غلامرضا نوری

در سال های اخیر به منظور بهره برداری و سازماندهی هرچه بیشتر جاذبه های گردشگری، ایجاد منط قه نمونه گردشگری به عنوان الگوی توسعه گردشگری انتخاب شده است. استفاده از روش های مناسب برای تعیین بهترین مکان  از میان تعداد زیادی مکان، با بهره گیری از تعدادی معیار ها وشاخص ها برای برنامه ریزی توسعه گردشگری جهت رسیدن به توسعه پایدار ضروری است. این پژوهش با هدف تعیین مناطق نمونه گردشگری با روش منطق فازی انجام شده است. روش تحقیق، رویکرد توصیفی – تحلیلی است و مطالعات کتابخانه ای و میدانی و معیارها بر اساس نظر کارشناسی شامل عوامل محیطی، اقلیم، جاذبه ها، راههای دسترسی و تسهیلات مشخص و میزان ارزش اهمیت هر معیار برآورد گردید، بعد پایگاه داده های مربوط به معیارها در محیط GIS ایجاد گردید. با فازی سازی و سپس ارزش گذاری لایه ها براساس نظر کارشناسان و تلفیق آنها با عملگر گاما و همپوشانی وزنی لایه ها نقشه نهایی به دست آمد و نتایج حاصل از نقشه نهایی نشان می دهد 13375.5 کیلومترمربع در محدوده بسیار مناسب معادل 43.4 درصد و 7875 کیلومتر مربع معادل 25.5 درصد در پهنه مناسب، پهنه متوسط 2379.4 کلیومتر مربع معادل 7.7 درصد و پهنه نامناسب 7167.3 کیلومتر مربع معادل 23.2 درصد را به خود اختصاص داده است. با توجه به نظرات کارشناسان لایه جاذبه ها و تأسیسات و خدمات گردشگری با امتیاز 9/0 بیشترین امتیاز را دارد، لایه راههای ارتباطی و اقلیم 8/0 و لایه توپوگرافی با امتیاز 7/. اولویت بندی شده اند. با استفاده از روش منطق فازی می توان پتانسل ها و توانمندی های بیشتری را نسبت به روش های دیگر شناسایی کرد.

    توریسم درمانی یعنی برخورداری از امکانات درمانی یا بهبود برخی بیماری های گردشگران با استفاده از منابع طبیعی، به عبارت دیگر سفر به قصد درمان عارضه جسمی خاص مانند؛ بیماری پوستی (پسوریازیس )، آرتریت، روماتیسم، یا مشکلات تنفسی با استفاده از منابع طبیعی نظیر چشمه های آبگرم و معدنی، دریاچه های نمک، لجن، شن رادیواکتیو، حمام های گیاهی، نور آفتاب و آب وهوا می باشد. هدف از این پژوهش بررسی توانمندی های منطقه شکار ممنوع بزمان در زمینه جذب توریسم درمانی و ارائه برنامه استراتژیک و توسعه آن است. روش انجام این تحقیق توصیفی تحلیلی با استفاده از روش برنامه ریزی استراتژیک (SWOT) برای شناسایی نقاط قوت ، ضعف درونی و فرصتها و تهدیدات بیرونی توسعه توریسم درمانی در این شهر بوده است. نتایج حاصل از کاربرد روش حاکی است نقاط قوت وفرصت های موجود برای توسعه این فعالیت درقیاس با تنگناها و نقاط ضعف درونی و نیز تهدیدات بیرونی به مراتب بیشتر بوده و بر این اساس تدوین استراتژی های توسعه ای (so) برای توسعه این بخش در اولویت قرار گرفته اند. همینطور تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق حکایت از این دارد که مشکلات مربوط به ناشناخته ماندن توریسم درمانی درمنطقه شکار ممنوع بزمان و نبود برنامه ریزی منسجم و هماهنگ با توجه به ماهیت فعالیت توریسم درمانی به عنوان امری بین دستگاهی از مواردی است که باید برای توسعه توریسم درمانی کشور به رفع آن پرداخت. امکانات و تجهیزات زیربنایی هر منطقه به عنوان یکی از بنیادی ترین اشکال عرضه در صنعت گردشگری، بیشترین حجم درآمد زایی را برای جوامع میزبان پس از صنعت حمل و نقل و جابه جایی گردشگران به وجود می آورد.

