بر فرهنگ کشورهای انگلیسی زبان که ممکن است کاربرد کتاب را برای کشورهای دیگر محدود کند.
۱۰.

نقدی بر «برگزیدگان شعر ایتالیا در سده نوزدهم» به قلم امان الله مهاجر ایروانی

نویسنده:

کلید واژه ها: ترجمه به فارسی شش شاعر ایتالیایی ترجمه ادبی تاریخ ادبیات ایتالیا سده نوزدهم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 959 تعداد دانلود : 158
شش چهره از شخصیت های مهم و بنام ادبی سده نوزدهم ایتالیا در این اثر به ترجمه روان و زیبایی به زبان فارسی درآمده اند. آثار انتخابی از هرکدام از این شعرا علاوه بر معرفی اجمالی بوطیقای شعری و مهم ترین بن مایه ها و دغدغه های هنری ایشان، به خوبی از جایگاه و نقش آنها در شرایط سیاسی و فرهنگی حاکم در ایتالیای سده نوزدهم و سال های آغازین قرن بیستم پرده بر می دارد. لذا کتاب معرفی شده در این نقد می تواند با توجه به امکان تطبیق متون در دو زبان فارسی و ایتالیایی هم به عنوان کتاب کمکی برای درس ترجمه ادبی معرفی گردد و هم با عنایت به شرح حال جامعی که بر فعالیت های ادبی و آثار هر نویسنده ای ارائه گشته است، در درس تاریخ ادبیات قرن نوزدهم مورد استفاده قرارگیرد.
۱۱.

نقدی بر دستور زبان ایتالیایی: ساخت واژه

کلید واژه ها: زبان ایتالیایی دستور زبان ساخت واژه صرف دستوری نقد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 223 تعداد دانلود : 803
هدف از این یادداشت بررسی انتقادی کتاب دستور زبان ایتالیایی: ساخت واژه تألیف آنتونیا شرکاء است که با هدف آموزش صرف دستور زبان ایتالیایی به دانشجویان سال دوم دوره کارشناسی رشته زبان ایتالیایی تهیه و تدوین شده است. کتابی آموزشی در زمینه صرف یا تجزیه دستوری که در آن نویسنده به بررسی ویژگی های یک واژه فارغ از نقش آن در جمله می پردازد. با توجه به معیارهای پیشنهادی نقد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، نقاط قوت و ضعف شکلی و محتوایی اثر بررسی و سپس پیشنهادهایی برای اثربخشی بهتر کتاب ارائه گردید.
۱۲.

معرفی کتاب تحریک آزادی میں اردو کا حصه

نویسنده:

کلید واژه ها: معین الدین عقیل آزادی اردو نهضت مسلمانان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 519 تعداد دانلود : 625
کتاب تحریک آزادی میں اردو کا حصہ، اثر محقق نامور معاصر معین الدین عقیل، می باشد. کتاب مذکور چاپ سال 2008، یکی از آثار ارزنده این پژوهشگر است که در آن، تاریخچه زبان اردو از حیث اسلام گرایی، ملی گرایی، آزادی طلبی و تاثیر آن در تقویت ذهنیت اسلامی و ارتقا شعور اجتماعی مسلمانان، ارائه داده است. نگارنده، در اینجا، تمامی ریخت ها و گونه های ادبی و غیرادبی اردو اعم از شعر و نثر ادبی حتی سخنرانی ها،خطبه ها و قراردادها را مورد مطالعه قرار داده است. معرفی نهضت های مذهبی، سیاسی و ادبی در باب این مقوله، ارزش علمی و داده های این پژوهش را افزوده است.
۱۳.

مطالعه زبانشناختی اجتماعیِ تفاوت های زبان مخفی و زبان خودمانی (مطالعه موردی زبان روسی)

کلید واژه ها: جامعه زبانی تنوع زبانی زبانشناسی اجتماعی زبان خودمانی زبان مخفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 869 تعداد دانلود : 541
تغییرات اجتماعی جامعه امروز به ایجاد برخی پدیده های زبانی، همچون زبان مخفی منجر شده که بیشتر در میان نسل جوان و اقشار پایین دست جامعه کاربرد یافته است: زبانی که به هدف متمایز ساختن خود از سایرین به یک مد گفتاری مبدل شده و برای حفظ راز حرفه خود از سایر اقشار استفاده می شود. اما زبان مخفی به عنوان پدیده ای نوظهور، نه تنها توجه، بلکه حتی به سبب عدم فهم کلام نسل جوان و نواندیش، نگرانی زبانشناسان و جامعه شناسان را بر انگیخته است. روش پژوهش، روش کتابخانه ای است و سعی می گردد تا با شناساندن پدیده زبان مخفی و نیز بررسی تفاوت های آن با زبان خودمانی در زبان و به خصوص زبان روسی، به بحث پیرامون ابعاد پیچیده این تنوع زبانی پرداخته شود. فرض می گردد زبان مخفی، دارای نظام و قوانین زبانی مخصوص به خود است، دستخوش دگرگونی می گردد و مقوله ای پویا و رو به تکامل است. زبان مخفی و زبان خودمانی، دو تنوع زبانی متمایز با کارکردهای متفاوت هستند که با گذشت زمان منسوخ و از نو ساخته می شوند.