پژوهشنامه مدیریت تحول

هدف مقاله حاضر تبیین نقش زمینه و معماری سازمانی در توسعه دوسوتوانی فردی در شرکت های دانش بنیان فعال در شهر سنندج در سال 1398 است. ازنظر روش شناسی، پژوهش حاضر از نوع پیمایشی - کاربردی بوده و مبتنی بر روش های توصیفی- زمینه یابی است. جامعه آماری پژوهش، شامل تمامی 303 نفر مدیران ارشد و کارشناسان شرکت های دانش بنیان فعال مستقر در پارک علم و فناوری شهر سنندج است. حجم نمونه با توجه به محدود بودن جامعه، برحسب فرمول کوکران برابر با 170 نفر محاسبه و اِعمال شد. داده های موردنیاز از طریق ترکیب و تجمیع چندین پرسشنامه استاندارد با ملحوظ کردن اصلاحات صوری جمع آوری شده است. اعتبار محتوای عوامل احصاء شده با نظر خبرگان و سپس اعتبار سازه آزمون با استفاده از روش های تحلیل عاملی تأیید شد. به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات جمع آوری شده از مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج بیان گر تأیید تمامی فرضیه های پژوهش و تأثیر مثبت و معنی داری زمینه و معماری سازمانی بر توسعه دوسوتوانی فردی در جامعه آماری موردمطالعه است.

هدف پژوهش حاضر مطالعه توسعه منابع انسانی مبتنی بر کارآفرینی سازمانی در سازمان های صنعتی و ارائه یک مدل پیشنهادی برای آن است. برای تحقق هدف پژوهش از رویکرد کیفی و روش تحقیق موردی بهره گرفته شد. مطلعان کلیدی این پژوهش را کلیه مدیران شرکت های موردبررسی که در سِمت مدیریت، حداقل 5 سال سابقه کاری داشته و با توسعه منابع انسانی و کارآفرینی سازمانی آشنا باشند و نیز خبرگان دانشگاهی آشنا به توسعه منابع انسانی و کارآفرینی سازمانی تشکیل داده اند. درمجموع 23 نفر از این افراد به روش گلوله برفی شناسایی شدند. جهت گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده شد و اطلاعات کسب شده با روش تحلیل تفسیری مورد تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش در 4 طبقه اصلی به دست آمد: 1) پیش نیازهای سازمانی رفتار کارآفرینانه؛ 2) فعال کننده های رفتار کارآفرینانه؛ 3) توسعه دهنده های رفتار کارآفرینانه؛ 4) تقویت کننده های رفتار کارآفرینانه. مبتنی بر این چهار عامل اصلی مدل توسعه منابع انسانی مبتنی بر کارآفرینی سازمانی در سازمان های صنعتی تدوین شد.

به عنوان پدیده های طبیعی اجتماعی، شایعه پراکنی و سخن چینی در محیط های اجتماعی ازجمله محل کار اجتناب ناپذیرند. تخمین زده می شود که افراد دوسوم از وقت خود را صرف بحث در مورد موضوعات اجتماعی می کنند، لذا محل کار زمینه ای ایده آل برای این دو رفتار است. شایعه پراکنی و سخن چینی، رفتارهایی هستند که تقریباً همه افراد در هر سازمانی آن ها را تجربه می کنند، می شنوند و احتمالاً در آن مشارکت می کنند. این گونه رفتارها احتمالاً تأثیرات منفی بر سایر رفتارهای کارکنان دارد، لذا هدف این مطالعه بررسی تأثیر شایعه پراکنی و سخن چینی در سازمان های بخش دولتی بر نگرش های شغلی و عملکرد کاری کارکنان از طریق بدانگارپنداری سازمانی است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش انجام کار، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کارکنان 20 سازمان دولتی در سطح شهر مشهد است که از آمادگی لازم برای همکاری و شرکت در پژوهش برخوردار بودند. به منظور جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی استفاده شد. حداقل حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 467 نفر به دست آمد که درنهایت 480 پرسش نامه جمع آوری و تجزیه وتحلیل شد. روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی موردبررسی قرار گرفت و ضریب آلفای کرونباخ بزرگ تر از 70/. برای سازه های مختلف پرسش نامه، پایایی آن را مورد تأیید قرار داد. یافته های پژوهش نشان داد که سخن چینی شغلی و غیر شغلی و همچنین شایعه سازی بر بدانگارپنداری اثر مثبت و معنادار دارند. علاوه بر این اثر بدانگار پنداری بر رضایت شغلی، تعهد سازمانی و عملکرد کاری منفی و معنادار و بر قصد ترک سازمان مثبت و معنادار به دست آمد.

