حسن حمیدپور

اهداف: افسردگی اساسی دوّمین بیماری شایع دنیا و مهمّ ترین عامل تخریب عملکرد افراد و کاهش کیفیت زندگی آنان است. علایم باقیه ای (مانند اندیشناکی) که پس از درمان به جا می مانند، احتمال بازگشت/ عود اختلال را بالا نگه می دارند. این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی رفتار درمانی شناختی متمرکز بر اندیشناکی در کاهش میزان اندیشناکی، علایم افسردگی و بهبود راهبردهای حل مساله، انجام شد. مواد و روش ها: طرح پژوهش شامل طرح تجربی تک آزمودنی با خطّ پایه چندگانه و اندازه گیری مکرّر است. هفت نفر از طریق نمونه گیری هدفمند، یک نفر به عنوان شرکت کننده آزمایشی (زن) و شش نفر گروه نمونه (سه زن و سه مرد) در یازده الی بیست جلسه هفتگی 60 دقیقه ای شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل SCID، مقیاس سبک پاسخ (RSQ)، مقیاس افسردگی بک-ویراست دوّم و مقیاس حل مساله کسیدی و لانگ بودند. برای سنجش عملیاتی میزان کارآیی نتایج پژوهش، ملاک های اندازه تغییر (درصد بهبود و شاخص تغییر پایا)، کلیّت تغییر، عمومیت تغییر، میزان پذیرش، ایمنی و ثبات مورد بررسی قرار گرفتند. یافته ها: رفتار درمانی شناختی متمرکز بر اندیشناکی، موجب کاهش معنادار میزان اندیشناکی (اندیشناکی) اندیشناکی و علایم افسردگی در شرکت کنندگان شد. هم چنین، تغییرات نسبی در راهبردهای حل مساله افراد مشاهده شدند. نتیجه گیری: رفتار درمانی شناختی متمرکز بر اندیشناکی، اثر مطلوبی در تضعیف عادت اندیشناکی و کاهش علایم افسردگی در افراد نشان داد. درمانگران می توانند از رویکرد مذکور، به تنهایی یا به همراه سایر رویکردهای درمانی برای حل مشکل اندیشناکی استفاده کنند.

هدف پژوهش حاضر بررسی کارایی درمان فراشناختی بر علائم آسیب شناختی و شدت اضطراب مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر بود. در این مطالعه از طرح تجربی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. سه زن و دو مرد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر از طریق مصاحبه تشخیصی و مصاحبه بالینی ساختاریافته براساس راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی DSM-IV برای محور یک به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و پس از احراز شرایط لازم در این پژوهش شرکت کردند. درمان فراشناختی به مدت 8 تا 12 جلسه هفتگی به کار گرفته شد و مرحله پیگیری نیز طی 6 و 12 ماه پس از پایان درمان دنبال شد. پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر (GADQ-IV)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI) و پرسشنامه اضطراب صفت به عنوان ابزار ارزشیابی در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به کار گرفته شدند. به منظور تحلیل داده ها، از روش فرمول درصد بهبودی و شاخص تغییر پایا (RCI) استفاده شد. نتایج نشان داد که اثر درمان فراشناختی بر آماج های درمان (علائم اختلال اضطراب فراگیر و شدت اضطراب) در مبتلایان به اختلال اضطراب فراگیر معنادار است و درمان فراشناختی در کاهش علائم اختلال اضطراب فراگیر از کارایی لازم برخوردار است.

هدف : پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی نسخه فارسی آزمون پنج بعدی شخصیت انجام شد. روش : گروه نمونه 1040 نفری از دانشجوان دختر و پسر دانشگاه های شهر تهران با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد. برای گردآوری داده ها از هر آزمودنی خواسته شد به همراه آزمون پنج بعدی شخصیت ( 5DPT )، به یکی از هشت ابزار مقیاس سلامت روان دانشجویان ایرانی ( ISMHS )، پرسشنامه سلامت روان ( MHI )، نسخه 28 گویه ای پرسشنامه سلامت عمومی ( GHQ-28 )، نسخه 25 گویه ای فهرست نشانگان ( SCL-25 )، نسخه 10 گویه ای مقیاس پریشانی روان شناختی کسلر ( KPDS )، نسخه 33 گویه ای پرسشنامه شخصیتی نئو ( NEO-33 )، مقیاس خودگویی ( STS ) و پرسشنامه نااُمیدی بک ( BHI ) پاسخ دهد. برای تحلیل داده ها، از همبستگی پیرسون و تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی استفاده شد. یافته ها : نسخه کوتاه شده 75 گویه ای از پنج مؤلفه اشباع شده و دارای برازش مناسب با داده ها تشکیل شده بود. این مؤلفه ها عبارت بودند از روان رنجورخویی، جذب، نظم و ترتیب، برون گرایی و عدم حساسیت. ضرایب همسانی درونی به روش آلفای کرونباخ مؤلفه های این نسخه از 81/0 (برون گرایی) تا 68/0 (عدم حساسیت) و ضرایب همبستگی گویه ها با نمره کل مؤلفه ها نیز در حد قابل قبول بود. ضرایب روایی مؤلفه ها و تمامی ابزارهای همراه نیز مطابق با پیشینه پژوهش بود. نتیجه گیری : نسخه فارسی آزمون پنج بعدی شخصیت، برای استفاده در مجموعه های کلینیکی و پژوهشی، از ویژگی های مناسب روان سنجی برخوردار است. /* Style Definitions */ table.MsoNormalTable {mso-style-name:"Table Normal" mso-tstyle-rowband-size:0 mso-tstyle-colband-size:0 mso-style-noshow:yes mso-style-priority:99 mso-style-qformat:yes mso-style-parent:"" mso-padding-alt:0cm 5.4pt 0cm 5.4pt mso-para-margin:0cm mso-para-margin-bottom:.0001pt mso-pagination:widow-orphan font-size:11.0pt font-family:"Calibri","sans-serif" mso-ascii-font-family:Calibri mso-ascii-theme-font:minor-latin mso-fareast-font-family:"Times New Roman" mso-fareast-theme-font:minor-fareast mso-hansi-font-family:Calibri mso-hansi-theme-font:minor-latin mso-bidi-font-family:Arial mso-bidi-theme-font:minor-bidi}

پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه بین گفتار خصوصی و خلاقیت در میان کودکان 6-4 ساله شهر تهران انجام شد. بدین منظور 111کودک (55 پسر و 56 دختر) 6-4 ساله، براساس روش نمونه گیری خوشهای چند مرحلهای از بین مهد کودکهای خصوصی شهر تهران انتخاب شدند. خلاقیت با استفاده از آزمون تفکر خلاق در عمل و حرکت (TCAM) سنجیده شد. گفتارخصوصی هر کودک بر اساس طرح رمز گردانی مانینگ به چهار طبقه گفتار نامربوط به تکلیف، گفتار مربوط به تکلیف غیر تسهیل گر، گفتار تقویتی/ مقابله ای و گفتار راه حلی طبقه بندی شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش با استفاده از آزمون خی دو نشان داد که بین گفتارخصوصی و خلاقیت رابطه معناداری وجود ندارد. همچنین، بین دو جنس از نظر گفتار خصوصی تفاوت معناداری مشاهده نشد، اما پسران درمقیاس خلاقیت نمرات بالاتری به دست آوردند. براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش، به نظر می رسد، متغیرهای دیگری غیر از گفتار خصوصی در پدیدآیی خلاقیت نقش دارند.

پژوهش حاضر به منظور تعیین و مقایسه ویزگی های شخصیتی دانش آموزان ورزشکار و غیر ورزشکار انجام شد. روش:پژوهش حاضر یک پژوهش توصیفی از نوع علی- مقایسه ای است بدین منظور نمونه ای به حجم 335 نفر از دانش آموزان شهرستان کرج بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب و سپس ویژگی های شخصیتی دانش آموزان به وسیله پرسشنامه روان شناختی کالیفرنیا سنجیده شد. داده ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس چند متغییری تحلیل شد. یافته ها: یافته ها نشان داد جز در مقیاس ها تفاوت معنادار بین دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار نیست و نمره های دانش آموزان ورزشکار در مقیاس اجتماعی شدن بیشتر از دانش آموزان غیر ورزشکار در مقیاس اجتماعی شدن در بقیه مقیاس ها تفاوت معنادار بین دو گروه ورزشکار و غیر ورزشکار نیست و نمره های دانش آموزان ورزشکار در مقیاس اجتماعی شدن بیشتر از دانش آموزان غیر ورزشکار بود. همچنین بین دختران و پسران در مقیاس های استعداد پایگاه،مردم آمیزی، حضور اجتماعی،همدلی،برداشت خوب،اشتراک،احساس سلامتی،مدارا،پیشرفت از طریق همنوایی و عدم وابستگی،کارآمدی ذهنی،مقیاس زنانگی،مردانگی،هواداری از هنجارها-تردید درباره هنجارها و خودشکوفایی تفاوت معنادار بود و نمره های پسران در این مقیاس ها بیشتر از دختران بود. نتیجه گیری: به نظر می رسد بین ویژگیهای شخصیتی و ورزش در سطح ورزشکاران غیر حرفه ای رابطه ای وجود ندارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش پیش دبستانی بر مهارت های روانی- حرکتی و سازگاری اجتماعی دانش آموزان سال اول، دوم و سوم ابتدایی است. پژوهش حاضر، یک پژوهش پس رویدادی (علی- مقایسه ای) است که در آن، آزمون مهارت های روانی- حرکتی لینکلن- ازرتسکی و پرسشنامه ی رفتار سازشی بر روی 320 دانش آموز کلاس های اول، دوم و سوم دبستان (که 160 نفر از آنان آموزش پیش دبستانی دیده و 160 نفر فاقد آموزش پیش دبستانی بودند و از سه منطقهی شمال، جنوب و مرکز تهران به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شده بودند) اجرا گردید؛ و نتایج آن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که بین دو گروه آموزش دیده و آموزش ندیده در متغیر مهارت های روانی- حرکتی و سازگاری اجتماعی، به طور کلی تفاوت معنادار وجود نداشت. نتایج پژوهش حاضر تاییدکنندهی این نظر است که نمیتوان کودکان را به این امید که صرفاً تجربهی پیش دبستانی در تحول روانی- حرکتی و سازگاری اجتماعی آن ها تاثیر مثبت دارد، به مراکز پیش دبستانی فرستاد؛ بلکه شاید کیفیت برنامه های این مراکز، شخصیت و نحوهی ارتباط معلم، فضای مرکز، و میزان تجربهی پیش دبستانی است که در این قلمرو اهمیت دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی کارآیی و اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر هشیاری فراگیر (MBCT) در درمان و جلوگیری از عود و بازگشت اختلال افسرده خویی است. بدین منظور دو آزمودنی (هردو زن) به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و تحت درمان قرار گرفتند. در مطالعه حاضر از طرح تجربی تک موردی و از نوع خط پایه چندگانه استفاده شد. آزمودنیها در مرحله پیش از درمان (خط پایه) و جلسه آخر درمان (جلسه هشتم)، مقیاس افسردگی، اضطراب، استرس (DASS)، پرسشنامه افکار خودآیند (ATQ)، پرسشنامه کنترل افکار (TCQ)، مقیاس نگرشهای ناکارآمد (DAS) و آزمون عزت نفس (SEI) را تکمیل کردند. علاوه بر این، پرسشنامه افسردگی بک (BDI) در جلسات اول، چهارم و هشتم درمان نیز به آزمودنی ها داده شد. در مرحله پیگیری نیز هر ماه (به مدت 10 ماه)، پرسشنامه افسردگی بک (BDI) توسط آزمودنی ها تکمیل شد. نتایج این پژوهش نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر هشیاری فراگیر (MBCT) در درمان و جلوگیری از عود و بازگشت افسرده خویی موثر بوده است.