رحمان ویسی

در این مقاله نشان داده می شود که ماده مجهول ساز -ya- که در ساختهای مجهولی ساختواژی در زبانهای ایرانی باستان به ریشه فعل افزوده می شود و ماده مجهول تشکیل می دهد به صورتهایyâ- - وya- - در گویشهای کردی سورانی، اردلانی، کلهری، ایلامی و هورامی - باقیمانده است و وجود ساختهای مجهولی ساختواژی کردی به سبک و سیاق مجهول در زبانهای ایرانی باستان می تواند هم در زبانشناسی تاریخی و تحول زبان و هم در کمک به روشن شدن ماهیت مجهول در سایر زبانهای ایرانی نو مانند فارسی مورد استفاده محققین قرار گیرد.

نظریه های آسیب شناسانه به پیروی از فلسفه آگاهی برآنند که کجروی افراد؛ یعنی سوژه های انسانی را متأثر از تعیّنات اجتماعی بیرونی و انگیزه های درونی تبیین و تفسیر کنند. این نظریه ها عموماً سوژه آگاه را به عنوان پیش انگاشت در تحلیل خود قرار می دهند. هدف مقاله حاضر آن است که با پیش فرض قرار دادن بُعد ناآگاهِ هستی وجودی سوژه ها و یکی از مصادیق آن؛ یعنی امرخیالی، وقوع طلاق را تفسیر کند. بدین منظور، مفهوم فانتزی در نظریات ژاک لکان به عنوان ابزار مفهومی استفاده شده است تا وجه ناخودآگاه وقوع طلاق را در بین هفت زوج طلاق گرفته تحلیل کند. داده ها از طریق مصاحبه عمیق گردآوری شده است و پژوهش تفسیری راهبر این مقاله خواهد بود. نتایج نشان می دهد که سه نوع آسیب در وقوع طلاق قابل دسته بندی هستند: 1- آسیب های ناشی از فانتزی تحقق نیافته که در بردارنده این موضوع هستند که سوژه ها فانتزی ای برای خود برساخته اند که در آن فرد مقابل قرار نداشته است؛ یعنی فرد مقابل در چارچوب فانتزی دیگری جایی از پیش موجود نداشته است؛ 2- آسیب های مرتبط با تخریب فانتزی توسط فرد مقابل که مشخص می کند یکی از زوجین عناصری از فانتزی طرف مقابل را نادیده گرفته و آن را ویران کرده است؛ به معنای دیگر، فرد مقابل با نگاه خیره غیرممکن فانتزی همسو نشده است؛ 3- آسیب های متأثر از فانتزی هیستریک که طی آن یکی از زوجین با گرفتن میل دیگری بزرگ یا دیگری کوچکی بیرون از رابطه به صورت ناخودآگاه به تخریب رابطه پرداخته است.

زندگی شهری آکنده از تابلو ها، طرح ها و تصاویر متعدد تبلیغاتی است که از سوی سازمان های دولتی و خصوصی، فضای شهری را اشباع کرده اند. در این میان، شهرداری ها نیز با هدف توسعه ی فرهنگ شهروندی، تابلوهایی را در سطح شهر ها در معرض دید عموم قرار می دهند. هدف مقاله ی حاضر این است که تابلوهای تبلیغاتی شهرداری اصفهان در بین سال های 1388 تا 1390 را تحلیل نموده و نوع گفتمان های حاکم بر روابط نشانه ای این تابلوها را تفسیر نماید. برای نیل به هدف فوق الذکر، روش «تحلیل نشانه شناسی شناختی» متعلق به پارادایم تفسیری به عنوان ابزار نظری و روشی مورد استفاده قرار گرفت و از بین 140 طرح سال های 1388 تا 1390، 27 طرح وارد حجم نمونه شدند. بعد از تضمین اعتبار کار، طرح ها مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان می دهند که پنج گفتمان قانون مداری، گفتمان همذات پنداری، گفتمان هشدار، گفتمان پیام-زیباشناسی وگفتمان پیام محورانه بر نظام نشانه ای تابلوهای شهری حاکم هستند. در حالی که در سال های 1388 و 1389 گفتمان پیام- زیباشناختی عمومیت بیشتری دارد؛ در سال 1390 گفتمان همذات پنداری بیشتری وجود دارد و تحولی گفتمانی به وقوع می پیوندد که از پیام صرف، تصاویر خشن، معانی منفی و هشدارآمیز به سوی تبلیغاتی در راستای ایجاد همدلی، همذات پنداری و همراه با شگردهای هنری حرکت می کند.

هدف مقاله حاضر آن است که از منظری نشانه شناختی طرح های روی جلد مجله چلچراغ را تفسیر کرده، و رمزگان ایدئولوژیکی آن را تحلیل نماید. به منظور نیل به این هدف، چارچوب مفهومی و روش شناسی این تحلیل ملهم از رویکرد رولان بارت تنظیم شده است. توضیح آنکه، مجلات عامه پسند در طرح روی جلد خود، تصاویر ویژه ای از واقعیت را بازنمایی می کنند. از منظر بارت این بازنمایی متأثر از ایدئولوژی مجله است که تلاش دارد با اسطوره سازی، بازنمایی خود را بدیهی ساخته و آن را طبیعی جلوه بدهد. به لحاظ روش شناسی نیز از میان 144 طرح روی جلد، شش طرح به شیوه «نمونه گیری حاد» به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و بعد از تضمین اعتبار، آنها را مورد تحلیل قرار دادیم. برخی از نتایج تحلیل نشان می دهند که ایدئولوژی مجله چلچراغ یک ایدئولوژی انتقادی است که با توسل به اسطوره ی قهرمان، اسطوره ی ویرانی، اسطوره ی کمال زنانه، اسطوره ی مردمی بودن، اسطوره ی سیاه نمایی و اسطوره ی مادرانگی مبادرت به بدیهی سازی علایق و منظرهای خود می کند. این ایدئولوژی از برنامه های فراغتی دولت، انحلال خانه ی سینما، آلودگی هوا، طرح ممنوعیت خروج دختران زیر 40 سال از کشور، رسانه ی ملی انتقاد کرده و از عملکرد برنامه نود و مجری آن و علایق گروه های واگرا از نظام فرهنگی مرکزی، حمایت می نماید.