رستم پوررشیدی

پیچیدگی های رفتار انسان، نیازهای گوناگون بشری و نحوه برآوردن آنها در سازمان، هر یک موضوع جداگانه ای است که امروزه به یاری علم مدیریت شتافته و رفتار سازمانی نام گرفته است. تکریم مخاطب، کاربست روشهای درست، رضایت از کار، دوستی با مشتری و ... از جمله اصولی اند که جزء بایدهای این حرفه (رفتار سازمانی) محسوب می شوند و دست اندرکاران سازمان موظفند که در فعالیتهای خود به آنها مؤمن و عامل باشند. حال آن که بررسی سیرة پیامبر اعظم(ص) مبین کاربرد این اصول به شکلی کامل و متعالی در فعالیت های رفتاری ایشان بوده و امید است بررسی سیرة پیامبر اعظم(ص) ما را از غفلتی که تاکنون در پرداختن به بررسی علمی آن دامنگیرمان شده است، رهایی بخشد.هدف: هدف از این پژوهش، شناسایی عناصر رفتار سازمانی در سیرة نبی اکرم(ص) است. روش: روش انجام این پژوهش، تحلیل اسنادی به شیوه توصیفی- تحلیلی بوده است و برای این منظور، از قرآن کریم، منابع حدیثی و سایر منابع معتبر در زمینه سیرة نبی اکرم(ص) استفاده شده است. یافته ها:در این پژوهش، 42 مؤلفه رفتار سازمانی در سه سطح فرد، گروه و سازمان شناسایی شد.نتیجه گیری: در این پژوهش بعد از جمع بندی مطالب، الگوی رفتار سازمانی برگرفته از سیره نبی اکرم(ص) ارائه شد.

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل شایستگی مدیران حوزه سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد. در این پژوهش، پس از شناسایی ابعاد، رویکردها و حوزه های شایستگی مدیران در یک مطالعه کیفی از طریق مصاحبه با 14 نفر از خبرگان و تجزیه تحلیل داده های حاصل از مصاحبه با روش تجزیه تحلیل محتوا، 54 شاخص شناسایی شد و در 15 مفهوم اصلی مهارت های حرفه ای عملیاتی، مهارت تعاملی، مهارت انسانی، شایستگی محیطی، شایستگی مدیریتی، شایستگی فردی، شایستگی عمومی، شایستگی رهبری، شایستگی شغلی، مهارت حل مسئله، مهارت مدیریتی، رویکرد رفتاری، رویکرد اقتضایی، رویکرد مبتنی بر تحقیق و رویکرد مبتنی بر استراتژی دسته بندی شدند. سپس، با روش AHP فازی رتبه بندی صورت گرفت. در ادامه، در یک مطالعه کمی با جمع آوری اطلاعات از طریق پرسشنامه از 384 نفر از کارکنان از مدلسازی معادلات ساختاری برای تخمین روابط در مدل شایستگی مدیران حوزه سلامت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی استفاده شد. نتایج بدست آمده از ارزیابی مدل نشان داد که ارتقاء شایستگی مدیران حوزه سلامت به ترتیب بر ابعاد شایستگی، حوزه های کلان شایستگی، رویکرد شایستگی و عوامل مرتبط با شایستگی تأثیرگذار بود. این پژوهش شناسایی شایستگی هایی موردنیاز کارکنان برای بهبود عملکرد در شغل فعلی یا آماده سازی برای شغل های دیگر از طریق ارتقاء یا انتقال را فراهم می سازد.

در عصر دانایی به سر می بریم. امروزه دیگر ثروت و دارائی های طبیعی و مشهود کلید موفقیت جوامع و سازمان ها نیست؛ بلکه برخورداری از سرمایه فکری و مدیریت این سرمایه هاست که در عرصه محیط پرتلاطم و چالشی رمز موفقیت محسوب می شود. سرمایه فکری همان منابع دانش محوری است که برای سازمان ارزش تولید می کنند ولی در صورت های مالی وارد نمی شوند. در این پژوهش مفهوم سرمایه فکری و اجزای سرمایه فکری، دلیل اندازه گیری سرمایه فکری و مدل های متداول آن ارائه می شود. همچنین در ادامه تعریف بانکداری الکترونیک، مقایسه بانکداری الکترونیک با بانکداری سنتی، سطوح و مزایای بانکداری الکترونیک بیان می شود. چنین نتیجه گیری می شود که اندازه گیری سرمایه فکری، هم برای حاکیمیت موثر داخلی و هم برای روابط موفق با افراد خارج از سازمان، سودمند و ضروری است.

