فتح الله کلانتری

پژوهشهای حاضر به بررسی تاثیر پیش سازمان دهنده ها در یادگیری دانش آموزان پسر پایه دوم دبیرستان در درس جغرافیا می پردازد . نمونه مورد مطالعه شامل 184 نفر از دانش آموزان پسر در رشته های تجربی ، ریاضی ، و علوم انسانی شهر شیراز است که دانش آموزان شرکت کننده در پژوهش به صورت تصادفی انتخاب شدند . روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و نوع طرح پژوهش به شیوه آزمایشی است . ابزار اندازه گیری در تحقیق عبارت از یک آزمون محقق ساخته ( بیست سوال چهار گزینه ای ) است که بعنوان پیش آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد . پس از آن به گروه آزمایشی قبل از تدریس جغرافیا بدون پیش سازماندهنده ارائه گردید. بدین ترتیب نتایج یافته ها نشان داد که نمرات دانش آموزان در پیش آزمون تفاوت معنی داری با یکدیگرنداشته است اما در پس آزمون نمرات افزایشی در گروه آزمایشی ملاحضه گردید ؛ بنابر این پیش سازمان دهنده ها را دریافت کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل ، از یادگیری بهتر برخوردارند .

جنگ های هیبریدی شامل گستره ای از حالات متفاوت جنگ از جمله توانایی های متداول، راهکنش های نامنظم، انجام خشونت بی رویه و اغتشاشات جنایی است که توسط دولت ها یا نهادهای غیر دولتی هماهنگ می گردد. هدف اصلی این مقاله تدوین راهبردهای خرد و کلان جنگ احتمالی آینده با تأکید بر اجرای جنگ ترکیبی (هیبریدی) می باشد. این پژوهش به روش آمیخته (روش توصیفی- تحلیلی و زمینه ای موردی) انجام گردیده و از نوع توسعه ای- کاربردی می باشد، روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای بوده و جامعه آماری 47 نفر، که با استفاده از روش های تحلیل خبرگی، تحلیل شده است. تعداد 10 مورد قوت، 8 مورد ضعف، 5 مورد فرصت و 5 مورد تهدید به دست آمده است. بر اساس موقعیت راهبردی به دست آمده، وضعیت نیروهای مسلح ج.ا.ایران در جنگ آینده وضعیت مطلوبی است و در ابتدای ربع اول، یعنی مسیر تهاجم خفیف قرار گرفته است. بر اساس مدل SWOT تعداد 7 راهبرد خرد ارائه گردیده که پس از تلفیق آن با 5 ویژگی راهبردی، بنیادی و مهم جنگ آینده، 4 راهبرد کلان اسخراج شده و در نهایت 10 پیشنهاد مناسب ارائه شده است. از چهار سناریو پیش بینی شده جهت جنگ های ترکیبی آینده، دو سناریوی آن (سنارویو اول و چهارم) به صورت ترکیبی برای ج.ا.ایران متصور می باشد، یعنی ترکیب جنگ کنترل از راه دور با جنگ باتلاقی.

