مریم سادات فیاضی

مریم سادات فیاضی

مدرک تحصیلی: دکتری زبان شناسی همگانی، دانشگاه تربیت مدرس
رتبه علمی: دانشیار، مرکز اسناد فرهنگی آسیا، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
پست الکترونیکی: msfayyazi@gmail.com
لینک رزومه

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۴ مورد از کل ۱۴ مورد.
۱.

تدوین بسته آموزشی مبتنی بر قالب های معنایی و تأثیر آن بر مهارت نوشتن دانش آموزان پایه ششم دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت نوشتن بسته آموزشی قالب معنایی معنی شناسی قالب متن روایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۲۴
مقدمه: نوشتن را می توان از جمله بزرگ ترین چالش های مقاطع مختلف تحصیلی از دبستان تا دوره های تحصیلات تکمیلی دانشگاه برشمرد. هدف پژوهش تدوین بسته آموزش غیرمستقیم قالب های معنایی و تأثیر آن بر مهارت نوشتن دانش آموزان بود. روش کار: پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون، با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه ششم دوره دبستان شهر رشت در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که از میان آنها 100 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی ساده در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده گرفتند. ابزار سنجش شامل یک پرسشنامه ده گزینه ای محقق ساخته بود. بسته آموزش غیرمستقیم قالب های معنایی طی 10 جلسه 60 دقیقه ای به صورت هفته ای دو جلسه با استفاده از روش تکلیف محور برای دانش آموزان گروه آزمایش در دو مدرسه دخترانه و پسرانه صورت پذیرفت. گروه کنترل هیچ گونه مداخله ای در آن زمان دریافت نکردند. در پایان جلسات آموزشی، از هر دو گروه آزمایش و کنترل در شرایط یکسان پس آزمون گرفته شد و نتایج با نرم افزار SPSS-26 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بسته آموزشی قالب های معنایی بر مهارت نوشتن دانش آموزان پایه ششم دبستان تأثیرگذار است. به سخن دیگر، میزان پیشرفت در نگارش دانش آموزانی که در جلسات آموزشی شرکت کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل افزایش معناداری داشت (01/0P<). نتیجه گیری: با استناد به نتایج پژوهش، می توان بسته آموزش غیرمستقیم قالب های معنایی را به عنوان تسهیل کننده در امر یادگیری و عاملی موثر بر مهارت نوشتن دانش آموزان پایه ششم دبستان پیشنهاد داد. به طوری که به صورت عملی در مدارس و دوره های آموزشی برای آموزگاران در نظر گرفته شود.
۲.

تدوین بسته آموزشی مبتنی بر فرایندهای تعبیری شناختی منظر و نگاره زمینه و تأثیر آن بر مهارت نگارش توصیفی دانش آموزان پایه ششم دبستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مهارت نگارش بسته آموزشی فرایندهای تعبیری شناختی منظر نگاره زمینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۹۱
مقدمه: نوشتار توصیفی یکی از پیچیده ترین تکالیف کتاب فارسی نگارش پایه ششم دوره دبستان است. هدف اصلی پژوهش، افزون بر طراحی بسته آموزشی فرایندهای تعبیری شناختی منظرگزینی و زمینه-نگاره، بررسی تأثیر آموزش آن بر مهارت نگارش دانش آموزان پایه ششم دبستان بود. روش کار: پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون_پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر و پسر پایه ششم دوره ابتدایی شهر رشت در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که از میان آنان 40 دانش آموز به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و در گروه های 20 نفره آزمایش و کنترل جای گرفتند. ابزار پژوهش بسته آموزشی محقق ساخته شامل محتوای آموزشی بود که اجرای آن با کاربست رویکرد تکلیف محور روی گروه آزمایش صورت پذیرفت و گروه کنترل با داده های آموزشی آموزگار آموزش دیدند. 13 جلسه به صورت 60-45 دقیقه ای، هفته ای دو بار برگزاری شد. برای ارزیابی اثربخشی بسته آموزشی، یک آزمون ده پرسشیِ محقق ساخته در اختیار دانش آموزان قرار گرفت و نتایج با نرم افزار SPSS-26 تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: یافته ها نشان داد بسته آموزشی فرایندهای تعبیریِ منظر و نگاره_زمینه بر نگارش توصیفی دانش آموزان تأثیر دارد. به عبارت دیگر، نگارش دانش آموزانی که در جلسات آموزشیِ این دو فرایند شناختی شرکت کرده بودند، در مقایسه با گروه کنترل افزایش معناداری داشت (01/0P<). نتیجه گیری: با توجه به نتایج، می توان بسته آموزشیِ فرایند تعبیریِ شناختیِ منظر و نگاره_زمینه را در شمار الگوهای توسعه دانش ساختاری و توسعه دانش راهبردها جای داد و آن را به عنوان تسهیل کننده در امر یادگیری و عاملی موثر بر افزایش توانش نگارش توصیفی دانش آموزان دبستان پیشنهاد داد.
۳.

