نادیا حاجی عزیزی

فراموشی سازمانی، توانایی حذف دانش منسوخ و ناکارآمد است و بخش مهمی از پویایی دانش در سازمان‌ها محسوب می‌شود. فراموشی سازمانی با پویایی دانش مرتبط است و در یادگیری سازمانی، ضروری است که برای همگامی با محیط کنونی، برنامه‌های جدید و روندهای اجرایی استاندارد اتخاذ شوند. در این مسیر، توجه به فراموشی سازمانی می‌تواند در موفقیت برنامه‌های یادگیری سازمانی، مؤثر باشد. در این مقاله، پس از پرداختن به مفاهیمی چون دانش سازمانی و یادگیری سازمانی، به فراموشی سازمانی و نقش آن در سازمان‌ها پرداخته شده است.

در این مقاله، نقش بازاریابی خدمات کتابخانه در جذب نسل جدید کاربران بررسی می‌شود. بررسی مروری متون و منابعی که به کاربردپذیری خدمات کتابخانه‌ها پرداخته‌اند، حاکی از این است که هرچند کتابخانه‌ها دیگر امتیاز انحصار منابع اطلاعاتی را در اختیار ندارند، با این همه باید به ارائه خدمات ارزش افزوده خود بپردازند. بنابراین می‌توانند اصول کلاسیک بازاریابی را برای جذب نسل‌های جدید کاربران و ارائه خدمات بهتر به آنها به‌کار گیرند. این مقاله، سپس با درک کاربران و «بافت‌های» آنها، راهبردهای ارزشی‌ را برای بازاریابی کتابداران و منابع کتابخانه‌ای پیشنهاد می‌دهد.

کتابخانه ها به دلایل گوناگونی نمیتوانند با اتکا به منابع خود به نیاز کاربرانشان پاسخ گویند. به همین دلیل، از سالها پیش به اشتراک منابع و همکاری متقابل روی آورده اند تا بتوانند از منابع یکدیگر برای پاسخ به نیاز مراجعان خود استفاده کنند. بدین ترتیب، نیاز به فهرستگانها نیز به عنوان ابزاری برای آگاهی از محل منابع شکل گرفت، زیرا کاربران برای دسترسی مؤثر به اطلاعات در ابتدا باید از محل نگهداری منابع آن آگاهی یابند. با وجود این، با کاربردهای وسیع فناوری اطلاعات در کتابخانه ها، نیاز به ابزارهایی مانند فهرستگانها مورد تردید قرار گرفت. به همین دلیل، در این مقاله، ضرورت وجود فهرستگانها در دنیای کنونی بررسی میشود. بدین منظور، ابتدا به اجمال به تأثیر فناوری اطلاعات بر کتابخانه ها اشاره و لزوم تداوم اشتراک منابع بررسی میشود. در ادامه، تاریخچة فهرستگانها بیان و انواع فهرستگانها مورد بحث و بررسی قرار میگیرند. در پایان نیز تأثیر فناوری اطلاعات بر فهرستگانها و تحولات آنها تبیین و نمونه هایی از فهرستگانها در عصر اطلاعات معرفی میشوند. روند توسعة فهرستگانها نشان میدهد هنوز هم نیاز مبرم طرحهای اشتراک منابع محسوب میشوند و در میان مدت کارآیی خود را حفظ خواهند کرد.

انتشار مقاله در ارتقای علمی وحرفه ای، اهمیت بیشتری از پیش یافته است و پژوهشگران خواستار شفافیت بیشتری در فرایند داوری مقاله ها هستند. از همین رو، نوعی از داوری با نام «داوری باز» پدیدار شد که با اثرپذیری از علم باز، بر ارزش هایی چون «آشکاری» و «شفافیت»، استوار است و بارزترین ویژگی آن، هویت آشکار داوران و انتشار گزارش داوری آنهاست. این ویژگی ها، تأثیرهایی بر رفتار داوران دارند که مطالعه حاضر، با هدف شناسایی آنها صورت گرفته است.این مطالعه از روش مرور مفهومی و برپایه چارچوب شش مرحله ای «لواک و همکاران» بهره گرفته است و طی آن، پس از تعیین هدف و پرسش های پژوهش، 21 مقاله انتخاب، و داده های آنها استخراج، دسته بندی و تحلیل شدند. در این مطالعه رفتارهای مانند تمایل افراد به داوری؛ کیفیت انجام داوری؛ مدت زمان انجام داوری؛ سوگیری نسبت به مسائلی چون جنسیت، کشور، و ... ؛ قضاوت نهایی (توصیه)؛ نگارش گزارش داوری (لحن و حجم گزارش داوری)؛ و درخواست از نویسندگان برای استناد به آثار خود شناسایی شده اند. «کیفیت انجام داوری»، «توصیه داوری»، «سوگیری»، و «زمان انجام داوری»، به ترتیب پرتکرارترین رفتارهای مطالعه شده بودند و رفتارهای شناسایی شده از ویژگی های هویت آشکار و انتشار گزارش داوری تأثیر گرفته بودند. داوری باز، هر چند در افزایش رفتارهایی منفی مانند کاهش تمایل به داوری، سوگیری، درخواست داوران برای استناد به آثار، و افزایش زمان انجام داوری اثرگذار بوده است اما بر کیفیت داوری، لحن و حجم گزارش داوری، اثر منفی نداشته و گاهی آنها را بهبود داده است.