۱.
کلید واژه ها:
عاملیت عاملیت اخلاقی اخلاق مصنوعات هوشمند ربات
عاملیت اخلاقی در مصنوعات هوشمند (ربات ها) چکیده گسترش روزافزون پیشرفتهای فناورانه در عرصه مصنوعات هوشمند و تجربه های تلخِ گذشته از جانب انسانهای سودجو، لزوم بکارگیری و عملیاتی کردن اخلاق را در این عرصه را دوچندان کرده است. در راستای تحقق این امر بحث از عاملیت اخلاقی داشتن مصنوعات هوشمند حیاتی است. این پژوهش– که در روش گردآوری مطالب، کتابخانه ای است و در نحوه استناد داده ها، از شیوه اسنادی پیروی می کند و در تجزیه و تحلیل مطالب، روش آن تحلیل محتوایی از نوع توصیفی تحلیلی می باشد- با تبیین دقیق و نقد نظرات مخالف در این عرصه و با کمک گرفتن از تحقیقات انجام شده به این نتیجه دست یافته است که اثبات عاملیت اخلاقی برای مصنوعات هوشمند، با توجه به ویژگیهای خاص این مصنوعات و نظام اخلاقی مختص به خودشان امکان-پذیر است. کلیدواژه ها: عاملیت، عاملیت اخلاقی، اخلاق، مصنوعات هوشمند، ربات
۲.
کلید واژه ها:
عمل محوری خوشبختی حداکثری قواعد اخلاق قواعد سرانگشتی
بررسی مهمترین نقدهای وارد بر فایده گرایی عمل محور چکیده تفکیک میان قاعده محوری و عمل محوری یکی از دوگانه های مهم در میان طرفداران فایده گرایی است. ابتدا قدری درخصوص ماهیت این نزاع و اینکه نقطه ی دقیق اختلافی چیست سخن می گوییم. سپس به تاریخچه ی این نام گذاری نگاهی می اندازیم. درمرحله ی سوم و اصلی، به نقدهایی می نگریم که به طورخاص به فایده گرایی عمل محور وارد کرده اند. برخی از این نقدها از سوی مخالفان فایده گرایی و برخی دیگر از سوی موافقان فایده گرایی است که تقریر عمل محورانه را ضعیف می دانند. این نقدها را در سه قسمت دسته بندی می کنیم، توضیح می دهیم و صحت و سقم شان را برمی رسیم. ناعملی بودن، زیان باری و داشتن لوازم غیراخلاقی نام سه نقدی است که بر عمل محوری وارد کرده اند. آیا این تقریر از فایده گرایی می تواند پاسخ مشکلاتی را بدهد که مخالفان وارد کرده اند یا اینکه باید از این گونه ی فایده گرایی گذر کرد و طرحی نو در انداخت؟
۳.
کلید واژه ها:
اخلاق عرفانی عرفان نظری عینی گرایی اخلاقی فرااخلاق
این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، به معرفی اندیشه ابن عربی در حوزه معرفت شناسی اخلاق، با تمرکز بر منابع معرفت اخلاقی و تشریح چگونگی بهره گیری انسان از این منابع در جهت ایصال به حیات اخلاقی می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که ابن عربی معرفت اخلاقی را عینی دانسته و عالم اعیان ثابته را به عنوان نفس الامر حقایق اخلاقی معرفی می کند. وی در آثار خود به شکلی پراکنده اما صریح، پنج منبع: طبیعت، عقل، قلب، نفس و وحی را منابع شناخت حقایق اخلاقی دانسته است. البته رتبه این منابع یکسان نبوده و امتیاز وحی الهی و نفس آدمی بر سایر منابع نمایان است. در مقام مقایسه این دو منبع ممتاز، از کلمات ابن عربی چنین بر می آید که وحیْ منبع تشریعی هدایت و محصول تکلّم مستقیم حضرت حق با پیامبران و مسیر معرفت به توحید کامل است. اولیاء حق، ضمن تکامل بخشیدن به نفس انسانی و در عین برخورداری از امتیازات خاص در معرفت اخلاقی، در تعلیم و عمل خود پیرو تعالیم پیامبران صاحب شریعت هستند.
۴.