توهم توطئه در مدیران باعث می شود تصور کنند کارکنان مخفیانه و با داشتن سوء نیت به دنبال دسیسه چینی و تحقق اهداف خودخواهانه هستند که بروز این پدیده منجر به افزایش بدبینی نسبت به کارکنان و ترومای سازمانی می شود. ازاین رو شناسایی عوامل مؤثر بر توهم توطئه مدیران در سازمان های دولتی و رفع آن ها منجر به تسهیل مسیر توسعه و تحول سازمانی می شود. براین اساس هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی و سطح بندی پیشران های توهم توطئه مدیران است. شناسایی پیشران های توهم توطئه از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با روش تحلیل محتوای کیفی بر پایه تکنیک اشباع نظری با 15 نفر از اساتید مدیریت و روانشناسی انجام گرفت. روایی و پایایی مصاحبه ها به ترتیب با روش روایی محتوایی نسبی و شاخص کاپای کوهن تأیید شد. کدگذاری مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار اطلس تی منجر به شناسایی 11 پیشران در شکل گیری توهم توطئه شد. به منظور سطح بندی پیشران های شناسایی شده از نظرات 26 نفر از مدیران ارشد سازمان های دولتی استان آذربایجان غربی با روش نمونه گیری هدفمند و به کمک پرسشنامه استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب با بهره گیری از روایی محتوا و روش آزمون پس آزمون تأیید شد. پیشران های شناسایی شده با روش ساختاری تفسیری منجر به تشکیل شش سطح شد که ضعف فرهنگی و ضعف مدیریتی مدیران اثرگذارترین و عدم شفافیت و ارتباطات ناکارآمد، اثرپذیرترین عوامل بودند.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی ویژگی های شخصیتی کارکنان دانشی  موثر بر موفقیت مدیریت دانش در ایران انجام شده است. روش تحقیق بکاررفته از نوع آمیخته و در مرحله کیفی با استفاده از استراتژی پدیدارشناسی به دنبال دستیابی به تجربه های زنده و مستقیم خبرگان حوزه مدیریت دانش بوده است. جامعه آماری مرحله کیفی خبرگان حوزه مدیریت دانش سراسر ایران بودند که دارای سابقه مدیریت یک سازمان و یا پروژه دانشی و تحصیلات مرتبط با این حوزه بودند.  برای جمع آوری داده های کیفی از روش مصاحبه نیمه ساختار یافته با 21 نفر از خبرگان تا حد اشباع و با استفاده از روش نمونه گیری گلوله برفی استفاده شد. سپس روش کلایزی برای تحلیل داده های کیفی  بر روی متن های حاصل از مصاحبه ها انجام شد و تعداد 270 کد باز (خام) رفتاری و 11 کد محوری استخراج گردید. ویژگی هایی مانند درون گرائی، وظیفه شناسی، داوری کننده، واقع گرایی و روان رنجوری از مهمترین ویژگی های شخصیتی احصاء شده از کارکنان دانشی هستند که برای موفقیت مدیریت دانشی و پروژه های دانشی باید مورد توجه قرار گیرند. سپس در بخش کمی با استفاده از روش تحلیل اهمیت – عملکرد نتایج به دست آمده در مرحله کیفی در بین مدیران منابع انسانی و مدیران واحدهای تحقیق و توسعه 23 شرکت شهر مشهد که دارای مجوز گواهی و پروانه تحقیق و توسعه بودند مورد بررسی کمی قرار گرفت و مشخص گردید که ویژگی های وظیفه شناسی، کنترل کنندگی، واقع گرایی، سازگاری و تفکری از اهمیت و عملکرد بالایی برخوردارند. بنابراین سازمان ها بایستی کارکنانی را برای تصدی مشاغل دانشی انتخاب نمایند که ویژگی های شخصیتی مذکور را دارا باشند.

