درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف پژوهش حاضر، تبیین رو ش شناسی و روابط موجود بین مفاهیم برای طراحی و ایجاد هستی نگاری کودکان و نوجوانان به عنوان یکی از فناوری های پایه ای تحقق وب معنایی است. روش پژوهش: پژوهش حاضر جز پژوهش های کاربردی است، چرا که به ایجاد هستی نگاری کودکان و نوجوانان که یکی از ابزارهای ضروری در طراحی نظام های اطلاعاتی در زمینه کودکان و نوجوانان است می پردازد. همچنین از جهت هدف و شیوه گردآوری اطلاعات این پژوهش از نوع پژوهش های توصیفی و پیمایشی به حساب می آید. طراحی مفهومی هستی نگاری با استفاده از روش مث آنتولوژی بر اساس مفاهیم و روابط موجود در اصطلاحنامه اصکا (اصطلاحنامه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) صورت گرفت. روایی صوری و محتوایی ساختار مفهومی این هستی نگاری توسط متخصصان حوزه کودکان و نوجوانان کتابخانه ملی و فن دلفی مورد تأیید قرار گرفت. ابزار مورد استفاده جهت ساخت هستی نگاری نرم افزار پروتژه ویرایش 5.5.0 است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که هستی نگاری کودکان و نوجوانان می تواند در 12 کلاس اصلی(آموزش و پرورش، ادبیات، ارتباطات، تاریخ، علوم اجتماعی، علم اطلاعات و رایانه، دین، روان شناسی، زبان شناسی، علوم و فناوری، فلسفه، هنر و سرگرمی) تشکیل شده و در آن 4 نوع ویژگی تفسیری (1- تعریف، 2- مترادف، 3- معادل است با، 4- یادداشت) به کار رفته است. این هستی نگاری شامل 42 نوع ویژگی شیء (1- ابزاری است برای، 2- اجرا می شود توسط، 3- اجرا می کند، 4- ارزیابی می کند، 5- استفاده می شود در، 6- استفاده می کند از، 7- انواعی دارد، 8- بخشی است از، 9- بر اساس، 10- بررسی می شود در، 11- برگرفته است از، 12- برگزار می شود در، 13- پایه گذار، 14- تاثیر منفی دارد، 15- حامی، 16- حوزه مرتبطی است از ، 17- دارای مهارت، 18- روشی است برای، 19- زمانی است برای، 20- سنجه ای است از، 21- شامل، 22- علائم دارد، 23- فراهم کننده، 24- قابل دسترس از طریق، 25- قانونی است از، 26- مانع می شود از، 27- متاثر است از، 28- متضاد، 29- محل اجرا، 30- محل ساخت، 31- مرحله ای است از، 32- مطالعه می کند، 33- مفهومی است از، 34- مفید است برای، 35- موثر است بر، 36- ناشی است از، 37- نشانه ای است از، 38- نظریه ای است در، 39- نوعی است از، 40- هست یک، 41- همکار با، 42- ویژگی دارد)، که از این ویژگی ها، 1 ویژگی متقارن و 4 ویژگی گذرا (متعدی) و 6 مورد از این روابط دارای رابطه معکوس است و همچنین دارای 16 نوع ویژگی داده (1- استفاده می کند از، 2- اختصار، 3- ایجاد شده توسط، 4- به کار می رود برای، 5- تاریخ ایجاد، 6- تاریخ برگزاری، 7- تاریخ تاسیس، 8- تاریخ تولد، 9- تاریخ وفات، 10- دارای انواع، 11- درمان می شود، 12- شامل خدمات، 13- علائم، 14- علل، 15- قابل دسترس از منبع، 16- نام دیگر) می باشد و 214 نمونه در آن قید شده است. نتیجه گیری: با توجه به تمرکز استانداردهای جدید حوزه سازماندهی دانش به رویکردهای هستی شناسانه، لزوم درک و شناخت هستی نگاری ها، روابط و چگونگی فعالیت آن ها بسیار حائز اهمیت است. در این خصوص، هستی نگاری کودکان و نوجوانان می تواند یکی از ابزارهای مفید و کارآمد برای این منظور و بازنمونی برای دانش در این حوزه باشد. این ابزار ضروری می تواند در طراحی نظام های اطلاعاتی در زمینه کودکان و نوجوانان مورد استفاده قرار گیرد و همچنین، مبنایی برای گسترش و توسعه اصطلاحات و مفاهیم آتی این حوزه باشد.

ظهور شبکه های اجتماعی و پدیده هایی نظیر برچسب گذاری، تغییراتی را در زمینه زبان اطلاعات، هم در محتوا و هم در بیان صوری آن و در ساختار سازماندهی اطلاعات موجب شده است. هدف این پژوهش بررسی نظام معنایی گفتمان سازماندهی اطلاعات دیجیتال در پدیده برچسب گذاری اجتماعی است. روش پژوهش تحلیل گفتمان با رویکرد «لاکلا و موف» است. پایگاه «لایبرری ثینگ» با توجه به این که نمونه ای برجسته و غنی از دلالت های گفتمان سازماندهی اطلاعات دیجیتال در برچسب گذاری را ارائه داده، به صورت هدفمند به عنوان مورد پژوهش انتخاب شد. یافته ها نشان داد که گفتمان سازماندهی اطلاعات در برچسب ها در تقابل با گفتمان مدرن سازماندهی اطلاعات در کتابخانه ها شکل گرفته است. در مفصل بندی گفتمان سازماندهی برچسب ها، کاربر به عنوان دال مرکزی، محور مفصل بندی قرار گرفته و دال های شناوری چون زبان، فهرست نویسی، و عضویت در نظام معنایی گفتمان سازماندهی برچسبی پیرامون دال مرکزی کاربر مفصل بندی می شوند. این گفتمان تلاش دارد با جذب عناصری از گفتمان رقیب نظیر رده بندی، روزآمدی، رایگان بودن و ایجاد انسداد معنایی، آن ها را تبدیل به وقته های گفتمان خود کند. این کار در فضای تقابل و غیریت سازی با ایجاد زنجیره هم ارزی از عناصر قابل جذب در گفتمان خودی، و در مقابل، ایجاد زنجیره تفاوت و بزرگنمایی عناصری همچون کهنگی، اقتدارگرا بودن، و سلسله مراتبی بودن در گفتمان رقیب (گفتمان مدرن سازماندهی اطلاعات) و طرد آن ها به حوزه گفتمان گونگی یا میدان گفتمان صورت می گیرد.

