۱. روش تجربی از دیدگاه فیلسوفان مسلمان نویسنده: عسکر دیرباز نرجس یزدانی منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۱ بهار ۱۳۹۴ شماره ۸۲ کلید واژه ها: تجربه استقرا قاعده الاتفاقی روش علوم طبیعی علم طبیعی مشاهدات حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۲۶۶ چکیده تعداد دانلود : ۸۰۲ منطق ارسطویی حس را، به عنوان نقطه شروع هر علم، تنها در همان زمان مشاهده یقین آور می داند. علم حسی در دیگر زمان ها و درباره موارد مشابه سکوت اختیار می کند. جزم و یقین نیز در محدوده قیاس و روش قیاسی منحصر می شود و دیگر روش ها برای کسب اعتبار در نهایت باید به روش قیاسی بازگردانده شوند. علم حسی نیز برای توسعه دامنه یقین خود، در مسیر کسب اعتبار، روی به سوی قیاس دارد و در این مسیر باید از پل استقرا، قاعده الاتفاقی و ... عبور کند تا به جایگاه رفیع تجربه دست یابد و از دولت سر قانون علّیت و فروع آن، به عنوان روشی کارآمد و معتبر در علوم طبیعی به کار گرفته شود. از دیدگاه فلسفه اسلامی، تنها در این صورت است که علوم طبیعی می توانند به عنوان علومی متقن و قابل تکیه بر خود ببالند و تاج علوم حقیقی را بر سر نهند. این مقاله تلاش می کند تا مسیر رسیدن حس به غایت روش شناسی ارسطویی، یعنی یقین، را ترسیم کند.
۲. بررسی دلایل مخالفت با علم دینی نویسنده: سید محمدتقی موحد ابطحی منبع: راهبرد فرهنگ سال پنجم زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲۰ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی اسلامی سازی علوم انسانی بررسی مسئله سازگاری یا عدم سازگاری عقل و دین تعداد بازدید : ۱۷۱۸ چکیده تعداد دانلود : ۱۰۶۲
۳. پیشرفت جامعه وتحول علوم انسانی/ گفت و گو با آیت الله حائری شیرازی منبع: کیهان فرهنگی سال بیست و هشتم فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۰ شماره ۲۹۲ و ۲۹۳ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی اسلامی سازی علوم انسانی تعداد بازدید : ۱۳۲۶ چکیده تعداد دانلود : ۶۷۹
۴. وحدت حوزه و دانشگاه؛ مقاله شناسی نویسنده: رضا گرجی زاد منبع: کیهان فرهنگی سال بیست و هفتم آذر و دی ۱۳۸۹ شماره ۲۸۸ و ۲۸۹ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی علوم انسانی و نهاد های مدرسه ، دانشگاه و حوزه حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۶۴۰ چکیده تعداد دانلود : ۷۸۸
۵. بایسته های وحدت حوزه و دانشگاه/گفت و گو با دکتر مهدی ناظمی اردکانی منبع: کیهان فرهنگی سال بیست و هفتم آذر و دی ۱۳۸۹ شماره ۲۸۸ و ۲۸۹ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی علوم انسانی و نهاد های مدرسه ، دانشگاه و حوزه حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۴۱۲ چکیده تعداد دانلود : ۹۲۰
۶. علم دینی از امکان تا تحقق نویسنده: فاطمه سلیمانی منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱ و ۲ (پیاپی ۴۵-۴۶) کلید واژه ها: علم دینی علم سکولار بینش توحیدی علم کیمیا جابربن حیان حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۴۸۱ چکیده تعداد دانلود : ۷۴۳ فرآیند تکوین علم دینی به این نحو قابل تصور است که پشتوانه های متافیزیکی برگرفته از اندیشه های دینی در مراحل مختلف فعالیت علمی به کار گرفته شود؛ به سخن دیگر، هرگاه مضامین متافیزیکی بتوانند در مراحلی چون گزینش مسئله، انتخاب مفاهیم و الگوهایی برای فهم مسئله، طرح پ ژوهش، انجام مشاهده، پیش بینی و تفسیر، تاثیرآفرینی خود را آشکار کنند، فرآیندی شکل گرفته است که محصول آن، دانش هایی متناسب با اندیشه های دینی خواهد بود. بنابراین، اندیشه توحیدی پژوهشگر و نوع نگاه او به هستی در پژوهش او و نتایج حاصل از تحقیق او تاثیر می گذارد. قطعاً یک پژوهشگر موحد جهان را یک قطبی دیده و برای موجودات ماهیت «از اویی» و «به سوی اویی» قائل است. در چنین تفکری با توجه به تعریفی که از انسان و نیازهای مادی و دنیایی او می شود، جهت گیری علم در راستای رسیدن انسان به کمال قرب الاهی قرار می گیرد. در متون دینی و سیره ائمه نیز تشویق به پژوهش علمی و ارائه شیوه های مناسب تحقیق و استفاده از نتایج این پژوهش ها جهت تقویت بینش توحیدی (افزایش ایمان) و تصحیح شیوه زندگی و نحوه برخورد با طبیعت و موجودات (عمل صالح)، مشاهده می شود. علم کیمیای جابربن حیان نمونه ای عینی از علم دینی است که در تاریخ تمدن اسلامی شکل گرفت؛ علمی که از جهت روش، هدف، فرضیه پردازی و تفسیر تحت تاثیر اندیشه دینی قرار داشت.
