فلسفه تطبیقی

نمایش ۲۴۱ تا ۲۶۰ مورد از کل ۲۹۲ مورد.

۲۴۱.

علیت از منظر توماس آکوئینی و تطبیق آن با دیدگاه علامهطباطبائی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید صدرالدین طاهری موسوی زهره عبدخدایی

منبع: حکمت و فلسفه سال نهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)

کلید واژه ها: علیت توماس آکوئینی علامهطباطبائی پنج برهان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۲۹ تعداد دانلود : ۶۹۹

مفهومعلیتازمباحثیاستکههموارهموردتوجهحکمایمشاءقرارگرفتهاست. "" توماس آکوینی""،فیلسوفمشهورقرونوسطی،ازجملهمتفکرانیاستکهبهاینموضوععنایتداشتهوازمباحثونتایجپیرامونآناستفادهنمودهاست.ایننوشتاربرآناستتامطالعه ایپیراموننظریاتتوماسآکوینیدربابموضوععلیتداشته وبارصدنظریات ""علامهمحمدحسینطباطبائی""دراینراستامقایسه ایانجامدهد.از آنجایی که آکوئینی به طور عمده نظرات خود در باب علیت را در براهین اثبات وجود خدا تقریر نمود، اینمقایسهحولمحورادلة آکوئینیبراثباتوجودخداصورتمی گیرد.سعیبرآناستتابهبررسیوپژوهشپیرامون مبادی نظریات توماس آکوئینی درقرنسیزدهموعلامه طباطبائیدرقرنحاضرپرداختهوبهپاسخاینپرسشنزدیکشدکهآیامی توانبیننظراتعلامهوقدیسهم زبانییافت؟ ;fontG i y e ` ""'>شمارة 33. نصری، قدیر (1385). «فهم کنستراکتیویستی امور سیاسی»، فصلنامة مطالعات راهبردی، شمارة 34. یزدانی مقدم، احمدرضا (1387). «حرکت جوهری و ادراکات اعتباری با نگاه به اندیشة فلسفی- سیاسی علامه طباطبائی»، دانشگاه اسلامی، شمارة 39.

۲۴۲.

دفاع از حقیقت (نقد و بازسازی الگوی حقیقت در عصر مدرن و تأثیر آن در فلسفه سیاسی از دیدگاه هوسرل و اشتراوس((مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدحسین جمشیدی مسعود کریمی بیرانوند

منبع: متافیزیک سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلید واژه ها: فلسفه هوسرل حقیقت فلسفه سیاسی اشتراوس

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۲۳ تعداد دانلود : ۸۲۲

هوسرل و اشتراوس دو فیلسوفی هستند که درصدد اصلاح تفکّر فلس فی و به تبع آن فلسفه سیاسی برآمده اند؛ امّا علی رغم اشتراک نظر در هدف و مبانی، چگونه و چرا هوسرل را در صف خط شکنان مبارزه با فلسفه متافیزیکی به اصطلاح سنّتی و اشتراوس را در نقطه مقابل او و رهبر فلسفه گرایی سنتی و محافظه کارانه به شمار می آورند؟ مطابق با روش اندیشه شناختی توماس اسپریگنز، هر چند این استاد و شاگرد آلمانی تبار، دارای دغدغه ای مشترک در باب افول تفکر حقیقت جوی فلسفی اند اما درک متفاوت آن ها از ریشه های این بحران و نیز تصوّر حالت کمال مطلوب، مختوم به فلسفه-های سیاسی متفاوت و بسا متضاد شده است. برخلاف هوسرل که نوعی اصالت انسان و تفاهم بین الاذهانی را بستر فکری و فرهنگی طرح خود؛ یعنی پدیدارشناسی قرار می دهد، اشتراوس از سرشت طبیعی امور سیاسی و محکوم بودن فلسفه سیاسی به قواعد خارج از کنترل انسان سخن می گوید. در نتیجه از پدیدارشناسی هوسرل گونه ای فلسفه سیاسی پسامتافیزیکی منتج می شود، که امور سیاسی را در بطن زندگی روزمره و تعاملات و تفاهمات اجتماعی و تاریخی می یابد؛ اما اشتراوس با تکیه بر فلسفه سیاسی کلاسیک، محتاطانه به دنبال پاسخ گویی به سوالات بنیادین و فراگیر سیاست، در ضمن کاوش مستمر و فروتنانه در برابر سرشت امور سیاسی است.

