زبان و زبانشناسی

زبان و زبانشناسی

زبان و زبان شناسی دوره هشتم بهار و تابستان 1391 شماره 15 (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

ضمیر دوم شخص در داستان های فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روایت های دوم شخص فارسی عبارت های اشاری بافت درون داستانی بافت فوق داستانی بافت وابستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴۰ تعداد دانلود : ۴۵۵
متنِ داستانی، علاوه بر القای حال وهوای جهانی موهوم، تناسبی را نیز میانِ آن جهانِ خیالی و جهانِ واقع برمی انگیزد. انگییِ این گونه مناسباتِ هستی شناختی میان جهان داستان و زیست جهانِ پیرامونِ خواننده را در این جا به «بافت وابستگیِ گفتمانِ روایی» تعبی ام و برای تبییی یی از نشانه هاییِ برجسته اش - یعنی ضمیر دوم شخص پرداخته ام. در آغازِ این راه، پاره ای از مفاهیمِ روایت شناختیِ لازم برای تشریح بافت وابستگیِ داستان را معرفی ای ملاحظات زبان شناختی درباره بافت وابستگیِ گفتمان روایی پرداخته ام. پس از مرور انواع عبارت های اشاری، با بررسییِ ضمیر دوم شخص در نمونه هایی از گفتمان روایی، نشان داده ین ضمیر به چندروش می توان برای وابستن جهان داستان به بافت بیرون از آن بهره گرفت، و ضمیر دوم شخص، امروزه در ادبیات داستانی ایران، افزون ی شناسان به طور سنتی برایش قایل بوده اند (شاخص گذاریی شفاهییی یافته است. با شناسایی و بررسیِ ایین نتیجه رسیده ی در داستان های نوین فارسی از ضمیر دوم شخص، نه برای تثبیت مرزهای هستی شناختی میی درهم ریختن این مراتبِ وجودی استفاده می شود.
۲.

شواهد واجی برای گروه واژه بست در سلسله مراتب نواییِ زبان فارسی امروز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: واژه بست گروه واژه بست کلمه واجی گروه واجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۲۳ تعداد دانلود : ۵۵۲
زبان فارسی زبانی است با الگوییه ثابت به طورییه واژگانی بر روی هجایی گیرد. وندهای تصریفی و اشتقاقی بعد از اضافه یهیرمییهییین قاعده تبعیت نمی بستهایییزبان خود اضافه میشوند. هدف از این مقاله ارائه شواهد واجی برای گنجاندن گروه واژه بست در نظام سلسلهمراتب نوایی زبان فارسی امروز است. الگوهای واجییید این ادعا استفاده شدند، فرایه پیبست در مرز تلاقی یه واجی و پیای است. نشان داده میین الگوها در سطوح گروه واجیه واجی دیده نمیشود. همچنیییدارای واژهبست هستند با الگوییبست جزء ساخت واجی آنها محسوب میشود تفاوت ساختاری دارد.
۳.

دیرشِ واکه، دیرشِ بست و واک داریِ بست در انفجاری های پایان کلمه در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان فارسی انفجاری تقابل واک داری دیرش بست دیرش واک دیرش واکه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶۹ تعداد دانلود : ۵۴۷
داری یی از مشخصه های تمایزدهنده در انفجاری های زبان فارسی است. با توجه به این انفجاری ها ییگاه های آغازی (cv)، میانی (vcv) و یا پایانی (vc) قرار بگیرند، ویژگی های صوت شناختیِ متفاوتی پیدا می مطالعاتِ پیشین نشان داده شناختیِ دیرشِ بست و دیی جایگاه ها ازجمله سرنخ های بالقوه داری به شمار می روند. دییز از سرنخ های شناخته شده این تقابل در محیط (vc) است. مطالعه حاضر با هدف بررسیِ این سرنخ های بالقوه در ایجاد تمایز میان انسدادی های دار و بی یگاه پایانیِ صورت گرفته است. در این مطالعه با استفاده از نرم افزار پرات متغیر دیه ماقبل همخوان، دیرش بست و دیِ بست، در واژه هایی قرار گرفته است. پس از تجزیه و تحلیل آماری به وسیله نرم افزار spss یرِ فوق می توانند به عنوان سرنخِ تمای داری در جایگاه پایانییرگذار باشند.
۴.

راهبردهای حفظ نوبت در مکالمات دختران دبیرستانی با هم سالان، خانواده و دبیران در بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نوبت راهبردهای حفظ نوبت وقفه پرشده وقفه پرنشده نشانه گفتمانی بازگویی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۶ تعداد دانلود : ۳۷۶
این مقاله به بررسی راهبردهای حفظ نوبت، به عنوان بخشی از راهبردهای نوبت گیری آموزان دختر دبیرستانی در بیرجند و هم چنین تأثیر موقعیت ارتباطی بر این راهبردها، درارتباط با: (1) هم سالان، (2) خانواده (خواهر بزرگ تر) و (3) دبیران می پردازد. برمبنای روش تحلیل ین مقاله، نود دقیه طبیعیِ دونفره و رودررو در هرییت هاییل واقع شده است. نتایچ از ای هایین و وقفه های پرنشده بیشترین فراوانی و درصد را در هرسه موقعیتِ مورد مطالعه، به خود اختصاص داده اند، در موقعیت های ارتباط با هم سالان و خانواده، نشانه های گفتمانی و بازگویی ها تقریباً به طور یکسان به ی شوند، بر خلاف دو موقعیتِ ارتباط با هم سالان و خانواده، در موقعیتِ ارتباط با دبیران، بازگویی ها بیشتر از نشانه های گفتمانی به ی روند، انحراف معیارِ به دست آمده از درصد فراوانی راهبردهای حفظ نوبت در موقعیت های ارتباط با هم سالان، خانواده و دبیران نشان می ی داده ها در موقعیتِ ارتباط با هم یتِ ارتباط با دبیران از همه بیشتر است. به عبارت دیگر، داده ها در موقعیتِ ارتباط با هم سالان همگن تر و در موقعیتِ ارتباط با دبیران ناهمگن ترند
۵.