۷. دیدار خصوصی دو رئیس فرهنگستان منبع: سوره اندیشه آذر و دی ۱۳۸۹ شماره ۴۶ و ۴۷ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۳۴۲ چکیده تعداد دانلود : ۶۲۹ گفت وگوی صمیمی و خصوصی حجتالاسلام میرباقری رئیس فرهنگستان علوم اسلامی قم و دکتر داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران
۸. وحدت در هدف حوزه و دانشگاه /گفت و گو با دکتر علیرضا آقا حسینی منبع: کیهان فرهنگی سال بیست و هفتم آذر و دی ۱۳۸۹ شماره ۲۸۸ و ۲۸۹ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی علوم انسانی و نهاد های مدرسه ، دانشگاه و حوزه حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۴۴۶ چکیده تعداد دانلود : ۷۱۱
۹. وحدت با وجهی معرفتی نویسنده: محمدمهدی تهرانی منبع: کیهان فرهنگی سال بیست و هفتم آذر و دی ۱۳۸۹ شماره ۲۸۸ و ۲۸۹ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی علوم انسانی و نهاد های مدرسه ، دانشگاه و حوزه حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۳۰۵ چکیده تعداد دانلود : ۶۲۹
۱۰. درآمدی مبنایی و راهبردی بر الگوی اسلامی - ایرانی توسعه ی علم و فناوری نویسنده: مصطفی تقوی منبع: روش شناسی علوم انسانی (حوزه و دانشگاه) پاییز ۱۳۸۷ شماره ۵۶ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی نظری فلسفه علوم اجتماعی حوزههای تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۵۳۳ چکیده تعداد دانلود : ۷۷۲
۱۱. علم دینی از منظر آقای جوادی آملی نویسنده: احمد واعظی منبع: روش شناسی علوم انسانی(حوزه و دانشگاه) ۱۳۸۷ شماره۵۴ کلید واژه ها: علم دینی علم و دین تعارض علم و دین واقع نمایی علم و دین استقلال علم و دین حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی حوزههای تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلام جدید رابطه علم ودین حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی اسلامی سازی علوم انسانی بررسی مسئله سازگاری یا عدم سازگاری عقل و دین تعداد بازدید : ۸۵۵۳ چکیده تعداد دانلود : ۳۶۷۰ دیدگاه استقلال دو حوزه علم و دین از یکدیگر بر آن است تا از یک سو به تعارض این دو حوزه معرفتی پایان دهد و از دیگر سو، بر نقش علم در اداره عرصه های غیراختصاصی دین تاکید ورزد.استاد جوادی آملی جداانگاری علم و دین را محصول تصوری ناصواب از علم و دین، و تبیین نسبت واقعی علم و دین را در گرو تعیین جایگاه عقل در درون هندسه معرفت دینی می دانند. در این دیدگاه عقل، همگام با قرآن و سنت، تامین کننده معرفت دینی است و از این رو، معرفت عقلانی و دانش علمی از قلمرو معرفت دینی بیرون نبوده و هرگز در مقابل دین قرار نمی گیرد. در این دیدگاه عقل، در برابر نقل، قرار می گیرد، نه در برابر دین. از این رو، از این منظر، علم یکسره دینی شده و چیزی به نام علم غیردینی وجود نخواهد داشت.این مقاله بر آن است تا ضمن بر شمردن ارکان، مبادی و پیش فرض های این نظریه، به کارکرد آن در تصویر علم دینی و اسلامی کردن علوم بپردازد.
۱۲. اهداف علم دینی و برخی لوازم عملیاتی ساختن آن نویسنده: سید محمدتقی موحد ابطحی منبع: حوزه و دانشگاه سال دوازدهم پاییز ۱۳۸۵ شماره ۴۸ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی روش شناسی علوم انسانی و طبیعی ماهیت علوم انسانی و علوم طبیعی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۴۸۵ چکیده تعداد دانلود : ۷۱۸
۱۳. درآمدی بر آزاداندیشی و نظریه پردازی در علوم دینی (مجموعه سخنرانی – دفتر اول) منبع: نامه فرهنگ ۱۳۸۳ شماره ۵۲ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی روش شناسی بومی سازی علوم انسانی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۶۸۸ چکیده تعداد دانلود : ۷۷۵
۱۴. درآمدی بر: علوم انسانی اسلامی به عنوان مبنای تحقق وحدت فرهنگی نویسنده: سید حسین حسینی منبع: دانشگاه اسلامی بهار ۱۳۸۲ شماره ۱۷ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی اسلامی سازی علوم انسانی حوزههای تخصصی علوم انسانی نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی سیاستگذاری های مالی و ساختاری برای نهاد دانشگاهی کشور تعداد بازدید : ۱۵۱۴ چکیده تعداد دانلود : ۷۰۴
۱۵. مبانی نظری علوم انسانی/ میزگرد علمی منبع: علوم انسانی (دانشگاه امام حسین) تابستان ۱۳۷۴ شماره ۱۴ حوزه های تخصصی: حوزههای تخصصی علوم انسانی روش شناسی علوم انسانی و طبیعی اهداف علوم انسانی حوزههای تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی علوم انسانی بومی و علوم اسلامی تعداد بازدید : ۱۵۷۰ چکیده تعداد دانلود : ۷۶۷