پیشرفت های حسابداری

این پژوهش، به بررسی آراستگی منفعت طلبانه ارقام سود و بدهی و اثر نظام راهبری شرکتی بر روی آن می پردازد. به منظور سنجش آراستگی روبه بالای سود و روبه پایین  زیان و بدهی از شیوه ای به نام قاعده بنفورد (1938) استفاده شده است. نظام راهبری شرکتی نیز با استفاده از یک شاخص تجمیعی با استفاده از معیارهای استقلال هیئت مدیره، سهامداران نهادی، تمرکز مالکیت و نوع حسابرس سنجیده شد. در این راستا داده های 155 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره 1387 الی 1397 آزمون شده است. برای بررسی و مقایسه توزیع واقعی اعداد سود (زیان) و بدهی با توزیع مورد انتظار(بنفورد)، از روش آزمون Z استاندارد، توزیع کای مربع و همچنین آزمون وی کرامر، استفاده شد. نتایج نشان داد مدیران ارقام سود را برای بهره مندی از واکنش های روانی استفاده کنندگان،  به صورت معناداری به سمت بالا می آرایند؛ این در حالیست که چنین قاعده ای در خصوص ارقام زیان و بدهی برقرار نیست و این ارقام از سوی مدیران آراسته نمی شوند. بعلاوه، نتایج پژوهش حاکی از آن است که نظام راهبری شرکت  توان مدیران را در آراستگی مبالغ سود (زیان) و بدهی کاهش نمی دهد.

هدف از این پژوهش بررسی تاثیر فشارهای نهادی و مدل یکپارچه پذیرش و به کارگیری فناوری در پذیرش سیستم های اطلاعاتی حسابداری است. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه توزیع شده میان حسابداران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی مرداد 1398 تا آبان ماه 1399 جمع آوری و با استفاده "همبستگی پیرسون" تحلیل گردید. نتایح پژوهش نشان می دهد تمامی سازه های مدل پذیرش و به کارگیری فناوری (انتظار عملکرد، انتظار تلاش، تاثیر اجتماعی و شرایط تسهیل کننده) و فشارهای نهادی با پذیرش سیستم های اطلاعاتی حسابداری رابطه مستقیم و مثبت دارد. بر اساس نتایج حاصله تاثیرگذارترین متغیر در این مدل ترکیبی، انتظار عملکرد (866/0) دارای بیشترین تاثیر و متغیر انتظار تلاش (114/0) دارای کمترین تاثیرگذاری بود.  همچنین، تحلیل خصوصیات پاسخ دهندگان بر اساس آزمون های "من ویتنی" و "کروسکال والیس" نشان دادند که تفاوت معنی داری میان تجربه حسابداران در نیت پذیرش سیستم اطلاعاتی حسابداری وجود ندارد ولی تحلیل مولفه های جنسیت و سن در خصوص نیت پذیرش حسابداران حاکی از تفاوت معنی دار میان گروه زنان و مردان و همچنین سنین پاسخ دهندگان بود.

هدف این پژوهش، معرفی عامل بنیادی مبتنی بر ویژگی های حسابداری، شامل نسبت سود به قیمت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار، نرخ رشد فروش، اقلام تعهدی، سرمایه گذاری و رشد خالص دارایی های عملیاتی، به عنوان یک عامل در مدل های چندعاملی قیمت گذاری فاما و فرنچ است که مستخرج از نظریه مصرف و اصول و مفروضات حسابداری می باشد. به منظور آزمون فرضیه ها از اطلاعات 345 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران طی بازه 1385-1398 استفاده شده است. برای ارزیابی عملکرد مدل های چندعاملی قیمت گذاری دارایی ها، دارایی های آزمون در دو دسته، با لحاظ کردن ویژگی بازده موردانتظار شرکت و بدون لحاظ کردن ویژگی بازده موردانتظار شرکت، طبقه بندی شده اند. در ادامه به کمک رویکرد رگرسیون های سری زمانی، عملکرد مدل های بسط یافته با عامل بنیادی مبتنی بر ویژگی های حسابداری مذکور و مدل های متداول در توضیح بازده سهام مقایسه شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بسط مدل های مورد بررسی پژوهش با عامل بنیادی مبتنی بر ویژگی های حسابداری موجب می شود تا عملکرد این مدل ها در توضیح الگوهای مختلف بازده سهام بهبود یابد که این تفاوت عملکرد از لحاظ قدرت توضیح دهندگی برای دارایی های آزمونی که با استفاده از بازده موردانتظار تشکیل شده، مطلوب تر می باشد. یافته های این پژوهش بیانگر این مهم است که اطلاعات صورت های مالی دارای محتوای اطلاعاتی بوده و در تعیین بازده مورد انتظار می تواند نقش انکار ناپذیری داشته باشند. 