سرمایه گذاری جهت توسعه مناطق مستعد گردشگری می تواند تأثیرات مهمی در ابعاد مختلف گردشگری داشته باشد از این رو سرمایه گذاران باید منطقی عمل کنند و منطق اطمینان را به عدم اطمینان ترجیح دهند لذا در این پژوهش به ارزیابی وضعیت مناطق نمونه گردشگری قطب قصرشیرین جهت سرمایه گذاری منطقی پرداخته شده است. پژوهش حاضر از جمله تحقیقات کاربردی- توسعه ای است که روش تحقیق آن اسنادی و میدانی می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و روش نمونه گیری تصادفی ساده می باشد که ابتدا از طریق پرسشنامه دلفی 10 شاخص برای پژوهش حاضر تعیین گردیده است، سپس با عنایت به شاخص های پژوهش پرسشنامه های بعدی طراحی گردیده است، و در ادامه جهت رسیدن به اهداف پژوهش از تکنیک تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS برای انتخاب گزینه برتر که دارای ریسک کمترهستند استفاده شده است. بر این اساس نتایج این پژوهش منطقه نمونه گردشگری آبشار پیران با امتیاز 8265/0، سراب گلین با امتیاز 6995/0، چهارقاپی با امتیاز 6489/0 مناطق نمونه ی برتر قطب گردشگری قصرشیرین می باشند که واگذاری این مناطق به سرمایه گذار منطقی ارزیابی شده است و سایر مناطق در اولویت های بعدی قرار دارند. ارزیابی صورت گرفته از یک سو در تصمیم گیری های مهم مدیریتی و از سوی دیگر به سرمایه گذاران جهت سرمایه گذاری منطقی کمک خواهد نمود.

: پژوهش حاضر با هدف اولویت بندی و ارزیابی چرخه حیات مناطق نمونه گردشگری در قطب گردشگری اسلام آباد غرب تهیه شده است که براساس مفهوم چرخه حیات از دیدگاه باتلر به بررسی جایگاه وضعیت گردشگری این مناطق می پردازد .پژوهش حاضر از جمله تحقیقات کاربردی می باشد که برای رسیدن به اهداف پژوهش از روش تحقیق پیمایشی و میدانی استفاده شده است.که با استفاده از تکنیک دلفی 10 شاخص برای ارزیابی مناطق تعیین گردیده است سپس داده های حاصل از پیمایش پرسشنامه ها وارد تکنیک تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS گردید و مناطق نمونه اولویت بندی شده اند بر اساس این اولویت بندی منطقه نمونه گردشگری ریجاب با میزان634/0 در رتبه اول قرار گرفته و سایر مناطق در اولویت های بعدی قرار دارند و سپس مناطق نمونه گردشگری وارد مدل Butlerگردیده و وضعیت گردشگری در این مناطق مشخص گردید که بر این اساس، مناطق با میزان  پایین همچون سراب کرند، آتشکده شیان و تنگه مرصاد در چرخه حیات مرحله کشف را سپری نموده اند و باید شرایط مناسب مدیریتی را جهت ورود این مناطق به مرحله توسعه فراهم نمود و سایر مناطق در چرخه های بعدی حیات قرار دارند که شناسایی مراحل توسعه این مناطق در تصمیم گیری های مدیریتی و توسعه پایدار این مناطق سهم مهمی را ایفا می نماید .

