بازیابی دانش و نظام های معنایی (مطالعات دانش شناسی سابق)

  هدف از این پژوهش، مطالعه روند پژوهش ها پیرامون مفهوم مدیریت دانش و ارتباط مفهومی آن با حوزه آموزش، با استفاده از روش تحلیل و نقشه برداری علم سنجی است. توصیف علم سنجی و تحلیل شبکه های اجتماعی در پایگاه داده هایWeb of Science ، طی سال های 2000 تا 2019 انجام شده است. ساختار و الگوهای اطلاعات مبادله شده در زمینه پژوهش های مدیریت دانش و ارتباط مفهومی آن با حوزه آموزش و نیز تفسیر رابطه بین کلمات کلیدی به کاررفته در پژوهش ها، با بهره گیری از نرم افزار VOSviewer استخراج و تحلیل گردید. جامعه آماری شامل 25.029  مقاله، که اغلب مقالات با میزان استناد بالا بودند، بررسی گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد تعداد مقالات مدیریت دانش و ارتباط مفهومی آن با حوزه آموزش از سال 2000 تا 2018 روندی افزایشی داشته است. مقالات بیشتر در قالب مقالات مروری و مقالات پژوهشی بودند. پراستنادترین نشریات به ترتیب، نشریات کشورهای آمریکا، انگلستان و دانشگاه های کاونتری، دانشگاه تورین، دانشگاه لیورپول و دانشگاه آزاد اسلامی بودند. بیشترین همکاری های بین المللی در انتشار مقالات به ترتیب میان کشورها و پژوهشگران آمریکا، انگلستان، چین و ایران بوده است. در هم نشینی یا Co-occurrence حاکم در کلمات کلیدی به کاررفته در پژوهش ها، مفهوم مدیریت دانش و ارتباط مفهومی آن با حوزه آموزش بیشتر با مفاهیم فناوری، مدیریت، مدیریت کیفیت جامع و نوآوری، سازمان دهی، کلمه دانش و رهبری همراه بوده است. از مجموع داده های ارائه شده می توان دریافت که  توجه به مفهوم مدیریت دانش و ارتباط مفهومی آن با حوزه آموزش در طول زمان افزایش یافته است.

خلاقیت سازمانی همواره تحت تأثیر متغیرها و عوامل گوناگونی قرار داشته است. یکی از مؤلفه های اثرگذار بر خلاقیت سازمانی، فرآیندهای مختلف مدیریت دانش و پدیده رفتار شهروندی سازمانی است. لذا هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه بین تسهیم دانش و رفتار شهروندی سازمانی با خلاقیت سازمانی در مؤسسات آموزش عالی بود. نوع پژوهش، توصیفی-همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کارکنان ستادی دانشگاه قم به تعداد 344  نفر بودند که از میان آن ها با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی ساده، 260 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها، از سه پرسشنامه استاندارد تسهیم دانش، پرسشنامه استاندارد رفتار شهروندی سازمانی و پرسشنامه محقق ساخته خلاقیت سازمانی استفاده شد. جهت سنجش روایی پرسشنامه ها از روایی محتوایی و سازه استفاده گردید. پایایی پرسشنامه ها از طریق ضریب آلفای کرونباخ برای تسهیم دانش 91/0، رفتار شهروندی 82/0، و خلاقیت سازمانی 85/0 به دست آمد. تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی(فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار) و در سطح استنباطی(تی تک نمونه ای، ضریب رگرسیون و مدل معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و Amos گرافیک انجام گردید. یافته ها نشان داد میانگین همه مؤلفه های رفتار شهروندی سازمانی در ابعاد مختلف، بالاتر از حد متوسط و میانگین رفتار تسهیم دانش و خلاقیت سازمانی کارکنان، پایین تر از حد متوسط بود. ضریب رگرسیون نشان داد هم تسهیم دانش و هم رفتار شهروندی سازمانی قابلیت پیش بینی خلاقیت سازمانی کارکنان را دارند. ضرایب تحلیل مسیر نشان می دهد که اثرات رفتار تسهیم دانش و رفتار شهروندی سازمانی روی خلاقیت سازمانی کارکنان، مثبت و معنادار است. بر این اساس می توان گفت لازمه بهبود خلاقیت سازمانی، گستردگی و تنوع اطلاعات موجود در افراد، تسهیم دانش و رفتار شهروندی سازمانی بین کارکنان است.