هدف پژوهش حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به تقلب در مدرسان حسابداری با تأکید بر نظریه مثلث تقلب است. تقلب علمی و ادبی دارای آثار زیان باری است که حیثیت حرفه ای جامعه علمی را مخدوش می کند. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی است که جامعه آن را مدرسان حسابداری دانشگاه های مختلف در سطح کشور تشکیل می دهد. برای این منظور با کسب نظر 170 نفر از مدرسان حسابداری در سطح کشور به روش تصادفی ساده در سال 1399، این موضوع بررسی شد. برای بررسی یافته ها اثر ابعاد مثلث تقلب شامل فشار (فشار مالی و فشار کاری)، فرصت (کنترل و نظارت و توسعه فناوری) و توجیه (رقابت غیرمنصفانه) بر تمایل به تقلب در مدرسان حسابداری توسط فن حداقل مربعات جزئی و معادلات ساختاری در نرم افزار PLS آزمون قرار شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین عوامل موردبررسی و تمایل به تقلب در مدرسان حسابداری، رابطه معناداری وجود دارد که شدت آن 61 درصد است. همچنین، بررسی فرضیه های پژوهش نشان داد که بین فشار مالی (54 درصد) و فشار کاری (43 درصد) و تمایل به تقلب نیز رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. افزون بر آن، بین رقابت غیرمنصفانه و تمایل به تقلب نیز رابطه مثبت و معناداری در سطح 19 درصد مشاهده شد. سایر یافته های پژوهش نیز نشان داد که بین کنترل و نظارت و توسعه فناوری با تمایل به تقلب در مدرسان حسابداری رابطه معناداری وجود ندارد. یافته کلی این پژوهش بیانگر توجه بیشتر به مقوله تمایل به تقلب و سرقت ادبی در رشته حسابداری است و لازم است توجه بیشتری به آن صورت گیرد.

عدم انتشار اخبار بد و انباشت آن ها در داخل شرکت توسط مدیران، منجر به ایجاد یک توده  اطلاعات منفی شده که انتشار یکباره آن ها به بازار منجر به سقوط قیمت سهام می گردد. از این رو افشای اطلاعات درخصوص ریسک هایی که شرکت با آن ها مواجه است می تواند منجر به شفافیت اطلاعات و درنتیجه کاهش سقوط قیمت سهام شود. هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر افشای ریسک کل و انواع آن بر ریسک سقوط قیمت سهام می باشد. در این پژوهش تعداد 548 سال-شرکت در طی دوره زمانی 1389 تا 1397 انتخاب و فرضیه های پژوهش با استفاده از رگرسیون مبتنی بر داده های تابلویی با اثرات ثابت آزمون شده است. نتایج پژوهش بیانگر این است که افشای ریسک کل تاثیر منفی و معناداری بر ریسک سقوط قیمت سهام دارند. همچنین انواع افشای ریسک شامل ریسک مالی، ریسک غیرمالی عملیاتی و ریسک غیرمالی راهبردی بر ریسک سقوط قیمت سهام تاثیر منفی و معناداری دارند.  

هدف این پژوهش آزمون تاثیر مکانیزم های حاکمیت شرکتی بر خوانایی گزارش حسابرس در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. بدین منظور، تمامی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران به عنوان جامعه آماری پژوهش مدنظر قرار گرفته و پس از اِعمال محدودیت های پژوهش، 103 شرکت (معادل 721 مشاهده شرکت-سال) در طی دوره زمانی 1390 تا 1397 انتخاب گردیدند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش با استفاده از روش داده های تابلویی، از یک سو، حاکی از آن است که در میان مکانیزم های حاکمیت شرکتی، تخصص هیئت مدیره و دوگانگی وظایف مدیرعامل با خوانایی گزارش حسابرس (شاخص فلش) رابطه معنادار مثبت و استقلال هیئت مدیره با متغیر مذکور رابطه معنادار منفی دارد. از سوی دیگر، نتایج نشان می دهد که با به کارگیری شاخص فوگ برای سنجش خوانایی گزارش حسابرس، به استثنای متغیر جنسیت هیئت مدیره، سایر متغیرها ارتباط معنادار مثبتی را با خوانایی گزارش حسابرسی داشته اند. انتظار می رود تا یافته های پژوهش حاضر بتواند به سازمان بورس و اوراق بهادار تهران، موسسات حسابرسی و تدوین کنندگان استانداردهای حسابرسی از جمله جامعه حسابداران رسمی اطلاع رسانی کرده تا نسبت به ایجاد و تقویت راه کارهایی در جهت افزایش خوانایی گزارش های حسابرسی و نیز مکانیزم های مناسب تر حاکمیت شرکتی گام بردارند و از اقدامات فرصت طلبانه مدیران همانند مدیریت سود در آینده پیشگیری کنند.      