همواره تحول ها و پویش های امنیتی قفقاز جنوبی تأثیر مستقیمی بر منافع و امنیت ملی ایران داشته اند. امروزه جمهوری اسلامی ایران با توجه به همسایگی با فققاز جنوبی و داشتن مرز با دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان از تحول های این منطقه تأثیر زیادی می پذیرد. در سال های اولیه استقلالِ جمهوری های آذربایجان، ارمنستان و گرجستان، پیدایش چالش های داخلی، دشواری های دوران استقلال، ضعف در دولت سازی و ملت سازی، تنش های مرزی و مناقشه های سرزمینی، سرایت بحران های داخلی به فراسوی مرزها، خلأ ژئوپلیتیکی در چندسال نخست فروپاشی شوروی و ورود قدرت های خارجی پس از یازده سپتامبر، مسائل مهمی از نگاه ایران بودند. در سال های اخیر شکل گیری پویش های نوین امنیتی در حوزه محیط زیست، فرهنگی و اجتماعی، ژئواکونومی و رقابت راهروهای فرامرزی در حوزه انرژی و حمل ونقل، محیط امنیتی قفقاز جنوبی را برای امنیت ملی ایران برجسته تر کرد. برای تصمیم گیری مناسب در برابر تحول های این دو منطقه، تهدیدهای این مجموعه امنیتی باید اولویت بندی شوند؛ آن گاه می توان راهبردها و راهکارهای مناسبی نیز در برابر این تهدیدها اجرا کرد. شناسایی و اولویت بندی مهم ترین تهدیدها در این منطقه را به عنوان مسئله محوری این نوشتار در نظر گرفتیم و تلاش می کنیم با اولویت بندی این تهدیدها در منطقه، راهبردها و راهکارهایی ارائه دهیم. پرسش اصلی این است که«اولویت بندی مهم ترین پویش های تهدیدزای متوجه جمهوری اسلامی ایران از راه قفقاز جنوبی چیست؟» روش نوشتار پیمایش با پرسشنامه است. نتیجه کلی اینکه در قفقاز جنوبی تهدیدهای امنیتی و اقتصادی/ژئواکونومیکی اولویت زیادی دارند و می توان در چارچوب راهبردهای پیشنهادی چالش ها و تهدیدها را مهار کرد.

 این تحقیق باهدف کمک به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به منظور به کارگیری صحیح فناوری اطلاعات در راستای توانمندسازی و افزایش بهره وری نیروی انسانی خود در مراکز آموزشی نظیر دانشگاه های افسری انجام شده است. مسئله تحقیق این است که مرز استفاده از فناوری اطلاعات و نحوه و میزان تأثیرگذاری آن در دانشگاه های افسری آجا، نامعلوم می باشد. تحقیق حاضر در صدد است تا به این سؤال پاسخ دهد که به کارگیری فناوری اطلاعات چه تأثیری بر کنترل کارکنان داشته و آیا موجب از خودبیگانگی کارکنان این دانشگاه ها نمی شود؟ نتیجه تحقیق نشان می دهد که بین به کارگیری فناوری اطلاعات و کاهش نیروی انسانی رابطه معنادار وجود داشته و به کارگیری فناوری اطلاعات باعث کاهش نیروی انسانی در دانشگاه های افسری آجا می شود. همچنین بین به کارگیری فناوری اطلاعات و تخصصی شدن نیروی انسانی رابطه معنادار وجود دارد و بین به کارگیری فناوری اطلاعات و خودکنترلی افراد رابطه معنادار وجود دارد اما بین به کارگیری فناوری اطلاعات و ازخودبیگانگی، رابطه معنادار وجود ندارد و به کارگیری فناوری اطلاعات در این دانشگاه ها، باعث ایجاد ازخودبیگانگی در افراد نمی شود.

