پویش در آموزش علوم پایه

ﺑیﻤﺎری ﭘﺎﺧﻮرهﮔﻨﺪم ﺑﺎ ﻋﺎﻣﻞ ﻗﺎرﭼی Gaeumannomyces graminis var. tritici یکی از ﻣﻬﻢﺗﺮیﻦ ﺑیﻤﺎریﻫﺎی ﮔﻨ ﺪم در ای ﺮان ﺑ ﻪ ﺷﻤﺎر ﻣی رود. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر کﻨﺘﺮل ﺑیﻮﻟﻮژیکی ایﻦ ﺑیﻤﺎری،130 ﺟﺪایﻪ ﺳﻮدوﻣﻮﻧﺎس ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ از ریﺰوﺳﻔﺮ ﮔﻨﺪم در ﻧﻮاﺣی ﻣﺨﺘﻠ ﻒ اﺳ ﺘﺎن ﺧﺮاﺳ ﺎن ﺟﺪاﺳ ﺎزی ﺷﺪ. ﺑﺮای اﻧﺘﺨﺎب ﺟﺪایﻪﻫﺎی ﺳﻮدوﻣﻮﻧﺎس ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﺎیی ﺑﺎزدارﻧﺪﮔی از رﺷﺪ ﻗﺎرچ، آزﻣﻮن کﺸﺖ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎکﺘﺮیﻫﺎ ﺑ ﺎ ﻗ ﺎرچ Ggt در ﻣﺤ یﻂ کﺸ ﺖ ﺳیﺐزﻣیﻨی دکﺴﺘﺮوزآﮔﺎر و کیﻨﮓ ب اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. از ایﻦ ﻣیﺎن، 21 ﺟﺪایﻪ ﺑﺎ ﻗﺎﺑﻠیﺖ ﺑﺎزدارﻧﺪﮔی ﺑیﻦ 11/25-51/25 درﺻﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺟﺪایﻪﻫﺎی ﺑﺮﺗ ﺮ از ﻧﻈ ﺮ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از رﺷﺪ ﻗﺎرچ Ggt اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. ﺑﺮای ردیﺎﺑی ژن ﺑیﻮﺳ ﻨﺘﺰ آﻧﺘ یﺑیﻮﺗی ک ﻓﻨ ﺎزیﻦ-1-کﺮﺑﻮکﺴ یﻠیکاﺳ یﺪ (PCA)، روش PCR ﺑ ﺎ اﺳ ﺘﻔﺎده از ﭘﺮایﻤﺮﻫﺎی PCA2a و PCA3b اﻧﺠﺎم ﺷﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ﻧﺸﺎن داد 12 ﺟﺪایﻪ از 21 ﺟﺪایﻪ اﻧﺘﺨﺎبﺷﺪه ﺣ ﺎوی ژن ﺑیﻮﺳ ﻨﺘﺰ آﻧﺘ یﺑیﻮﺗی ک PCA ﺑﻮدﻧ ﺪ. در آزﻣﺎیﺶﻫﺎی ﮔﻠﺨﺎﻧﻪای ﻧیﺰ ﺟﺪایﻪﻫﺎی ﺗﻮﻟیﺪکﻨﻨ ﺪه آﻧﺘ یﺑیﻮﺗی ک ﻓﻨ ﺎزیﻦ-1-کﺮﺑﻮکﺴیﻠیکاﺳیﺪ، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎیﺮیﻦ از ﺗﻮاﻧﺎیی ﺑیﺸﺘﺮی در کﻨﺘﺮل ﺑیﻤﺎری ﭘﺎﺧﻮرهﮔﻨﺪم ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮدﻧﺪ و ﺷﺪت ﺑیﻤﺎری را 77-80 درﺻﺪ ک ﺎﻫﺶ دادﻧ ﺪ. ﺑ ﺎ کﺎرﺑﺮد ایﻦ ﺟﺪایﻪﻫﺎ ﻫﻤﭽﻨیﻦ اﻓﺰایﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪای در وزنﺗﺮ ریﺸﻪ و ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻫﻮایی ﮔیﺎﻫﺎن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. ﻧﺘﺎیﺞ ایﻦ ﺗﺤﻘیﻖ ﭘیﺸ ﻨﻬﺎد ﻣ یکﻨ ﺪ ک ﻪ اﺣﺘﻤﺎﻻ آﻧﺘیﺑیﻮﺗیک ﻓﻨﺎزیﻦ-1-کﺮﺑﻮکﺴیﻠیکاﺳیﺪ ﺗﻮﻟیﺪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺪایﻪﻫﺎی ﺳﻮدوﻣﻮﻧﺎس ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ، در کﺎﻫﺶ ﺑیﻤﺎری ﭘﺎﺧﻮره در ﮔﻨﺪم ﻧﻘﺶ دارد.