در این پژوهش سعی شده است با اتخاذ نگاهی چند جانبه به موضوع سلامت سازمانی، الگویی جامع و متوازن جهت ارزیابی و بهبود سلامت سازمانی شرکت فولاد مبارکه اصفهان و ویژگی های تأثیرگذار بر آن ارائه گردد. این پژوهش از منظر هدف کاربردی، از منظر روش پژوهش کیفی از نوع گرانددی نظام مند است. در ابتدا با هدف روشن نمودن مسیر از نمونه گیری هدفمند و در ادامه نیز جهت دستیابی به اشباع نظری از نمونه گیری نظری از بین ذینفعان کلیدی این شرکت استفاده شده است. روش های گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختار یافته و مصاحبه گروه کانونی بوده است. با تجزیه وتحلیل داده ها با نرم افزار Atlas.ti 8 طی فرایند مقایسه مستمر 1532 نقل قول، 104 کد باز و 37 مقوله نهایی شناسایی شده از انواع عوامل علی، پدیده محوری، راهبردها، عوامل زمینه ای، عوامل مداخله گر و پیامدها، در قالب الگوی پارادایمی سلامت سازمانی این شرکت از دیدگاه ذینفعان کلیدی ارائه گردیده است. برای بررسی روایی الگو از شیوه کیفی و از شاخص های کمی CVI [1] و CVR [2] از نظر پنل خبرگان به تعداد 8 نفر و پایایی از روش های کیفی و روش کمی پایایی بازآزمون استفاده گردیده است. نتایج بیانگر ارتباط سلامت سازمانی با رهبری، جهت گیری، فرهنگ و جو سازمانی، شایستگی، توسعه حرفه ای، نوآوری، انسجام، مسئولیت پذیری، اعتماد، اشتیاق، استقلال، چابکی، قابلیت سازگاری و آمادگی برای تغییر، نحوه استفاده از منابع، حمایت، ادراک از سازمان، تکنولوژی، توجه به خواسته ها و انتظارات ذینفعان و سرمایه گذاری های سازمان در قالب الگوی ارائه شده می باشد.

 علی رغم گذشت دهه ها از ایجاد صنعت بیمه در کشور، این صنعت از عدم نفوذ اجتماعی رنج می برد. هزینه سرانه بیمه در ایران کمتر از 100 دلار است و تقریباً 15 درصد میانگین جهانی است. این تحقیق بر آن است تا بررسی کند چگونه می توان نفوذ اجتماعی صنعت بیمه را ارتقا داد. برای پاسخ به این سؤال با مرور مبانی نظری مدلی مفهومی پیشنهاد شد که بر اساس آن، اخلاق حرفه ای و مهارت سیاسی می توانند برای این صنعت نفوذ اجتماعی را به ارمغان بیاورند. برای آزمون مدل تحقیق فروشندگان بیمه خراسان شمالی به عنوان جامعه تحقیق تعریف شدند. از بین 1100 نفر جامعه آماری 276 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامه های تحقیق به شیوه خوشه ای بین جامعه تحقیق توزیع شد. داده ها با نرم افزار لیزرل (تحلیل مسیر، تحلیل عاملی تائیدی، برازش مدل) مورد آزمون واقع شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد مهارت سیاسی و اخلاق حرفه ای مجموعاً می توانند 74 درصد از تغییرات در نفوذ اجتماعی را پیش بینی کنند. همچنین ثابت شد مهارت سیاسی، می تواند نقش واسط را بین اخلاق حرفه ای و نفوذ اجتماعی داشته باشد.  صنعت بیمه برای رشد نیاز به نفوذ اجتماعی دارد. تحقیق نشان می دهد اخلاق حرفه ای می تواند نفوذ اجتماعی را ارتقا دهد. اگر مدیران صنعت بیمه بسترهای لازم را برای ظهور و بروز اخلاق حرفه ای فراهم کنند و فروشندگان نیز از مهارت سیاسی به معنای ایجاد زبان مفاهمه برخوردار باشند، صنعت بیمه در جایگاه شایسته خویش قرار خواهد گرفت.