برنامه عظیم و پرهزینه هسته ای ایران در دهه 1340 و 1350ش/ 1960 و 1970م، یکی از نمادهای اصلی اقتصادی و دیپلماسی خارجی دوران پهلوی دوم بود. بخش عمده ای از این طرح ازجمله ساخت نیروگاه اتمی شماره 1 و 2 بوشهر، آموزش نیروی انسانی و کشف معادن اورانیوم -که با نظارت مستقیم شاه انجام می شد- تا فروپاشی نظام شاهنشاهی به نتیجه رسیده بود. در شناخت این فرایند کاملاً محرمانه، اسناد نقش مهمی را ایفاء می کنند. انتشار آنلاین اسناد کم یاب در آرشیوهای جهان غرب، نقطه عطفی در مطالعات تاریخ فعالیت های هسته ای در این برهه از تاریخ ایران است. هدف : در این پژوهش نگارنده با تکیه بر منابع دست اول سعی دارد به پرسش های زیر پاسخ دهد: تحولات صنعت هسته ای دولت پهلوی دوم چگونه شکل گرفت؟ آرشیوهای آنلاین اسناد لاتین چه نقشی در تدوین صحیح و علمی این فرایند دارند؟ روش / رویکرد پژوهش : روش پژوهش توصیفی-تحلیلی براساس مطالعه داده های اسنادی بایگانی های متعدد داخلی، آرشیوهای آنلاین خارجی، آمار رسمی سازمان انرژی اتمی و نشریات گوناگون ایران در این دوره است. یافته ها و نتیجه گیری : مطالعه اسناد و مدارک مکتوب و دیجیتال گوناگون نشان می دهد که صنعت اتمی ایران تا اواخر دهه 1960م/1340ش به صورت آرام ولی مستمر ادامه داشت و از آغاز دهه 1970م/1350ش با اهداف درازمدت و فعالیت های عمرانی عظیم، حرکتی شتابان یافت و نمادی از دوران نوین تاریخ و صنعت ایران شد. باتوجه به سرّی بودن این برنامه و ابهامات متعدد، اسناد آنلاین لاتین در بازشناسایی این بخش از تاریخ معاصر ایران نقشی بسیار مهم دارند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، معرفی اسناد تاریخی دوره قاجار، به نام حکم و تعلیقه صدور، و تبیین اهمیت این نوع سند دیوانی در شناخت و فهرستنویسی اسناد و پژوهش های تاریخی عصر قاجار است. روش/ رویکرد پژوهش: روش مورد استفاده در این مقاله توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده ها و با بهره گیری از منابع اسنادی و کتابخانه ای و مدارک موجود از قبیل احکام، بودجه مستمرّیّات کلّ ممالک محروسه استخراج شده است و این داده ها به لحاظ ساختار و کارکرد و محتوا در جهت توصیف و تبیین و تحلیل «حکم» و «تعلیقه» و «نوشتجات» مورد استفاده قرار می گیرند. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در عصر قاجار به نوعِ نامه ها و مکاتبات دیوانی صدور قاجار، حکم اطلاق می شد. این سند در چارچوب اداری- دیوانی صادر می شد و دارای کارکرد خاصی بوده است و به یادداشت، دستور و نوشته صدراعظم در هامش و حاشیه نامه ها و مکاتبات دیوانی، تعلیقه و به مکاتبات صدور با شاه نوشتجات می گفتند. این اسناد از لحاظ ساختار و سیمای بیرونی شامل رویّه و ظهریّه، همراه با اضافات و حواشی بوده است. تعلیقه هم به دستورات و نوشته های صدراعظم گفته می شد که در هامش و حاشیه نامه ها و عرایض و مکتوبات می آمد؛ اصطلاح «حکم» نام اصلی و جنبهرسمی مکاتبات و نامه های اداری صدور بود و «تعلیقه» دستورات صدراعظم بود که بدون علامات و درحواشی نامه ها و عرایض و ... می آمد. همچنین روشن شد که نوشتجات به گزارش کار روزانه صدراعظم به پادشاه گفته می شد که به خطّ خود صدراعظم نوشته می شد و مقیّد به ثبت و موشّح به علامات نبود. همچنین روشن شد که حکم صدراعظم در طبقه بندی اسناد اصطلاح دیوانی است و بر این اساس، آن را جزء اسناد دیوانیات قرار می گیرد.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر اخلاق حرفه ای بر عملکرد شغلی با میانجیگری جو اخلاقی در کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز است. روش : پژوهش حاضر از منظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از منظر روش از نوع مطالعات کمی است که به روش توصیفی همبستگی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز هستند که 87 نفر از آنان به روش سرشماری در پژوهش مشارکت داشتند. در این پژوهش از پرسشنامه های جو اخلاقی، عملکرد شغلی و اخلاق حرفه ای استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از آزمون هایی نظیر فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار و مدل سازی معادلات ساختاری به روش حداقل مربعات جزئی استفاده شده است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که اخلاق حرفه ای تأثیر معنا داری بر عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز و جو اخلاقی کتابخانه ها دارد. از سوی دیگر، جو اخلاقی تأثیر معنا داری بر عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی شهر اهواز دارد. همچنین نتایج پژوهش بیانگر آن است که اخلاق حرفه ای از طریق جو اخلاقی تأثیر غیرمستقیم معنا داری بر عملکرد شغلی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی دارد. بر اساس نتایج، هر چهار فرضیه پژوهش تأیید شدند. نتیجه گیری: وجود چهارچوب ها و رهنمودهای اخلاقی در کتابخانه های دانشگاهی می تواند زمینه برای ظهور و تثبیت جو اخلاقی در این کتابخانه ها را فراهم کند. یک کتابدار فقط در صورتی می تواند عملکرد مطلوبی از خود به جا بگذارد که در یک جو اخلاقی مطلوب بتواند توانایی های اخلاقی و رفتاری خود را نشان دهد و از این طریق می تواند به طیف های مختلف از مراجعان خدماتی متناسب با نیازها و خصوصیاتشان ارائه کند.