۲۴۳.

مجعولیت وجود و ملاک آن از نگاه ملاصدرا و مقایسه آن با دیدگاه کانت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عبدالعلی شکر صدیقه میرزایی

منبع: حکمت و فلسفه سال دوازدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)

کلید واژه ها: کانت اصالت وجود ملاصدرا وجود رابط مجعولیت

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۸ تعداد دانلود : ۷۳۵

پذیرش و اثبات اصالت وجود، مستلزم پذیرش مجعولیت وجود است. به همین جهت، اصالت وجود با مجعولیت آن در تلازم است؛ هرچند این دو مسئله تفاوت هایی دارند. مطابق مبانی حکمت متعالیه، ملاک مجعولیت وجود بر پایه رابط بودن آن تعیین می شود. رابط بودن وجود به معنای «وابستگی صرف به غیر» است. آنچه به علت خود تعلق محض دارد، مجعول واقعی آن نیز به شمار می رود. در مکتب صدرایی، وجود رابط به این معنا جایگاه متفاوتی با وجود رابط در قضایا دارد. اما در اندیشه کانت، به رابط بودن وجود در قضیه حملیه حصر توجه شده است. وی به قصد نقادی برهان وجودی آنسلم، بر این باور است که وجود در قضیه، هیچ افزایشی در مفهوم موضوع ایجاد نمی کند؛ بلکه تنها نقش رابط را دارد. ملاک محمولیت در قضیه، فزون بخشی است که در وجود رابط دیده نمی شود. این وجود رابط که به کلام صدرالمتألهین شباهت دارد، غیر از آن چیزی است که ملاک مجعولیت در حکمت متعالیه تحقیق شده است. ملاصدرا به نوع دیگری از وجود رابط پرده بر می دارد که از تحلیل اصل علیت به دست آورده است و بر اساس آن تمام ممکن ها را عین ربط به ذات حق می داند. ایشان در حوزه قضایا، علاوه بر قضیه مرکبه، هلیه بسیطه را نیز می پذیرد که محمول آن وجود است. کانت این دسته از قضایا را بی معنا می داند و گزاره «خدا وجود دارد» را ترکیبی و تحلیلی نمی شناسد، اما ملاصدرا آن را مفاد ثبوت الشیء قرار می دهد به گونه ای که اگر افزایشی در موضوع ایجاد نمی کند، به دلیل ماهیت نداشتن ذات حق و اصیل بودن وجود است.

۲۴۴.

افراد بین جهانى یا افراد محدود به جهان نگاهى به نظریه همتاهاى لویس و پاسخ پلنتینگا به آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مصطفى زالی روح الله عالمی مهدى قوام صفرى

منبع: معرفت فلسفی سال دهم بهار ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۳۹)

کلید واژه ها: جهان هاى ممکن همتا افراد بین جهانى صفات ذاتى صفات عرضى

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۴ تعداد دانلود : ۷۵۰

یکى از پرسش هاى ذیل مسئله جهان هاى ممکن آن است که آیا یک فرد در بیش از یک جهان وجود دارد؟ گروهى مانند دیوید لویس وجود فرد در بیش از یک جهان ممکن را انکار کرده و در مقابل گروه دیگرى مانند آلوین پلنتینگا به افراد بین جهانى قایل شده اند. در این مقاله ابتدا رویکرد لویس مبنى بر انکار فرد بین جهانى طرح و نظریه همتا به مثابه نظریه بدیل تشریح مى شود. بر اساس نظریه همتا گرچه هر فرد تنها در یک جهان ممکن وجود دارد، در سایر جهان هاى ممکن داراى همتاست. در مقابل بر اساس نظریه پلنتینگا هر فرد مى تواند در بیش از یک جهان ممکن وجود داشته باشد؛ بنابراین سخن پلنتینگا مستلزم آن است که یک فرد باید داراى صفاتى ذاتى باشد تا منجر به تمایز او در هر جهان شود. در بخش آخر مقاله نشان داده مى شود که مسئله ذات فردى قابل بازگشت به مسئله تشخص در نزد فیلسوفان مسلمان است و از آنجاکه در تحلیل نهایى تشخص جز به وجود نیست، انگاره ذات فردى که مبتنى بر تخصیص کلى به کلى است پذیرفتنى نخواهد بود.