هدف این پژوهش پیش بینی اقدام سطحی و اقدام عمیق بر اساس حمایت اجتماعی ادراک شده با نقش میانجی سرسختی روان شناختی در پرستاران بیمارستان های عمومی شهرستان خرم آباد است . روش پژوهش همبستگی است که از طریق الگو یابی معادلات ساختاری انجام شده و جامعه پژوهش، پرستاران بیمارستان های عمومی شهرستان خرم آباد است که از میان آن ها 224 نفر با روش نمونه گیری تصادفی مرحله ای انتخاب شدند که به پرسشنامه های حمایت اجتماعی ادراک شده زیمت و همکاران (1988)، مدیریت هیجانات شغلی دیفندورف و همکاران (2005) و سرسختی روان شناختی کوباسا و همکاران (1982) پاسخ دادند. یافته ها نشان داد که حمایت اجتماعی ادراک شده نوع مدیریت هیجانات شغلی را پیش بینی می کند و همچنین یافته ها، نقش میانجی سرسختی روان شناختی را در رابطه بین حمایت اجتماعی ادراک شده و اقدام سطحی؛ همچنین در رابطه بین حمایت اجتماعی و اقدام عمیق مورد تأیید قرار داد. با توجه به نتایج، حمایت اجتماعی با افزایش سرسختی روان شناختی، باعث می شود افراد به طور مناسب به مقتضیات هیجانی شغل پاسخ دهند.

با توجه به اهمیت کار گروهی و تأثیر آن بر کارایی و  اثربخشی، هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل تأثیرگذار بر انجام کار گروهی به صورت اثربخش و ارائه راهکارهای لازم در شرکت آب و فاضلاب استان خراسان جنوبی است. این پژوهش از نوع توصیفی است و به لحاظ بعد زمانی، مقطعی و همچنین به لحاظ استراتژی، از نوع کمّی است و از نظر هدف، جزء پژوهش های کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش شامل کارکنان شرکت آب و فاضلاب شهری خراسان جنوبی در سال 1398 بوده که حجم کل جامعه آماری برابر با 200 نفر است؛ بنابراین با استفاده از جدول مورگان 127 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. حجم نمونه با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته بر اساس مدل نظری بوده است. ضرایب  پایایی ترکیبی شاخص های مدل همگی بالاتر از 7/0 بوده و سازگاری درونی مدل تأیید گردید. برای تحلیل داده ها از نرم افزار اس پی اس اس و پی ال اس استفاده شده است. نتایج تحلیل فرضیات تحقیق نشان داد ابعاد ترکیب گروه، ساختار گروه، منابع در دسترس، ساختار سازمان بر بعد فرایندهای گروهی تأثیر مثبت و معناداری دارند و فرایندهای گروهی نیز بر اثربخشی کار گروهی تأثیر مثبت و معناداری دارند. نقش تعدیل گر وظایف گروهی در رابطه فرایندهای گروهی و اثربخشی کار گروهی رد شد.

هدف این تحقیق طراحی الگوی هویت سازمانی در گروه صنعتی تراکتورسازی ایران است. تحقیق حاضر از نظر روش تحقیق از نوع آمیخته کیفی و کمی بوده است. در بخش کیفی از نظریه داده بنیاد برای ساخت مدل مفهومی هویت سازمانی استفاده شده است. در این بخش از خبرگان آشنا به موضوع هویت سازمانی شامل مدیران ارشد شرکت تراکتورسازی ایران استفاده شده است. داده ها به روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری گردیده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از فرایند سه مرحله ای کدگذاری باز، محوری و انتخابی استفاده شده که یافته های این بخش نشان دهنده مدل پارادایم هویت سازمانی شامل 52 مفهوم و 33 مقوله فرعی بوده است. در بخش کمی پژوهش نیز، نمونه آماری تحقیق 330 نفر تعیین گردیده است. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته براساس مقوله های فرعی و مفاهیم به دست آمده از مرحله کیفی پژوهش استفاده شده است. یافته های بخش کمی با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی نشان می دهد که همه مدل های تأییدی از نظر شاخص های برازش مدل تأیید شده است. نتایج بیانگر این موضوع است که هویت درونی، توانمندسازی و هویت مبتنی بر شغل به عنوان شرایط علی شکل گیری هویت سازمانی، سبک رهبری و اخلاقیات سازمانی به عنوان شرایط زمینه ای و عوامل مدیریتی و الزامات مالی شرایط مداخله گر شکل گیری هویت سازمانی می باشند. در این راستا سازمان برای ایجاد و افزایش هویت سازمانی بایستی راهبردهایی مانند حمایت سازمانی درک شده و جامعه پذیری سازمانی را در پیش گرفته که منجر به پیامدهای فردی و سازمانی مانند افزایش عملکرد می گردد.  

