مسائل تاریخی زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مسائل تاریخی زبان فارسی، علی اشرف صادقی، سخن، تهران 1380، 302 صفحه.
این کتاب مجموعه مقالات نویسنده است در حوزه مسائل تاریخی زبان فارسی که طی سی سال در مجلات و نشریات گوناگون به چاپ رسیده است. چنان که در یادداشت مولف خاطرنشان شده، بعضی از مطالب، بر اثر مطالعات بعدی، تغییر کرده و درباره بعضی دیگر یادداشت های تکمیلی فراهم شده و یکی از مقالات («تحول خوشه صامت آغازی») بازنگاری شده است. مجموعه مشتمل است بر 21 مقاله که ذیل چهار عنوان مسائل آوایی، دستوری، لغوی و متن شناسی مرتب شده است.
1. مسائل آوایی
? تحول خوشه صامت آغازی – در زبان های قدیم و میانه ایرانی، بسیاری از کلمات، مانند draxt و frad?g، با دو صامت آغازی شروع می شده اند ولی در زبان فارسی دری خوشه آغازی از همان آغاز تحول یافته و به کمک مصوتی شکسته شده است. در این مقاله نخست صورت های تحول خوشه صامت آغازی و سپس تاریخ این تحول بررسی شده است. صادقی، بر اساس قراینی، حدس می زند که، احتمالا، در اواخر دوره ساسانی خوشه صامت آغازی دیگر وجود نداشته است.
? التقای مصوت ها و مساله صامت های میانجی – صامت میانجی به صامتی گفته می شود که در روی زنجیر گفتار برای جدا کردن دو مصوت به کار می رود. برخورد دو مصوت به این صورت، در اصطلاح، التقای مصوت ها نامیده می شود. در این مقاله، پس از نقل و نقد آرا برخی از زبان شناسان در این باره دو دسته از صامت های میانجی بررسی شده است: 1) آنهایی که حضورشان به شرایط آوایی کلام بستگی دارد؛ 2) آنهایی که به مقتضای شرایط صرفی – آوایی افزوده شده اند...