در تحقیق حاضر سوالات امتحانی پایان ترم شیمی دبیرستان های شهر بوکان طی سالهای 92-1390 و سوالات آزمون ورودی کنکور دانشگاه سراسری در بازه زمانی سال های 85 الی92 مطابق با سطوح شناختی بلوم بررسی شدند. از تعداد کل 1248 سوال جمع آوری شده، 969 سوال پایان ترم دبیرستان و 279 سوال کنکور سراسری می باشند. نوع تحقیق و روش بررسی فرضیه ها توصیفی بوده و از آمار توصیفی و استنباطی برای تجزیه وتحلیل داده ها استفاده شد. ابتدا سوالات مطابق روش بلوم طبقه بندی شده و از روش آزمون خی دو برای تجزیه و تحلیل فرضیات و مقایسه آنها استفاده گردید. نتایج بیانگر اختصاص سوالات پایان ترم دبیرستان عمدتا به پایین ترین سطوح شناختی با فراوانی 5/31 درصد سطح دانش و 5/68 درصد سطح درک و فهم بودند. درحالیکه 9/78 درصد سوالات کنکور سراسری به سطوح درک و فهم تعلق دارد. تحلیل سؤال های امتحان داخلی، هماهنگ و نهایی، بیانگر توجه بسیار به سطح دانش و بی توجهی به سطوح بالاتر یادگیری می باشد. با این حال سؤال های کنکور سراسری از این نظر نسبت به امتحان های داخلی کیفیت بهتری دارند. نتیجه نهایی به دست آمده بیانگر این مطلب است که تقریبا امتحان نهایی و هماهنگ از نظر اصول آزمون سازی نسبت به امتحان داخلی کیفیت بهتری دارا است.

ذرات زیر اتمی کوچکترین بخش شناخته شده در یک اتم می باشند که به طور کلی به دو دسته فرمیون ها (fermions) یا ماده سازها و بوزون ها (bosons) یا ذرات حمل کننده ی نیرو تقسیم می شوند. در دسته بندی دیگری می توان ذرات زیر اتمی را به دو دسته ی ذرات ترکیبی و بنیادی نیز طبقه بندی نمود. از ذرات ترکیبی بوزونی می توان به مزون ها (mesons) (جلوگیری کننده از واپاشی هسته های اتمی) واز ذرات ترکیبی فرمیونی، به ذرات نام آشنای پروتون و نوترون اشاره کرد. فوتون ها (photon) نمونه ای از ذرات بنیادی هستند که در دسته بوزون ها جای دارند. همچنین کوارک ها (quark) به عنوان نمونه ای دیگری از ذرات بنیادی، ذرات سازنده فرمیون ها هستند. در واقع نوترون ها و پروتون ها به عنوان ذرات فرمیونی خود از سه کوارک تشکیل شده اند که آنها به وسیله ی ذرات بنیادی دیگری به نام گلوئون به هم متصل شده اند. قطر کوارک ها بسیار کم بوده و آنها حجم کوچکی از هسته را اشغال می کنند. لازم به ذکر است که بین ذرات فرمیونی چهار نوع نیروی بنیادی حاکم است که عبارتند از: نیروی الکترومغناطیس، نیروی هسته ای قوی، نیروی هسته ای ضعیف و نیروی گرانش. همه این نیرو ها با تبادل و برهمکنش ذرات حمل کننده نیرو (بوزون ها) به وجود می آیند.

