درخت حوزه‌های تخصصی

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین نگرش مذهبی و ویژگی های شخصیتی دانشجویان دانشگاه تهران در مقاطع تحصیلی مختلف انجام شد. این پژوهش بر روی 390 نفر از دانشجویان صورت گرفت، نمونه گیری به روش تصادفی ساده انجام و از پرسشنامه، برای جمع آوری داده ها استفاده گردید. داده ها با روش های آماری توصیفی و استنباطی (همبستگی رتبه ای اسپیرمن، تحلیل واریانس توسط جدول ANOVA و آزمون شفه) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که میزان نگرش دینی موجود در بین دختران دانشجو با میزان نگرش دینی موجود در بین پسران دانشجو متفاوت است. به سخنی دیگر، نگرش دینی دانشجویان دختر دانشگاه تهران از نگرش دینی دانشجویان پسر آن کمتر است. همچنین نوع نگرش دینی افراد تا حد زیادی نشان دهندة نوع شخصیتی آنان است، به عبارت دیگر افراد دارای اعتقادات قوی دینی، احساس ناامیدی و یأس نمی کنند و از عزت نفس بالاتری نسبت به افراد دارای اعتقادات ضعیف دینی، برخوردارند. از سوی دیگر با افزایش میزان تحصیلات فرد نگرش مذهبی کمتر می شود؛ با توجه به نتایج به دست آمده در این پژوهش، نگرش دینی در دانشجویان مقاطع پایین تر ‐ کاردانی و کارشناسی ‐ قوی تر از نگرش دینی در دانشجویان مقاطع بالاتر ‐ کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی ‐ است.

پژوهش حاضر با هدف ساخت و اعتباریابی آزمون شادکامی از دیدگاه اسلام انجام گرفته است. در این پژوهش سعی بر آن است که با استفاده از آموزه ها و تعالیم اسلام، پرسش نامه ای معتبر تهیه شود تا به عنوان یک مقیاس علمی، شادکامی افراد را بسنجد. بدین منظور، پرسش نامه ای 95ماده ای براساس مؤلفه های شادکامیِ استخراج شده از قرآن کریم و روایت های معصومین(ع) تهیه و اعتباریابی شد و در سطح محدود به عنوان پیش آزمون اجرا گردید. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که همه مواد 95گانه آن با نمره کل، همبستگی بالایی دارد. سرانجام پرسش نامه یادشده، بدون هیچ گونه تغییری، در نمونه 620نفری از جامعه آماری (دانشگاه قم، دانشگاه آزاد واحد پردیسان قم و حوزه علمیه قم) اجرا شد. پایایی درونی آن با استفاده از روش آلفای کرونباخ 921/0 و روش دونیمه سازی اسپیرمن ‐ براون، برابر با 906/0 به دست آمد. بنابراین فرضیه اول و دوم پژوهش مورد تأیید قرار گرفت و آزمونی تهیه شد که شرایط علمی یک مقیاس روان شناختی را داراست. سپس به بررسی یکی از متغیرهای جمعیت شناختی پژوهش پرداختیم و بدین منظور از آزمون های تی، لوین، مقایسه های چندگانه شفه و تحلیل واریانس یک طرفه استفاده کردیم. در مقایسه بین میانگین ها، روشن شد که بین متأهل ها و مجردها تفاوت معناداری وجود دارد؛ میانگین نمره متأهل ها بیشتر از مجردها بود. در نتیجه این پژوهش نشان داد که متأهل ها خود را شادکام تر از مجردها گزارش نموده اند.

با نگاهی به جامعة اسلامی و بنا به مستندهای متعدد می توان دریافت که یکی از اهداف رسیدن به جامعه ای ایده آل، هدایت نسل ها به سمت انتظار حضرت «مهدی موعود» (ع)، است. این امر در جامعة شیعی ایران اسلامی بیشتر نمود پیدا می کند؛ زیرا این جامعه درصدد فراهم کردن زمینه های ظهور است و تحقق ظهور را در گرو تربیت نسل منتظر می داند. نسلی که با تمام وجود منتظر ظهور بر حقش را است تا پذیرای وجود مقدسش باشد. از این رو برنامه های راهبردی بسیار دقیق و عالمانه به خصوص در حیطة تربیتی، لازم است، تا بتوان براساس آن به هدف والای تحقق آرمان های متعالی انقلاب اسلامی به رهبری «امام خمینی» (ره) و مقام معظم رهبری دست یافت. اولین بعدی که توجه به آن در تربیت دینی اهمیت دارد، بعد فردی است که توجه به خانواده، به عنوان اولین بستری که شاکلة فرد را ایجاد می کند از اهمیت بسزایی برخوردار است. این مقاله مقدمه ای است برای تبیین راهبردهای تربیتی معرفت «امام زمان» (عج) با رویکردی که در بالا گفته شد.

در این جستار تلاش شده است از رهگذر پژوهشی بنیادی ‐ تاریخی، با پیروی از روش پژوهشی توصیفی ‐ تحلیلی، و با استناد مستقیم به رسائل اخوان الصفا، پاره ای از دلالت های تربیتی آنها برگرفته و پیش رو نهاده شود. از این پژوهش نیک برمی آید که اخوان الصفا، فراوان به تعلیم و تربیت پرداخته اند و از دلالت های تربیتی ره یافته در رسائل آنان می توان به مؤلفه های تربیتی مهمی چون: چیستی، امکان، ضرورت، هدف ها، اصول، عوامل، مراحل، روش ها و... تربیت از نگاه آنان پی برد و اثبات کرد که سخنان فرو کاهنده برخی از غربیان ناآگاه یا غرض ورز درباره تربیت در اسلام، تا چه پایه نارواست.

معاد و توحید، دو رکن اصلی اعتقادی در ادیان الهیاند و اعتقاد به این دو، خط فاصل فرهنگ خداپرستان و مادیها شمرده میشود. قرآن کریم پس از ایمان به خدا، از ایمان به آخرت سخن میگوید و انکار معاد را عین گمراهی میداند و منکران آن به عذاب دردناک تهدید میکند. اعتقاد به معاد تقریباً با تمامی موضوع ها و مسائل مطرح در حوزه های دینی، فرهنگی، انسانی، اقتصادی و اجتماعی ارتباط و در آنها تأثیر دارد. از مهم ترین ثمره های تربیتی اعتقاد به معاد، استوارسازی سلوک انسان در این جهان، معنابخشی به زندگی و رهابخشی از پوچ گرایی است. در سایه باور به معاد، عمل به تکالیف الهی آسان میشود، چنین اعتقادی، ضامن اجرای تمام قوانین الهی و انگیزه اصلی تهذیب نفوس میباشد. در این مقاله مهم ترین آثار تربیتی اعتقاد به معاد از نگاه قرآن و متون اسلامی ارائه میگردد.