۲۴۵.

ارتباط میان حرکت و کمال و تطبیق آن با فلسفه تاریخ هگل ‏

نویسنده: محمدعلی نویدی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۰ شماره ۲۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۰ تعداد دانلود : ۷۴۳

۲۴۶.

بررسی تطبیقی قضایای تحلیلی و ترکیبی کانت با حمل اولی و حمل شایع در نظر علامه مصباح یزدی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: جمال سروش علیرضا صانعی

منبع: آیین حکمت سال چهارم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۴

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۰۷ تعداد دانلود : ۶۴۶

۲۴۷.

وحدت وجود: تجربه، تعبیر، تمثیل

نویسنده: قاسم کاکایی

منبع: اندیشه دینی تابستان و پاییز ۱۳۸۰ شماره ۸ و ۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۰۵ تعداد دانلود : ۷۵۴

۲۴۸.

نگاه تطبیقی به نظریه تمایز وجود و ماهیت نزد ابن سینا و توماس آکوئینی

نویسنده: فاطمه فنا

منبع: کتاب ماه فلسفه سال سوم خرداد ۱۳۸۹ شماره ۳۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۰۷ تعداد دانلود : ۶۳۹

۲۴۹.

جمال حسن و نظام احسن

نویسنده: محمدجواد پیرمرادی

منبع: کتاب ماه فلسفه سال اول مهر ۱۳۸۶ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۹۷ تعداد دانلود : ۶۱۷

۲۵۰.

آراء معرفتی دنس اسکوتوس و مقایسه آن با آراء ابن سینا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی عباس زاده

منبع: حکمت و فلسفه سال ششم پاییز ۱۳۸۹ شماره ۳ (پیاپی ۲۳)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۹۵ تعداد دانلود : ۶۱۱

۲۵۱.

معنای انتساب در اندیشه دوانی با مرور کوتاهی بر هستی شناسی ارسطو و ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منیره پلنگی

منبع: خردنامه صدرا تابستان ۱۳۸۸ شماره ۵۶

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۹۲ تعداد دانلود : ۶۹۴

۲۵۲.

آثولوجیا و برخی فلاسفه مسلمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن طلایی ماهانی

منبع: متافیزیک سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلید واژه ها: افلوطین فارابی شیخ اشراق ابن سینا ملاصدرا کندی آثولوجیا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۸۳ تعداد دانلود : ۷۴۲

در این جستار، برخی از فلاسفه مسلمان که به نظر نگارنده اهمیت بیشتری در تاریخ فلسفه اسلامی داشته اند، برگزیده شده اند که شامل کتدی، فارابی، ابن سینا، شیخ اشراق و ملاصدرا می شوند. البته نباید فراموش کرد که رویکرد ما در این مقاله صرفا تاریخی نیست. به عبارت دیگر تلاش داریم نشان دهیم آثولوجیا از جنبه های مختلف در فلسفه اسلامی اهمیت دارد. ابتدا پس از معرفی اجمالی آثولوجیا، انتساب غلط این اثر به ارسطو و سپس برخی اثرپذیری های فلاسفه مسلمان در آراء و نظریاتشان از این کتاب بررسی شده است. بعضی از فلاسفه مسلمان این کتاب را به ارسطو و عده ای دیگر، آن را به افلاطون نسبت داده اند و هر دو گروه، از این کتاب برای تبیین نظریاتشان استفاده کرده اند. همین امر، موجب پدید آمدن مشکلات و پیچیدگی هایی در آرای آنها شده است از جمله وحدت بین آرای فلاسفه و به ویژه ارسطو و افلاطون که به عنوان پیش فرضی مهم و جدی در آرای اکثر فلاسفه تلقی شده است.

۲۵۳.

