درخت حوزه‌های تخصصی

هویت اجتماعی به ویژگی هایی اشاره دارد که یک جامعه را از جوامع دیگر متمایز می کند. این مقوله که با ورود شبکه های اجتماعی مجازی، دچار تغییر و تحولات عمده ای شده است، بیش از هر گروهی، در ارتباط با جوانان اهمیت می یابد؛ چراکه جوانی، مرحله تکوین هویت مستقل و استقلال یابی آنان است. در این زمینه یکی از پدیده های انکارنشدنی در کشور ما، گسترش روزافزون کاربرد کامپیوتر و شبکه های اجتماعی مجازی از سوی جوانان است. نگارنده با هدف بررسی رابطه میان وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و هویت اجتماعی دانشجویان به انجام این پژوهش دست یازید که جامعه آماری آن را 130 نفر از دانشجویان رشته مدیریت تشکیل داد. حجم نمونه هم با استفاده از فرمول کوکران 97 نفر محاسبه شد و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS22 انجام گرفت. جهت سنجش ابعاد هویت اجتماعی از شاخص های هویت قومی، دینی، ملی و جهانی و برای سنجش وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد. سنجش روایی نیز با استفاده از روش روایی صوری انجام گرفت. نتایج سنجش پایایی ابزار اندازه گیری، نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ پرسش نامه سنجش هویت اجتماعی، 717/0 و در حوزه سنجش وضعیت استفاده از شبکه های اجتماعی، 778/0 می باشد که نشان دهنده پایایی پرسش نامه در سطح مطلوب است؛ همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که میان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی و کلیه ابعاد مطرح شده در حوزه هویت اجتماعی، بجز هویت ملی و هویت دینی، رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیونی به شیوه گام به گام نیز نشان داد که تنها مؤلفه هویت جهانی، وارد مدل رگرسونی استفاده دانشجویان از شبکه های اجتماعی مجازی شده و این بعد، بیشترین اثر را بر هویت اجتماعی داشته است.

نقش طبقه اجتماعی افراد بر میزان بهره وری آنان از اینترنت یکی از سوالات مناقشه برانگیزی است که پاسخ به آن در یک سر طیف به کمتر شدن شکاف طبقاتی به وسیله تکنولوژی های نوین می رسد و در طیف دیگر عمیق تر شدن شکاف طبقاتی منتهی می شود. وبلاگ ها به عنوان یکی از پر نفوذترین رسانه های گروهی، نقشی عمده در فضای مجازی ایفا کرده اند. اطلاعات جا به جا شده در این رسانه پرحجم بوده است. وبلاگ ها یکی از منابع مهم برای کسب اطلاعات و همچنین ایجاد شناخت محسوب می شوند به طوری که می توان گفت وبلاگ ها توانسته اند بازار انحصاری دیگر رسانه های جمعی را بشکنند و خود را به عنوان یک منبع شناختی معرفی کنند. شناخت مخاطبان وبلاگ ها و آگهی از طبقه اجتماعی آنان می تواند تلاشی در جهت کشف وجود یا عدم وجود شکاف آگاهی دیجیتال در فضای مجازی باشد. در این مقاله تلاش شده است تا با پیمایشی با حجم نمونه 815 نفر، روابط حاکم بر فضای مجازی ایرانی از حیث طبقه اجتماعی کشف و بررسی شود.

