پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران (پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی)

نظم اجتماعی یکی از معرف های اساسی توسعه در هر نظام اجتماعی است؛چرا که بنیان جامعه و روابط اجتماعی به حساب می آید. در این میان، سرمایه اجتماعی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد می تواند به حفظ و دوام نظم (در سطح خرد و کلان)در جامعه و کاهش هزینه های کنترل رسمی در جامعه کمک کند. مقاله حاضر با هدف بررسی تأثیر فرسایش سرمایه اجتماعی بر بی نظمی در بین شهروندان تهرانی انجام شده است. روش تحقیق در این پژوهش پیمایش بوده و اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. برای این منظور 400 نفر از ساکنین شهر تهران با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. نتایج حاصل از این پژوهش،حاکی از آن است که میزان کل بی نظمی اجتماعی در حد متوسط بوده است. مدل نظری تحقیق از طریق تکنیک مدل سازی معادله ساختاری مورد آزمون قرار گرفت. همچنین مؤلفه های ذهنی (بی اعتمادی اجتماعی،مشارکت ذهنی ضعیف،احساس آنومی) و عینی (ضعف روابط رسمی و غیر رسمی و ضعف کنترل اجتماعی) فرسایش سرمایه اجتماعی با بی نظمی در دو بعد آن (فیزیکی-اجتماعی) تأثیر مستقیم (62/0=Beta) دارند. درکل سازه فرسایش سرمایه اجتماعی توانسته است 39 درصد از تغییرات بی نظمی را مورد تبیین قرار دهد.

در دهه های اخیر موضوع حقوق و تکالیف شهروندی به یکی از پیچیده ترین مسائل سیاسی و اجتماعی تبدیل شده و توجه زیادی را به خود جلب کرده است. به دلیل اهمیت موضوع، پژوهش حاضر میزان آگاهی شهروندان مشهدی از حقوق و تکالیف شهری خود و عوامل مؤثر بر آن را بررسی کرده است. برای شناسایی مهم ترین متغیرهای مؤثر، نظریه های مرتبط همچون نظریه های مارشال، جانوسکی، پارسونز، هابرماس، ترنر و پژوهش های پیشین مطالعه شد. پژوهش به روش کمی و با استفاده از ابزار پرسش نامه انجام شد. جامعه آماری شهروندان بالای 15 سال شهر مشهد بود که از بین آنها 1200 نفر برای نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری نیز خوشه ای چندمرحله ای بود. نتایج نشان می دهند میانگین آگاهی از حقوق و تکالیف شهری به ترتیب با 48/24 و 4/23 در حد بالا قرار دارد. متغیرهای مستقل به ترتیب حدود 58 و 14 درصد از واریانس متغیرهای آگاهی از حقوق و تکالیف شهری را پیش بینی کردند. قوی ترین پیش بینی کننده های متغیر آگاهی از حقوق شهری به ترتیب دین داری (بتا=744/0)، جامعه پذیری در خانواده (بتا=121/0)، مشارکت عمومی (بتا=060/0)، استفاده از رسانه خارجی (بتا=058/0) و استفاده از رسانه داخلی (بتا=053/0) هستند. این در حالی است که جامعه پذیری در خانواده (بتا=182/0)، دین داری (بتا=154/0)، استفاده از رسانه داخلی (بتا=093/0) و استفاده از رسانه خارجی (بتا=089/0) بیشترین تأثیر را بر متغیر آگاهی از تکالیف شهری داشته اند.

این مطالعه با هدف بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با نابهنجاری های اجتماعی دانش آموزان در شهر خلخال انجام شده و روش مطالعه، پیمایشی و ابزار اندازه گیری پرسش نامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری دانش آموزان دختر و پسر سال نخست مقطع متوسطه تحصیلی در سال 94-93 شهر خلخال، برابر با 1664 نفر بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 301 نفر تعیین شده و روش نمونه گیری طبقه ای بوده است. با استفاده از نظریه های کنترل اجتماعی، بیگانگی و خرده فرهنگ کج روی متغیرهای تحقیق استخراج شده اند. یافته های پژوهش نشان می دهد همبستگی متغیرهای مستقل، مانند معاشرت با دیگران ناباب با ضریب 515/، استفاده از رسانه های نوظهور 276/، ساختار تعاملات اعضای خانواده ازلحاظ اظهاری 219/0- و ابزاری 411/، و پایگاه اجتماعی 235/ و اقتصادی 139/، با گرایش به نابهنجاری اجتماعی معنادار است و مشارکت در امور مدرسه با گرایش به نابهنجاری با ضریب 102/0- معنادار نیست. همچنین، معاشرت با دوستان ناباب در تبیین متغیر وابسته بیشترین سهم را دارد.

