گفتگو

وقتی در سال 1341 روزنامه‌های تهران خبر از تصویب لایحه انتخابات انجمن‌های ایالتی و ولایتی دادند، روحانیون طراز اول کشور از جمله به دلیل حق رأیی که در این لایحه به زنان داده شده بود، آن را تحت نفوذ اندیشه‌های غیراسلامی و ضداسلامی دانستند. کمتر از بیست سال بعد و در اولین رأی‌گیری ای که در حکومت جمهوری اسلامی ایران برقرار شد، حق رأی زنان نه فقط دیگر غیراسلامی دانسته نشد که جزو حقوق مسلمی بود که زنان می‌بایست در حکومتی اسلامی از آن برخوردار باشند. مطالعه این تغییر که هدف نوشته حاضر است، از جمله راهگشای درکِ یکی از کارکردهای انقلاب اسلامی است. در این کارکرد، انقلاب واسطه دسترسی توده‌های مردم به خواست‌های دست‌نیافته‌ای است که حکومت پیشین وعده‌اش را داده بود. در این کارکرد، انقلاب نه همچون طریقی برای بازگشت به روابط اجتماعی و سیاسی سنتی، بلکه همچون میانجی دستیابی به جامعه‌ای مدرن رخ می‌نماید.

با شروع فعالیت اولین مجلس شورای اسلامی در سال 1359، شاهد آغاز روندی هستیم که به موازات تجارب اجتماعی به تمایز دیدگاه هایی انجامید که در جریان انقلاب یکسان به نظر می آمدند. بحث در مورد لایحه اعزام دانشجو به خارج از کشور یکی از تجاربی بود که طی آن دیدگاه های متفاوت اجتماعی رو در روی یکدیگر ایستادند. آنجا که اصل قضیه اعزام دانشجو تقریباً بدون مشکل پذیرفته شد، با طرح مسئله اعزام زنان مجرد مشکل آنچنان سر بلند کرد که هیچ یک از دوره های مجلس نتوانست از آن فارغ شود.

تا پیش از تبدیل کشتارگاه تهران به فرهنگسرای بهمن، جهت فرهنگی تهران از جنوب و حومه به سوی مرکز و شمال بود. با ایجاد فرهنگسرا، شاهد حرکت هایی جدی در جهت عکس هستیم. در این نوشته از سویی به نقش فرهنگسرای بهمن در تغییرات جغرافیای فرهنگی و تثبیت گرایش های اجتماعی – فرهنگی جدید توجه خواهیم کرد و ار سوی ذیگر سهم زنان و جوانان را در این تغییرات نشان خواهیم داد.

در این نوشته، مراحل و دلایل مختلف مهاجرتِ ایرانیان به خارج از کشور بعد از انقلاب بهمن 57 مورد بررسی قرار می گیرد. سپس به مسائل ذهنی، مبتلابه ها و انتظارات این مهاجرین پرداخته و دست آخر به تغییری که این مهاجرت در میان زنان در رابطه با دیدگاه های شخصی، روابط خانوادگی، پذیرش فرهنگ جدید و مسائلی از این دست به وجود آورده، توجه می کند. این تحقیق بر اساس زنان مهاجر ایرانی در پاریس صورت گرفته است.

چهارمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، اولین انتخابات مجلس پس از پایان جنگ بود و از جمله به همین دلیل آغاز رویارویی دیدگاه هایی که تا آن روز بر تفاوت های خویش سرپوش گذاشته بودند. خانم ژیلا موحد شریعت پناهی که در این گفت و گو تلاش ها و مشکلات تجربه دواطلب شدنِ خویش را برای نمایندگی این دوره بازگو می کند، فارغ التحصیل رشته مهندسی علوم از دانشگاه صنعتی شریف است که پس از دوازده سال کارشناسی در سازمان انرژی اتمی، از سال 1359 عمده فعالیت خود را به تحقیق در زمینه مسائل زنان اختصاص داده است.

آنتوان فوک یکی از سه زنِ بنیانگذار ""جنبش آزادی زنان"" در فرانسه در این مصاحبه از تجارب خود، مراحل و دیدگاه ها و مشکلات مختلفی که مبارزات زنان از آن گذشتند صحبت می کند. او هم اکنون نیز در مقام نماینده پارلمان اروپا بر پیوند عمیقی که میان دموکراسی و مسائل زنان وجود دارد تأکید می کند.