نقد کتاب روش تحقیق در زبان و زبان شناسی (نظری و عملی)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۴۵ تعداد دانلود : ۱۲۶
نقد کتاب از جمله سنت های دانشگاهی برای ارزیابی سهم صاحبان اندیشه در زمینۀ پژوهش است که افزون بر ارتقاء سطح خواندنِ آگاهانۀ منتقد، زمینه های آفرینش اثر را از منظر نویسنده بررسی می کند. از این رو، نقد چیزی بیش از خلاصه ی محتوای کتاب است. هدف از نقد پیش رو توصیف و ارزیابی کتاب روش تحقیق در زبان و زبان شناسی (نظری و عملی) نوشتۀ فردوس آقاگل زاده است تا از رهگذر آن نقاط قوت و ضعف این اثر را به دور از تعصب برشماریم. با طرح این پرسش که نویسنده در اثر خود چه مباحثی از روش شناسی پژوهش را طرح کرده است، نگارنده می کوشد با استناد به رویکردی توصیفی-انتقادی ابعاد صوری و محتوایی این کتاب را مورد نقد قرار دهد. از یک سو، در کنار مزیت هایی همچون رعایت اصول و قواعد نگارشی و همسو بودن سرفصل های کتاب با اهداف تعیین شده از سوی دیگر، شاهد کاستی هایی هستیم همچون عدم کاربست شیوه ای یکپارچه در ارائۀ مفاهیم و عدم طبقه بندی انواع تحقیق بر اساس هدف، روش انجام پژوهش، سطوح و نوع اطلاعات.
۴.

مثل های گیلکیِ حوزۀ خوراکی ها و وابسته های آن در قاب طرح واره های تصوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرح واره های تصوری بدنمندی استعاره مفهومی مثل خوراکی گویش گیلکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۱۹
مَثَل ها جمله واره هایی با ساختار ثابت هستند که واقعیات پذیرفته شده، الگوهای اجتماعی و ملاحظات اجتماعی یک قوم را بازمی تابانند. ازاین رو، واجد وجهی زبانی -فرهنگی هستند که از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند و در موقعیت های متفاوتی از زندگی به کار می روند. نظر به اینکه بسیاری از مَثَل ها ماهیتی استعاری دارند و شماری از استعاره ها از تجربه های بدنمند نشأت می گیرند، مقاله پیش رو می کوشد با اتخاذِ نظریه طرح واره تصوری به مَثَل های گیلکی در حوزه خوراکی ها و وابسته های آن، دو هدف را دنبال کند: نخست، شناسایی طرح واره های تصوری موجود در مَثَل های گیلکی حوزه خوراکی ها و وابسته های آن؛ دوم، تعیین دامنه کاربردهای معنایی آنها. داده های این پژوهش کیفی به روش اسنادی گردآوری شده اند و تحلیل آنها به روش توصیفی-تحلیلی با استناد به آرای جانسون (1987) انجام شده است. یافته های پژوهش ناظر به کاربرد انواع طرح وارها ی حرکتی، مهارشدگی و فضایی در این گویش است. همچنین مشخص شد در مَثَل های حوزه خوراکی های گیلان، مفاهیمِ فرهنگیِ پسندیده مهرورزی، مهمان نوازی و باورمندی در کنار ویژگی های نکوهیده تباهی، خیانت و ناسپاسی توأمان به کار می رود.
۵.

