رشته های جغرافیای عمومی

پژوهش در جغرافیای تاریخی ایران و کوشش در بازشناسی شهرها و نقاط جغرافیایی که در طول هزاران سال پیوسته تغییر نام داده و پاره از آنها سرانجام از بین رفته اند‘ همواره یکی از مشکلات بسیار بزرگ این راه تقریباً نارفته است. عواملی که این مشکلات را شدت بخشیده و گاه حل آنها را تا حد غیر ممکن بالا می برند‘ بسیارند و بی تردید امکان بررسی همه آنها در این مقاله میسر نیست. یکی از آن عوامل که موضوع این تحقیق است‘ شباهت لفظی برخی از اسامی در جغرافیایی تاریخی ایران است. به عبارت دیگر شباهت لفظی پاره ای از اسامی جغرافیایی گاه سبب می شود که برخی از پژوهشگران‘ حتی در دورانی طولانی‘ به اشتباه افتاده و ویژگیهای تاریخی ‘ جغرافیایی و فرهنگی سرزمینی را برای سرزمین دیگر نقل کنند. مشکل واقعی زمانی آغاز می شود که این پژوهشها همانند مرجعی فرا راه دیگران قرار گیرند. در این صورت روشن است که اشتباه اولیه به تحقیقات دیگر نیز راه یافته و این با با دامنه گسترده تری مطرح می شود. یکی از مصادیق این گونه آشفتگیها "کاش" و "کاشغر" است. عده ای از محققین و مورخین ایران باستان‘ از جمله دکتر پرویز ورجاوند در مقدمه کتاب "خراسان و ماوراءالنهر (آسیای میانه)" نوشته آ. بلنیتسکی و ولادیمیر گریگورویچ لوکونین در کتاب بسیار سودمند خود "تمدن ایران ساسانی" هنگام بحث در مورد حدود و مرزهای ایران ساسانی‘ "کاش" مورد اشاره در کتیبه پارتی شاپور در کعبه زردشت را با "کاشغر" مطابق دانسته اند.

۳۸۳۱.

تحلیلی پیرامون کوچ نشینی و اثر آن بر فرهنگ شهرها و روستاها

نویسنده: سید رحیم مشیری

منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۶۹ شماره ۲۶

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای رفتاری و ادراک محیطی

تعداد بازدید : ۱۷۳۶ تعداد دانلود : ۷۹۹

مسأله کوچ نشینها‘ کوچروها‘ رمه گردانها‘ ایلات و عشایر‘ کولیها و همه گروههایی که به نحوی با کوچ نشینها مرتبطند‘ در سالهای پیش از انقلاب اسلامی و پس از آن به وسیله دانشمندان روز علوم اجتماعی‘ اقتصاد‘ مدیریت‘ مردم شناسی‘ باستان شناسی و دیگر دانشمندان به ویژه جغرافیدانان‘ بررسی شده است. نگارنده در مقاله ای به نام " پراکندگی جغرافیایی نومادیزم" که در مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران‘ شماره 97-98 سال 1356 چاپ شده‘ خطرات نابودی این قشر را یادآوری کرده است. سازمان ایلات و عشایر‘ وابسته به وزارت جهادسازندگی نیز برنامه های کوتاه و درازمدتی برای دوام و بقای این قشر تهیه کرده است که اینک در برنامه های دولت قرار دارد. انگیزه تهیه این نوشتار‘ تعریف اصطلاحات و فرهنگ کوچ نشین ها و نحوه پراکندگی آنان در این سرزمین‘ از دیدگاه جغرافیاست. در ضمن سوابق تاریخی کوچ نشینی و علل غلبه فرهنگ نشینان بر شهرها و روستاها نیز مورد بررسی قرار گرفته است. علل فرار عشایر از مناطق خود و روی آوری آنها به طرف شهرها و اشتغال کاذب‘ بحث دیگری است که جای آن در این مقاله نیست. امیدوار است این تحقیق مختصر‘ مقدمه و آغازگری برای پژوهشهای عمیقتر جغرافیدانان و محققین سایر رشته های مربوط باشد.

۳۸۳۲.