درخت حوزه‌های تخصصی

پیامبر اکرم(ص) احادیث بسیاری را در مدح امام حسین(ع) و فضائل ایشان بیان کرده اند. یکی از معروفترین آن ها، که بر درب ورودی حرم امام حسین (ع) نقش بسته حدیث: «حُسَیْنٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَیْنٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیْناً حُسَیْنٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ» است . نوشتار پیش رو با روش توصیفی- تحلیلی، و شیوه کتابخانه ای به بررسی اعتبار و دلالت این حدیث پرداخته که حاصل آن چنین شد: این حدیث در منابع معتبر شیعه و اهل تسنن ذکر شده و از نظر محدثان اهل تسنن این حدیث دارای اعتبار بوده و حسن شمرده شده است. مدلول حدیث متضمن سه نکته است: الف: اشاره به وحدت و یگانگی روحی امام حسین(ع) و پیامبر اکرم(ص). ب: محبت به امام حسین(ع) موجب محبوب شدن نزد خداوند است. ج: امام حسین(ع) خود به تنهایی، امتی است و نسل وصایت پیامبر(ص) از ایشان امتداد می یابد.

شناسایی اندیشه و سیره سیاسی هر فرد، علاوه بر آنکه نمایانگر باورها و نقش آفرینی آنها در تعیین رفتار سیاسی است، نشانگر درک درست وی از ساختار سیاسی جامعه نیز هست. اهمیت این موضوع، زمانی دوچندان است که یک شخص با توجه به جایگاه علمی، معنوی و اجتماعی، و جریان های فکری و سیاسی عصر خویش، به تحلیل ساختار سیاسی پرداخته و متناسب با آن با تکیه بر اصول اعتقادی خویش، به ارائه رفتار متناسب با وضعیت سیاسی بپردازد. با توجه به وضعیت ویژه حاکمیت بنی عباس و تلاش آنان در کنترل رفتار سیاسی شیعیان و ائمّه اطهار علیهم السلام، این نوشتار با روش تحلیلی توصیفی به بررسی اندیشه و رفتار سیاسی امام رضا علیه السلام در مقابل رفتارهای سیاسی بنی عباس پرداخته است. از یافته های مهم این پژوهش، می توان به تلاش امام برای برون رفت شیعه از فضای تقیه به صورت مقطعی، طرح مسئله امامت توسط امام و تبیین عدم مشروعیت سیاسی خلفای عباسی اشاره کرد.