امنیت پیش از آنکه مفهومی توضیح پذیر و تعریف کردنی باشد، امری ذهنی و درک کردنی است. با کاهش وقوع جرم، امنیت برقرار خواهد شد که به دنبال آن احساس امنیت در افراد پدیدار می شود. پژوهش حاضر کوشیده است پیامد برقراری امنیت یا احساس امنیت را در افراد ارزش گذاری کند. در این مطالعه، از میان مؤلفه های مختلف مؤثر بر احساس امنیت، سه مؤلفه امنیت مالی، امنیت جانی و امنیت اخلاقی انتخاب و به روش مدل سازی انتخاب ارزش گذاری شدند. این پژوهش به واسطه روش استفاده شده، در نوع خود منحصربه فرد است و بر پایه جستجوی پژوهشگران چنین پژوهشی در سراسر کشور دردسترس نیست. داده های موردنیاز پژوهش در شهر دزفول و طی ما ه های منتهی به سال 1395 گردآوری شد و درنهایت وارد نرم افزار STATA12 شد. پس از برآورد الگوی لاجیت با پارامترهای تصادفی، مقادیر تمایل به پرداخت نهایی شهروندان دزفول برای احساس امنیت در حوزه های امنیت مالی، امنیت جانی و امنیت اخلاقی به ترتیب برابر با 13794، 12889 و 24597 ریال به دست آمد.

پدیده سرقت، امنیت اجتماعی و اقتصادی شهروندان را تهدید می کند. این پدیده به نوعی با نظم و امنیت کشور در ارتباط است و به دلیل همراه داشتن لطمات روحی و جسمی برای مال باختگان، به ایجاد ناامنی در جامعه منجر می شود. یکی از راهبردهای پیشگیرانه از جرم و به تبع آن، سرقت «پیشگیری از جرم ازطریق طراحی محیطی[1]» است. هدف مقاله حاضر، ارائه مدل تحلیلی از شاخص های کالبدی مؤثر بر پیشگیری از وقوع جرم (سرقت) از ساختمان های مسکونی و مطالعه تطبیقی این شاخص ها در بافت فرسوده و جدید شهری قزوین و جامعه مدنظر پژوهش، منطقه یک (بافت فرسوده) و منطقه سه شهرداری (بافت جدید) است. روش تحقیق استفاده شده براساس هدف، از نوع کاربردی و براساس ماهیت، توصیفی تحلیلی است. جمع آوری اطلاعات در دو مرحله، شامل مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و بررسی های میدانی صورت گرفته و همچنین، برای ارزیابی و اولویت بندی شاخص های ارائه شده، از تکنیک تحلیل شبکه [2] استفاده شده است. مطابق نتایج به دست آمده، درزمینه پیشگیری از وقوع سرقت از ساختمان های مسکونی از میان اصول پنج گانه این رویکرد «نظارت طبیعی» با وزن 32/0 و «کنترل دسترسی» با وزن 26/0 بیشتر از سایر موارد نقش دارند. نتایج نشان می دهد منطقه 1 شهرداری قزوین، ازنظر رعایت عوامل کالبدی برای پیشگیری از وقوع سرقت وضعیت نسبتاً نامناسبی دارد که دراین بین، پهنه 1 با امتیاز 11/1 نامناسب تر است. منطقه 3 شهرداری وضعیت مناسب تری دارد و پهنه های 5،4 و 6 به ترتیب، 88/1، 75/1 و 61/1 امتیاز دارند.

شبکه های اجتماعی مجازی ضمن برخورداری از مزایا و امکانات گسترده، مسائل و مشکلاتی را در حوزه نظم و امنیت به همراه آورده اند که بر جامعه و دانشجویان تأثیر می گذارد. تحقیق ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی و پیمایشی است. جامعه آماری اساتید و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی کرج به تعداد 370 نفر بوده که به روش تصادفی ساده انتخاب شده اند و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته با 40 گویه از طیف لیکرت پنج گزینه ای است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از آمار توصیفی آزمون کلموگروف - اسمیرنف، تحلیل ماتریس SWOT و آزمون آماری t براساس تحلیل واریانس ANOVA استفاده شده است. آزمون فرضیه با مقدار همبستگی برابر 3.763 با سطح معناداری (001/0) است. نتایج نشان می دهد تهدیدهای نظم و امنیت در شبکه های اجتماعی مجازی برای دانشجویان، بحران هویت، هنجارهای اخلاقی، ترویج فساد، روابط غیراخلاقی، اعتیاد الکترونیک و کاهش انگیزه تحصیل و نقاط قوت و فرصت، گسترش آموزش های مجازی، توسعه ارتباطات علمی و تجارت الکترونیک است.