هدف این پژوهش، بررسی نقش واسطه ای اعتماد به نفس بیش از حد مدیران ارشد بر میزان اثرگذاری ویژگی های شخصیتی آنها بر درماندگی مالی شرکت ها می باشد. نمونه آماری مورد مطالعه در این پژوهش 181 مدیر ارشد شرکت های تولیدی در بورس اوراق بهادار تهران در سال 1397 می باشد که با استفاده از پرسشنامه های: پنج عاملی نئو (مک کری و کاستا، 1987) ، اعتماد به نفس بیش از حد (روزنبرگ، 1989) و چک لیست طراحی شده درماندگی مالی و روش مدل سازی معادلات ساختاری، نرم افزار PLS مورد آزمون قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد، ابعاد شخصیتی برون گرایی، تجربه پذیری و تطابق پذیری به ترتیب با ضریب مسیر غیرمستقیم23/0، 073/0 و 10/0 از طریق متغیر واسطه ای اعتماد به نفس بیش از حد تاثیر مثبت بر درماندگی مالی شرکت ها داشتند، اما ویژگی های شخصیتی وظیفه شناسی و روان رنجوری از طریق متغیر واسطه ای اعتماد به نفس بیش ازحد تاثیری بر درماندگی مالی نداشتند. متغیر اعتماد به نفس بیش از حد با تاثیر مثبت بر درماندگی مالی، بیش از 45 درصد از تغییرات متغیر درماندگی مالی را به طور مستقیم تبیین می کند.  

حسابرسی داخلی یکی از ارکان حاکمیت (راهبری) شرکتی صحیح در بانک ها، شرکت ها و سازمان ها تلقی می گردد. اهمیت حسابرسی داخلی در سازمان های مختلف در سراسر جهان غیرقابل انکار است لذا در این پژوهش، سعی گردید با بهره گیری از روش تحقیق دلفی و نظرخواهی از تعداد 156 نفر از افراد دارای سابقه در حرفه حسابرسی داخلی، معیارهای سنجش کیفیت حسابرسی داخلی شناسایی شده تا منتج به طراحی مدلی مناسب گردد. در این راستا و بر اساس مطالعه ادبیات و پیشینه تحقیق، تعداد 29 معیار احصاء گردید که در چهار بخش شامل الف. صلاحیت حسابرسان داخلی با یازده معیار؛ ب. استقلال واحد حسابرسی داخلی با هشت معیار؛ ج. معیارهای مرتبط با اجرای عملیات حسابرسی داخلی با هفت معیار؛ و د. سایر معیارها با سه معیار، طبقه بندی شد. داده ها با مدل تحلیل عاملی تأییدی و به کمک نرم افزار R مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق، حاکی از پذیرفته شدن 19 معیار از معیارهای یادشده می باشد که مدلی به منظور شناسایی معیارهای سنجش کیفیت حسابرسی داخلی از منظر خبرگان حرفه ای ارائه می نماید.      

ریسک سقوط قیمت سهام همواره عامل بازدارنده جذب نقدینگی در بازار سرمایه می باشد. در بورس اوراق بهادار تهران که ازنظر کارایی در سطح پایین تری قرار دارد، تغییرات ناگهانی بازدهی سهام به کرات مشاهده شده که باعث انتقال نقدینگی به بازارهای غیر مولد ازجمله بازار ارز و طلا می باشیم.  هدف این مقاله مدل سازی ریسک سقوط قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران است. در این راستا تأثیر عواملی ازجمله مدیریت وجه نقد،آشفتگی مالی، کیفیت افشای اطلاعات و ترکیب هیئت مدیره شرکت ها با نقش میانجی هزینه نمایندگی بر ریسک سقوط قیمت سهام سنجیده شد. جامعه آماری پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1392 الی 1396 می باشد. برای آزمون فرضیه های از تحلیل آماری رگرسیون خطی چند متغیره و روش معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه ها نشان می دهد که  به جز آشفتگی مالی سایر متغیرهای موردمطالعه با نقشه میانجی هزینه سرمایه بر ریسک سقوط قیمت سهام شرکت ها مؤثر می باشد.