سراب ها به عنوان یکی از منابع آبی تجدید شونده استان کرمانشاه از جاذبه های اکوتوریسمی به شمار می روند، آب این سراب ها بیشتر مصرف کشاورزی وگردشگری دارد. که در زمینه گردشگری دارای قابلیت هایی هم چون ماهیگیری، مشاهده گونه های گیاهی و جانوری، قایق سواری، اسکی روی آب و دیگر فعالیت های آبی می باشد. لذا هدف پژوهش حاضر ارزیابی توان منابع آبی سراب های استان کرمانشاه جهت توسعه فعالیت های اقتصادی – اکوتوریسمی، با استفاده از پیمایش داده های میدانی در مدل سیستمی جین یانگ دنگ (EP) می باشد. روش جمع آوری داده ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز ابتدا به صورت توصیفی- تحلیلی و سپس پیمایش مطالعات میدانی می باشد. براساس نتایج حاصل شده از این پژوهش سراب های منتخب به 6 گروه تقسیم شده است، به نحوی که سراب های بیستون، طاقبستان، نیلوفر و روانسر بیشترین امتیاز را کسب نموده و دارای بیشترین قابلیت اکوتوریسمی می باشند. بنابراین باتوجه به اینکه این سراب ها از منابع تجدید شونده محسوب می شوند می توان ضمن رعایت اصول زیست محیطی و اکولوژیکی سرزمین با سرمایه گذاری های اقتصادی به منظور بهره-برداری های متنوع هم چون گردشگری، رفاه نسبی و در نتیجه توان اقتصادی استان را افزایش داد.

سراب ها به عنوان یکی از منابع آبی تجدید شونده استان کرمانشاه از جاذبه های اکوتوریسمی به شمار می روند، آب این سراب ها بیشتر مصرف کشاورزی وگردشگری دارد. که در زمینه گردشگری دارای قابلیت هایی هم چون ماهیگیری، مشاهده گونه های گیاهی و جانوری، قایق سواری، اسکی روی آب و دیگر فعالیت های آبی می باشد. لذا هدف پژوهش حاضر ارزیابی توان منابع آبی سراب های استان کرمانشاه جهت توسعه فعالیت های اقتصادی – اکوتوریسمی، با استفاده از پیمایش داده های میدانی در مدل سیستمی جین یانگ دنگ (EP) می باشد. روش جمع آوری داده ها و تحلیل اطلاعات مورد نیاز ابتدا به صورت توصیفی- تحلیلی و سپس پیمایش مطالعات میدانی می باشد. براساس نتایج حاصل شده از این پژوهش سراب های منتخب به 6 گروه تقسیم شده است، به نحوی که سراب های بیستون، طاقبستان، نیلوفر و روانسر بیشترین امتیاز را کسب نموده و دارای بیشترین قابلیت اکوتوریسمی می باشند. بنابراین باتوجه به اینکه این سراب ها از منابع تجدید شونده محسوب می-شوند می توان ضمن رعایت اصول زیست محیطی و اکولوژیکی سرزمین با سرمایه گذاری های اقتصادی به منظور بهره برداری-های متنوع هم چون گردشگری، رفاه نسبی و در نتیجه توان اقتصادی استان را افزایش داد.

ارزیابی تأثیر ات و توان های محیطی امروزه به عنوان یکی از مباحث پایه ای برنامه ریزی های اقتصادی، اجتماعی و طرح های شهری و روستایی مطرح است. دریاچه ارومیه در 45 درجه و 10 دقیقه تا 45 درجه و 45 دقیقه طول شرقی و 37 تا 38 درجه و 16 دقیقه عرض شمالی قرار دارد. حداکثر مساحت آن در ماه های اردیبهشت و خرداد و حداقل گسترش آن در ماه های مهر و آبان است مساحت کل حوضه آبریز دریاچه ارومیه بالغ بر 51876 کیلومتر مربع و طول دریاچه حدود 140 کیلومتر و عرض آن 20 الی 50 کیلومتر می باشد و محیط آن حدود 500 کیلومتر برآورد شده است در این دریاچه یک جریان داخلی آب در سمت غرب از شمال به جنوب و در سمت شرق از جنوب به شمال وجود دارد که در سواحل شمالی دارای جهت شرقی- غربی و در سواحل جنوبی دارای جهت حرکت غربی - شرقی است. و این امر بر مشکلات مناطق واقع در شرق دریاچه که دارای حداکثر پسروی نیز می باشند؛ می افزاید. این پژوهش با توجه به نوع هدف، از نوع کاربردی و از نظر ماهیت و روش، از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی می باشد. در ابتدای امر از تصاویر موزاییک شده سال های 1985 و 2010دریاچه ارومیه استفاده گردید. در محیط نرم افزار قسمت های مختلف آن برش زده شد و در محیط نرم افزاری ARC GISبر روی دریاچه ارومیه بر اساس وضعیت بهره وری اراضی و مناطق جمعیتی و ... چهار سطح مشخص گردید. سپس با استفاده از لایه های مختلف جمعیت، مناطق مسکونی، ارتفاع، کاربری و ... از طریق روی هم گذاری لایه 5 مورد نقشه مناسب تهیه گردید که به تفسیر هر کدام از نقشه پرداخته شد تحقیقات نشان داد که اکثر شهرهایی که در بخش شرقی منطقه مطالعاتی قرار دارند همچون: تبریز، آذرشهر، صوفیان، میاندوآب، مرند و ... حداکثر خطرپذیری قرار دارند و شهرهایی هم چون بناب که جهت باد در آن ها غربی می باشند در اوج خطرپذیری قرار دارند چون اکثر مناطق حاشیه دریاچه در ارتفاعات زیر 30 متر از سطح دریا قرار دارند بر میزان خطرپذیری مناطق افزوده می گردد که در صورت جابجایی نمک توسط باد و آبیاری از طرف کشاورزان با شورشدن اراضی آبی و دیم به مساحت حدود 10 میلیون هکتار بر مشکلات در طول زمان نیز افزوده خواهد شد و در نهایت منجر به مهاجرت صدها هزار نفر از ساکنین منطقه ما خواهد شد.

