درخت حوزه‌های تخصصی

تعزیه از مهم ترین گونه های نمایش مذهبی محسوب می شود که علاوه بر احیا، حفظ و اشاعه فرهنگ عاشورایی مهم ترین گونه نمایشی ایران بعد از اسلام نیز به شمار می رود. با توجّه به نقش تأثیرگذار آموزه های عاشورایی در شکل گیری انقلاب اسلامی و نیز اهمّیّت احیا، حفظ و اشاعه فرهنگ عاشورایی، بعد از انقلاب توجّه به تعزیه دوچندان شد. همچنین با شروع جنگ تحمیلی و پیدایش و رواج ادبیّات نمایشی دفاع مقدّس، نمایشنامه نویسان این حوزه کوشیدند با بهره گیری از گونه نمایشی تعزیه بر غنای آثار خویش بیفزایند؛ در واقع بدان جهت که دفاع مقدّس دنباله نهضت حسینی به شمار می رفت، اثرپذیری از تعزیه به عنوان یکی از مهم ترین ابزارهای فرهنگی- هنری در ترویج آموزه های واقعه کربلا در آثار نمایشی این حوزه ناگزیر بود. در این مقاله، شیوه اثرگذاری تعزیه بر ادبیّات نمایشی دفاع مقدّس بررسی و تحلیل شده است. برای تحقّق این هدف، تأثیرپذیری مهم ترین نمایشنامه ها در این زمینه از دو جنبه ساختاری و محتوایی تحلیل گشته و چندی و چونی این اثرپذیری در هریک از دو محور مذکور شرح و بیان شده است.

ادبیات نوین فارسی (کتاب شناسی انتقادی از ???? تا ????)، کریستف بالایی و همکاران، انجمن ایران شناسی فرانسه در ایران (و) انتشارات معین، تهران ????، بیست و چهار+???+ ده صفحه (مقدمه به فرانسوی). طی قرن اخیر توجه محققان فرنگی به ادبیات نوین یا معاصر فارسی جلب شده است. یکی از مجموعه هایی که برای بررسی آثار علمی و فرهنگی مربوط به ایران بنیان نهاده شده نشریه سالانه چکیده های ایرانشناسی است که در سال 1356 در تهران پا گرفت. این نشریه به معرفی و نقد کتابها و مقالاتی اختصاص داشت که در رابطه با ایران به زبانهای گوناگون به نگارش درآمده اند. تاکنون بیش از بیست مجلد از این نشریه با عبور از چند فراز و نشیب و تغییرات کمی و کیفی انتشار یافته است. هر شماره معمولا حاوی موضوعات و رشته های زیر است: کلیات، زبان شناسی، تاریخ و هنر و باستان شناسی قبل از اسلام، تاریخ دوره اسلامی، هنر و باستان شناسی دوره اسلامی، ادیان (جز اسلام)، اسلام، تصوف، فلسفه، تاریخ علوم و فنون، ادبیات، جامعه شناسی، علوم سیاسی و حقوق، اقتصاد، جغرافیا، مردم شناسی، موسیقی و هنرهای نمایشی، فهرست. در چند سال اخیر، به سبب نوع ذایقه مدیریت انجمن، که رساله دکتری اش با عنوان پیدایش داستان فارسی انتشار یافته است، توجه بیشتری به ادبیات معاصر و انواع ادبی امروز معطوف شد که انتشار کتاب شناسی انتقادی ادبیات نوین فارسی نمونه و نشانه آن است. این کتاب شناسی حاوی معرفی و نقد 666 عنوان مقاله و کتاب است که در طی سالهای 1356 تا 1379 در ایران و خارج از ایران در این زمینه نوشته شده اند. این عنوانها، برای سهولت کار، ذیل چهار مبحث اصلی (داستان، شعر، نقد ادبی، نمایشنامه) به ترتیب الفبایی دسته بندی شده اند و فهرست مولفان و فهرست عناوین هر مبحث بلافاصله پس از آن مبحث آورده شده است...

در این مقاله دیدگاه محمد تقی بهار درباره رخدادهای مهم بین‌المللی از جمله جنگ جهانی اول و دوم، عواقب آن ها و وضعیت ایران و برخی دولت های آسیایی و اروپایی در این دو جنگ بررسی می شود. با توجه به این که معاهدات و پیمان های سیاسی میان ایران و سایر دولت ها تاثیر عظیمی در اوضاع فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کشور ما داشته است، واکنش بهار به این معاهدات و مداخلات سیاسی و نظامی کشورهای بیگانه به ویژه روسیه، انگلیس و امریکا در ایران از لحاظ فرهنگی و تاریخی قابل توجه است.

در حادثه عظیم دفاع مقدس، همچنان که در همه شئون زندگی مردم ایران تأثیر گذاشته است، با ورود به عرصه آث ار هنری و ادبی، نظام ارزشی خاص ی را نیز تبیین کرده است و هنرمندان دفاع مقدس، اصیل ترین وظیفه خود را حراست از این نظام ارزشی می دانند. از این رو هرگونه تغییر و تبدیل در این ارزش ها، واکنش هنرمندان را سبب شده و رفته رفته جریانی به نام «اعتراض» را پدید آورده است. در ای ن میان شعر و سینمای دفاع مقدس در یک همگرایی آشکار، مضمون اعتراض را جان مایه آثار خ ود قرار داده است. در ای ن جستار میان رشته ای، ای ن همگرایی در دو ق سم اعتراض های اج تماعی و اع تراض های سیاسی نشان داده شده است. برای بررسی عنصر اعتراض در هنر دفاع مقدس، در این مقاله علاوه بر یادکرد چهره های مختلف شعر و سینما، بر آث ار نامورترین سینماگر دف اع مقدس، «ابراهیم حاتمی کیا» و مش هورترین شاعر مضمون اعتراض در شعر دفاع مقدس، یعنی «علی رضا قزوه» تأکید شده است.