هدف: اشتراک دانش یکی از فرایندهای اصلی مدیریت دانش در سازمان ها بوده و متأثر از عناصر مختلف انسانی، فنی و زمینه ای است. پژوهش حاضر با تمرکز بر عناصر انسانی-بین فردی، درصدد شناسایی تأثیر روابط حرفه ای و رهبری زهرآگین بر اشتراک دانش است. روش: از نظر هدف، یک تحقیق کاربردی و از منظر روش گردآوری داده ها توصیفی- همبستگی تلقی می شود. داده های مطالعه از نمونه ای به تعداد 313 نفر از کارکنان مؤسسات آموزشی که با توجه جدول کرجسی-مورگان و به روش دسترس انتخاب شده بودند، جمع آوری گردید. علاوه بر این، سهم نسبی طبقات در انتخاب نمونه در نظر گرفته شده است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه استاندارد تسهیم دانش دیکسون، مقیاس مربی گری (منتورینگ) نوئه و مقیاس رهبری زهرآگین اشمیت و هنگنز استفاده شد. بعد از حذف داده های پرت با استفاده از روش های متعارف، تعداد نمونه به 248 نفر رسید. 235 نفر از این کارکنان، آموزشی-فرهنگی بودند و تحلیل ها داده های مربوط به آنها، با بهره گیری از آزمون همبستگی پیرسون در نرم افزار SPSS 26 و مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار LISREL 8.8 انجام گرفت.  یافته ها: نتایج گویای برازش مطلوب مدل مفهومی و تأیید تمامی فرضیه ها از جمله تأثیر مستقیم و مثبت روابط حرفه ای بر تسهیم دانش و همچنین تأیید اثر غیرمستقیم آن با میانجی گری رهبری زهرآگین بر تسهیم دانش در سطح اطمینان ۹۵ درصد است. اثر منفی و معنادار روابط حرفه ای بر رهبری زهرآگین و نیز اثر منفی و معنادار رهبری زهرآگین بر تسهیم دانش نیز مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: برای جلوگیری از اثر کاهشی رهبری زهرآگین بر اشتراک دانش و همچنین ممانعت از اثر کاهشی آن در اثرگذاری روابط حرفه ای بر اشتراک دانش، کارکنان آموزشی-فرهنگی این مؤسسات نباید به دلیل بیم از تاوان دادن به رهبران و مدیران، از ارائه دیدگاه ها و نقطه نظرات خود امتناع ورزند؛ چرا که همین اقدام آنها می تواند زمینه را برای یکه تازی رهبران زهرآگین فراهم سازد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و رتبه بندی ریسک های زنجیره تأمین در کتابخانه های دیجیتال دانشگاه های دولتی شهر تهران بر اساس استاندارد ایزو ۳۱۰۰۰ ویرایش سال ۲۰۱۸ انجام شده است. این پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع کاربردی، و روش اجرای آن پیمایشی-تحلیلی با فنون آنتروپی «شانون» برای وزن دهی ریسک ها و «تاپسیس» فازی برای رتبه بندی ریسک ها بوده است. با استفاده از منابع مرتبط و پژوهش های پیشین، پراهمیت ترین ریسک ها شناسایی شد که به طراحی پرسشنامه ای با پنج مؤلفه و ۱۰۹ گویه انجامید. پایایی پرسشنامه بر اساس ضریب هماهنگی درونی و با استفاده از ضریب آلفای «کرونباخ» توسط نرم افزار SPSS محاسبه شد، و ارزش آن ها در هر یک از ابعاد پرسشنامه بزرگ تر از مقدار ۰/۹۸ به دست آمد. تحلیل و سنجش ریسک ها با استفاده از فنون ذکرشده انجام شده است. در این پژوهش ریسک های زنجیره تأمین در پنج بخش (تأمین کنندگان، تولید و مدیریت منابع دیجبتال، توزیع منابع دیجیتال، خدمات به کاربران، و ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین) مورد ارزیابی قرار گرفته است. در بخش تأمین کنندگان، ۲۴ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «تغییرات و بی ثباتی در نرخ های ارزی» با ۷۳ درصد بالاترین رتبه را داشت. در بخش تولید و مدیریت منابع دیجیتال، ۲۶ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «خط مشی مجموعه سازی منابع دیجیتال» با ۷۳ درصد حائز بالاترین رتبه شد. در بخش توزیع منابع دیجیتال، ۱۹ شاخص ریسک شناسایی شد و شاخص ریسک «امکان ارائه خدمات امانت مبتنی بر وب در کتابخانه دیجیتال» با ۸۴ درصد دارای بالاترین رتبه بود. در بخش خدمات به کاربران، ۲۱ شاخص ریسک شناسایی شد و شاخص ریسک «امکان جست وجو با هر مرورگر درکتابخانه دیجیتال» با ۸۸ درصد بالاترین رتبه را از آن خود کرد و در بخش ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین، ۱۹ شاخص ریسک شناسایی شد که