اگرچه فعالیت های شغلی برای موفقیت شغلی افراد پیامدهای مثبتی دارد، اما سؤال مهم راجع به این است: آیا این پیشبرد برای جنبه های موفقیت شغلی ذهنی هم سودمند است؟ موفقیت شغلی ذهنی می تواند تأثیرات شگرفی بر سازگاری شغلی کارکنان داشته باشد. از سویی دیگر اجرای موفقیت آمیز اقدامات مدیریت منابع انسانی و به طور ویژه، مدیریت مسیر شغلی باعث سازگاری و رضایت شغلی کارکنان می شود. ازاین رو، هدف اصلی پژوهش حاضر، بررسی تأثیر موفقیت شغلی ذهنی بر مدیریت مسیر شغلی و سازگاری شغلی است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش گردآوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کارکنان ستاد بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی مستقر در شهر تهران با تعداد 430 نفر تشکیل می دهند. تعداد نمونه آماری 206 نفر برآورد گردید. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه استاندارد شامل سه متغیر پژوهش؛ در مقیاس پنج درجه ای لیکرت است. روایی پرسشنامه ازنظر محتوایی و سازه موردبررسی قرار گرفته و پایایی نیز با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ (97/0)، محاسبه گردید. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزارهای آماری SPSS و LISREL مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که موفقیت شغلی ذهنی بر مدیریت مسیر شغلی و سازگاری شغلی تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین، نتایج پژوهش نشان داد، مدیریت مسیر شغلی نقش میانجی گری مثبت و معناداری بین موفقیت شغلی ذهنی و سازگاری شغلی ایفا می کند.

این پژوهش با هدف شناسایی تأثیر تناسب فرد و سازمان بر تعهد سازمانی با نقش میانجی توانمندسازی روان شناختی انجام گرفت. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف، کاربردی و ازنظر ماهیت و روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری 150 نفر از کارکنان اداره کل گمرک استان اصفهان بوده که تعداد 108 نفر با استفاده از فرمول کوکران و از طریق نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. روایی و پایایی پرسشنامه با روش های روایی محتوا و ضریب آلفای کرونباخ تأیید گردید. داده ها از طریق پرسشنامه جمع آوری است که برای سنجش تناسب فرد و سازمان از پرسشنامه اسکرو گینس (2008)، توانمندسازی روان شناختی از پرسشنامه حاتمی و دستار (1390) و برای تعهد سازمانی از پرسشنامه بالفور و وکسلر (1996) استفاده شده است. برای تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری و نرم افزارSmart PLS  استفاده شد. پس از آزمون فرضیه ها، ضرایب مسیر به دست آمده در سطح خطای 5 0/0 حاکی از تأیید مدل کلی بود. نتایج نشان داد که تناسب فرد و سازمان بر تعهد سازمانی تأثیر مثبت و معناداری دارد. همچنین تأثیر غیرمستقیم تناسب فرد و سازمان بر تعهد سازمانی از طریق متغیر میانجی توانمندسازی روان شناختی معنادار شناخته شد، ولی تأثیر اثر مستقیم بیشتر از اثر غیرمستقیم است؛ بنابراین تناسب فرد و سازمان و توانمندسازی روان شناختی می توانند عواملی مؤثر در جهت تعهد سازمانی باشند. اگر مدیران سازمان به دنبال تعهد سازمانی مناسب هستند، باید بین فرد و سازمان تناسب ایجاد کرده و در جهت توانمندسازی روان شناختی کارکنان گام بردارند.