کتب درسی در نظام آموزش وپرورش یکی از عناصر مهم تلقی می شود که در تحقق اهداف نظام آموزشی نقش مهم و اساسی دارند. در این پژوهش به تحلیل محتوای متن، تصاویر و فعالیت های کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی در سال تحصیلی ۱۳۹5 بر مبنای فعال و غیرفعال بودن محتوای کتاب بر اساس تکنیک ویلیام رومی پرداخته شده است؛ و روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوا است. جامعه آماری پژوهش، کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی در سال تحصیلی ۱۳۹5 بود. یافته های تحقیق نشان داد که ضریب درگیری متن 55/0 است که نشان می دهد متن کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی به شیوه فعالی نوشته شده است. ضریب درگیری تصاویر نیز 75/1 تعیین شد که نشان داد تصاویر کتاب، دانش آموز را درگیر در یادگیری نمی کند. همچنین در بخش تحلیل شاخص فعالیت محور بودن کتاب، ضریب درگیری 33/6 تعیین شد که نشان می دهد کتاب علوم تجربی پایه چهارم ابتدایی، فعالیت محور نمی باشد.

این نوشتار برگرفته از تحقیق کتابخانه ای و تجربی است که بر اساس راهنمای عملی برنامه درس کارورزی 3 دانشگاه فرهنگیان می باشد. هدف در این تحقیق معرفی ابزاری علمی ، استاندارد و بسیار کمک کننده در تدریس فیزیک یعنی طرح یادگیری و تدریس بر مبنای آن بوده که در دو نیمسال تحصیلی(94-95) و 12 جلسه ی آموزشی در قریب به 7 دبیرستان دوره های اول و دوم شهر شیراز، تدریس بدین شیوه اجرا شده است.نتایج اجرای طرح های ما در کلاس درس که به موجب تدریس بر مبنای این شیوه؛ ایجاد شوق و علاقه یادگیری در دانش آموزان ، پرورش خلاقیت و مشارکت آنها در قالب کار گروهی، تنظیم فعالیت های کلاسی به صورت منطقی و هدفمند و مدیریت زمان با برقراری نظم فکری و ساماندهی فرایند تدریس را در پی خواهد داشت. طرح یادگیری نیز برای دبیران با تجربه در معرفی افق های جدیدی از تدریس فیزیک و به منظور کاربردی تر نمودن آموزش فیزیک در زندگی و ایجاد شور و علاقه یادگیری در دانش آموزان و مشارکت آنها در امر تدریس که در نهایت کلاسی پویا و فعال را رقم خواهد زد؛ مفید واقع خواهد شد.

نظام آموزشی به سمت تربیت یادگیرندگان متفکری که خلاق، نقاد، محقق، مستقل و فعال هستند، سوق پیدا کرده است. در چنین آموزشی که تحت عنوان ساختن گرایی شناخته شده است معلم دیگر به عنوان انتقال دهنده و یادگیرندگان به عنوان ظرفهای خالی در یک آموزش یک طرفه در نظر گفته نمی شوند. بلکه آموزش دانش آموز محور است که یادگیرندگان دانش خود را در فرایند یاددهی فعال و مشارکتی می سازند و کشف می کنند و همچنین معلم هدایت کننده ی این آموزش متقابل است. در این روش یادگیری دانش آموزان عمیق و ماندگار می باشد. در این مقاله مراحل الگوی تدریس ساختن گرایی (5E) توضیح داده می شود و همزمان مثالهایی از تجربه های شخصی نویسنده در تدریس موضوع پیشامدهای مستقل و قوانین ضرب احتمال از کتاب ریاضی سوم تجربی ذکر می گردد. این مقاله تجربه ای از تدریس با روش ساختن گرایی در کلاس درس است.