تحلیلِ تطبیقیِ متن دو ترانه ایرانی و افغانی در دوره همه گیری کروناویروس کووید-19 با رویکرد استعاره شناختی

تعداد بازدید : ۳۷۵ تعداد دانلود : ۲۷۰
باور به نقش انکارناپذیر موسیقی در کاهش استرس از یک سو و پذیرفتن آن به عنوان ابزاری کم هزینه و کارآمد در آموزش، بستر مناسبی فراهم آورده برای خلق آثار هنری موسیقیای در دوره ی همه گیری کروناویروس کووید-19. فصل مشترک این آثار وجوه هنری و زیبایی شناختی آنها و وجه ممیزشان- صرف نظر از سبک و سازبندی- محتوا و پیامی است که خالقان شان برآنند تا به شنوندگان خود منتقل کنند و شامل گستره ی کران گشاده ای است از موضوعات اجتماعی و سوگیری های سیاسی تا مسائل آموزشی و اخلاقی. پژوهش پیش رو، تحلیل تطبیقی متن دو ترانه ی ایرانی و افغانی است تا از گذر آن بتوان مولفه های زبان شناختی آثار هنری را در دو پارادایم فکری بازشناخت. بنیان نظری پژوهش بر آرای زبان شناسان شناختی و به طور خاص استعاره ی مفهومی استوار است. پیکره ی داده های پژوهشِ کیفی پیش رو، متن دو ترانه از رضا صادقی خواننده ی ایرانی و فرهاد دریا خواننده ی افغان است که با روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش ناظرند بر این که علیرغم گزینش استعاره ی مفهومی واحدی برای بیان یک موضوع مشخص، برجسته کردن عناصر متفاوتی از حوزه ی مبداء، به شکل گیری رویکردهای متباینی می انجامد که در کنار یکدیگر آنتی نومی کاملی را برمی سازند.
۶.

تحلیل محتوای کتاب فارسی خوانداری و نوشتاری دوره دبستان از منظر معنی شناسی قالبی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنی شناسی قالبی تحلیل محتوا کتاب فارسی نوشتاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۴ تعداد دانلود : ۶۳۳
کتاب درسی در مقام مهم ترین ابزار آموزشی کشور، بخش مهمی از محتوای برنامه درسی را در خود دارد. از این رو، روزآمد کردن کتاب های درسی، افزودن بر غنای مفهومی و پرهیز از کاستی های موجود در آن ها همواره ضرورت تحلیل محتوای کتاب های درسی را اجنتاب ناپذیر می کند. پژوهش حاضر با هدف مشخص کردن میزان توجه کتاب های فارسی خوانداری و نوشتاری دوره دبستان به انواع معانی موجود در یک قالبِ معنایی می کوشد به این پرسش پاسخ دهد که « در کتاب فارسی دوره دبستان کدام یک از انواع معانی «دستوری»، «صریح» «سبکی»، «هم آیندی»، «کاربردی»، «تلویحی» و «متداعی» آموزش داده می شود؟» و «هر یک از انواع معانیِ مورد نظر تا چه سطحی مورد توجه قرار گرفته اند؟». پژوهش در شمار پژوهش های کیفی قرار دارد و جامعه آماری پژوهش تمامی تکالیف مجموعه کتاب فارسی نوشتاری و تمامی متون و تمرین های فارسی خوانداری دوره دبستان را دربردارد. برای ارزیابی محتوای درسی از روش تحلیل محتوا و مشخصاً چک لیست استفاده شده و واحد تحلیل، واژه است. معیار تحلیل محتوا برای ارزیابی این کتاب، معنی شناسی قالبی فیلمور ( 1975 ) است و محتوای کتاب ها بر اساس میزان کاربست انواع معانی موجود در یک قالب معنایی، تحلیل و توصیف می شوند. یافته های پژوهش ناظر است به آموزش غیرمستقیم معنای صریح، معنای هم آیندی، معنای متداعی و معنای سبکی در قالب تکلیف های نوشتاری و خوانداری مختلف که از این میان معنای صریح بیش از معانی هم آیندی، متداعی و سبکی است. همچنین، تحلیل کتاب های دوره دبستان نشان می دهد که معانی دستوری، کاربردی و تلویحی از نظر دور مانده اند.
۹.