مقدمه: امروزه تروما بعنوان یک علت مهم مرگ و میر و ناتوانی در کشورهای مختلف مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که شناسایی وسعت مساله در هر منطقه به منظور ارایه راهکارهای در جهت پیشگیری و کاهش تروما از اهمیت خاصی برخوردار است، مطالعه حاضر به منظور بررسی اپیدمیولوژیک بیماران ترومایی مراجعه کننده به بیمارستان ولیعصر اراک در سال 1385 انجام شد. روش کار: در این مطالعه توصیفی مقطعی اطلاعات 813 بیمار ترومایی مراجعه کننده به بیمارستان ولیعصر اراک در سال 1385 استخراج شد. این اطلاعات شامل متغیرهای دموگرافیک، محل رخداد حادثه و نوع آن، نوع تروما (نافذ، بلانت)، مصرف سیگار یا مواد مخدر حین حوادث رانندگی، بستن کمربند ایمنی حین حادثه رانندگی، نحوه انتقال بیمار به بیمارستان و عامل ایجاد تصادف رانندگی بود. یافته ها: حوادث رانندگی با 351 مورد (43%) و پس از آن حوادث کاری با 171 مورد (21%) بیشترین علل تروما بودند. بیشتر بیماران مرد (74%)، در گروه سنی 44-20 (53%) و با تحصیلات کمتر از دیپلم (64%) بودند. بیشتر حوادث در بیرون از شهر رخ داده بود (704 مورد، 87%) و اکثر بیماران (690 نفر، 85%) توسط مردم به بیمارستان منتقل شده بودند. در 693 مورد (85%) تروما از نوع بلانت بود. حین حادثه رانندگی، 16 نفر (5%) مشغول مصرف سیگار بوده و 6 نفر (2%) هم نارکوتیک مصرف کرده بودند. همچنین تنها 64 نفر (18%) از کمربند ایمنی استفاده کرده بودند. عامل ایجاد تصادف در 200 مورد (57%) وسیله نقلیه، در 65 مورد (18%) انسان و در 86 مورد (25%) اشیا و موانع بود. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که همانند دیگر مطالعات شایعترین علت تروما حوادث رانندگی است و بیشترین افراد در معرض خطر مردان جوان هستند. همچنین دومین علت شایع تروما حوادث شغلی بود. از آنجا که صدمات ناشی از تروماها و حوادث یکی از چالش های بزرگ بهداشت عمومی است، از اینرو آموزش و فرهنگ سازی برای استفاده از کمربند ایمنی و کلاه ایمنی توسط رانندگان وسایل نقلیه و موتورسواران و نیز انجام اقدامات ایمنی حین انجام کار از مهمترین عوامل پیشگیری از اینگونه حوادث می باشد.