موضوع رفتار نامتقارن هزینه ها توجه زیادی را در ادبیات حسابداری مدیریت به خود جلب نموده است. مطابق نظریه اقتصادی هزینه های چسبنده، هزینه های تعدیل منابع به ویژه هزینه های تعدیل کارکنان یکی از دلایل اصلی برای این رفتار نامتقارن است. پژوهش حاضر با بررسی تأثیر مهارت کارکنان بر چسبندگی هزینه های حقوق و دستمزد بینشی تازه برای نظریه ی اقتصادی چسبندگی هزینه ها فراهم می آورد. در این پژوهش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در طی سال های 1390 تا 1399 به عنوان جامعه ی آماری انتخاب و مهارت کارکنان با استفاده از مؤلفه های سرانه آموزش، تجربه و سطح تحصیلات کارکنان اندازه گیری می شود. نتایج این پژوهش، نشان می دهد که سطح مهارت کارکنان بر چسبندگی هزینه های حقوق و دستمزد تأثیر مثبتی دارد. همچنین نتایج حاکی از آن است که هزینه های حقوق و دستمزد در شرکت های با مهارت بالای کارکنان دارای چسبندگی و در شرکت های با مهارت پایین کارکنان فاقد چسبندگی است.

ادبیات پیشین نشان می دهد سود یک شرکت همراه با سود سایر شرکت ها در همان صنعت حرکت می کند. این مفهوم، اصطلاحا هم حرکتی سود نامیده می شود که سرمایه گذاران می توانند بر اساس آن انتظارات خود از سود شرکت را با استفاده از اطلاعات صنعت شکل دهند. از آنجایی که سودهای فصلی منعکس کننده جریان اطلاعات به بازار هستند هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر هم حرکتی سود بر واکنش سرمایه گذاران نسبت به اعلام سودهای فصلی شرکت ها است. نمونه پژوهش شامل داده های فصلی 134 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1387 تا 1398 است. نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول نشان داد ضریب واکنش سودهای فصلی با بازده خرید و نگهداری در پنجره سه روزه اعلام سود رابطه مثبت و معنادار دارد و هم حرکتی سود این رابطه را تضعیف می کند. این بدین مفهوم است که میزان بالاتر هم حرکتی سود شرکت منجر به کاهش ضریب واکنش سود می شود. همچنین نتایج آزمون فرضیه دوم و سوم نشان داد زمانی که اخبار خوب سود وجود دارد هم حرکتی سود، ضریب واکنش سود را تضعیف می کند ولی در شرایط وجود اخبار بد، هم حرکتی تاثیری بر ضریب واکنش سود ندارد.

این پژوهش برای اولین بار در ایران از دانش عصب شناسی جهت تعمیم موارد حسابداری عصبی در حسابداری استفاده می کند. به گونه دقیق تر، به بررسی تأثیر نیم کره های مغز بر فعالیت های تصمیم گیری حسابداران مدیریت با توجه به نقش میانجی ارزیابی ریسک فعالیت ها می پردازد. روش پژوهش توصیفی-پیمایشی از نوع نظرسنجی است. جامعه آماری، حسابداران مدیریت شاغل در بورس اوراق بهادار در سال 1398 است. بدین منظور 300 پرسش نامه طراحی و بین حسابداران مدیریت توزیع شد. در نهایت 154 فقره آن با استفاده از مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) و رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS) بررسی گردید. یافته ها نشان داد که نیم کره های مغزی جمعاً معادل 3/55 درصد بر تصمیم گیری های مختلف حسابداران مدیریت تأثیر مثبت و معناداری دارند. تأثیر مثبت نیم کره مغزی راست (9/77 درصد) بیشتر از نیم کره مغزی چپ (1/77 درصد) بوده است. تأثیر اطلاعات مربوط به ریسک فعالیت ها، به عنوان متغیر میانجی، بر رابطه بین نیم کره های مغزی و تصمیم گیری حسابداران مدیریت نیز مثبت و برابر 3/92 درصد است. تأثیر نیم کره مغز راست بر ریسک (3/36+ درصد) کمتر از تأثیر نیم کره مغزی چپ (4/37+ درصد) است. هم چنین تأثیر ریسک بر تصمیم گیری مختلف حسابداران مدیریت مثبت و معنادار ( 7/33 درصد) است. نیم کره های مغزی چپ و راست مشترکاً به میزان 8/8 درصد از تغییرات فعالیت های تصمیم گیری حسابداران مدیریت را به طور مستقیم تبیین می کنند. هم چنین، نیم کره مغزی راست حسابداران مدیریت دارای بیشترین تأثیر بر فعالیت های منابع انسانی و بازاریابی است و نیم کره مغزی چپ آنان دارای بیشترین تأثیر بر فعالیت های عملیاتی و بودجه ای است. این یافته ها می تواند تأثیر بسزایی در گسترش مبانی نظری و هم چنین عملکرد حسابداران