هدف: بررسی خدمات و برنامه های موردانتظار کاربران از کتابخانه های عمومی از دیدگاه خود آن ها و بررسی نقاط زمینه ساز و عوامل مؤثر بر خواسته های کاربران است. روش شناسی: برای نیل به هدف این مقاله، رویکرد کیفی مدنظر خواهد بود و با توجه به تنوع فرهنگی در استان های مختلف و نبود مدل معتبر قبلی از روش گراندد تئوری با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. جامعه موردنظر در این بخش به دو دسته تقسیم می شوند: تمامی کاربران بالفعل و بالقوه کتابخانه های هدف، کارکنان و کارشناسان: اعم از کارکنان کتابخانه های مراکز استان های انتخابی. برای صحت نمونه گیری از استان های مختلف نمونه ای از کتابخانه های شهری و روستایی انتخاب شده اند. و برای تحلیل داده ها از کدگذاری آزاد استفاده شده است. یافته ها: چالش ها و خدمات کتابخانه های عمومی براساس نظر کاربران و متخصصان در دو رسته کتابخانه های روستایی و شهری گردآوری شد. خدمات موردانتظار در چهار دسته اصلی تقسیم بندی می شوند: خدمات مرجع و اطلاع رسانی(شامل: اطلاع رسانی گزینشی، اطلاع رسانی مجازی، ,...)؛ خدمات تفریحی و سرگرمی (شامل: کافه کتاب، تو ....)؛ آموزش و پرورش(شامل: انواع کلاس و کارگاه های مهارتی و آموزشی، ,... )؛ انگیزه بخشی و جلب رضایت کاربران(شامل: انواع مسابقات علمی ، هنری و فرهنگی، خدمات تخصصی کودکان و نوجوانان، باشگاه های کتابخوانی، دسترسی به اینترنت و کامپیوتر های آزاد برای عموم، تغییر محیط کتابخانه، امکانات آزمایشگاهی،  تشکیل گروه های کتاب خوانی،  و ....، خدمات مناسبتی، افزایش خلاقیت). نتایج: مدل پارادایمی از خدمات کتابخانه های عمومی ارائه شد و براساس آن اولویت خدمات و برنامه های کتابخانه های عمومی از منظر کاربران بالفعل تعیین گردید و همچنین دلایل عدم استفاده از کتابخانه ها براساس نظر کاربران بالقوه و بالفعل نیز با عنوان چالش های کتابخانه های عمومی تحلیل شده است.

هدف: سنجش بلوغ مدیریت دانش اجازه می دهد شرکت هایی که در حال اجرای پروژه های مدیریت دانش هستند، فعالیت های مدیریت دانش خود را به صورت جامع ارزیابی کنند و به صورت سیستماتیک و نظام مند جایگاه و موقعیت خویش را در مدیریت دانش تشخیص دهند و دقیقاً موانع پیشرفت را شناسایی و تغییرات و تنظیمات لازم را اجرا و منابع موردنیاز برای رسیدن به مراحل بعدی را تعیین کنند. لذا پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تأثیر بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات در بانک پارسیان انجام شده است. روش: با توجه به ارائه مدلی به منظور ارزیابی تأثیر بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات در بانک پارسیان با استفاده از محیط معادلات ساختاری در نرم افزار AMOS، در پژوهش حاضر از متدلوژی پژوهشی ترکیبی استفاده خواهد شد. روش گرد آوری اطلاعات، مطالعه موردی مستندات و روش کتابخانه ای است. جامعه آماری، یک نمونه 221 نفری از مدیران و کارشناسان بانک پارسیان که با موضوع تحقیق آشنایی داشته اند، است. پژوهش دارای دو پرسشنامه است، اولین پرسشنامه، پرسشنامه محقق ساخته بلوغ مدیریت دانش در بانک پارسیان است و پرسشنامه دوم، پرسشنامه کیفیت خدمات بانکی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات بدست آمده نیز از ابزار بومی سازی مؤلفه های پژوهش، آمار توصیفی و همچنین آمار استنباطی استفاده شده است. در محاسبه ضریب پایایی ابزار اندازه گیری نیز از آلفای کرونباخ استفاده می گردد. یافته ها: پس از بررسی مدل های پیشنهادی برای سنجش بلوغ مدیریت دانش و کیفیت خدمات بانکی، به بررسی اثر بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات بانکی در بانک پارسیان می پردازیم. بدین منظور، مدل معادلات ساختاری بین بلوغ مدیریت دانش و کیفیت خدمات بانکی برازش می گردد. نتایج: نتایج نشان می دهد میزان بلوغ مدیریت دانش بر کیفیت خدمات اثر مثبت و معنی داری دارد. از بین متغیرهای تعیین کننده بلوغ مدیریت دانش، دسترسی به دانش و تجربیات، فرآیندهای سازمانی، مهارت کارکنان، انگیزه افراد، ثبت تجارب کارکنان، بازیابی دانش و مبادله دانش بر بلوغ مدیریت دانش اثری مثبت و مستقیم داشته و مدیریت سازمان، سیستم های سازمان و فناوری اطلاعات و فعالیت دانش تیمی اثر معکوسی بر به بلوغ رسیدن مدیریت دانش در سیستم داشته اند.