اینترنت نقش مهمی در تامین حق آزادی بیان داشته و با رفع محدودیت های انتشار، جستجو و دریافت اطلاعات، زمینه ی استفاده از این حق بنیادین را فراهم نموده است. امروزه تردیدی وجود ندارد که توسعه و گسترش اینترنت و همچنین بهره مندی از این ابزار نوین ارتباطی، نیازمند یک نظام حقوقی مدون و منسجم است. نظام حقوقی مورد نظر باید بتواند ضمن تامین آزادی این رسانه نوین، مانع سوء استفاده احتمالی از آزادی بیان شده و به مردم اطمینان دهد، دسترسی و استفاده آنها از رسانه های اینترنتی ارزان، امن و پایدار خواهد بود. در این نوشتار تلاش شده تا مهمترین مسائل نظام حقوقی وب سایت های خبری در ایران، شامل: قوانین و مقررات حاکم، تاسیس، نظارت و پالایش(فیلترینگ) سایت ها، مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. نتایج مطالعات نشان می دهد، علی رغم اقدامات موثر صورت گرفته، نظام حقوقی سایت های خبری در کشور کارآمد نبوده و نمی تواند پاسخگوی نیازهای فعلی باشد.

با ورود به عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات، به تدریج مسایل و دشواری های نوینی درارتباط با حریم خصوصی اشخاص و حقوق حمایت از داده ها مطرح شده است که حل و فصل آن ها نیازمند بازنگری در قوانین فعلی یا وضع قوانینی جدید و فراگیرمی باشد. اغلب کشورها از جمله آلمان دارای قوانین حمایت از داده هستند اما برخی از کشورها نظیر ایران فاقد قانونی جامع و منسجم در این زمینه می باشند. از این رو هدف از تحقیق حاضر مقایسه جرایم علیه حریم خصوصی در فضای سایبری بین ایران و آلمان می باشد.مقایسهمذکورنشان می دهدکهحقوق ایرانبه لحاظ فقدانبرخیازاصولحاکم بردادههایشخصی،کاملنبودناصولپیشبینیشدهوارجاع برخی دیگربهآییننامه های مختلف، دارای نقایص جدیاستکهبایدازسویمقننموردبازنگریقرارگیرد. از سوی دیگر، فقدان مقررات جامع در زمینه حمایت از حریم خصوصی مانع از درک و اجرای صحیح حمایت از داده در دادگاه ها و مراجع اداری می گردد. «لایحه حریمخصوصی»که برایارائهبهمجلسشورایاسلامیتدوینشده، این اشکالراتا حدودیمرتفع کردهاست که در صورت رفع ایرادات و تصویب آن، این نقائص تا حدی رفع می گردند.

مصرف گرایی سیاسی شیوه جدیدی است که شهروندان توسط آن می توانند از طریق انتخاب کالاها و محصولات سازگار با ارزش های اجتماعی، اخلاقی و سیاسی خود در الگوها و فرایندهای اجتماعی و سیاسی جامعه خود مشارکت کنند. به عبارت دیگر، تصور آگاهی، آزادی و توانایی عمل انسان ماهیت مصرف گرایی سیاسی را تشکیل می دهد و به همین دلیل است که مصرف کنندگان سیاسی از توانایی های خود جهت تغییرات اجتماعی و سیاسی استفاده می کنند. در این راستا شناخت نقش عوامل موثر بر مصرف گرایی سیاسی به منظور ارزیابی نظرات مردم، اهمیت بسیار زیادی دارد. در این راستا، هدف اصلی این پژوهش بررسی تاثیر ابعاد مختلف شبکه های اجتماعی (مدت زمان عضویت در شبکه های اجتماعی، میزان استفاده روزانه از شبکه های اجتماعی، میزان فعال بودن کاربران در شبکه های اجتماعی و میزان واقعی تلقی کردن محتوای شبکه های اجتماعی از دیدگاه کاربران) بر مصرف گرایی سیاسی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل دانشجویان کلیه دانشگاه های سطح شهر اصفهان در سال تحصیلی 96-1395 می باشد که به روش نمونه گیری خوشه ای 327 نفر از آنان به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و با روش پیمایش مورد مطالعه قرار گرفتند.در این راستا نتایج پژوهش نشان می دهد تنها میزان فعالیت در شبکه های اجتماعی بر مصرف گرایی سیاسی تاثیر معنی دار داشته است. به عبارت دیگر به هر میزان فعالیت افراد در شبکه های اجتماعی عمق بیشتری می یابد، گرایش آنان به مصرف گرایی سیاسی نیز افزایش پیدا می کند.