شاخص ریسک «افزایش قیمت سخت افزارهای اجزای زنجیره تأمین به جهت تغییرات نرخ ارز» با ۸۲ درصد بالاترین رتبه را کسب نمود. بر اساس رتبه بندی ریسک ها با استفاده از تکنیک «تاپسیس» فازی در زنجیره تأمین کتابخانه های دیجیتال دانشگاه های شهر تهران «ریسک های مربوط به تأمین کنندگان»، «ریسک های مشترک بین اجزای زنجیره تأمین»، «ریسک های مربوط به خدمات به کاربران»، «ریسک های مربوط به تولید و مدیریت منابع دیجیتال» و «ریسک های مربوط به توزیع منابع دیجیتال» به ترتیب، رتبه ۱ تا ۵ را از نظر اهمیت کسب کردند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش کارکردی مدیریت دانش در رابطه میان کیفیت کارتیمی با چابکی سازمانی بود. پژوهش از نوع توصیفی-پیمایشی و مقطعی (1399) بود. جامعه آماری را 120 نفر از کارکنان اداره آموزش وپرورش شهر مریوان تشکیل داد. برای جمع آوری داده ها از روش کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) استفاده شد. از سه پرسشنامه استاندارد کار تیمی هوگل و گموئندن (2001) و پرسشنامه استاندارد چابکی سازمانی ژانگ  (2001) و پرسشنامه محقق ساخته مدیریت دانش بر مبنای مدل پروبست استفاده گردید که روایی آن ها از طریق خبرگان و پایایی آن ها از طریق آزمون کرونباخ تأیید شد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل استفاده گردید. نتایج نشان داد که مدل داده شده با مقادیر RMSEA=0.058 و χ^2/ Df=2.43 به صورت معقول و مناسب برازش شده است. از طرف دیگر مقدار بار عاملی متغیرها در حالت استاندارد بیشتر از سه دهم بودکه گویای همبستگی مثبت میان متغیرها است. به علاوه مقدار بار عاملی در حالت ضرایب معناداری متغیر کیفیت کار تیمی با چابکی سازمانی (60/3)؛ رابطه کیفیت کار تیمی با مدیریت دانش (65/4) و رابطه مدیریت دانش با چابکی سازمانی (49/5) بود که نشان از معنادار بودن روابط بین متغیرها است. نکته قابل ملاحظه پژوهش در این بود که رابطه کیفیت کار تیمی با چابکی سازمانی با نقش کارکردی مدیریت دانش از مقدار 60/3 به مقدار 49/5 افزایش یافته است، یعنی مدیریت دانش به خوبی نقش میانجی را میان کیفیت کار تیمی و چابکی سازمان انجام داده است.

هدف : پژوهش حاضر به منظور بررسی میزان رعایت معیار های مرتبط با حفاظت از محمل های اطلاعاتی غیرچاپی در کتابخانه های دانشگاه تبریز و علوم پزشکی بر اساس استاندارد ۱۸۹۲۵ ISO انجام شده است. روش شناسی پژوهش : روش پژوهش توصیفی-پیمایشی است و جامعه آماری را مسئولان 25 کتابخانه دانشگاه تبریز و علوم پزشکی تشکیل می داد. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه برگرفته از متن استاندارد ایزو ۱۸۹۲۵ بود که پس از تأیید روایی و پایایی اجرا شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و نرم افزار های اکسل و SPSS انجام شده است. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که در بین ۲۵ کتابخانه مورد بررسی، کتابخانه های دانشکده تربیت بدنی، دانشکده حقوق و کتابخانه دانشکده پزشکی به ترتیب با میانگین۵۷/۳، ۴۵/۳ و ۴۳/۳، در بیشترین سطح و کتابخانه های دانشکده اقتصاد، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی و دانشکده مامایی و پرستاری به ترتیب با میانگین ۵۰/۱، ۵۵/۱ و ۵۷/۱ در کمترین سطح میزان رعایت استاندارد قرار دارند. سایر نتایج نشان داد از بین 7 مؤلفه مربوط به استاندارد ۱۸۹۲۵ ISO مؤلفه های محفظه ذخیره سازی و محوطه نگهداری به ترتیب با میانگین ۵۵/۳ و ۶/۳ بیشترین و مؤلفه های اقدامات لازم در برابر آتش سوزی و فرایند آماده سازی به ترتیب با میانگین ۸۰/۱ و ۶۹/۱ در کمترین سطح رعایت شده اند. میانگین کل میزان رعایت هفت مؤلفه استاندارد در کتابخانه های دانشگاه تبریز ۴۶/۲ و در کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی تبریز ۵۰/۲ است. نتیجه گیری : یافته های پژوهش حاکی از آن است که اغلب کتابخانه های مورد بررسی در زمینه حفاظت از محمل های اطلاعاتی غیرچاپی، از شیوه های منطبق بر استاندارد استفاده نمی نمایند که این امر می تواند در درازمدت برای کتابخانه به عنوان یک چالش مطرح شود.