فلسفه مقایسه ای در پرتو اصطلاح شناسی

نویسنده: مسعود امید

منبع: کتاب ماه فلسفه سال سوم شهریور ۱۳۸۹ شماره ۳۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق گروه های ویژه فلسفه تطبیقی

تعداد بازدید : ۱۲۷۲ تعداد دانلود : ۶۴۸

۲۵۴.

معیارهای سنجش معرفت شهودی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: عبدالکریم عناقه سید رضا هاشمی

منبع: ذهن بهار ۱۳۹۱ شماره ۴۹

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۹ تعداد دانلود : ۷۳۷

۲۵۵.

خدا محوری در فلسفه اسلامی و فلسفه مالبرانش ‏

نویسنده: مسعود احمدی افزادی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۷۵ شماره ۳

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۷

۲۵۶.

مطالعه ای تطبیقی درباره حرکت در فلسفه ارسطو و حکمت متعالیه ‏

نویسنده: عباس شیخ شعاعی

منبع: خردنامه صدرا ۱۳۸۳ شماره ۳۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۶۶ تعداد دانلود : ۶۹۹

۲۵۷.

اندیشه های اخلاقی افلاطون در اخلاق ناصری

نویسنده: علیرضا میرزامحمد

منبع: فرهنگ زمستان ۱۳۸۱ و بهار ۱۳۸۲ شماره ۴۴ و ۴۵

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۹ تعداد دانلود : ۶۹۴

۲۵۸.

بررسی تطبیقی دیدگاه ابن سینا و لایب نیتس پیرامون مبدأ نخستین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهدی دهباشی زهرا ذوفقاری

منبع: پژوهش های فلسفی پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۵

کلید واژه ها: برهان صدیقین مبدأ نخستین اصل جهت کافی علت حقیقی علت مبقیه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۴ تعداد دانلود : ۶۹۱

توجه به مبدأ نخستین موجودات و اقامه ی براهین متعدد در اثبات وجود آن از دیرباز در تفکر فلسفی وجود داشته است. پژوهش حاضر از روش مطالعات تطبیقی به مقایسه ی دیدگاه ابن سینا و لایب نیتس پیرامون مبدأ نخستین پرداخته است. ابتدا برهان صدیقین ابن سینا و برهان مبتنی بر اصل جهت کافی لایب نیتس در اثبات وجود مبدأ نخستین ارائه شده و سپس علیت مبدأ نخستین در قالب سه پرسش مورد مقایسه قرار گرفته است: مبدأ نخستین علت فاعلی است یا غایی؟ علت حقیقی است یا جهت کافی؟ علت موجده است یا مبقیه؟ در پایان این نتایج حاصل شده است: هر دو برهان مبتنی بر برهان امکان و وجوب است با این تفاوت که ابن سینا با توجه به خود وجود و تقسیم آن به واجب و ممکن، برهان صدیقین را اقامه می کند اما لایب نیتس حقایق موجود را به دو دسته ی ضروری و ممکن تقسیم می کند و جهان را به عنوان مجموعه ی ممکنات نیازمند وجود مبدأ نخستین می داند. ابن سینا مبدأ نخستین را علت فاعلی می داند و لایب نیتس او را هم مبدأ علت فاعلی و هم مبدأ علت غایی. هر دو فیلسوف، مبدأ نخستین را علت حقیقی به معنای موجده دانسته و او را علت مبقیه نیز می دانند.

۲۵۹.

گامی در قلمرو فلسفه تطبیقی، چند نکته از فلسفه اسپی نوزا و ملاصدرا

نویسنده: جمشید مرتضوی

منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۵۵ شماره ۱۱۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۵۱ تعداد دانلود : ۷۳۰

۲۶۰.

برون شدن از نتایج مشکل آفرین رویکرد کانت به مسئله وجود در پرتو حکمت سینوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: میر سعید موسوی کریمی

منبع: متافیزیک دوره ۲ بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۵ و ۶

کلید واژه ها: وجود کانت ماهیت ابن سینا تحلیلی ترکیبی محمول واقعی گزاره های وجودی مشکل تناقض مشکل بیهوده گویی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۲۴۴ تعداد دانلود : ۶۶۰

درخت حوزه‌های تخصصی