نعابیر و اصطلاحات

ادبیات فارسی جدای از کارکردهای شناخته شده ای چون تعلیم، مدح و ... بهانه ای برای بازی و سرگرمی مردم نیز بوده است؛ بازیهای ادبی بسیاری در گذشته وجود داشته است که از معروفترین آنها می توان از مشاعره که هم در نزد خواص و هم در نزد عوام رایج بوده است یاد کرد؛ این بازی که سابقه ای طولانی نیز دارد، تا سالهای پیش از تجدد و عصر مشروطه، قواعد و شکل خاصی نداشته، هدف آن نیز عمدتاً مطایبه، سرگرمی و ... بوده است اما با گسترش تجددگرایی در ایران، در قواعد آن تغییرات گسترده ای (شکل آشنا و رایج امروزی آن) به وجود آمده، هدف آن نیز تغییر کرد و تبدیل به ابزاری برای حفظ فرهنگ گذشته و ... گردید. دلیل این تغییر قواعد و اهداف تا امروز ناگفته باقی مانده است اما به نظر می آید سنتگرایان که قواعد مشاعره را بازطراحی کرده اند نه تنها با تغییر هدف آن قصد داشتند شعر کهن را که از طرف شعر نو به چالش کشیده شده بود، از نابودی نجات دهند بلکه با تأکید بر بیت به عنوان واحد مشاعره، اجازه ورود شعر نو که واحد آن تمامی یک شعر است را نداده، آن را به حاشیه برده، سرکوب کنند. به تعبیر دیگر بازطراحی و مفصل بندی مشاعره توسط سنتگرایان در زمان حاضر ابزاری برای طرد نوگرایی و تحکیم جایگاه به چالش کشیده شده و متزلزل شعر گذشته بوده است.

۳۸۳.

سخنی پیرامون واژه استبداد در ادبیات انقلاب مشروطیت ایران

نویسنده: عبدالهادی حائری

منبع: وحید مهر ۱۳۵۳ شماره ۱۳۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۵۸۲

۳۸۴.

خاک پای سگ معشوق

نویسنده: مجتبی مینوی

منبع: یغما سال دوازدهم بهمن ۱۳۳۸ شماره ۱۱ (پیاپی ۱۳۹)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۷

۳۸۵.

تضمینات و تنبعات شعرای ایران در آثار اقبال لاهوری

نویسنده: محمد ریاض

منبع: وحید مهر ۱۳۵۳ شماره ۱۳۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۵۶۰

۳۸۶.

بررسی برخی از معانی واژه «خود» در متون قدیم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: فرحناز وطن خواه

منبع: ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد پاییز ۱۳۸۹ شماره ۲۷

کلید واژه ها: خود واژه معنادار بررسی واژه متون نظم و نثر

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات نعابیر و اصطلاحات

تعداد بازدید : ۱۱۳۴ تعداد دانلود : ۵۷۱

دور از حقیقت نیست اگر بگوییم در زبان، واژه ای بدون معنا وجود ندارد، به گونه ای که در زنجیره به هم پیوسته کلمات که جمله معناداری ایجاد می کند، هرکدام از واژه ها، به تنهایی معنای خاص داشته یا مکمل و متمم معنای واژه ای دیگر هستند و گاه در حوزه دستوری یا به اقتضای حال و مقام در جمله، مفهوم خاصی می گیرند و یا نشانگر تاثیر یک لهجه یا حوزه جغرافیایی در کلامند.بنابراین اطلاق «زاید» برکلمات در حوزه عمیق زبان، اطلاقی نادرست است. از سوی دیگر برخی از کلمات در متون قدیم معنای متعددی دارند، حال آنکه هیچ نشانی از این معانی در کتاب های لغت نیست. ازاین رو با آنکه رایج ترین شیوه دریافت معانی واژه ها، مراجعه به کتاب های لغت است، لیکن گاه جز با مقایسه و تطبیق متون مختلف، استخراج معانی صحیح امکان پذیر نیست.کلماتی مانند: خود، باری، آخر، مگر، الحق، عمدا، همه و ... از این گونه می باشند.در تحقیق حاضر با بررسی واژه «خود» برخی از معانی این واژه را در متون نظم و نثر ذکر نموده ایم.کتاب های مورد استفاده در این تحقیق، از میان برخی متون نظم و نثر قرن چهارم تا هشتم برگزیده و نمونه هایی در متن با ذکر نشانی آمده است.

۳۸۷.