مطالعه حاضر نقش میانجی هویت سازمانی را در رابطه بین رهبری اخلاقی بر آوا و رفتار شهروندی مورد بررسی قرار داده است. پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی و از نظر هدف کاربردی است و از نظر جمع آوری اطلاعات از نوع پژوهش های توصیفی _ همبستگی به شمار می آید. جامعه پژوهش تم امی کارکن ان ادارات ک ل ورزش و جوان ان استان های غرب کشور در سال 1397 ب ود. از تحلیل عاملی در این تحقیق استفاده شده که حجم نمونه بر اساس آن 168 نفر به دست آمدکه برای اطمینان از نمونه گیری 210 پرسشنامه جمع آوری شد. به منظور جمع آوری داده ها از 4 پرسشنامه استاندارد استفاده شد. روایی صوری توسط 10 تن از اساتید مدیریت ورزشی و روایی سازه آزمون با استفاده از نرم افزار smart pls مورد تأیید قرار گرفت. روایی همگرایی نیز بزرگتر از 5/0 است. میزان پایایی برای کلیه متغیرهای پژوهش بیشتر از7/0 است. جهت آزمون فرضیه ها از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر استفاده شد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از نرم افزارهای pls  و Spss انجام گرفت. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان داد که رهبری اخلاقی بر افزایش هویت و رفتار شهروندی به طور مستقیم اثرگذار بود. متغیرهای هویت و رفتار شهروندی از نگ رش اع ضای س ازمان ت أثیر می پذیرند و ناشی از دیدگاهی است که فرد نسبت به سازمان به دست می آورد بنابراین رهبران سازمان باید به برقراری انصاف و عدالت در سازمان توجه نمایند و اخلاق را در سازمان برقرار نموده و تأثیری مثب ت در ایج اد جهت گیری منطقی نسبت به هویت و افزایش رفتار شهروندی داشته باشند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی پیاده سازی مدیریت دانش در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی انجام شده است. روش شناسی: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر روش آمیخته با دو روش کمی و کیفی. ابزار گردآوری داده در بخش کمی و کیفی، پرسشنامه محقق ساخته با استفاده از شاخص های مدل پایه های ساختمان پروبست بوده است. جامعه پژوهش در بخش کیفی شامل 21 نفر مدیران و متخصصان دانش و کارشناسان خبره حوزه هنری و در بخش کمی شامل کارشناسان شاغل در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی شامل 350 نفر بر اساس جدول  مورگان به تعداد 134 نفر که به روش هدفمند انتخاب شده اند. یافته های پژوهش: در پژوهش حاضر با توجه به نتایج سه راند دلفی هفتاد مقوله در 8 شاخص شناسایی، اکتساب، توسعه، توزیع، حفاظت، استفاده، اندازه گیری و اهداف دانش با نظر خبرگان و متخصصان شناسایی شد. خلاصه آماری برحسب درجه اهمیت 8 شاخص مدیریت دانش نشان داد که شاخص اهداف دانش با میانگین کل 62/4، شاخص توسعه دانش با میانگین کل 26/4، شاخص توزیع دانش با میانگین کل 18/4 و شاخص حفاظت دانش با میانگین کل 17/4 بالاترین میانگین ها را کسب کرده اند. شاخص شناسایی دانش، حفاظت دانش و اکتساب دانش به طور اجماع قوی هماهنگ است. یافته های بخش کمی نشان داد که شاخص شناسایی دانش، اکتساب دانش، توسعه دانش، توزیع دانش، حفاظت دانش، استفاده دانش، اندازه گیری دانش، به طورکلی در مدیریت