فهم عوامل موفقیت شبکه های اجتماعی برخط از دیدگاه کاربران و سیاست گذاران که ذی نفعان کلیدی شبکه های اجتماعی هستند می تواند چارچوب مفهومی لازم را برای طراحی شبکه های اجتماعی موفق تر شکل دهد. برای دست یابی به این دانش، پژوهش های مرتبط در موضوع عوامل تأثیرگذار بر موفقیت شبکه های اجتماعی، تحلیل و سپس 89 عامل استخراجی، دسته بندی، و مفهوم سازی شدند. بر این پایه، شبکه های اجتماعی شش مفهوم و کارکرد گوناگون و مکمل دارند و موفقیت آنها دستاورد توجه به عوامل گوناگون در این شش مفهوم است. از دیدگاه کاربری، شبکه های اجتماعی «پایگاهی برای شبکه سازی برخط»، «محیطی برای مشارکت»، و «ابزاری کمکی» هستند. از دیدگاه سیاست گذاری نیز این شبکه ها «اجتماع برخطی» از کاربران، «کسب وکاری» ارائه دهنده محصول و خدمت، و «شبکه های اطلاعاتی اجتماعی» مفهوم سازی شدند. نتایج این پژوهش، چارچوبی مفهومی درباره چیستی، چرایی و چگونگی موفقیت شبکه های اجتماعی برای سیاست گذاران آن از جمله بنیان گذاران، طراحان و مدیران فراهم می کند آن شبکه های اجتماعی موفق تری طراحی، پیاده سازی و مدیریت کنند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش شبکه های اجتماعی مجازی در توسعه قابلیت های کارآفرینی دانشجویان تحصیلات تکمیلی انجام شد. روش پژوهش از نوع توصیفی پس رویدادی بود. جامعه آماری را دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه های تهران، علامه طباطبائی، شهید بهشتی و محقق اردبیلی در سال تحصیلی1393 1394، تشکیل می داد. روش نمونه گیری تصادفی ساده بود. حجم نمونه با توجه به مدل کرجسی مورگان و با در نظر گرفتن خطای 05/0 = α ، 377 نفر است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه شبکه های اجتماعی مجازی (با پایایی 66/0 = α ) و پرسشنامه قابلیت های کارآفرینی در قالب پنج مؤلفه (با پایایی 88/0= α ) استفاده شد. روایی ابزار با نظر اساتید راهنما تأیید و داده ها با استفاده از نرم افزار آماری Spss.vs.21   و آزمون آنالیز واریانس چندمتغیره تجزیه و تحلیل شد. تأثیر جداگانه کاربست شبکه های مجازی بر قابلیت ریسک پذیری معنا دار است و بر قابلیت کارآفرینی، استقلال طلبی، کنترل درونی، انگیزه پیشرفت و خلاقیت معنا دار نیست. هم چنین تأثیر جنسیت بر مؤلفه ریسک پذیری و کنترل درونی معنا دار و بر سایر مؤلفه ها معنا دار نیست. در نهایت تأثیر تعامل بین کاربست شبکه های مجازی و جنسیت بر کنترل درونی معنا دار و بر سایر مؤلفه ها معنادار نیست. آموزش و نظارت کارشناسانه و مستمر بر فضای این شبکه ها و برنامه ریزی برای آینده می تواند پیشنهادی اساسی برای سیاست گذاران و دست اندرکاران حوزه مجازی باشد.