مقدمه : هدف این مطالعه بررسی تأثیر شیوع بیماری همه گیر کووید-19 بر خدمات کتابخانه های مرکزی دانشگاه های سطح یک کشور و نیز موانع پیش روی آنها بود. روش شناسی : پژوهش حاضر کیفی است و جمع آوری داده ها از طریق مصاحبه تلفنی و آنلاین با مدیران کتابخانه های مرکزی یا معاونان سیزده کتابخانه دانشگاهی سطح یک کشور انجام شد. مصاحبه ها با نرم افزار کال ایکس ضبط گردید. محتوای مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار مکس کیودا تجزیه وتحلیل و کدگذاری شد و تعداد 120 کد اولیه شناسایی شد که به تأثیرات و موانع کووید-19 پرداخته بودند. یافته ها: تقریباً همه کتابخانه های مرکزی دانشگاه های مورد مطالعه، خدمات حضوری خود را در دوره شیوع کووید-19 محدود کرده و سعی در افزایش خدمات دیجیتال و از راه دور داشتند. بحث سرعت پایین اینترنت و پهنای باند از جمله مشکلات عمده ای بود که ارائه خدمات غیرحضوری در کتابخانه ها را با مشکل مواجه می کرد. از دیگر موانع مهم می توان به مسئله مالکیت معنوی آثار فارسی و نبود چارچوب مشخص برای بهره برداری از فرمت دیجیتال این منابع در سطح کلان کشور، مشکلات بودجه، نبود پروتکل های مشخص جهت ارسال پستی منابع فیزیکی و ... اشاره نمود. نتیجه گیری: تبدیل به فرصت شدن کووید-19، نهادینه شدن دورکاری برای سازمان ها، تسهیل فرایند بوروکراسی خریدهای ضروری کتابخانه ، پذیرش تغییر و ... از جمله موارد متأثر از شیوع بیماری همه گیر کووید-19 بر خدمات کتابخانه های دانشگاهی مورد مطالعه بود.

تداوم پیشرفت های همه جانبه در آینده و تأثیرگذاری آن ها بر حوزه های علمی مختلف، لزوم انجام مطالعاتی نظام مند در خصوص شناخت آینده را آشکار می سازد. یکی از مهم ترین ابعاد تأثیرپذیر رشته ی علم اطلاعات و دانش شناسی از تحولات آینده که ضرورت آینده پژوهی در این زمینه را روشن می کند، مطالعه در خصوص موضوعات پژوهش هاست. در این راستا، پژوهش حاضر در صدد پیش بینی روند موضوعی پژوهش های آینده در این رشته در ایران تا سال ۱۴۰۹ است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و با رویکرد یادگیری عمیق انجام گرفته است. پس از پیش پردازش و طبقه بندی موضوعی پژوهش ها، از الگوریتم های شبکه های عصبی عمیق برای مدل سازی پژوهش های گذشته و پیش بینی موضوعات آینده استفاده شده است. جامعه ی مورد مطالعه شامل مقالات مستخرج از وبگاه نشریات ایرانی نمایه شده در پایگاه آی. اس. سی. در فاصله ی سال های ۱۳۹۸-۱۳۵۱ و مقالات انجام شده در ایران که از سال ۲۰۱۹-۱۹۴۵ در پایگاه وب آو ساینس نمایه شده اند، هستند. کلیه ی فرآیندهای پژوهش به زبان برنامه نویسی پایتون پیاده سازی و اجرا شده اند. یافته های پژوهش نشان داد که در آینده بیش ترین تعداد پژوهش ها به ترتیب به حوزه های اینترنت و مطالعات وب؛ مدیریت دانش؛ فناوری اطلاعات و ارتباطات؛ و علم سنجی و اطلاع سنجی اختصاص خواهند یافت. به علاوه، در دهه ی آینده، روند رشد پژوهش ها در محورهای اینترنت و مطالعات وب؛ ارتباطات علمی و اطلاعاتی؛ کتابداران و متخصصان اطلاعات؛ داده کاوی و کشف دانش؛ هوش مصنوعی و مطالعات آینده سریع تر خواهد بود. هم چنین حوزه هایی مانند مدیریت سازمانی، مبانی نظری، مدیریت منابع اطلاعاتی، و پردازش و مدیریت اطلاعات طرفداران کم تری در میان پژوهشگران آینده خواهند داشت و به علاوه، در آینده، محورهای مدیریت سازمانی؛ کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی و آرشیو؛ مدیریت منابع اطلاعاتی؛ سواد اطلاعاتی و دیجیتالی؛ و سازماندهی اطلاعات و دانش روند رشد آهسته تری را تجربه خواهند کرد. نتایج بیانگر آن است که موضوعاتی که طی سال های گذشته در این رشته مطرح بوده علی رغم تحولاتی که داشته اند، در آینده نیز به همان منوال به حیات خود ادامه خواهند داد و تنها بستر، قالب، روش شناسی و شیوه ی اجرای آن ها متحول خواهد شد. به عبارتی، به دلیل انتقال کارکردهای سنتی این رشته به دنیای دیجیتالی و مجازی و افزایش نقش فناوری های اطلاعاتی، ابزارهای ارتباطی، توسعه ی اینترنت و وب، ابزاهای معنایی و فناوری های هوشمند در ارائه ی خدمات و ابعاد مختلف این رشته، موضوعات پژوهش های آینده بیش از پیش تحت تأثیر این تحولات قرار گرفته و به سوی موضوعات وب محور و مبتنی بر فناوری های نوین سوق پیدا خواهند کرد.