کلید واژه ها:
اخلاق فضیلت اسلامی راغب اصفهانی الذریعه فضایل توفیقی
برخی از حکمای اسلامی، گرچه در نظام اخلاقی خویش متأثر از فیلسوفان یونان باستان بوده اند، ولی اغلب تلاش داشته اند اخلاق فلسفی آنها را با آموزه های ناب دینی مخلوط کنند و یک نظام اخلاقی تلفیقی (فلسفی-دینی) ارائه نمایند. راغب اصفهانی، صاحب کتاب شریف الذریعه الی مکارم الشریعه، یکی از این حکمای مسلمان است. نظریه اخلاقی راغب در این کتاب را می توان در زمره نظریه های اخلاق فضیلت قرار داد. راغب گرچه در ساختار کلی نظریه اخلاقی اش، متأثر از اخلاق فضیلت افلاطون و ارسطو است، اما در محتوای علمی آن کتابی نظریه ای کاملاً دینی و قرآنی است و چندان رنگ و بوی فلسفی ندارد. وی به خوبی، اخلاق فلسفی و قرآنی را به هم آمیخته است. یکی از ابتکارات مهم راغب در این کتاب که ناشی از بهره گیری وی از قرآن کریم است، افزوردن فضایل دینی به فضایل چهارگانه اصلی فلسفی یعنی حکمت، عفت، شجاعت و عدالت است. وی چهار فضیلت هدایت، رشد، تسدید و تأیید را به عنوان فضایل توفیقی بر آنها می افزاید. به عقیده راغب، هیچ کس، راهی به هیچ یک از فضایل ندارد مگر به هدایت الهی و رحمت او. تقسیم عدالت به مطلق و مقید که بر گرفته از آیات قرآن و به نوعی راه گشای حل اختلاف حسن و قبح عقلی و شرعی معتزله و اشاعره است، نیز از ابتکارات راغب است که در کلام دیگر حکمای اسلامی دیده نمی شود.
۵.
کلید واژه ها:
پرورش تفکر پرسشگری معلم دانش آموز
موضوع تفکر و اندیشه همواره مورد توجه قرآن و روایات بوده تا جایی که در روایات ارزش یک ساعت تفکر برابر هفتاد سال عبادت قرار داده شده است. سعی نظام تعلیم و تربیت هم بر این اساس است که بتواند دانش آموزان متفکر و خردمند تربیت کند تا آن ها بتوانند بینش صحیحی نسبت به چالش های رو بروی خود در آینده داشته باشند. یکی از مؤثر ترین کارها برای پرورش تفکر در دانش آموز استفاده از روحیه پرسشگری در آن ها است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی اهمیت پرسشگری در نظام آموزشی برای پرورش قوه تفکر دانش آموز با تکیه بر روایات پرداخته است. روش مقاله اسنادی تحلیلی است. نتیجه این پژوهش به این شرح است که مطلوب ترین شیوه پرورش فکری متربی استفاده از شیوه پرسشگری است که معصومین (ع) به عنوان یک مربی از این روش آموزشی به طور متداول استفاده می کردند. چنین شیوه ای ضمن اینکه مخاطب را در فرایند فکری فعال قرار می دهد، به مربی این امکان را می دهد تا با طرح سئوالات هدفمند و انگیزشی، متناسب با ظرفیت وجودی متربی، او را به سطح بالایی از شناخت و ظرفیت فکری سوق دهد.
۶.
کلید واژه ها:
اخلاق حرفه ای اخلاق اسلامی مسیر شغلی دانشگاه زنجان
یکی از شاخه های دانش اخلاق که به تازگی در ایران جایگاهی پیدا کرده، حوزه اخلاق حرفه ای است. یکی از منابع غنی در اخلاق حرفه ای، آموزه های دین مبین اسلام است. برای این منظور اصول اخلاق حرفه ای در منابع دینی شناسایی شده است. مدیریت منابع انسانی در هر سازمانی موظف است به علایق فردی وسازمانی در کنار هم توجه نماید؛ نیازهای مسیر شغلی کارکنان را در نظر گیرد؛ تا ضمن افزایش انگیزه های کاری، شاهد افزایش تولید و بهره وری سازمان خود باشد. هدف از اجرای پژوهش حاضر، بررسی تاثیر پذیری موفقیت مسیر شغلی عینی و ذهنی از اخلاق حرفه ای اسلامی کارکنان دانشگاه زنجان است. به این منظور، 30 نفر از کارکنان به عنوان نمونه به طور تصادفی انتخاب شدند. روش جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود. داده ها با استفاده از آزمون t، ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون در نرم افزار spss مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که سطح پایبندی به اصول اخلاق حرفه ای اسلامی در سطح متوسط به بالا بود؛ یعنی کارکنان به رعایت این عوامل مقید هستند؛ موفقیت مسیر شغلی عینی خود را که شامل حقوق، مزایا و ترفیع است، متوسط به پایین ارزیابی کرده اند؛ اما نمره موفقیت مسیر شغلی ذهنی آن ها که شامل درک و رضایت آن ها از پیشرفت در کار، رشد و ترقی، استقلال، رسیدن به اهداف شغلی و داشتن احساس خوب نسبت به کار است، متوسط ارزیابی نمودند. در نتیجه، بین مولفه های اخلاق حرفه ای اسلامی و موفقیت مسیرشغلی عینی و ذهنی رابطه معنی دار و مستقیم وجود دارد.
