درخت حوزه‌های تخصصی

"مقالة حاضر مروری است بر مطالعات اندیشمندان غربی در حوزة دین و رسانه‌ها. در این مطالعات ضمن بررسی ابعاد گوناگون تأثیر و تأثر دو نهاد دین و رسانه بر یکدیگر و بر مخاطبان، شمایی کلی از نظریات برندا ایی. براشر، ویلیام‌فور، پیتر هورسفیلد، استوارت ام.هوور و نیک‌کولدری در زمینه ارتباط دین و رسانه در جهان معاصر ارائه می‌شود. برندا ایی.براشر در آثار خود به ارتباط دین و رسانه نگاهی انتقادی دارد و شکل‌گیری عصر صنعتی و جامعة اطلاعاتی را دلایل تحول مذهب به صورت جدید می‌داند. به نظر ویلیام فور خداشناسی (الهیات) تلاشی برای معنا بخشیدن به زندگی است، اما طی نیم قرن اخیر آن را چنان پیچیده کرده‌اند که از هستی و جریان معمول زندگی خارج شده است، در عوض رسانه‌ها در تمام عرصه‌های زندگی حضور دارند تا آنجا که به نظر می‌رسد جای الهیات را گرفته‌اند. وی می‌کوشد راه مواجهه با عصر انقلاب ارتباطی را به کلیسا نشان دهد. پیترهورسفیلد به سازگاری دین و رسانه در امریکا و استرالیا می‌پردازد. وی استرالیای امروز را دنیایی می‌داند که در آن نهادهای مذهبی، بازار کالا و خدمات و رسانه‌ها با یکدیگر ادغام شده‌اند و تنها به خرسندی مشتریان می‌اندیشند. از دید استوارت ام.هوور، منابع سنتی، نمادها، کلیسا، مدرسه، خانواده، جامعه و گروه‌های مرجع با ورود به رسانه‌ها؛ تکمیل، جذب یا حتی دگرگون می‌شوند. رسانه‌ها همزمان محل تبلیغات تجاری وسیع و خدمات امور مذهبی شده‌اند. از سوی دیگر تلاش گردانندگان رسانه‌ها در جهت توسعة روحیة کالایی و ادغام امور مذهبی و رسانه‌ای، منجر به کالایی‌تر شدن رسانه و مذهب می‌شود. نیک‌کولدری در اثر خود «مناسک رسانه‌ها» می‌کوشد مناسک رسانه‌ای را با تأکید بر آثار جامعه‌شناسانی چون امیل دورکیم، تا درون برنامه‌های رسانه‌ای به ویژه برنامه‌های تلویزیونی دنبال کند و اهمیت فضای مناسکی امروز را در تحول مذهبی نشان دهد. به اعتقاد کولدری گرچه نهاد دین می‌کوشد از ابزارهای جدید برای گسترش خود بهره گیرد برای غلبه بر آنها باید تغییراتی در خود ایجاد کند. "

"مقاله حاضر کنکاشی است پیرامون تاثیر پیشرفت وسایل ارتباط جمعی بر ابلاغ واشاعه ادیان مختلف . این تاثیر تا آنجا است که منجر به ایجاد ادیان شخصی نوظهور شده است . نگارنده در ابتدا نگاهی گذرا به تاریخچه و وضعیت رسانه ها و برنامه های دینی در امریکا ، اروپا، افریقاو آسیا دارد و سپس عملکرد رسانه ها را در کشورهای اسلامی به عنوان ابزار اشاعه فرهنگ اسلامی حفظ وافزایش مشروعیت دولت و جلوگیری از تبلیغ اعمال ضد دینی ارزیابی می کند . وی در ادامه به تعریف دین و رسانه به منزله دو نهاد نمادساز می پردازد که به درک و شناخت انسان از جهان پیرامون معنا می بخشند و متناسب با سه دوران فرهنگ شفاهی ،چاپی و الکترونیکی سه نوع رابطه را بین دین و رسانه تشخیص می دهد: 1- سلطه دین بررسانه ها 2- چالش بین دین و رسانه ها3- تاثیر عصر اطلاعات بر دین. در شرح هر دوره نیز امکاناتی را که وسیله ارتباطی مسلط آن زمان برای ترویج و اشاعه ادیان پدید آورده است بر می شمرد. سپس در شرح فرایند جهانی شدن دو مفهوم جهان نگری و جهانی شدن را از یکدیگر تفکیک می کند و اولی را به معنای تعمیق رابطه متقابل ملت ها و دومی را به مفهوم ملت ومرز بندی می داند و خاطر نشان می سازد که شکل دقیق جهانی شدن دین هنوز کاملا روشن نشده است. به نظر نویسنده شکلی از جهانی شدن دین اشاعه واستقرار نوع بومی یک مذهب در سایر نقاط جهان است که به ناچار برای پذیرفته شدن باید خود را با شرایط فرهنگی محیط میزبان تطبیق دهد . بنابراین اشکال مختلفی از یک مذهب در گوشه و کنار جهان پدید می آید. نویسنده در این مورد از فرق مذهبی جدید ژاپنیو امریکایی شاهد مثال می آورد.در بخش بعدی تغییر تعالیم شعائر و رسوم مذهبی را مورد بحث قرار می دهد و یکی از مهم ترین تاثیرات عصر جدید ارتباطات را در حوزه دین آسان سازی دستیابی به اطلاعات و آموزه های تخصصی ادیان می داند که هر فرد عادی را قادر به خروج از التزام به یک سنت واحد مذهبی و خلق جنبش های مذهبی جدید می کند ، یعنی عصر اطلاعات منجر به محو فاصله میان متخصصان مذهبی و طرفداران غیر متخصص دین شده است . "

پیشرفت فن آوری اطلاعات جامعه را متحول کرده و چالش هایی را فرآوری متخصصان نظام های اطلاعاتی در جهت تامین نیازهای روز افزون متقاضیان قرار داده است . برخی از این چالش ها ناشی از ضعف عواملی است که عبارتند از : الف) مهارت های متخصصان اطلاع رسانی ؛ ب) مهارت های مدیریتی اطلاعات ؛ ج) دانش موضوعی روز آمد . مقاله حاضر هر یک از موارد پیش گفته را مورد بررسی قرار داده و راهکارهای احتمالی مواجهه با آن بر شمرده است .

مفهوم هرمنوتیک به منزله شاخه ای خاص از دانش ، مربوط به دوران مدرنیته است . واژه یونانی Hermeneutike از زمان افلاطون به کار می رفته اما معادل لاتینی آن ، یعنی Hermeneutice ، از قرن هفدهم به بعد تداول یافته است . در دوره معاصر ، هرمنوتیک فلسفی بر این نکته تاکید دارد که مفسر در فهم خود بی طرف نیست ؛ بلکه افق معنایی مفسر و ذهنیت و پیش داوری های او دخالت دارد و اینکه افق معنایی حادثه یا متن بدون دخالت ذهنیت مفسر فراچنگ آید انتظاری بیجا و نامعقول تلقی شده است .