واژگانی شدگی در فعل های حرکتی فارسی: الگویی تازه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حرکت ادغام فعل حرکتی معنا شناسی شناختی الگو های واژگانی شدگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۹۱ تعداد دانلود : ۵۲۱
حرکت یکی از مفاهیم بنیادی در نظامِ شناختی بشر است. این مفهوم می تواند به گونه های مختلف در زبان ها بازنمایی شود. همین تفاوت در قالب بندی سازه های مفهومیِ حرکت، بنیاد نظریه الگو های واژگانی دهد. این نظریه می تواند خانواده های زبانی را برپایه چگونگی ادغام سازه های رویی رده بندی هایی نیز در این روی چشم می خورد. پژوهش حاضر می از طرح این نارسایی ها، با توجه به زبان فارسی، راه حل هایی ارائه دهد. نتیییل رویییی های مفهومییی ادغام می یی های مفهومی پیرامونی نیز در ادغام ی، مؤثر عمل می نند.
۶.

بررسی کاربرد نشانه های زبانی در دو شبکه تلویزیونی بین المللی خبری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رسانه خبر تلویزیونی نشانه های زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۶ تعداد دانلود : ۳۸۱
امروزه رسانه ها به عنوان مجرای انتقال پی های قدرت تبدیل شده اند. ازاین میان، رسانه تلویزیی گوناگونی دارد و ازنظر نشانه شناسی، متنی اجتماعی درنظر گرفته می شود مخاطبان بسیاری دارد. وجوه اطلاع رسانی، آموزشی، سرگرمی، هنری و تبلیغاتیی تلویزیون به عنوان رسانه ای استیی از اصلی ترین راه های ارتباطی بین دولت مردان و مخاطبان خوانده می شود. از زمانِ آغاز به یزیون، اخبار همواره جزو برنامه های پرمخاطبِ این رسانه بوده است. در این مقاله تلاش شده است نحوه خبررسانیه تلویزیونیِ بین المللی هه فرانسه زبانِ فرانس24) با بررسیِ برخی نشانه های زبانی از جمله نشانه هایییت را در جمله نشان می دهند (مانند وجه قویید مطلق و عالی و جملهییت را نشان می دهند (مانند وجه ضعییدِ درجه بندی و جملهی های ارزشی و عوامل انسجامی بررسی شوند
۷.

طبقه بندی وندهای اشتقاقیِ زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: وند اشتقاقی اشتقاق مشخصه ای اشتقاق نقشی اشتقاق انتقالی اشتقاق بیانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۵ تعداد دانلود : ۵۵۳
وندهای اشتقاقی می توانند به راه های مختلفی طبقه بندی شوند. برد (2001( با درنظرگرفتنِ تمایزاتِ ذاتی، معنایی، دستوری و نقش های معنایی، طبقه بندی متفاوتی را نسبت به دیگران ارائه می دهد. در این مقاله سعی شده است براساس طبقه بندیِ برد، وندهای اشتقاقیِ فارسی به چهار گروه اشتقاق مشخصه ای، اشتقاق نقشی، اشتقاق انتقالی و اشتقاق بیانی طبقه بندی شوند و مشکلات و محدودیت های این نوع طبقه بندی در زبان فارسی به طور اجمال بررسی گردد. نتایج از ایین طبقه بندی برای وندهای اشتقاقیِ فارسی جامع و مانع نیست. تعدادی از وندها در هیچ یین چهار گروه جای نمی گیرند و تعدادی از آن ها در چندین گروه جای می گیرند. برخی وندها نقش های متعدد دارند و برخی به چندین طبقه دستوری متعلق اند. بنابراین پیشنهادِ افزودنِ حداقل سه طبقه دیگر، به طبقه بندی برد، معقول به نظر می رسد: اشتقاق شامل (برای وندهای قابل طبقه بندی در چند طبقه)، اشتقاق معنایی (برای وندهاییییر نقش ایجاد می ی (برای آن هاییه ارجاعی را تغییر می دهند).

معرفی کتاب ها

۱.

نقد و معرفی کتاب: مقدمه ای بر تحقیقاتِ کمّی در زبان شناسی، سباستین ریزینگر

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۴ تعداد دانلود : ۳۴۰
مقدمه ای بر تحقیی در زبان شناسی، سباستین ریزینگر، انتشارات کانتینیوم، 2008، 230 صفحه
۲.

نقد و معرفی کتاب: زبان شناسی اجتماعی: بررسی انتخاب های سخن گویانِ زبان، فلوریان کالمس

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۳۰۹
زبان شناسی اجتماعی: بررسی انتخاب های سخن گویانِ زبان، فلورییج، 2005، 263 صفحه

گفتگوها

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۶