درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله نتایج تحلیل محتوای انجام شده بر روی 82 عنوان کتاب درسی را در سه مقطع تحصیلی مدارس کشور ارائه می کند. هدف از این مطالعه، شناخت مکانیسم های آموزشی-ارتباطی نهفته در کتب درسی و میزان اثربخشی آنها در جامعه پذیری کودکان در حوزه صرفه جویی در مصرف آب است. توضیح آنکه، کتابهای درسی منبع آموزشی امروز و الهام بخش اندیشه، نگرش و رفتار حال و آینده کودکان و جوانان کشور است. کودکانی که دانش آموزان مدارس و فرزندان امروز، شهروندان فردا، مهندسان، مدیران، مجریان و قانونگذاران آینده جامعه محسوب می شوند. آب مایة حیات است و به رغم فراوانی، کمبود آب سالم یکی از معضلات دنیای امروز بشمار می رود. بطوریکه عدم توجه به این مشکل ادامه حیات را برای بسیاری از ساکنان کرة زمین ناممکن می سازد. افزایش سطح دانش و آگاهی دانش آموزان نسبت به ارزش و اهمیت آب و مسائل آن می تواند بر رفتارشان به عنوان مصرف کننده و یا به عنوان حاملان پیام در تعامل با اعضای خانواده شان در حفظ منابع آبی و کاربرد بهینة آن در خانواده ها مؤثر واقع شود. کتابهای درسی منبع مؤثری در فرایند جامعه پذیری و تربیت شهروندانی مسئول در یک جامعه است. بنابر این، شناخت محتوای کتابهای درسی مدارس با هدف آشنایی از سهم مطالب مربوط به آب به صورت کمی و کیفی و ارائة راهکارهای مناسب در این زمینه انجام شد. یافته های این مطالعه حاکی از آن است که سهم مطالب مربوط به موضوع آب که در 20 مقولة اجتماعی و فنی مورد ارزیابی قرار گرفت، نزدیک به دو درصد از مطالب کتابها را داراست. ایماژ ارائه شده در کتابها بسیار خوشبینانه است و سهم عمده ای از مطالب از فراوانی آب در طبیعت سخن می گوید. در مقابل سهم مطالب مربوط به کمیابی، دشواری تأمین آب سالم و روشهای مصرف بهینه آن در کمتر کتاب درسی به آنها اشاره شده است. از مجموع نزدیک به یازده هزار صفحه مطالب مورد ارزیابی کمتر از نیم صفحه و تنها در دو کتاب درسی بر لزوم صرفه جویی و مصرف بهینه آب اشاره شده است.

این مقاله به تحلیل این نکته می پردازد که چگونه سواد دیجیتالی در سایت فضای من مورد استفاده قرار می گیرد تا کاربران بتوانند شرح حالهای شخصی فراهم کرده و ارائه کنند. توضیح آنکه سایت فضای من، سایتی است که در آن میلیون‏ها نفر عضو هستند و شرح حال‏های (Profiles) شخصی ایجاد می‌کنند و در فعالیت‏های اجتماعی گوناگونی سهیم می‌شوند. سایت فضای من برای نوجوانانی که به‏صورت مداوم از آن استفاده می‏کنند، ابزار اصلی ارتباط با یکدیگر محسوب می‌شود و محیطی است که آنان می‏توانند در آن در بسیاری از جنبه‏های فرهنگی آمریکا به‏ویژه بخش‌های سرگرمی نظیر موسیقی، تلویزیون و فیلم سهیم شوند (بوید آ، 2006). بسیاری از افراد برای ایجاد و نگهداری شرح حال‏های سایت فضای من خود، وقت و تلاش قابل ملاحظه‌ای صرف می‌کنند. ایجاد شرح حال سایت فضای من از چه طریق می‏تواند کانون سواد جدید دیجیتالی محسوب شود؟ پاسخ این پرسش بستگی به این نکته دارد که منظور از ""سواد"" چه باشد. نویسنده، در این مقاله ابتدا به تحلیل ایجاد شرح حال در سایت فضای من با توجه به چارچوبی از ”سواد“ می‌پردازد که نشان میدهد سواد دیجیتال جنبه‌های اجتماعی و فنی را با هم تلفیق می‌کند و بر استفاده از کد تمرکز دارد. او، سپس به شرح این موضوع می‌پردازد که در حالیکه سایت فضای من، محیط ایده‌آلی برای آموختن بعضی از زبان‏های تولید وب نیست، قدرت بازنمایی که در ایجاد شرح حال در سایت فضای من یافت می‌شود به رفتاری که از نظر فنی ساده ولی از لحاظ اجتماعی پیچیده است، مربوط می شود. به عبارت دیگر، پیچیدگی آن به این نکته مربوط می شود که کپی کردن و چسباندن کد یا رمز، به عنوان راهی برای استفاده از محصولات رسانه‌ای سایر افراد، یک رفتار پیچیده اجتماعی است. سرانجام، او معتقد است که این عمل، دو تاییهایی که در توصیف فرآیند ""مصرف"" و ""تولید"" و فعالیت‏های ""خواندن"" و ""نوشتن"" به‏کار می‌روند را مورد تردید قرار می‌دهد. با ترکیب کارهای تحقیقاتی اخیر در باره ی مسائل رسانه و مطالعات فرهنگی با تحقیق در باره ی سواد، مفاهیمی نظیر ""تشریک"" و ""ترکیب"" راهی مفید برای توصیف رویه ی عملی این سواد جدید فراهم می‌کنند.