هدف از انجام این پژوهش شناخت چگونگی باز-نمود بدن رسانه ای کاربران ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام است؛ و ارائه تصویری طبقه بندی شده از انواع تیپ هایی که توسط کاربران برای باز-نمود بدن رسانه ای به کار گرفته شده است. مقصودی که تلاش شد از رهگذر پاسخ گویی به سه سؤال اصلی محقق شود؛ این سؤالات عبارت اند از: 1- الگوهای غالب باز-نمود بدن رسانه ای در عکس های شخصی کاربران ایرانی اینستاگرام چیست؟ 2- کاربران ایرانی اینستاگرام از چه استراتژی ها و تکنیک هایی برای باز-نمود بدن رسانه ای استفاده می-کنند؟ 3- هدف از به کارگیری هر از این استراتژی ها و تکنیک ها چیست؟ برای نیل به هدف مذکور از مفاهیم مورد نظر گافمن مانند مدیریت تأثیرگذاری، نمود خود و آنچه باتلر در باب نمایش جنسیتی می گوید استفاده شده است. با استفاده از روش مردم نگاری مجازی و به کارگیری الگوی ارائه شده توسط سادبک مشتمل بر سه تکنیک مصاحبه، مشاهده مشارکتی و خوانش محتوای مجازی داده های لازم گردآوری و سپس تحلیل شدند. بر همین مبنا، ضمن حضور طولانی مدت در اینستاگرام، اشتراک گذاری عکس و فعالیت در این شبکه با 26 کاربر مصاحبه نیمه ساخت یافته عمیق انجام شد؛ و محتوای تولیدی آنها در قالب عکس و متن مورد تحلیل قرار گرفت. عملیاتی سازی سه تکنیک سادبک در میدان مطالعه، نشان از وجود سه تیپ بدنی اجتماعی، نمایشی و زیباشناختی در اینستاگرام داشت؛ تیپ هایی که هر یک به زیرمجموعه هایی کوچک تر تقسیم می شوند.

فضاهای بازشهری و محله ای، با ایفای نقشی حیاتی در رشد اجتماعی نوجوانان، باید بخش عمده ای از زمان و محیط زندگی روزمره ی آنان را بویژه برای رفع نیاز به تعامل با همسالانشان، به خود اختصاص دهند. در سال های اخیر، با تأثیر توسعه ی تکنولوژی بر الگوی فراغتی نوجوانان، این پتانسیل وجود دارد که آن ها بدون جابجایی فیزیکی یا حضور در فضاهای شهری، بتوانند فضایی مجازی برای رفع این نیاز حیاتی خود داشته باشند. بنابراین در پژوهش حاضر با روش پیمایشی، به بررسی جایگاه فضای مجازی اینترنت و فضاهای شهری و مقایسه ی دوام و کیفیت حضور نوجوانان محله ی رجایی شهر در هر یک از این فضاها پرداخته می شود که طی آن، 250 نوجوان به روش طبقه بندی متناسب انتخاب شده اند. یافته ها نشان می دهد که روزانه 88% از نوجوانان در اینترنت، و 47% از آنان در فضاهای شهری حضور می یابند که بین متغیرهای زمینه ای، پایگاه اجتماعی-اقتصادی، امنیت اجتماعی و هویت اجتماعی آنان با میزان حضورشان در این فضاها رابطه ی معناداری وجود دارد. اما بین میزان حضورشان در فضای مجازی با متغیرهای جنسیت، امنیت جانی و امنیت مالی رابطه ی معناداری به دست نیامد. در مجموع 59% از نوجوانان، در ساعات عصر که بهترین بخش از اوقات فراغتشان برای حضور در فضاهای شهری تلقی می گردد، مشغول فعالیت در اینترنت هستند و طبق یافته های استنباطی، هرچه میزان حضور نوجوانان در فضای مجازی بیشتر باشد، از میزان گرایششان به حضور در فضاهای شهری کاسته می شود.

در طی چند سال اخیر علایق تحقیقاتی جدیدی در ارتباط با معاملات استنادی در محیط وب از طریق تجزیه و تحلیل پیوندهای فرامتنی توسط موتورهای کاوش مشاهده می شود . محاسبه عامل تاثیر گذار در وب به عنوان شیوه ای برای سنجش میزان تاثیر گذاری و نفوذ سایت های وب مطرح است و مطالعات موردی مختلفی در این زمینه صورت گرفته است . از طریق عامل تاثیر گذار در وب می توان ارتباط یا همبستگی آن را با دیگر پدیده ها یا متغیرهای پیوشته و ناپیوسته مورد بررسی قرار داد .