اندیشه اصلی هر نیروی نظامی در قالب دکترین آن شناخته می شود؛ دکترین امری ذهنی و مجموعه ای از اعتقادها و دانشی است که با تجربه ثابت شده است. دکترین نظامی چارچوبی برای به کارگیری نیروها، تجهیزات و تاکتیک ها در جنگ می باشد. پیروزی در جنگ آینده زمانی میسر می گردد که نزاجا، ساختار عملیاتی خود را با سطوح جنگ و دکترین نظامی منطبق نماید. طبق اسناد موجود، جنگ و دکترین دارای سه سطح تاکتیکی، عملیاتی و راهبردی است، در ساختار فعلی آجا و نزاجا سطح تکنیکی و فراراهبردی وجود ندارد. هدف اصلی این تحقیق تبیین ساختار عملیاتی نزاجا بر اساس سطوح دکترین نظامی و جنگ های آینده می باشد. این پژوهش از نوع توسعه ای- کاربردی بوده و به روش زمینه ای- موردی انجام گردیده است. جامعه آماری 50 نفر از نخبگان لشکری با جایگاه سرتیپی به بالا هستند که حداقل دارای مدرک تحصیلی کارشناسی بوده و سه سال به عنوان فرمانده لشکر و تیپ انجام وظیفه نموده اند، روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای می باشد، یافته ها با استفاده از روش های خبرگی، تحلیل شده است. نتایج تحقیق بیانگر آن است که جنگ آینده دارای 5 سطح دکترینی و 5 سطح اجرایی می باشد: سطح تکنیکی، تاکتیکی، عملیاتی، راهبردی و فراراهبردی. به منظور کاهش سطوح و لایه های فرماندهی، ساختار عملیاتی نزاجا در جنگ آینده به صورت گروهان، گردان، لشکر و نزاجا، می باشد. در این ساختار دو لایه فرماندهی تیپ و قرارگاه منطقه ای حذف می گردد. در حال حاضر ساختار نزاجا تی پ محور و قرارگاه پایه است؛ به همین دلیل رویکرد آن تهدیدمحور و کُنشی است. چنانچه ساختار نزاجا به صورت گردان محور و لشکرپایه شود، رویکرد آن، به امنیت محور و فراکُنشی تبدیل می گردد. این مقاله به دنبال تغییر ساختار سازمانی نزاجا نیست، بلکه به دنبال سازمان برای رزم و ساختار عملیاتی نزاجا در جنگ احتمالی آینده می باشد.

تمدن نوین اسلامی تمدنی است که ضمن پاسخگویی به نیازهای طبیعی و مادی انسانها بعد معنوی و روحی آنان را به سمت کمال و سعادت راهنمایی می کند و این ساختار مطلوب که ریشه در برنامه های انسان ساز اسلامی دارد نه تنها بُعد مادی و سخت افزاری تمدن را نفی نمی کند بلکه به آن جهت داده و آنرا از آفاتی که بشر دچار آن شده است نجات خواهد داد. هدف این تحقیق تبیین وضعیت مولفه های قدرت نظامی در سه بُعد نرم افزاری، سخت-افزاری و هوشمندی است. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی (پیمایشی) انجام شده و کاربردی است. روش جمع آوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای بوده، و یافته ها با استفاده از رروش خبرگی تحلیل شده است. جامعه آماری بر اساس نظر خبرگان 110 نفر می باشد. نتایج تحقیق بیانگر این است که قدرت نظامی در بُعد سخت دارای 5 مولفه: زمینی، هوایی، دریایی، موشکی و پهپادی است، میانگین قدرت سخت خوب ارزیابی شده است، در بُعد نرم دارای 4 مولفه: شناختی، رسانه ای، روانی و اطلاعاتی است، که میانگین قدرت نرم ضعیف می باشد. در بُعد هوشمند دارای 3 مولفه: اقتصادی، هیبریدی و سایبری است، میانگین قدرت هوشمند متوسط ارزیابی شده است. برای نیل به تمدن نوین اسلامی مولفه نرم افزاری بیشترین تأثیر را دارد، اما متاسفانه وضعیت موجود این مولفه در نیروهای مسلح ضعیف ارزیابی شده است. بنابراین نیروهای مسلح ج.ا.ایران برای نیل به تمدن نوین اسلامی در مولفه قدرت سخت مشکلی ندارند، اما باید بیشترین تلاش را ابتدا در مولفه قدرت نرم و سپس در مولفه قدرت هوشمند به عمل آورند.

حملات میکروبی و زیستی، خطرناک ترین تهدیدات علیه امنیت و سلامت یک کشور است. به دلیل پنهان ماندن تهاجم و دشواری تشخیص وقوع تهدیدات زیستی علیه جمعیت غیرنظامی بسیار هراس آور است و قطعاً در برنامه پدافند غیرعامل باید اقدامات اساسی برای مقابله با تهدیدات بیولوژیکی، صورت گیرد. هدف اصلی مقاله تبیین اقدام های اساسی آجا در دفاع بیولوژیکی است این تحقیق به روش توصیفی و زمینه ای- موردی با رویکرد کمی انجام شده و از نوع توسعه ای- کاربردی است. ابزار گردآوری پرسشنامه و روش جمع آوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای است، داده ها در محیط نرم افزار SPSS وارد و با استفاده از روش های آمار توصیفی تجزیه و تحلیل شده است. جامعه آماری بر اساس نظر خبرگان 200 نفر می باشد. بر اساس یافته های تحقیق، آجا باید 4 اقدام کلان و 8  اقدام بخشی دفاع بیولوژیک آینده را انجام دهد. با توجه به اقدامات کلان و بخشی یاد شده، تعداد 43 اقدام اجرایی به ترتیب اولویت برای دفاع بیولوژیک به دست آمده است. اولویت اقدامات کلان و چهارگانه آجا عبارتند از: عملیاتی- آماد و پشتیبانی- آموزشی و ساختاری. بر اساس اقدامات کلان و چهارگانه، تعداد 8 اقدام بخشی به ترتیب اولویت بدست آمده است: نظامی- مردم یاری- بهداشت و درمان-  اقدامات ستادی- آموزش عمومی- اقدامات صفی- آموزش تخصصی و تجهیزات عمومی. با توجه به نتایج تحقیق، تعداد 16 پیشنهاد کاربردی بیان شده است.

اجرای عملیات مشترک، اﺣﺘﻤﺎل ﭘﯿﺮوزی را ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎﻋﺪی افزایش داده و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﮐﺎرﺑﺮدی ﺗﺮین و مؤﺛﺮﺗﺮﯾﻦ اقدام در جنگ های آینده ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار میﮔﯿﺮد. طرح ریزی و اجرای عملیات مشترک حاصل تجمیع توان رزم نیروهای چهارگانه آجا است که به لحاظ فرهنگ سازمانی، مدیریتی، فضای عملیاتی و محیط تخصصی کاملاً متفاوتند و هماهنگی بین آنها در اجرای عملیات مختلف لازم و ضروری است. هدف اصلی تحقیق ارائه راهبردهای اجرای عملیات مشترک در آجا می باشد. این تحقیق از نوع کاربردی توسعه ای و روش آن موردی- زمینه ای می باشد. حجم نمونه آماری تحقیق 74 نفر می باشد. روش گردآوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای بوده که با تحلیل عمیق مبانی نظری، عوامل مؤثر بر اجرای عملیات مشترک را احصاء نموده و سپس در قالب پرسشنامه با استفاده از تحلیل های کمی و کیفی به صورت آمیخته نسبت به استانداردسازی و بومی سازی این عوامل در محیط عملیات مشترک ارتش اقدام شده است. بر اساس نتایج تحقیق و با استفاده از ابزار IFE و EFE تعداد 103 عامل (33 قوت و 20 ضعف و 29 فرصت و 21 تهدید) جهت اجرای عملیات مشترک در 6 مولفه شناسایی و سنجش شده و نهایتاً به روش SWOT راهبردها تدوین شده و نسبت به تعیین اولویت اجرایی آنها با استفاده از روش QSPM اقدام شده است. وضعیت فعلی آجا جهت اجرای عملیات مشترک، در ربع محافظه کارانه خفیف قرار دارد. بنابراین تعداد 13 راهبرد در راستای حرکت از موقعیت تهاجمی معطوف به قوت به موقعیت تهاجمی مطلوب یا شدید تدوین شده است.

هدف: جمهوری اسلامی ایران برای ایجاد امنیت بومی و خوداتکا در منطقه خلیج فارس و همچنین جهت مقابله با تهدیدات منطقه ای و فرامنطقه ای در این منطقه، نیاز به کسب اقتدار دارد. بنابراین مقاله حاضر با هدف شناسایی عوامل محیطی (قوت، ضعف، فرصت، تهدید) و تدوین راهبردهای قدرت آفرین ایران انجام شده است. روش شناسی: تحقیق کاربردی بوده و به روش موردی- زمینه ای که از طریق سوآت بهبود یافته جهت تدوین راهبردها و تکنیک تاپسیس جهت اولویت بندی راهبردها استفاده شده است. یافته ها: از تجزیه و تحلیل داده ها تعداد 13 راهبرد بخشی (3 راهبرد تهاجمی، 5 راهبرد رقابتی، 3 راهبرد محافظه کارانه و 2 راهبرد تدافعی) به دست آمده است. طبق نتایج سوآت بهبود یافته تعداد 7 راهبرد اصلی قدرت آفرین در منطقه خلیج فارس تدوین شد. نتیجه گیری: موقعیت راهبردی جمهوری اسلامی ایران برای نیل به اقتدار در وضعیت محافظه کارانه خفیف و معطوف به قوت قرار دارد که به سمت تهاجمی خفیف و معطوف به قوت در حال حرکت می باشد.

جمهوری اسلامی ایران به دلیل برخورداری از موقعیت ژئوپلیتیک خاص در منطقه غرب آسیا و اتخاذ سیاست استکبارستیزی و مقابله با قدرت های سلطه جو، همواره در نوک پیکان سیاست های تهاجمی این کشورها قرار داشته است. دراین راستا قدرت های رقیب تلاش کرده اند تا به نوعی مزیت های برتری ساز، ایران را تضعیف کنند. در این پژوهش نویسنده با استفاده از نظریه بحران ژئوپلیتیک، به این سؤال پرداخته است که: تحولات ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران چه تأثیری بر جایگاه کشور در منطقه و فرامنطقه در افق 1404 دارد؟ با بررسی عوامل هشت گانه ژئوپلیتیکی تنش زا (عوامل سیاسی، ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک، ژئوکالچر، هیدروپلیتیک، زیست محیطی، فضای مجازی و سرزمین)، 21 حوزه ژئوپلیتیکی در محیط امنیتی ایران شناسایی و نشان داده شده که قدرت های رقیب به دنبال آن هستند تا با اجرای سیاست هایی همچون دامن زدن به خصومت ایران و اعراب در منطقه، تغییر خطوط انتقال انرژی از مسیر ایران، حذف یا کاهش اهمیت ایران در تأمین انرژی جهان، تضعیف فرهنگ و جبهه مقاومت، بروز و ظهور مناقشه های مرزی و سرزمینی، دامن زدن به مسائل زیست محیطی و اجرای جنگ شناختی؛ قدرت ایران را در استفاده از مزیت های ژئوپلیتیکی اش کاهش دهند.

امنیت ملی بدون توجه به تهدید و قدرت ملی معنی ندارد و از طرفی قدرت ملی هم درهم آمیختگی زیادی با تهدید و امنیت ملی دارد. مفاهیم «تهدید امنیت و قدرت ملی» پایه های مهم و لازم و ملزوم برای حکمرانی امنیت ملی هستند. تهدید و امنیت مفاهیمی ابهام آمیز و انتزاعی هستند که درهم تنیدگی عمیقی با هم دارند، به همین دلیل برداشت ثابت و تعریف یکسانی برای این مفاهیم وجود ندارد، قدرت ملی مفهومی تعریف شده و مشخص است که شامل ُبعد، مؤلفه، شاخص و یکسری عواملِ ثابت و متغیر می باشد. هدف اصلی پژوهش اولویت بندی و تعیین نقش مؤلفه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و نظامی برای تحقق حکمرانی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران است. این پژوهش کاربردی و به روش زمینه ای موردی انجام گردیده و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است، روش جمع آوری اطلاعات میدانی و کتابخانه ای بوده و جامعه نمونه 73 نفر می باشد. ترتیب اولویت حلقه های امنیتی: نظامی سیاسی فرهنگی و اقتصادی است، اما حلقه های تهدیداتی: اقتصادی فرهنگی سیاسی و نظامی است، بنابراین حلقه های امنیتی و تهدیداتی عکس هم هستند. ایران هر سه طیف تهدید: منفی صفر و مثبت را دارد. مؤلفه های قدرت ملی داری 6 عامل اقتصادی، 8 عامل سیاسی، 11 عامل نظامی و 5 عامل فرهنگی است. تعداد 5 عامل دارای دو نقش هستند، در مجموع مؤلفه های قدرت ملی دارای 30 عامل و 35 نقش: «22 نقش قوت، 4 نقش ضعف، 3 نقش فرصت و 6 نقش تهدید» می باشند. طبق نقش های بالا، جمهوری اسلامی ایران در موقعیت راهبردی «تهاجمی» قرار دارد، بر اساس نظریه «موازنه تهدید» حکمرانی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران باید از دکترین «تدافعیِ تهدید محور و کُنشی» به دکترین «تهاجمیِ امنیت محور و فراکُنشی» که بر گرفته از نظریه «موازنه قوا» است تبدیل گردد.

سیاست خارجی جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی بر اصولی ثابت و پایدار ازجمله حمایت از محرومان و مستضعفان جهان، داشتن روابط صلح آمیز با دول غیر محارب، منع مداخله در امور سایر کشورها و همزیستی مسالمت آمیز با همسایگان و سایر دولت ها استوار می باشد. این اصول دربرگیرنده باورها، اعتقادات جمهوری اسلامی درباره واقعیت ها یا علیت ها، صحت عمل و رفتار در حوزه تعاملات و نظام بین المللی است که از دین اسلام برخاسته است. موضوع اساسی که ضرورت دارد به آن پرداخته شود آن است که آیا سیاست خارجی جمهوری اسلامی در حوزه مقابله با شیعه هراسی بر اساس اصول ذکرشده موفق بوده است؟ بدین سبب این مقاله درصدد است بر اساس نظریه سازه انگاری نقش عوامل محیطی سیاست خارجی جمهوری اسلامی را در چهار مؤلفه سیاست هویتی، کنشگران سیاسی، کنشگران اجتماعی و کارگزار و ساختار مورد ارزیابی قرار دهد و از طریق شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدیدهای احتمالی به ارتقاء سیاست خارجی جمهوری اسلامی جهت مقابله با شیعه هراسی کمک نماید. این تحقیق از نوع کاربردی بوده و با روش توصیفی و زمینه ای موردی انجام شده است. ابزار گردآوری میدانی و کتابخانه ای بوده، حجم نمونه 25 نفر و داده ها به روش SPSS مورد تحلیل قرارگرفته است.

وضع موجود آسیای مرکزی و قفقاز با توجه به تکثر پویش های فروملی، درون منطقه ای، بین منطقه ای و فرامنطقه ای، دربردارنده فرصت ها و تهدیدهای قابل توجهی برای ایران است. قفقاز جنوبی بستر و پهنه شکل گیری پویش های تهدیدزای متنوعی علیه امنیت و ثبات ملی جمهوری اسلامی ایران است که برخی از آن ها ضریب تهدیدزایی فزاینده ای نیز دارند. شناسایی پویش های تهدیدزای منطقه قفقاز جنوبی علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مسأله محوری این پژوهش درنظرگرفته و تلاش شد با اولویت بندی این تهدیدات در منطقه، راه کارهای بهینه ای جهت مقابله با آن ارائه شود. سؤال اصلی این است که مهم ترین پویش های تهدیدزای متوجه جمهوری اسلامی ایران ازطریق قفقاز جنوبی کدامند و راه کارهای ایران برای مهار آن ها چیست؟ روش پژوهش، کیفی کمی (آمیخته) است. نتیجه کلی حاصله اینکه در قفقاز جنوبی تهدیدهای امنیتی و اقتصادی/ژئواکونومیکی، اولویت بالاتری دارند. اهم راه کارهای پیشنهادی پژوهش عبارتند از ارتقای همکاری ها با قدرت های آسیایی، اولویت دادن به پروژه های زیرساختی فرامرزی مختلف برای مقابله با تخلیه ژئوپلیتیکی، برپایی دفتر بررسی نیازهای فنی مهندسی کشورهای منطقه، استفاده از توان فنی و مهندسی بومی برای رفع نیازهای فنی مهندسی کشورها و سرانجام، فعال سازی ظرفیت های دیپلماسی دفاعی.