رتبه بندی معیارهای ارزیابی عملکرد تجاری در سطح کشور با استفاده از روش های تصمیم گیری چند متغیره(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه بازرگانی سال ۲۷ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۰۷
1 - 38
حوزه های تخصصی:
ارزیابی عملکرد تجاری کشورها، از موضوعات مهم در حوزه تجارت بین الملل به شمار می رود. در این زمینه، با توجه به ماهیت پیچیده و چندبعدی عملکرد، استفاده از معیارهای مناسب برای ارزیابی آن ضرورت دارد. با این حال، مرور ادبیات نشان می دهد تعیین معیارهای مناسب در این حوزه، تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، هدف اصلی این پژوهش، معرفی مجموعه ای قابل اتکا از معیارهای مناسب برای ارزیابی عملکرد تجاری در سطح کشور است که ضمن توجه به ابعاد مختلف عملکرد، اولویت بندی و روابط علی موجود بین معیارها را نیز در نظر گرفته و به عنوان مجموعه ای استاندارد در تحقیقات آتی قابل استفاده باشد. به این منظور، ابتدا از طریق مرور سیستماتیک ادبیات، تحقیقات پیشین بررسی و معیارهای مورد استفاده آنها استخراج و دسته بندی شده است. سپس با استفاده از روش دلفی فازی و بهره گیری از نظرات خبرگان، معیارهای مناسب در هر دسته شناسایی شده است. در ادامه، با به کارگیری روش دیمتل روابط علی بین دسته ها و معیارها بررسی و از روش بهترین-بدترین برای اولویت بندی آنها استفاده شده است. در نهایت، با تلفیق نتایج دیمتل و بهترین-بدترین، رتبه بندی نهایی معیارها به دست آمده است. طبق نتایج این تحقیق، تعداد پانزده شاخص در سه بعد دسته بندی شدند که ابعاد صادرات، واردات و عمومی به ترتیب بیشترین اهمیت را به خود اختصاص داده اند. همچنین، معیارهای "ارزش صادرات"، "تعداد/نوع مشتریان در بازار صادراتی" و "ارزش واردات" به ترتیب به عنوان مهمترین شاخص ها برای ارزیابی عملکرد تجاری کشورها شناخته شده اند.