پویش در آموزش علوم پایه

در این مقاله، یک روش ساده و مهم بنام روش نموداری را ارائه می دهیم که برای بیان برخی از مفاهیم ریاضی خیلی مهم و کاربردی است. ضمن بیان نقاط ضعف و قوت و آسیب شناسی روش نموداری، توانایی این روش با ذکر مثال های متنوعی بیان می شود. در ادامه، موضوع اثبات بدون کلام را بیان کرده و ضمن ارائه منابع موجود، ارتباط آن با روش نموداری بررسی می شود.

تقریبا همه ی لاک های معمول امروزی از یک بخش پلیمری ، یک پلاستی سایزر، حلال، و نوعی رنگینه ساخته شده اند که درصد هرکدام به صورت تقریبی به این شکل است: پلیمر(15%)، پلاستی سایزر(5%)، رنگ و اسانس(5%)، حلال (75%). در هر بخش بسته به رنگ و کاربرد لاک از مواد مختلفی استفاده می شود که بعضی از آن ها مثل فتالات ها، تولوئن و فرم آلدهید در رده ی مواد سمی و خطرناک برای انسان و محیط زیست طبقه بندی می شوند. با وجود امکان جایگزین کردن ترکیبات کم خطرتر به جای این مواد، هم چنان آن ها را در ترکیب لاک های موجود در بازار که توسط برندهای مشهور تولید می شوند می بینیم.

منظور ما صریحاً از آموزش موثر فیزیک چیست؟ این آموزشی است که راه دانش آموزان را به سوی فکر کردن در مورد فیزیک و حل مسائل فیزیک تغییر می دهد. و به آنها انگیزه می دهد بیشتر مثل کارشناسان فیزیک فکر کنند. کارشناسان محتوی فیزیک را به عنوان ساختاری منسجم از مفاهیم کلی می بینند که طبیعت را توصیف می کند و به وسیله ی آزمایش ها ثابت شده است و آنها از روش حل مسئله ی محتوا محور سیستماتیک که قابل اجرا برای طیف گسترده ای از مسائل است استفاده می کنند. اکثر مردم (نوآموزان) فیزیک را بیشتر به صورت قسمت های جدا از هم اطلاعات که به دست دانشمندان نوشته شده اند و هیچ ربطی به جهان واقعی ندارند، می بینند. برای نوآموزان، یادگیری فیزیک صرفاً به معنی یادسپاری اطلاعات و حل مسائل با دستورالعمل هاست که در حالت های بسیار خاص صدق می کنند و این ،اولین جنبه ی یادگیری، درک ذهنی، با وسعت زیاد مطالعه شده و بخصوص به فیزیک مربوط است،

بررسی ها نشان داده است خلاقیت امروزه عاملی مهم در زندگی است و ایجاد شغل و توانایی حل مسئله نیز در گرو افزایش خلاقیت افراد است. لذا ایجاد روحیه پرسشگری و ایده پردازی در علوم مختلف و از جمله زیست شناسی که سهم بسزایی در حل مسائل مهم دنیای امروز چه به لحاظ اجتماعی و چه از نظر زیست محیطی دارد، ضروری به نظر می رسد. با اینکه تقویت خلاقیت به میزان چشمگیری متاثر از آموزش است اما به نظر می رسد شیوه های سنتی تدریس در آموزش زیست شناسی پاسخگوی این نیاز نیست و به صورت چالشی جدی در این حوزه خود را نمایان می سازد. لذا هدف مطالعه حاضر ارائه راهکار هایی برای پرورش آموزش خلاق و ایده پرداز در آموزش زیست شناسی است. مقاله برای گردآوری داده ها از روش اسنادی و مشاهده و نیز برای تحلیل آنها از رویکرد توصیفی- تحلیلی بهره گرفته است. ارائه راهکارهایی برای رفع چالش ها و تقویت خلاقیت از مهمترین یافته های این پژوهش است. تقویت به کارگیری روش "آزمایش پایه" به جای روش "کلاس پایه" در آموزش زیست شناسی، تدریس استقرایی مبتنی بر فرضیه سازی و به کارگیری فنون انگیزشی در تدریس زیست شناسی، مهمترین یافته های این پژوهش است.

آموزش به تنهایی در محیط دانشگاهی کافی نیست. از دانشگاهیان بیشتر خواسته می شود که شواهدی از نتایج یادگیری و تدریس و مشارکت در یادگیری از طریق دانش پژوهی ارائه کنند. در حالیکه ممکن است دانشگاهیان با تحقیق در زمینه رشته خود به خوبی آشنا باشند، اما درباره رویکرد تحقیق درباره روشها و استراتژیهای آموزشی خود و تاثیر آنها بر یادگیری دانشجویان و دانش آموزان توانایی لازم را کسب نکردند. برهمین اساس این مقاله به این مطلب می پردازد که دانش پژوهی چیست و چه ضرورتی دارد و زیرساختهای لازم برای ترویج آن چیست. این مقاله به روش مروری تهیه شده است. آن چه که این تحقیق تلویحا بدان اشاره می کند این است که تدریس باید بیش از آنچه که تاکنون بدان اهمیت داده شده،در سیستمهای ارزشیابی و ارتقا در نظر گرفته شود. یعنی علیرغم اینکه تدریس علاقه ذاتی و اولیه مدرسین می باشد، ارزشیابهای دانشگاهها، ایشان را به پژوهش فرا می خوانند.دراین نگاه عضوی تمام عیار و با کیفیت که شاغل به امر تدریس می باشد، علاوه بردانش و مهارت پایه حرفه ای خود، باید مهارت طراحی تدریس، اجرای با کیفیت آن و مهارتهای ارزیابی یادگیری را داشته باشد.

این پژوهش به روش شبه آزمایشی، با نمونهایی به حجم 50 نفر از دانشجویان پسر استان تهران که به طور تصادفی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند، اجرا شد. برای جمع آوری دادهها، از پس آزمون با روایی مورد قبول کارشناسان و پایایی 68% و چک لیست مشاهده فعالیتها با روایی قابل قبول کارشناسان وپایایی 98% استفاده گردید. چک لیستها توسط 4نفر از اساتید دورهی کارشناسی، با مدرک دکترای زیست شناسی در هر گروه تکمیل شد. دانشجومعلمان در دو گروه به صورت تصادفی جایگزین شدند. یک گروه به شیوه آموزش محور گروه دیگر به شیوه آزمایش محور به مدت دو ماه آموزش دیدند. جهت کنترل متغیرهای مزاحم علاوه بر جایگزینی تصادفی، از یک استاد مشترک در هر دوگروه استفاده گردید. جهت تحلیل داده هااز آزمون یومن ویتنی استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که تفاوت معناداری در دانستنی ها ،مهارتها، نگرشها ،رضایتمندی، بین دانشجو معلمانی که با شیوهی آموزش محور آموزش دیده اند و انهایی که به شیوهی آزمایش محور آموزش دیده اند وجود داشته و فرضیه های پژوهش در سطح اطمینان 95% مورد تأیید قرار گرفت. پس تدریس زیست شناسی به شیوهی آزمایش محور اثر بخش تر است