مضامین زیست محیطی در اشعار گیلکی بر اساس رویکرد نقد بومگرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محیط زیست نقد بوم گرا شعر گیلکی طبیعت گیلان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۹ تعداد دانلود : ۵۶۰
شعر بدون تصویرگری از اجزای طبیعت، مجموعه ای بی جان و بی اثر است. در اشعار گیلکی مضامینی نظیر: قدرت و نقش طبیعت، رابطه ی انسان با محیط زیست خود، فراورده ها و تولیدات طبیعی، اخلاق زیست محیطی و مانند آن امکان وقوع می یابند. پژوهش حاضر، با هدف مطالعه ی اشعار گیلکی شاعران گیلکی سرای امروز، به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که «درون مایه و مضمون اصلی اشعار گیلکی زیست محیطی شاعران گیلکی سرا بر اساس نحوه ی نگرش شان به طبیعت در راستای رابطه ی ادبیات و محیط زیست چیست؟»، از این رو، این نوشتار بر آن است تا با بررسی اشعار گیلکی زیست بومی، به چگونگی استفاده از عناصر و تصاویر طبیعی در راستای تجلّی رابطه ی انسان و طبیعت بپردازد. پیکره ی داده های پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای از میان اشعار گیلکیِ دو دهه ی اخیر گردآوری شده و سپس در ارتباط با موضوع مورد بحث، بر اساس نقد بوم گرا به توصیف و تحلیل درآمده است. نگارندگان در این نوشتار نشان می دهند که درون مایه ی اصلی این اشعار زیست محیطی، مبتنی بر توصیف طبیعت و عناصر آن و تأثیرش بر کار و زندگی مردم، دغدغه ها ی حفظ محیط زیست طبیعی و شهری و مبارزه با آلودگی، صید و شکار ناآگاهانه و بی رویه است.
۱۰.

بررسی تفصیل مسافرت کاپیتان اطراس به سمت قطب شمالی با رویکرد تاریخ گرایی نوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاریخ گرایی نوین گفتمان قدرت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۹۳
تفصیل مسافرت کابیتان اطراس به سمت قطب شمالی در سنه ی 1860مسیحی ترجمه ی محمد حسن خان صنیع الدوله (اعتمادالسلطنه) است از قسمت اول رمان ژول ورن به نام   Les Aventures du Capitaine Hatteras [1864] که از 11محرم 1288هجری قمری در شماره ی اول «روزنامه ایران» به صورت پاورقی چاپ شده و در صدوسی ودومین شماره به پایان رسیده است. از آن جا که روزنامه ی ایران ارگان رسمی دولت ایران در آن زمان به حساب می آید، نوشتار حاضر در پی آن است روابط قدرت را در متن اثر ادبی پیش گفته مشخص سازد و بازخورد انتشار آن را در بافت غیرزبانیِ نهادِ قدرت و روزنامه ی ایران نشان دهد. از همین روست که نویسندگان با اتخاذ رویکرد تاریخ گرایی نوین[i] می کوشند پاسخی برای این پرسش بیابند که رمان تفصیل مسافرت کابیتان اطراس به سمت قطب شمالی در سنه ی 1860مسیحی چگونه در قالب گفتمان حاکم زمان خود جای می گیرد و با چه تمهیدی از متن اثر فراتر رفته لایه های پنهان قدرت را بازمی نمایاند. در نگاهی کلی فرض بر این است که ابتدا نخبگان جامعه گونه ی علمی-تخیلی را از میان سایر گونه های ادبیات داستانی برای روایت داستان برمی گزیند اما به تدریج با پیش روی داستان ساخت سنتی قدرت، گرایش علمی-تخیلی پیشین را به گونه ی تاریخی-عینی معهودِ گذشته فرو می کاهد. [i].  New Histoisism
۱۱.

