نوروزعلی کرمدوست

مقدمه: در دنیای امروز، حوزه ی یاددهی – یادگیری در زمره فعالیت های شناختی، عاطفی قرار می گیرد. همچنین با توجه به قرارگیری مقوله خودکارآمدی ذیل نظریه شناختی- اجتماعی، شناسایی عوامل مؤثر بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان امری ضروری است. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سبک های یادگیری و خلاقیت با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان است. روش ها : روش پژوهش، توصیفی- همبستگی بوده، جامعه پژوهش نیز شامل کلیه دانش آموزان پایه هشتم (پایه دوم دوره متوسطه اول) در شهرستان نکا است. ابزار پژوهش متشکل از پرسشنامه های سبک یادگیری، خلاقیت و خودکارآمدی تحصیلی بوده که پایایی آن ها با ضریب آلفای کرونباخ و روایی نیز با استفاده از نظر متخصصان تأیید گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی، خلاقیت و سبک یادگیری در بین دانش آموزان بالاتر از میانگین فرضی طیف لیکرت قرار دارد. همچنین یافته ها حاکی از ارتباط معنی دار چهار سبک یادگیری همگرا، واگرا، جذب کننده و انطباق دهنده با خودکارآمدی تحصیلی است. از دیگر یافته های پژوهش می توان به وجود ارتباط مثبت و معنی دار خلاقیت (42/0 r= ) و ابعاد آن یعنی؛ سیالی (20/0 r= )، بسط (22/0 r= )، ابتکار (23/0 r= ) و انعطاف پذیری (57/0 r= ) با خودکارآمدی تحصیلی اشاره نمود. نتیجه گیری: با توجه به ارتباط مثبت و معنادار سبک های یادگیری و خلاقیت با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان، همچنین اهمیت دوره متوسطه اول در دوره نوجوانی و از سوی دیگر وجود مطالعه ی بین المللی تیمز در پایه ی هشتم، پیشنهاد می شود که متصدیان امر تعلیم و تربیت در راستای بهبود و ارتقاء خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان، به برپایی کارگاه و آموزش معلمان و دانش آموزان در رابطه با سبک های یادگیری و نگرش به خلاقیت اهتمام ورزند.

با توجه به وجود شکاف و ناهمخوانی میان برنامه های درسی قصد شده و کسب شده درس علوم تجربی به عنوان یکی از مؤلفه های اساسی برنامه درسی مدارس برای دانش آموزان در دوره ابتدایی، هنوز پژوهشی در رابطه با واکاوی علل این امر از دریچه نظرات معلمان به عنوان مجریان اصلی برنامه درسی قصد شده صورت نگرفته است. لذا هدف پژوهش حاضر واکاوی علل شکاف میان برنامه های درسی یاد شده درس علوم تجربی در دوره ابتدایی از دیدگاه معلمان است. رویکرد پژوهش کیفی است. میدان پژوهش آموزش و پرورش شهر تهران بود و شرکت کنندگان با استفاده از روش های نمونه گیری هدفمند از نوع ملاکی و گلوله برفی از بین معلمان انتخاب شدند. گردآوری داده ها با استفاده از فن مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد و در هجدهمین مصاحبه به سطح اشباع نظری رسید. جهت اعتباردهی به یافته های پژوهش از مواردی نظیر مشارکت و تعامل با مشارکت کنندگان، تلفیق داده ها و مرور و بازنگری مکرر داده ها، بررسی به وسیله اعضا و بازنگری توسط ناظرین خارجی استفاده شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش کلایزی، به شناسایی 4 مضمون اصلی و 14 زیرمضمون منتج گردید. مضامین اصلی شامل علل مرتبط با متخصصان برنامه ریزی درسی و کادر اجرایی (نحوه هدف گذاری توسط متخصصان برنامه ریزی درسی و غیره)، علل مرتبط با نحوه برنامه ریزی درسی (نحوه طراحی و تدوین برنامه درسی قصد شده و غیره)، علل مرتبط با نحوه اجرا، نظارت و پشتیبانی (نحوه اجرا و غیره) و علل مرتبط با میزان امکانات و تجهیزات (میزان امکانات و تجهیزات فیزیکی و غیره) است. یافته های پژوهش نشان می دهد عللی همچون توجه و تأکید بیشتر بر حیطه اهداف دانشی و غفلت از سایر اهداف برنامه درسی نظیر اهداف نگرشی و عملکردی در هنگام هدف گذاری، زمینه های شکاف میان برنامه های درسی یاد شده درس علوم تجربی در دوره ابتدایی را ایجاد کرده است.