هدف: هدف از پژوهش حاضر مطالعه اقتصاد خلاق، کارآفرین و درآمدزایی در کتابخانه های عمومی از منظر پژوهشگران حوزه کتابخانه و کتابداری به منظور تعیین اولویت های کاربست اقتصاد خلاق در مدیریت کتابخانه های عمومی کشور است. روش: پژوهش حاضر از نوع مطالعه نظام مند و جامعه آماری آن شامل کلیه پژوهش های انجام شده در زمینه اقتصاد خلاق، کارآفرینی و درآمدزایی در کتابخانه های عمومی بود که طی 30 سال گذشته توسط پژوهشگران در پایگاه های علمی گوگل اسکالر، لیزا، ساینس دایرکت، امرالد، علم نت، مگیران، نورمگز و پایگاه استنادی جهان اسلام منتشر شده بودند. این مطالعه در سه گام اصلی طراحی و انجام شد و شامل طرح پرسش های اصلی پژوهش و تدوین شیوه نامه اجرای آن، جست وجوی مقالات و غربالگری آنها و در نهایت تفسیر و گزارش نهایی بود. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد از مجموع 60 پژوهش مطالعه شده، 40 درصد پژوهش های فارسی و 60 درصد پژوهش های غیرفارسی بودند. تعداد 3/43 درصد پژوهش ها به موضوع کارآفرینی و 3/18 درصد به موضوع درآمدزایی اشاره داشتند که نشان از نسبت بیش از 2 برابری موضوع کارآفرینی به موضوع درآمدزایی داشت. از کارآفرینی و درآمدزایی در پژوهش های مطالعه شده به عنوان فرصت های جدید برای تقویت حفط ارزش های خدمات عمومی یاد شده است. 6/21 درصد از پژوهش ها به موانع قانونی و اصول اخلاقی حرفه ای به عنوان بزرگ ترین چالش رویکرد اقتصاد خلاق در کتابخانه های عمومی اشاره داشتند که شاید اقتصاد خلاق مأموریت های اصولی خدمات رایگان کتابخانه های عمومی را تحت تأثیر قرار دهند. نکته ای که در پژوهش های مطالعه شده بر آن تأکید شده است عدم آشنایی کافی کتابداران با مهارت های درآمدزایی و بازاریابی محصولات بود که ضرورت برگزاری کارگاه ها و آموزش های کوتاه مدت را الزامی می سازد. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر اقتصاد خلاق را فرصتی مغتنم برای مدیران کتابخانه های عمومی می داند. مدیران با بهره مندی از امکانات موجود در کتابخانه ها می توانند با کسب درآمد خلاقانه، ضمن افزایش کیفیت خدمات عمومی، گام به گام از وابستگی بودجه سازمانی بکاهند و در مسیر پایداری منابع و جبران کسری بودجه حرکت کنند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان آمادگی کتابخانه های دانشگاهی ایران برای مدیریت پایدار در راستای تحقق کتابخانه های سبز است. روش شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ نوع هدف از جمله تحقیقات کاربردی بوده و به روش توصیفی پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل بخش های مختلف کتابخانه های دانشگاهی تحت نظارت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است. برای گردآوری داده های پژوهش از سیاهه وارسی محقق ساخته استفاده شده که بر اساس مؤلفه های مدل ایزو 14000 تهیه شده است. در این پژوهش جهت تعیین اعتبار ابزاراز پنل دلفی و برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش، نرم افزار اس.پی.اس.اس. 22 به کار گرفته شد. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده باید گفت که کتابخانه های دانشگاه های ایران از شاخص های آمادگی برای تبدیل شدن به کتابخانه های سبز فاصله دارند و برای رسیدن به درجه مطلوب، نیاز به بازنگری در طراحی زیرساخت هایشان ضروری به نظر می رسد. نتایج این پژوهش همچنین نشان داد که رعایت ضوابطی مانند مدیریت پسماند، مصرف بهینه انرژی و استفاده از انرژی های تجدید پذیر، توجه به مصرف بهینه منابع طبیعی نظیر کاغذ، استفاده از مواد اولیه و تجهیزات سازگار با محیط زیست در کتابخانه و ... از جمله مواردی هستند که کتابخانه ها را در به دست آوردن استانداردهای لازم جهت تبدیل شدن به کتابخانه سبز یاری می کنند. نتیجه گیری: با توجه به اهمیت توجه به مسائل زیست محیطی این پژوهش در این راستا اولین کار انجام گرفته در این جامعه و گستردگی است.

هدف : «خلاصه همگان فهم» از روش هایی است که در دو دهه گذشته به عنوان یکی از ابزارهای ترویج علم و آگاه کردن عامه مردم از نتایج پژوهش های علمی در کانون توجه بوده است. با این حال، شمار این خلاصه ها هنوز بسیار نیست و هنوز روشن نیست که پژوهشگران در عمل چرا تمایلی به نگارش این خلاصه ها ندارند و چه پیشران هایی می تواند آن ها را به این سمت وسو بکشاند. این مقاله به دنبال آگاهی از کلیدی ترین بازدارنده ها و پیشران های نگارش خلاصه همگان فهم است. روش : این پژوهش با یاری روش «مرور نظام مند» به دنبال آگاهی از پیشران ها و بازدارنده های نگارش چنین خلاصه هایی است. پس از بازیابی نزدیک به 2900 رکورد از پایگاه های اطلاعاتی ایرانی و جهانی، 56 اثر از آن ها در پیوند با موضوع این پژوهش شناسایی و تحلیل شدند. یافته ها : یافته ها نشان دادند که در مجموع 19 پیشران و 17 بازدارنده در نگارش خلاصه همگان فهم نقش دارند. «افزایش آگاهی همگان» کلیدی ترین دلیل پژوهشگران برای نگارش این گونه خلاصه ها است و «کمبود زمان» پرتکرارترین بازدارنده ای است که در این زمینه می توان به آن اشاره کرد. نتیجه گیری : برخی از پیشران ها و بازدارنده ها در پیوند با خود پژوهش هستند و برخی دیگر در پیوند با پژوهشگر، نهادها و جامعه. گمان می رود نتایج این پژوهش بتوانند به سیاستگذاران آموزش عالی و پشتیبانان مالی و معنوی پژوهش یاری رسانند تا راهکارهایی برای افزایش نگارش این خلاصه ها طراحی کنند.  

هدف: بررسی دیدگاه خبرگان درخصوص مؤلفه های مدیریت راهبردی کتابخانه های عمومی ایران. یافته ها می تواند به ارائه خدمات کارآمد و دستیابی به اهداف و چشم انداز کتابخانه های عمومی کمک کند و ابزار مناسبی برای عملیاتی کردن مدیریت راهبردی کتابخانه های عمومی باشد. روش: با استفاده از تکنیک دلفی، نظر ۲۰ نفر از متخصصان مدیریت راهبردی و علوم اطلاعات، که به صورت هدفمند در سه نوبت انتخاب شدند، به دست آمد. برای بررسی نرمال بودن داده های فردی از آزمون شاپیرو - ویلک استفاده شد. داده ها با سطح معنی داری کمتر از آلفا ۰/۰۵ و با اطمینان ۰/۹۵ ناپارامتریک (غیرنرمال) بودند. با توجه به کیفیت و توالی طیف لیکرت و موارد ناپارامتریک، از آزمون های دوجمله ای ناپارامتریک استفاده شد که در جدول نتایج آزمون دوجمله ای، نسبت داده ها در دو گروه مشخص شده است. همچنین اگر سطح معنی داری به دست آمده کمتر از آلفای ۰/۰۵ بود، با اطمینان ۰/۹۵ معنی دار درنظر گرفته شد. سطح معنی داری بیشتر از آلفا ۰/۰۵ با اطمینان ۰/۹۵ معنی دار نبود و حذف شد. همچنین برای تعیین میزان هماهنگی بین دیدگاه های بیان شده از آزمون کندال استفاده شد. این ضریب با علامت w نشان داده می شود؛ یعنی مقداری بین ۰ تا ۱. اگر ضریب کندال صفر بود، به معنای نبود توافق کامل و اگر یک بود، به معنای توافق مطلق بود. نتیجه گیری : در ۷۸ مؤلفه اساسی برای مدیریت راهبردی شناسایی و تصویب و در یک چارچوب ارائه شد. فرایند و چارچوب، درک عمیق تری از فرایند توسعه، اجرا و ارزیابی شناسایی می کنند.

هدف: بروندادهای علمی یکی از مهم ترین شاخص های ارزیابی میزان توسعه حوزه های علمی در کشورهای مختلف است. سنجش و ارزیابی بروندادهای علمی از ضروریات است. پژوهش حاضر به شناسایی وضعیت بروندادهای علمی ایران در حوزه کتابخانه دیجیتالی پرداخته است.   روش شناسی: پژوهش از نظر هدف کاربردی، و از نظر نوع پژوهش، پیمایشی تحلیلی است. روش پژوهش مورد استفاده، کتابسنجی بوده است. جامعه آماری پژوهش شامل مقالات و چکیده پایان نامه هایی است که در حوزه کتابخانه های دیجیتالی طی سال های 1397- 1386 منتشر شده اند. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی و برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و نرم افزار اکسل استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین آمار تولیدکنندگان متون علمی مربوط به حوزه کتابخانه دیجیتال، از نظر مقطع تحصیلی، کارشناسی ارشد؛ وابستگی سازمانی، دانشگاه آزاد اسلامی همدان، جنسیت، مرد و از نظر همکاری علمی، بیشترین مقالات به صورت گروهی نوشته شده است. فعال ترین نویسندگان مقالات یعقوب نوروزی، مهدی علیپور حافظی و رحمت الله فتاحی است. بیشتر پژوهش ها از نظر نوع، پژوهش پیمایشی توصیفی و بیشترین کلیدواژه ها، کتابخانه دیجیتالی بود. فعال ترین اساتید راهنمای پایان نامه های این حوزه، مهدی علیپور حافظی (13)، یعقوب نوروزی (9) و عصمت مومنی (4) بوده است. نتیجه گیری : با تحلیل پژوهش های حوزه کتابخانه های دیجیتالی می توان نتیجه گرفت که در بعضی از حوزه های کتابخانه دیجیتال توجه خوبی صورت گرفته و پژوهش های نظری و کاربردی مطلوبی ارائه شده است. اما در برخی حوزه ها مانند سازماندهی دانش، سیستم های پردازش، الگوهای مفهومی، بازنمون دانش، میانکنش پذیری و محتوای وب به ترتیب یا پژوهشی صورت نگرفته یا کمتر انجام شده است. بنابراین ضروری است که پژوهشگران و متخصصان حوزه کتابخانه دیجیتالی در ایران توجه و اهتمام بیشتری به تولید منابع در این محورهای موضوعی داشته باشند.

هدف پژوهش حاضر شناسایی هرگونه تأثیر قابلیت های کاربران، از جمله سبک های یادگیری، سواد اطلاعاتی و یا سواد رسانه ای بر نحوه انجام حرکات چشمی آن ها حین تعامل با رابط کاربر وب سایت ها بر اساس فرضیه چشم-ذهن است. این پژوهش به روش آمیخته و با رویکرد توضیحی متوالی انجام شد. جامعه پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد بودند. نمونه گیری آزمودنی ها (جامعه پژوهش) از طریق روش های آمیخته متوالی و به صورت نمونه گیری در هر لایه بود. سرانجام، تعداد ۲۰ نفر آزمودنی به عنوان نمونه نهایی در دو مرحله گردآوری داده های پژوهش حضور یافتند. برای گردآوری اطلاعات از ابزارهای مختلف و متنوعی مانند پرسشنامه استاندارد سبک یادگیری «فلدر و سولومن»، پرسشنامه سواد اطلاعاتی و سواد رایانه ای و نشست تعاملی با استفاده از دستگاه ردیاب چشمی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. این پژوهش همبستگی بالا میان توانمندی سواد رایانه ای با سواد اطلاعاتی در دانشجویان را نشان داد. همچنین، برخی توانمندی های آزمودنی ها می توانست بر حرکات چشم در فرایند تعامل با رابط کاربر وب سایت تأثیرگذار باشد. بین سواد اطلاعاتی و حرکات چشم رابطه وجود داشت. مدت خیره شدن برای آزمودنی هایی که سطح سواد اطلاعاتی بالایی داشتند، از افرادی که سطح سواد اطلاعاتی کمتری داشتند، بیشتر بود. آزمودنی هایی که سبک یادگیری حسی داشتند، تعداد خیره شدن بیشتری را تجربه کردند. برای افرادی که «سبک پی درپی» داشتند، مدت خیره شدن ها بیشتر بود، اما تعداد خیره شدن ها به علت خطی نگاه کردن به رابط کاربر، کمتر از «سبک سراسری» بود. آزمودنی هایی که سواد اطلاعاتی پایین و سبک یادگیری انعکاسی داشتند، تعداد خیره شدن های بیشتری را در صفحه تجربه کردند. افرادی که سبک یادگیری کنشی و سواد اطلاعاتی بالا داشتند، مدت زمان بیشتری را در خیره شدن به صفحه صرف می کردند. آزمودنی های با سواد اطلاعاتی پایین، تعداد خیره شدن فراوان تری نسبت به افراد با سواد اطلاعاتی بالا داشتند. با بررسی حرکات چشم کاربران مشخص شد که رابط کاربر می تواند بر حرکات چشم آن ها اثرگذار باشد. در فرایند تعامل، حرکات چشم کاربران از مؤلفه های کلی تر به مؤلفه های جزئی تر تغییر می کرد. به طور کلی، مشخص شد که سطح سواد اطلاعاتی ممکن است در حین تعامل با وب سایت، حرکات چشم کاربر را هدفمند کرده و چگونگی پردازش اطلاعات رابط کاربر را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین، سبک یادگیری بر حرکات چشم کاربران در حین تعامل اثرگذار بود.

هدف: بررسی محتوایی عرایض انتخاباتی در دوره بیست ویکم مجلس شورای ملی. روش / رویکرد پژوهش: این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی به دنبال تحلیل محتوای عرایض دوره بیست ویکم مجلس شورای ملی است. پژوهش برپایه اسناد و مدارک آرشیوی و به ویژه عرایض هجده حوزه انتخابی به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که این عرایض را چه کسانی و خطاب به چه مقاماتی نوشته اند و محتوای آن ها چیست؟ یافته ها و نتیجه گیری: بررسی ها نشانگر آن است که تعدادی از این عرایض از پیش از برگزاری انتخابات در قالب حمایت از کاندیدای مدنظر نویسندگان عرایض خطاب به مقامات عالیه کشور نگاشته شده اند و بیشتر عرایض پس از برگزاری انتخابات و شکست نامزدها، ازسوی نامزدها یا هوادارانشان خطاب به انجمن نظارت بر انتخابات و سپس مقامات وزارت کشور و مجلس شورای ملی و در معدودی خطاب به دربار و شاه ارسال شده است و ادبیات این عریضه ها متناسب با گفتمان حاکم بر شرایط کشور و هم نوایی با منویات شاه است.

کارکنان واحدهای بالینی با مسائل اطلاعاتی مهم و مشترکی مواجه هستند که رفع آن ها نیازمند وجود اطلاعات دقیق، معتبر و قابل اعتمادی است که در کوتاه ترین زمان قابل دستیابی و استفاده باشد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر مؤلفه های آموزش و آگاهی بر رفتار اطلاع یابی مشارکتی کارکنان بالینی «دانشگاه علوم پزشکی قزوین» بود. این پژوهش مطالعه ای نیمه آزمایشی مبتنی بر طرح پیش آزمون و پس آزمون است. جامعه آماری این پژوهش را ۴۰ نفر از کارکنان حوزه درمانی شاغل در بیمارستان های «دانشگاه علوم پزشکی قزوین» تشکیل می دهند. گردآوری داده ها از طریق پرسشنامه انجام شد. مداخله آموزشی بر افزایش میزان آگاهی مشارکتی افراد و همچنین، مشارکت آن ها در فرایند جست وجوی اطلاعات تأثیر قابل توجهی داشت (P<۰.۰۵). ارزیابی مدل معادلات ساختاری رفتار اطلاع یابی مشارکتی با شاخص ۰/۰۵۸=RMSEA با سطح معناداری کوچک تر از ۰/۵۰نشان داد که مدل از برازندگی مناسبی برخوردار است. از بررسی مدل اطلاع یابی مشارکتی کارکنان بالینی می توان دریافت که با افزایش آگاهی گروهی در زمینه مشارکت، میزان تعامل و همکاری گروهی افزایش یافته و بازنمون آن در افزایش ارتباطات گروهی و تقسیم وظایف به خوبی نمایان است. به اشتراک گذاری اطلاعات به عنوان فعالیتی که حاصل همکاری افراد است، مشارکت کنندگان را به خلق دانش جمعی، حفظ آگاهی مشارکتی همکاران و ایجاد درک مشترک قادر می سازد و می تواند شامل انتقال نیازهای اطلاعاتی و نتایج بازیابی شده، پردازش بیشتر اطلاعات، و یا انتقال دانش در مخازن دانشی گروه باشد.