Some Cognitive Insights into Perspectivization in Persian Narratives(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۸۵ تعداد دانلود : ۴۸۴
Perspective is one of the factors involved in the diversification of schema. The viewpoint from which one looks at a scene somehow affects the process of semantic representation of that scene. Every sentence has its special schema drawn upon the scene in question, and adopting different points of view towards the same event will result in the speakers’ choosing different linguistic structures to express the event. Therefore, perspective is one of the most salient structure-formation processes that has received much attention from cognitive linguists. Cognitivists interested in linguistic impacts of perspective, following Langacker (), have laid their study on the assumption that the relative status and the angle of vision influence what language is used in describing certain situations. However, the question in this regard is whether or not the two parameters meet the adequacy required both for describing and for explaining different scenes linguistically. The answer seems to be that the specific perspective taken by the speaker is itself very much based on some further elements as animacy, dynamicity, size, and speaker. Present article is therefore written in order to question the problem of perspective, and the elements that are likely to bear upon its linguistic representation in Persian. Furthermore, it will also be taken into question if, according to what cognitive linguists argue for, there is such a universal cognitional framework common to all the human beings. For this purpose, a body of Persian written and spoken data, gathered from narrative dialogues and everyday talks, is to be examined inductively. Although this is an unprecedented study on some fundamental cognitive-semantic issues, the results would pretty hopefully apply in much more detailed semantic analyses of sentence perspective as well.
۱۲.

نگاهی گذرا به پیشینه نظریه های روایت

کلید واژه ها: ساختارگرایی شناخت شناسی روایت شناسی ریخت شناسی رده شناسی تبارشناسی کاربرد شناسی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نظریه های ادبی غرب
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی روایت شناسی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه تاریخ مطالعات ادبی
تعداد بازدید : ۸۶۹۵ تعداد دانلود : ۴۲۱۶
در این مقاله، ابتدا به اختصار تبارشناسی پژوهش های روایت شناختی را در آغاز قرن بیستم (یعنی پیش از شکل گیری رشته ای به نام روایت شناسی) بیان، و به طور مشخص ریخت شناسی روایت را در آلمان، روسیه و سنت آنگلو-آمریکایی معرفی می کنیم. سپس بخش عمده مقاله را به بررسی روایت شناسی ساختارگرا و تقابل های دوگانه، مقوله بندی عناصر روایی و رده شناسی روایت اختصاص می دهیم. در این بخش، مهم ترین آرای ژرار ژنت، استانزل، جرالد پرینس، میکی بال و سیمور چتمن به اجمال بازگو می شود. در پایان، نگاهی می افکنیم به تحولات غیرصورتگرای متأخر در این حوزه که بیشتر مبتنی بر مطالعات شناختی بوده اند. در این میان توجه خود را بر کاربردشناسی زبان شناختی و به ویژه روند احیای الگوهای زبانی توسط مطالعات شناختی متمرکز می کنیم؛ به این ترتیب، روش پژوهش حاضر، نظری می باشد.
۱۴.

بررسی زمان واقعی و زمان دستوری در قرآن مجید بر اساس رویکردی زبان شناختی

کلید واژه ها: افعال در قرآن زمان در قرآن زمان دستوری و زمان واقعی در قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر فرهنگ اصلاحات و واژه ها در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن ترجمه قرآن
تعداد بازدید : ۱۵۸۸ تعداد دانلود : ۷۱۷
یکی از زیرشاخه های قرآن پژوهی مطالعه و پژوهش در صورت و شکل ظاهری واژگان و جملات قرآن مجید است. در مقاله حاضر نویسندگان مشخصاً به بررسی افعال قرآن با توجه به زمان دستوری و زمان واقعی پرداخته اند. مسئله اصلی پژوهش حاضر این است که آیا در افعال قرآن مجید زمان واقعی بر زمان دستوری منطبق است یا نه؟ برای پاسخ دادن به این مسئله پس از طرح ملاحظات نظری درباره زمان واقعی و زمان دستوری بر اساس مباحث هانس ریشن باخ ـ زبان شناس آلمانی ـ بیش از 500 فعل از جزء سی ام قرآن مجید استخراج و بررسی شد و آن گاه حاصل این بررسی جمع بندی و در این مقاله عرضه شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان