کرامت الله راسخ

پژوهش حاضر به بررسی رابطه مصرف رسانه ای در بین زنان و تأثیر آن بر نگرش آن ها نسبت به فرزندآوری پرداخته است. روش به کار رفته در این پژوهش، پیمایش است. جامعه آماری زنان 49-15 ساله در سنین باروری ساکن شهر جهرم می باشند که 400 نفر به عنوان نمونه تعیین و با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه است که برای تعیین اعتبار آن از روش اعتبار صوری و برای تعیین پایایی، از شیوه هماهنگ درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. نتایج توصیفی پژوهش، بیانگر آن هستند که میانگین نمره نگرش زنان به فرزندآوری در شهر جهرم در سطح بالایی است. یافته های تحلیلی پژوهش نشان می دهد مصرف رسانه بر نگرش زنان نسبت به فرزندآوری تأثیر مثبت و معنادار داشته و در واقع با افزایش استفاده از رسانه، نگرش آنان به باروری به طور مثبت، افزایش یافته است. در بین متغیرهای جمعیتی رابطه سن، تعداد فرزند و نوع شغل با نگرش زنان به فرزندآوری معنادار است. تبیین متغیر وابسته بر حسب مجموع متغیرهای مستقل، بیانگر آن است که دو متغیر مصرف رسانه و تعداد فرزند به ترتیب قوی ترین پیش بینی کننده نگرش زنان به فرزندآوری هستند و قادرند 29 درصد از تغییرات واریانس نگرش به فرزندآوری را تبیین کنند.

هدف مقاله بررسی تأثیر محیط آموزشی و رسانه های ارتباط جمعی بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان دانشگاه شیراز است. شیوه پژوهش در این تحقیق پیمایشی است. داده های پژوهش از طریق پرسشنامه و از یک نمونه 400 نفری از 12500 نفر دانشجویان دانشگاه شیراز در سال 1396 گردآوری شد. اساس نظری پژوهش نظریه کارکردگرایی ساختاری است. جامعه پذیری سیاسی در سه بعد آگاهی سیاسی و نگرش های سیاسی و ارزش های سیاسی بررسی شد. متغیرهای مستقل در 7 بُعد دسته بندی شدند: عوامل خانوادگی؛ عوامل شخصی و جمعیتی؛ ارتباط با هم سالان؛ تعهد مذهبی؛ محیط آموزشی؛ فعالیت داوطلبانه در انجمن ها؛ رسانه های ارتباط جمعی.در این نوشتار تأثیر محیط آموزشی و رسانه های ارتباط جمعی بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان، مد نظر است به منظور آزمون فرضیات از آزمون تی، تحلیل واریانس و رگرسیون دومتغیره و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته های تحقیق نشان داد که بین سطح تحصیلات، رشته تحصیلی دانشجویان قبل از ورود به دانشگاه و دانشکده ای که در آن تحصیل می کنند و جامعه پذیری سیاسی آن ها ارتباط است، درحالی که ارتباطی بین استفاده سیاسی از رسانه ها ارتباطی و گرایش به استفاده از این رسانه مشاهده نشد. نتیجه کلی پژوهش نشان داد که محیط آموزشی دانشگاه به مراتب بیشتر از عوامل بیرونی بر جامعه پذیری سیاسی دانشجویان تأثیر دارد.

هدف مقاله توضیح فرآیند شکل گیری «شخصیت سنت گرای بازتابی» در ارتباط با سه گفتمان ضد استعماری، ضد امپریالیستی و ضد استکباری است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی انجام گرفته است. نماینده اجتماعی «شخصیت سنت گرای بازتابی» طبقه متوسط جدید است. طبقه متوسط جدید گروه اجتماعی است که از اوایل قرن نوزدهم به تدریج در بستر جامعه ایرانی با این هدف شکل گرفت که نماینده اجتماعی تغییرات جدید با الهام از جوامع غربی باشد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که این گروه برخلاف انتظار نماینده اجتماعی تحولات جدید نشد، بلکه با تغییر ذهنیت و پذیرش الگوی رفتار اجتماعی و سیاسی متمایز به شخصیت اجتماعی فرهنگی خاصی تحول یافت که در اینجا با عنوان «شخصیت سنت گرای بازتابی» معرفی می شود. مبارزات ضد استعماری، ضد امپریالیستی و ضد استکباری در ارتباط با سه روند گفتمان سازی، ایدئولوژیک شدن تفکر سیاسی و استقرار نظام سرمایه داری در بخش عمده ای از جهان در محیط سیاسی «ملی گرایی»، «انقلابی گری چپ» و «اسلام گرایی سیاسی» بر پیدایش این شخصیت تأثیر بنیادی گذاشت. نتیجه کلی حاصل از این پژوهشی برفرض اصلی آن دلالت دارد: ساختار اجتماعی جوامع خاورمیانه ای از آن میانه ایران در مسیر متمایز تغییر کرد و به پیدایش «جامعه سنت گرایی بازتابی» منجر شد.

دو روزنامه «روح القدس» و «صوراسرافیل» در صف مقدم مبارزان راه آزادی و دفاع از مشروطیت قرار داشتند. انتشار روزنامه های روح القدس و صوراسرافیل از پیروزی انقلاب مشروطیت شروع شد و تا کودتای محمدعلی شاه قاجار به طول انجامید. در این مدت تعداد 28 شماره روح القدس و 32 شماره صوراسرافیل منتشر شد که با در نظر گرفتن معیارهای لازم برای تشخیص سرمقاله از سایر مقاله ها تعداد 13 سرمقاله در روزنامه روح القدس و تعداد 12 سرمقاله در دوره حیات روزنامه صوراسرافیل به چاپ رسیده است. بررسی سرمقاله ها نشان می دهد که در سرمقاله های روزنامه روح القدس، بیشتر به مسائل و موضوعات سیاسی پرداخته شده است، ولی در سرمقاله های صوراسرافیل، علاوه بر مسائل سیاسی، مسائل و موضوعات اجتماعی، مذهبی نیز بررسی شده است. درمجموع، یافته های این تحقیق نشان می دهد که دو روزنامه مذکور که هر دو زاییده مشروطیت و قربانی استبداد می باشند، در جریان انقلاب مشروطیت، با ترویج افکار آزادی خواهانه و انتقاد از حکومت استبدادی، نقش مهمی در آگاهی و تنویر افکار عمومی مردم ایران در آن دوره داشته اند.

هدف این مقاله، بررسی مبانی فلسفی هویت از دیدگاه مارتین هایدگر فیلسوف آلمانی است. نوع پژوهش، کیفی، روش آن، کتابخانه ای و بر اساس «نظریه موضوع گرا» اجرا شد. پرسش اصلی فلسفه هایدگر معنای هستی، موضوع فلسفه او هستی شناسی و روش کار او پدیدارشناسی است. هایدگر معتقد است: شناخت و فلسفه ریشه در تاریخ و جامعه دارد و در نتیجه، زمان وظیفه تأسیس جهان را عهده دار است. بنابراین، منشأ شناخت ما ازجمله شناخت رسمی به شکل علوم جدید و شناخت غیررسمی ما به شکل معرفت روزمره، ازجمله معرفت از هویت ویژگی تاریخی برخوردار است و محصول محیط و زمان است، پس، به دنیای زندگی تعلق دارد. یافته های پژوهش نشان داد که می توان به طرحی فلسفی از هویت برای بررسی مسئله هویت به منزله مسئله اجتماعی رسید.

هدف مقاله حاضر مطالعه اندیشه اجتماعی و سیاسی یورگن هابرماس متفکر فلسفی و جامعه شناس آلمانی در دهه 1950 است. در این پژوهش چهار اثر مهم هابرماس مورد بررسی قرار می گیرد: «مطلقت و تاریخ« (1954)، »دیالکتیک عقلانی کردن، فقرگرایی در تولید و مصرف» (1954)، «گزارش منابع بحث های فلسفی درباره مارکس و مارکسیسم« (1957) و »بین فلسفه و علم: مارکسیسم به مثابه نقد« (1960). نوع پژوهش حاضر، کیفی و روش آن کتابخانه ای می باشد. همچنین این پژوهش بر اساس نظریه موضوع گرا مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که فکر اجتماعی و سیاسی هابرماس در این عصر تحت تأثیر هایدگر قرار دارد. او به فناوری بدبین است و با فکر تصاحب طبیعت به معنای تلاش برای سلطه بر آن مخالف است. هابرماس با تقسیم عقلانیت به سه نوع عقلانیت اقتصادی، فنی و اجتماعی در این دوره معتقد است که عقلانیت حاکم در جامعه صنعتی غربی از نوع ابزاری است. هابرماس تاکنون به این فکر معتقد باقی مانده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که هابرماس در این دوره از زندگی خود تحت تأثیر فکر اجتماعی و سیاسی دوگانه حاکم در این عصر در آلمان، یعنی فکر اجتماعی و سیاسی امید و ناامیدی، قرار دارد.

هدف تحقیق رسیدن به شاخص هایی برای تعریف و تعیین شیوه تفکر محافظه کاری به خصوص در آلمان است. روش تحقیق کتابخانه ای است، لیکن برای اجرای آن از رویکرد موضوع گرا استفاده شد، به این ترتیب که با استفاده از منابع گوناگون ویژگی های زیر برای شیوه تفکر محافظه کاری تعیین گردید: مخالفت با لیبرالیسم، با برابر خواهی، با نظام دموکراتیک، با آزادی فردی، با فردگرایی، با کثرت گرایی، با پارلمانتاریسم و سرانجام با سرمایه داری. ضمناً تفکر محافظه کاری خلق گرا، تمرکزگرا، اقتدارگرا و نخبه گراست، ضمن آن که اقتصاد تعاونی را بر نظام سرمایه داری ترجیح می دهد و از تمایلات نژادپرستی برخوردار است. در همان حال به انسان بدبین است و تمایلات دینی دارد.

  هدف پژوهش بررسی تأثیر بازی های رایانه ای بر رفتار دانش آموزان پسر مقطع متوسطه شهرستان کواردر استان فارس است. جامعه آماری پژوهش 570 نفر دانش آموز پسر دبیرستان های این شهرستان وحجم نمونه 230نفر از آن هاست که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه، و از طریق نمونه گیری طبقه ای انتخاب شدند.ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته استکه پایایی آن ها با باز آزمایی و آلفای کرونباخ به میزان 71/0 محاسبه شد. داده های پژوهش با استفاده از جدول های توصیفی واستنباطی وآزمون های آنوا،اسپرمن وضریب همبستگی پیرسون تجزیه وتحلیل شدند.یافته های تحقیق نشان داد که بین عوامل جمعیتی چون سن، سطح تحصیلات، چگونگی گذراندن اوقات فراغت و درآمد ماهیانه خانواده ها و رفتار خشن دانش آموزان ارتباط نیست. علت آن یکپارچگی جامعه آماری و یکنواختی سطح و شیوه ی زندگی در شهر کوچکی چون کوار است. این در حالی است که بین عواملی چون ساعت بازی، نوع بازی، محل بازی، ویژگی تخیلی بودن بازی، وابستگی طبقاتی، بازی گروهی و مشارکتی بر رفتار دانش آموزان ارتباط مشاهده شد. نتیجه کلی پژوهش بیانگر ارتباط بین استفاده گسترده از بازی های خشن و رفتار ناهنجار دانش آموزان و درنتیجه تأثّیر استفاده گسترده از این بازی ها بر امنیت اجتماعی است.

هدف: هدف این پژوهش، بررسی عوامل اجتماعی تأثیرگذار بر گرایش به رفتار وندالیستی در میان دانش آموزان دبیرستانی شهر یاسوج است. روش شناسی: روش تحقیق از نوع پیمایشی است و برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که با مراجعه به داوران متخصص تعیین اعتبار صوری گردید و با محاسبه ضریب آلفا کرونباخ، پایایی آن مورد محاسبه قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق، دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانی شهر یاسوج در سال تحصیلی 93-92 است که تعداد آنها 7483 است. حجم نمونه با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران، 366 نفر محاسبه شد و برای انجام نمونه گیری از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی با استفاده از آزمون تی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره انجام گرفت. یافته های تحقیق: یافته های پژوهش نشان داد، متغیرهای جنسیت، پایگاه اجتماعی اقتصادی، موفقیت تحصیلی، محرومیت نسبی، بی هنجاری، احساس تنفر از خویشتن، احساس انزوای اجتماعی، احساس بی قدرتی و از خودبیگانگی، رابطه معناداری با گرایش به رفتار وندالیستی دارند و قادر هستند 37/0 از تغییرات آن را تبیین کنند. نتیجه گیری: نتیجه گیری اساسی تحقیق حاضر این است که بین رفتار ناهنجار جوانان و عوامل اجتماعی ارتباط وجود دارد.

هدف این پژوهش بررسی جامعه شناختی حضور زنان در محیط کاری مردان بود. این تحقیق از نوع کمّی و روش تحقیق پیمایشی بود. نمونه گیری با استفاده از شیوه تصادفی خوشه ای در چند مرحله انجام شد. داده های پژوهش با ابزار پرسشنامه محقق ساخته و از یک نمونه 200 نفری از زنان شهرستان جیرفت جمع آوری شد. برای بدست آوردن نتایج پژوهش و ارتباط بین متغیرها از تحلیل واریانس و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. به منظور بررسی فرایند جامعه پذیری زنان در محیط های اجتماعی مردانه و تأثیر آن ها بر این محیط از نظریه برابری جنسیتی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد، که بین متغیر احساس تعلق اجتماعی، امید به پیشرفت، گرایش به کجروی، سطح تحصیلات، فرهنگ و تربیت خانوادگی زنان و مشارکت اجتماعی آن ها در محیط مردانه ارتباط معنی دار وجود دارد، در حالی که ارتباط معناداری بین نوع شغل زنان و مشارکت اجتماعی آن ها مشاهده نشد. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان از ارتقاء محیط کاری ناشی از حضور زنان دارد.

جامعه شناسی در دو قرن گذشته تلاش کرده است تا از الگوی تبیینی واحدی در این رشته علمی برخوردار شود. لیکن این تلاش ها با موفقیت همراه نبوده است. امروزه تردید وجود دارد که این رشته به دلایل گوناگون از امکان تحقق چنین هدفی برخوردار باشد. طرح نظریة مدرنیته چندگانه نقش کلیدی در پیدایش این تردید داشته است. بر اساس این رویکرد نظری، مدرنیته غربی تنها راه تحول اجتماعی در شرایط کنونی نیست، بلکه یکی از راه های نوسازی اجتماعی است. این مقاله درصدد طرح مبانی نظری به منظور آغاز تلاش برای تعیین حدود و امکانات مطالعات جامعه شناختی در ایران است. طبیعی است که مطالعات اجتماعی در ایران باید از چارچوب های خاص خودش برخوردار باشد. به منظور رسیدن به این چارچوب، نخست پنج ویژگی جامعه شناسی از دیدگاه غیراثبات گرایانه تعیین شد. علم جامعه شناسی بر این اساس از خصلت جهانی، گفتمانی، بازتابی، عصری و ایدئولوژیک و سرانجام روایتی برخوردار است. سپس براساس این پنج ویژگی، چهار حوزة دگرگونی اجتماعی، هویت اجتماعی، ایدئولوژی پژوهشی و روشن فکرپژوهی به منزلة محورهای اصلی مطالعات مسائل اجتماعی در ایران تعیین شدند.

اگر جامعه شناسى معاصر فرانسه را دقیق تر بررسى کنیم، نکته اى توجه ما را به خود جلب مى کند، و آن تردید درباره امکان دستیابى به درک نظام یافته از مفهوم جامعه است. شک درباره تصور از جامعه به منزله تمامیت و ساختمانى متشکل از ساختارها، نهادها و روابط اجتماعى با انتقادهاى اخیر افرادى مانند پیر بوردیو یا آلن تورن از جامعه شناسان نامدار در این کشور ارتباط نزدیک دارد. گرایش دیگرى که در کنار اختلاف نظر درباره فهم نظام یافته از جامعه در جامعه شناسى فرانسه موجود هست، سوژه اى و فردى کردن جنبه اجتماعى است که در جریان آن وجوه اجتماعى تا سطح ساختارهاى فردى، تجربه ذهنى و کنش هاى متقابل خُرد اجتماعى تقلیل داده مى شود. طیف گسترده اى از جامعه شناسان فرانسوى را مى توان در ردیف افرادى قرار داد که از این جریان حمایت مى کنند: از برنارد لاهیر و ژان ـ کلود کافمن ، که از هواداران ذهنى و فردى کردن جنبه اجتماعى هستند، تا نظریه پردازان پسامدرن جامعه شناسى در فرانسه که بر فرایندهاى اجتماعى فردى شدن و انعطاف پذیرى، فروریختگى اجتماعى و عدم ثبات تأکید دارند، به طورى که در چارچوب این رویکرد دیگر از جامعه نظام یافته، با ثبات و متمایز از دیدگاه کارکردى و نهادى نمى توان سخن گفت. این ها تردید دارند که جامعه کنونى را بتوان جامعه «مدرن» نامید. البته مفهوم «پسامدرن» با تعبیر این ها، به معناى «پایان مدرن»، شروع عصر جدید و حتى «پایان تاریخ» نیست، بلکه بیشتر تلاش دارند پسامدرن را «به شیوه اى خاص در مقابل و در قیاس با مدرن تعیین و تعریف کنند». هدف نظریه پردازان پسامدرن جامعه شناسى فرانسه یافتن گزینه اى در برابر جامعه شناسى امروزى و «پایان دادن به روایت هاى بزرگ» است، البته «پسامدرن» با این تعبیر مدل فکرى براى انحلال مدرن نیست، بلکه تلاش براى تعریف مدرن به شکلى است که «موضوع پروژه مدرن، ارکسترى محدود و قابل دسترسى از واقعیت» باشد. پسامدرن مفاهیمى مانند «دوگانگى» ، «از هم گسیختگى» ، «قوه تخیل» ، «دورگه اى» ، «فوق پیچیدگى» ، «هرج ومرج» ، «خلسه» و «برساخت» را جایگزین مقولات مدرن مانند «کار»، «توسعه»، «خرد»، «طبیعت» و «نظم» کرده است. منشأ تفکر پسامدرن به جنبش هاى آوانگارد در دوران میان دو جنگ اول و دوم جهانى (مکتب دادا، سوررئالیسم و کالج جامعه شناسى) برمى گردد. ادگار مورن، میشل مافزولى و برونو لاتور، همچنین ژان بودریار، از جمله نظریه پردازان پسامدرن جامعه شناسى کنونى در فرانسه هستند. کالج جامعه شناسى که در سال 1937 توسط ژرژ باتاى ، روژه کالوا و میشل لریس بنیان گذاشته شد، نخستین جلوه و نقطه ارجاع جامعه شناسى پسامدرن در فرانسه است، پس با بررسى کالج آغاز مى کنیم.