مقدمه: در دنیای امروز، حوزه ی یاددهی – یادگیری در زمره فعالیت های شناختی، عاطفی قرار می گیرد. همچنین با توجه به قرارگیری مقوله خودکارآمدی ذیل نظریه شناختی- اجتماعی، شناسایی عوامل مؤثر بر خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان امری ضروری است. از این رو، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین سبک های یادگیری و خلاقیت با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان است. روش ها: روش پژوهش، توصیفی- همبستگی بوده، جامعه پژوهش نیز شامل کلیه دانش آموزان پایه هشتم (پایه دوم دوره متوسطه اول) در شهرستان نکا است. ابزار پژوهش متشکل از پرسشنامه های سبک یادگیری، خلاقیت و خودکارآمدی تحصیلی بوده که پایایی آن ها با ضریب آلفای کرونباخ و روایی نیز با استفاده از نظر متخصصان تأیید گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میانگین متغیرهای خودکارآمدی تحصیلی، خلاقیت و سبک یادگیری در بین دانش آموزان بالاتر از میانگین فرضی طیف لیکرت قرار دارد. همچنین یافته ها حاکی از ارتباط معنی دار چهار سبک یادگیری همگرا، واگرا، جذب کننده و انطباق دهنده با خودکارآمدی تحصیلی است. از دیگر یافته های پژوهش می توان به وجود ارتباط مثبت و معنی دار خلاقیت (42/0 r=) و ابعاد آن یعنی؛ سیالی (20/0 r=)، بسط (22/0 r=)، ابتکار (23/0 r=) و انعطاف پذیری (57/0 r=) با خودکارآمدی تحصیلی اشاره نمود. نتیجه گیری: با توجه به ارتباط مثبت و معنادار سبک های یادگیری و خلاقیت با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان، همچنین اهمیت دوره متوسطه اول در دوره نوجوانی و از سوی دیگر وجود مطالعه ی بین المللی تیمز در پایه ی هشتم، پیشنهاد می شود که متصدیان امر تعلیم و تربیت در راستای بهبود و ارتقاء خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان، به برپایی کارگاه و آموزش معلمان و دانش آموزان در رابطه با سبک های یادگیری و نگرش به خلاقیت اهتمام ورزند.

هدف از اجرای این پژوهش، بررسی کیفیت فعالیت های آموزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بو علی سینای همدان بر اساس مدل تحلیل اهمیت – عملکرد ((IPA بود. جامعه آماری پژوهش، دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشکده ادبیات و علوم انسانی بود که 350 نفر از آنان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته بود که کیفیت فعالیت های آموزشی را در 7 بعد هدف، محتوا، روش تدریس، ویژگی های استادان، ساختار، امکانات و شیوه های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی و در دو سطح وضع موجود و وضع مطلوب اندازه می گرفت. روایی پرسشنامه بر اساس دیدگاه متخصصان، بررسی و تأیید شد و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (96/0) به دست آمد. نتایج نشان داد که بین دیدگاه دانشجویان درباره وضع موجود و مطلوب کیفیت فعالیت های آموزشی درمجموع و به تفکیک همه ابعاد مورد بررسی، شکاف منفی و معنی داری وجود دارد. تفاوت شکاف در مؤلفه هدف، محتوا، روش تدریس، استادان، ساختار، امکانات و شیوه های ارزشیابی به ترتیب 060/1-، 346/1-، 886/0-، 121/1-، 249/1-، 472/1- و 886/0- بود. بیشترین شکاف، به ترتیب به ابعاد امکانات، محتوا، ساختار، ویژگی های استادان، هدف، روش تدریس و شیوه های ارزشیابی مربوط بود.

شناسایی عوامل موثر در موفقیت افراد سرآمد، و تلاش برای بهره گیری از آن، از مهمترین راهبردهای موفقیت به شمار می رود. فقدان مطالعه ای ژرفانگر در بازنمایی عوامل موفقیت رتبه های برتر آزمون سراسری، باعث شد تا در مطالعه حاضر، عوامل مؤثر در موفقیت نفرات برتر آزمون سراسری، مورد واکاوی قرار گیرد. بدین منظور با بهره گیری از رویکردی کیفی، و مصاحبه عمیق نیمه ساختار یافته با برگزیدگان برتر آزمون سراسری که به روش نمونه گیری موارد کرانه ای انتخاب شدند، داده ها گردآوری گردید. پس از 12 مصاحبه، اشباع نظری حاصل و بر اساس راهبرد هفت مرحله ای کُلایزی تحلیل شد. تحلیل عمیق تجربه زیسته مشارکت کنندگان، به دسته بندی 7 مضمون اصلی (عوامل اصلی موفقیت) منتج گردید. نتایج به دست آمده به اساتید شرکت کننده ارائه و پس از بررسی های متوالی مورد تأیید واقع شد. یافته ها حاکی از آن است که هفت عامل خودانگیختگی، موقعیت طلبی، هدفمندی، سرعت عمل، راهبردهای یادگیری، محیط آموزشی، و ویژگی های خانوادگی در کسب رتبه برتر در آزمون سراسری نقش اصلی را ایفا نموده اند.

دستیابی به سواد علمی هدف آموزش برنامه درسی علوم در نظام های آموزشی دنیا است. یکی از مهم ترین و اصلی ترین مؤلفه هایی که باعث افزایش سواد علمی در دانش آموزان می شود آموزش ماهیّت علم است. هدف پژوهش حاضر بررسی نگرش دانشجویان کارشناسی دانشگاه تهران درباره ماهیّت علم به عنوان مؤلفه سواد علمی می باشد. روش پژوهش توصیفی و از نوع مطالعات پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی دانشکده های روانشناسی- علوم تربیتی و علوم پایه دانشگاه تهران است که از این جامعه به شیوه نمونه گیری طبقه ای با رعایت نسبت ها (جنسیت و دانشکده) نمونه ای به حجم 779 نفر انتخاب شدند. جهت جمع آوری نگرش دانشجویان به ماهیّت علم، پرسشنامه ای بر اساس مبانی نظری پروژه 2061 طراحی گردید و اعتبار و روایی آن بررسی و تأیید قرار گرفت. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان می دهد که وضعیت میانگین درک ماهیّت علم و ابعاد آن در دانشجویان، با وضعیت میانگین متوسط نمرات دارای تفاوتی معنادار است؛ همچنین نتایج آزمون مانووا نشان می دهد که بین سطوح عامل دانشکده (دانشکده علوم پایه و دانشکده روانشناسی - علوم تربیتی) در باب متغیّر ماهیّت علم تفاوت معنادار وجود دارد. یافته ها بیان می کند که دانشجویان داری درک پایینی از ماهیّت علم و ابعاد آن می باشند که بر اساس تحلیل نتایج پژوهش های انجام گرفته علّت آن را می توان در این عوامل جستجو کرد: عدم توجه به مؤلفه های ماهیّت علم در تدوین و طراحی برنامه درسی آموزش علوم، دانش و درک پایین معلمان از ماهیّت علم، عدم توسعه علم و فناوری در جامعه و حمایت ها ساختارهای اقتصادی، سیاستی و فرهنگی از علم و ارزش های آن. همچنین یافته ها نشان می دهد میزان درک ماهیّت دانشجویان دانشکده علوم پایه از دانشجویان دانشکده روانشناسی - علوم تربیتی بالاتر است که علت آن را می توان در ماهیّت رشته های درسی دانشجویان در دو دانشکده و میزان پرداختن به موضوعات درسی با محوریت علوم و ماهیّت علم در برنامه درسی آن ها پیدا کرد.

هدف از این پژوهش بررسی سطح رفتار یادگیری خودتعیینی هتاگوژیک دانشجویان با توجه به مبانی و چهارچوب نظری رویکرد هتاگوژی است که به صورت مطالعه موردی در دانشگاه مجازی مهر البرز انجام شده است. از بین جامعه آماری پژوهش، یعنی دانشجویان دانشگاه مجازی مهر البرز که 690 بودند، تعداد 120 نفر با توجه به جدول مورگان به صورت تصادفی با انتساب متناسب انتخاب و بر اساس سطح رفتار یادگیری خودتعیینی هتاگوژیک موردمطالعه قرار گرفتند. رفتار یادگیری هتاگوژیک دانشجویان از دیدگاه خود آنان بر اساس متغیرهای دموگرافیک (سن، جنس، ترم تحصیلی و عملکرد تحصیلی) با ابزار پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. نتایج به دست آمده نشان دهنده معناداری رابطه بین دو متغیر عملکرد تحصیلی و رفتار یادگیری هتاگوژیک است. به طوری که رفتار یادگیری هتاگوژیک حدود 35% از تغییرات عملکرد تحصیلی دانشجویان دوره های مجازی را تبیین می کند. و درمجموع سطح یادگیری خودتعییتی هتاگوژیک دانشجویان متوسط یا نسبتاً مطلوب برآورد شده است.

هدف از پژوهش حاضر، مشخص کردن میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) دانشگاه تهران از تلفن همراه جهت مقاصد آموزشی و عمومی می باشد. جهت نیل به این هدف، با استفاده از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی به بررسی دیدگاه های دانشجویان پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش، شامل 12933 نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری دانشگاه تهران بودند که از این شمار، تعداد 516 دانشجو بر اساس نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی آن توسط استادان و متخصصان آموزش الکترونیکی مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 84/0 به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های کلموگروف- اسمیرنف، تحلیل واریانس یک راهه، و کروسکال الیس در نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها نشان داد، میزان استفاده دانشجویان از قابلیت ها و امکانات تلفن همراه جهت مقاصد عمومی و آموزشی، کم تر از مقدار متوسط بوده است و تنها در بعضی از قابلیت ها نظیر؛ فایل صوتی، اس ام اس (پیام متنی) و مکالمه جهت مقاصد عمومی این مقدار بیش از متوسط بوده است. دیگر یافته ها نشان داد، استفاده عمومی از تلفن همراه بر اساس مقاطع و رشته های تحصیلی دانشجویان دارای تفاوت معناداری است، ولی در هیچ کدام از زیرگروه های تحصیلی در استفاده از قابلیت ها و امکانات تلفن همراه برای مقاصد آموزشی تفاوت معناداری مشاهده نشد. بنابراین، لازم است که استادان، جهت تشویق بیشتر جامعه دانشجویی به استفاده از فن آوری های سیار برای مقاصد آموزشی به تغییر در رویکردهای سنتی خود در فرآیند یاددهی- یادگیری مبادرت ورزند.

هدف از پژوهش حاضر، پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دختر پایه پنجم بر مبنای جو سازمانی و رضایت شغلی معلمان است. جامعه آماری این پژوهش را معلّمان پایه پنجم مدارس دخترانه دولتی شهرستان کرمان تشکیل میدهد که تعداد آنها صد و هفده نفر بودند و به دلیل تعداد کم حجم نمونه روش سرشماری بکار گرفته شد. جو سازمانی مدارس از طریق پرسشنامه جو سازمانی هالپین و کرافت و رضایت شغلی آنان از طریق پرسشنامه استیفن رابینز مورد سنجش قرار گرفت میانگین معدل دانشآموزان هر معلّم به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی بکار رفته است. برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزار SPSSاستفاده شده است، نتایج تحلیلهای رگرسیون چند گانه حاکی از آن بود که رضایت شغلی از طریق دو متغیر جو سازمانی )بیعلاقهگی، روحیه گروهی( قابل پیش بینی و بیشترین اثر مستقیم معنادار بر رضایت شغلی را بیعلاقهگی دارد و پیشرفت تحصیلی از طریق رضایت شغلی معلمان و چهار متغبر جو سازمانی )بیعلاقهگی، روحیه گروهی بین معلمان، نفوذ و پویایی مدیر، مزاحمت( قابل پیشبینی میباشد. روحیه گروهی بین معلمان بیشترین اثر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی را دارد. از ترکیب دو معادله رگرسیون میتوان به این نتیجه رسید که روحیه گروهی و بیعلاقهگی )فقدان تعهد شغلی( علاوه بر این که رابطه مستقیم با پیشرفت تحصیلی دارند از طریق متغیر رضایت شغلی هم با پیشرفت تحصیلی ارتباط دارند و رضایت شغلی میتواند متغیر واسطه برای پیشبینی پیشرفت تحصیلی از طریق ابعاد جو سازمانی )فقدان تعهد شغلی، روحیه گروهی( باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه نگرش مدیران ارشد، میانی و عملیاتی نسبت به شغلشان و عوامل فشارزای روانی – شغلی آنان در دانشگاه فردوسی است، یکصد نفر از مدیران مرد دانشگاه فردوسی مشهد در این پژوهش شرکت کردند . برای جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه استرس شغلی و نگرش سنج مدیران استفاده نتایج پژوهش نشان داد که : 1.بین نگرش مثبت مدیران نسبت به شغلشان با عوامل فشارزای روانی – شغلی آنان رابطه معکوس و معنی دار وجود دارد . 2. بین نگرش مثبت مدیران علمیاتی و میزان عوامل فشارزای روانی – شغلی آنان رابطه معنی دار و معکوس وجود دارد. 3. بین نگرش مثبت مدیران ارشد و عوامل فشارزای روانی – شغلی آنان رابطه معنی دار وجود ندارد. .4. بین نگرش مثبت مدیران میانی و عوامل فشارزای روانی – شغلی آنان رابطه معنی دار وجود ندارد . 5. مدیران ارشد و عملیاتی نسبت به مدیران میانی به طور معنی داری از میانگین فشارزای روانی – شغلی بیشتری برخوردارند.نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس آزمون آنالیز واریانس نشان داد که بین فشار روانی و نگرش مثبت مدیران نسبت به شغل شان رابطه معنادار وجود دارد.

مقاله حاضر به موضوع راهنمایی و هدایت تحصیلی در مدارس ایران پرداخته است . در فرایند کنونی هدایت تحصیلی در مدارس متوسطه نظام جدید از ملاکها و شاخصهایی استفاده می گردد که در مورد مفید بودن بعضی از آنها تردیدی جدی وجود دارد . در این مقاله ضمن نقد شاخص ها و ملاک های کنونی سعی شده است تا با استفاده از عملکرد تحصیلی قبلی دانش آموزان ، پیشرفت آنان در پایان دوره متوسطه پیش بینی گردد . برای این منظور پرونده 1063 نفر از فارغ التحصیلان نظام جدید و شهرستان نایین بررسی شده و داده های مربوط به متغییر های پیش بین و ملاک گرداوری شده ، و سپس با استفاده از رگرسیون چندگانه الگوی مناسب برای هدایت تحصیلی در مدارس متوسطه طراحی گردیده است . نتایج تحقیق بعدی دانش آموزان دوره متوسطه را تبیین نماید و لذا می تواند به عنوان ابزار مفید و نیرومندی برای هدایت تحصیلی دانش آموزان توسط مشاوران مورد استفاده قرار گیرد .

هدف این تحقیق کوششی برای تعیین میزان همبستگی عوامل فردی با کاربرد فن آوری اطلاعات توسط کتابداران کتابخانه های دانشگاه تهران است روش پژوهش پیمایشی است و برای گرد آوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شده است جامعه مورد مطاله را 153 نفر از کتابداران کتابخانه مرکزی و کتابخانه مرکزی و کتابخانه های دانشکده های دانشگاه تهران تشکیل می دهند. نتایج به دست آمده نشان می دهد که میان متغیرهای مسئولیت سازمانی میزان تحصیلات میزان آشنایی با زبان انگلیسی دسترسی به فن آوری اطلاعات تجربه در زمینه فن آ وری اطلاعات آموزش در فن آوری اطلاعات و مشارکت کتابداران در پروژه های کاربرد فن آوری اطلاعات در کتابخانه و کاربرد فن آوری اطلاعات همبستگی مثبت معنا داری وجود دارد با فراهم کردن فرصت های آموزشی مساوی برای گروه های مختلف کارکنان در زمینه فن آوری اطلاعات می توان شرایط بهبود عملکرد کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی را به وجود آورد.

در این پژوهش رابطه میان میانگین نمرات ارزشیابی دانشجویان دوره کارشناسی دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی از تدریس استادان با میانگین نمرات آنان در دروس تدریس شده در سال‌های 80-77 بررسی شد و برای حدود 450 درس تدریس شده که نمره ارزشیابی آنا نیز در دسترس بود همبستگی بسیار ضعیفی (135/0=r) در سطح معنی داری 003/0 مشاهده گردید. علاوه بر آن، بین میانگین نمرات دروس و میانگین نمرات ارزشیابی هر یک از چهار سوال اول فرم ارزشیابی استاد، ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شد که به جز سوال دوم (توانایی استاد در بیان و تفهیم مطالب) که همبستگی مثبت و ضعیفی (168/0=r) را در سطح معنی‌داری 004/0 نشان می‌داد‏ در سه مورد دیگر رابطه معنی داری مشاهده نگردید. نتیجه جالب توجهی که از مقایسه نمرات دروس متفاوت تدریس شده بوسیله استادان دانشکده به دست آمده نشان می‌دهد که میانگین نمرات دروس مختلف مستقل از استا درس نیست.

در این پژوهش نتایج ارزشیابی استادان از دانشجویان که در پایان هر نیمسال به صورت نمره ای در مقیاس صفر تا 20 ارائه می شود برای حدود 500 درس ارائه شده در سال های 80-77 بررسی شده است نتیجه این بررسی نشان م یدهد که میانگین نمرات امتحانی دروس تدریس شده بوسیله هر استادی دامنه معینی را در بر می گیرد در این دوره حدود 27 در صد از استادان هر یک شش درس مختلف از دروس دوره کارشناسی را تدریس کرده اند در مواردی نیز یک استاد 9 تا 11 درس مختلف از دروس دوره کارشناسی را تدریس کرده است علاوه بر این بررسی تعداد دانشجویان دروس مختلف نشان داد که در حدود 25 در صد از دروس تعداد دانشجویان کمتر از 20 نفر و در حدود 56 در صد از دروس تعداد آ نان کمتر از 30 نفر بوده است یافته های این پژوهش می تواند به اصلاح و بهبود برنامه ها کمک کند