فناوری های ارتباطی جدید و بزرگراه های اطلاعاتی آن، به ویژه فضای مجازی، منجر به تحول در شدت و میزان ارتباط انسان ها در اقصی نقاط جهان شده اند و تحولی کیفی نیز در این ارتباطات ایجاد کرده اند. امروزه با استفاده از اینترنت و با حضور در این بزرگراه، امکان بهره گیری از انبوهی از اطلاعات در کمترین زمان ممکن و برقراری ارتباط گفتاری، نوشتاری و دیداری با هزینه ای نسبتاً کم فراهم آمده است. خانواده به عنوان یکی از مهم ترین قدرت های تربیتی از انسان ها مراقبت می کند و این عمل را همان گونه انجام می دهد که زندگی اجتماعی آن را می خواهد. درحقیقت افراد در خانواده بسیاری از ظرفیت ها را جهت زندگی در جامعه کسب می کنند.از جمله این ظرفیت ها سرمایه اجتماعی است. با توجه به اهمیت این مسئله در این مقاله به بررسی تاثیر فضای مجازی بر سرمایه اجتماعی افراد در خانواده ها پرداخته شده است..پژوهش حاضر به صورت پیمایشی و با استفاده از روش نمونه گیری سهمیه ای و بهره گیری از پرسشنامه محقق ساخته، با تکیه بر نظریه های مربوط به این حوزه صورت گرفته است. جامعه آماری خانواده های دارای فرزند بالاتر از 15 سال شهر اصفهان هستند. متغیر استفاده از فضای مجازی با دو شاخص کمیت وکیفیت و متغیر سرمایه اجتماعی با چهار شاخص اعتماد، انسجام، مشارکت وحمایت اجتماعی سنجیده شده است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که کیفیت وکمیت استفاده از فضای مجازی، بر سرمایه اجتماعی خانواده تاثیر داشته است. بدین معنا که هرچه میزان استفاده از فضای مجازی بیشتر باشد سرمایه اجتماعی که ناشی از ارتباط افراد در دنیای واقعی و ارتباطات رودر رو است، کاهش پیدا می کند.

در دوران معاصر اینترنت نقش قابل ملاحظه ای در زندگی و روابط انسان ها یافته است. بخشی از این تأثیرات به قلمروی زندگی زناشویی معطوف است. در این پژوهش کوشیده ایم مهم ترین عرصه ها و ابعاد تأثیرگذاری اینترنت بر روابط همسران در تحقیقات پیشین را مورد واکاوی قرار دهیم. حدود چهل پژوهش که از 1995 تاکنون به موضوع اینترنت و روابط همسران مرتبط بودند شناسایی شده و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، و با اتکا به منطق استقراء، بررسی شدند. در نتیجه، دو عرصه مهم تأثیر اینترنت بر روابط همسران به دست آمد که عبارت اند از: تأثیر در مناسبات زندگی روزمره، و در مرزها و حدود زناشویی. جمع بندی تحقیقات مورد بررسی بیشتر مؤید تأثیر منفی اینترنت بر این دو قلمرو در جوامع غربی است، هرچند پیچیدگی هایی دارد. ارتباط اینترنت با زندگی روزمره همسران به میزان، زمان و مکان مصرف، نوع استفاده و شرایط و برهه ای بستگی دارد که افراد تجربه می کنند. برخی امکانات اینترنتی نظیر محتوای جنسی و امکان برقراری روابط مجازی نیز بر مرزهای زناشویی بیشتر تأثیر منفی داشته است، هرچند مؤلفه هایی چون دلایل مصرف، جنسیت، زمینه های روانی و خانوادگی، و روابط عاطفی یا جنسی برقرار شده، حالات گوناگونی به آن می دهند.