دانش حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی با میانگین  2/55 پایین تر از حد متوسط بوده اند. نتیجه گیری: در صورت پیاده سازی نظام مدیریت دانش با تأکید بر مدل پایه های ساختمان دانش در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی، مدل مذکور می تواند در کلیه واحدهای حوزه هنری به کار گرفته شود تا از طریق شناسایی دانش در داخل سازمان و خارج از سازمان و بحث و تبادل دانش بین تأمین کنندگان دانش در حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی صورت پذیرد، اکتساب دانش، پیاده سازی مدیریت دانش جهت بهبود روند فعالیت های این سازمان، با توجه به اینکه توسعه دانش از طریق فرآیند یادگیری آموزش باشگاه مکتب مهر و ارزیابی کاربران نسبت به کیفیت خدمات در واحد هنری، و فرایند یادگیری دانش و ایجاد سامانه های تعاملی مدیریت اطلاعاتی مناسب در حوزه هنری مشهود نیست. در بخش توزیع دانش از طریق برگزاری نمایشگاه های داخلی و خارجی در بخش حفاظت دانش از طریق تأکید بر ایجاد و نگهداری پایگاه دانش(مانند سوره مهر)، استفاده دانش از طریق ایجاد ساختار گروه بحث، شبکه های اجتماعی و اینترانت به منظور استفاده دانش(مانند اتوماسیون، سامانه جشنواره ها)، اندازه گیری دانش از طریق ایجاد فرهنگ سازمانی و مستندسازی مستمر اطلاعات و دانش مهارت کارکنان و رسمیت بخشی به دانش سازمانی دعوت از صاحبان دانش های مرتبط با فعالیت های شرکت جهت حضور و ارتباط کارکنان با آن ها.

مطالعه روند تولید مقالات علمی در هر حوزه دانشی، از یک سو می توانند تصویری شفاف از خط سیر علمی یک نشریه ارائه دهد و از سوی دیگر، شکاف ها و خلأهای پژوهشی  را در آن حوزه، شناسایی نماید. در این میان بررسی پژوهش های انتشار یافته در حوزه گردشگری، می تواند درک صحیحی از رویکردهای نظری، روش ها و تکنیک های مورد استفاده محقق و چگونگی پیشرفت نظری و روشی در این حوزه را فراهم سازد و اطلاعاتی مستند در خصوص سیر تحول و روند انجام این پژوهش ها در طول یک دوره زمانی مشخص ارائه دهد؛ ضمن آنکه  چشم اندازی شفاف در زمینه محدودیت ها، آسیب ها و موارد نیازمندِ توجه بیشتر را، برای پژوهشگران و نیز مدیران و برنامه ریزان این حوزه فراهم می آورد. مسئله اصلی این پژوهش، شناخت مقالات علمی منتشر شده در نشریه «مطالعات مدیریت گردشگری» بر مبنای چهار مؤلفه: ویژگی ها و الگوی مشارکت نویسندگان، ویژگی های روش شناسی، استنادی و عملکردی مقالات است. روش پیشبرد پژوهش توصیفی بوده و به طور خاص از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جمع آوری اطلاعات بصورت کتابخانه ای و شیوه تحلیل آنها کمّی است. نمونه های مورد مطالعه تع داد 219 مقاله(N=219)، شامل کلیه مقالات انتشار یافته در نشریه مطالعات مدیریت گردشگری، طی سال های ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۸ در ۸ دوره  و ۳۲ شماره(۴۸-۱۷) است. نتایج این پژوهش ضمن ارائه تصویری روشن از الگوهای مشارکتی نویسندگان و نیز ویژگی های روش شناسی، عملکردی و استنادی مقالات، خط سیر و روند ثبات یا تغییرات به وجود آمده در هر یک از الگوها و ویژگی های مورد مطالعه در این نشریه را طی هشت سال، آشکار نموده است.