در سال های اخیر، به دلیل تغییراتی که در سازمان ها و محیط آن ها ایجاد شده است، اهمیت نیروی انسانی افزایش یافته و توجه ها به پدیده سکوت سازمانی جلب شده است. این پژوهش با هدف طراحی مدل تطبیقی برای بررسی پیشایندها و پسایندهای سکوت سازمانی در دیوان محاسبات کشور انجام شده است. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر جمع آوری داده ها، ترکیبی است. در بخش اول، روش پدیدارشناسی کیفی و در بخش دوم، روش کمی توصیفی-پیمایشی استفاده شده است. در مرحله کیفی، برای شناسایی پیشایندها و پسایندهای سکوت سازمانی، مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با مطلعین کلیدی و خبره انجام شد. اسناد بالادستی و مستندات کتبی موجود تحلیل و طبقه بندی شدند و پیشینه به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفت. داده های مربوط به مؤلفه ها و شاخص ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با افراد آگاه و صاحب نظر جمع آوری شد تا رسیدن به اشباع نظری، مفاهیم استخراج و دسته بندی شدند و ارتباط بین دسته ها مشخص گردید. پرسشنامه ای محقق ساخته بر اساس این یافته ها تهیه و در نمونه آماری مورد آزمون قرار گرفت. جامعه آماری بخش کیفی شامل مدیران و معاونین ادارات نواحی شش گانه بود که 40 نفر به صورت هدفمند انتخاب شدند و پس از مصاحبه با 31 نفر، اشباع نظری حاصل شد. همچنین، اسناد و مدارک علمی، کتب، گزارشات و مقالات علمی در سطح ملی و بین المللی مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری بخش کمی شامل 1000 نفر از کارکنان ادارات نواحی شش گانه بود که با استفاده از فرمول کوکران، 278 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. در مرحله کیفی، تحلیل داده های مصاحبه با تکنیک استیویک- کولایزی-کن انجام شد و در بخش کمی، از نرم افزارهای SPSS و Smart-PLS برای تحلیل داده ها استفاده شد. در بخش کیفی، 110 کد کلیدی برای پیشایندها شناسایی و با ادغام موارد مشابه و حذف تکراری ها، 32 معنی فرموله شده حاصل شد که به دو خوشه (عوامل سازمانی و مدیریتی) تقسیم شدند. برای پسایندها، 92 کد شناسایی و با ادغام موارد مشابه و حذف تکراری ها، 34 معنی فرموله شده به دست آمد که به دو خوشه (عوامل فردی و اجتماعی) تقسیم شدند. نتایج آزمون تحلیل واریانس یک طرفه نشان داد که تفاوت معناداری بین گروه ها از نظر سکوت سازمانی وجود ندارد. نتایج تحلیل عاملی با نرم افزار پی ال اس نیز نشان داد که مقیاس اندازه گیری برای همه شاخص های تحلیل عاملی در سطح مطلوب و قابل قبول است؛ بنابراین، ابزار اندازه گیری از کیفیت مناسبی برخوردار است و مؤلفه های پرسشنامه به خوبی توانایی سنجش سکوت سازمانی را دارند. همچنین، بارهای عاملی از طریق محاسبه مقدار ارتباط شاخص های یک سازه با آن سازه محاسبه شدند که مقادیر برابر یا بیشتر از 0.4 بودند، که نشان دهنده پایایی قابل قبول مدل اندازه گیری است.

زمینه و هدف: اﻣﺮوزه، ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ ﺑﺎ ﺷکﺎفﻫﺎی ﺷﺎیﺴﺘﮕی در ﺳﻄﻮح ﻣﺪیﺮیﺘی ﻣﻮاﺟﻪاﻧﺪ. نظام های سلامت با توجه به مشکلات بهداشتی پیچیده و اهداف اثربخشی و رضایتمندی در تمام سطوح با چالش های زیادی در این حوزه مواجه هستند. از این رو، هدف این پژوهش شناسایی ابعاد و مولفه های شایستگی مدیران وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد.روش بررسی: این پژوهش کیفی-کمی بر حسب هدف، بنیادی- کاربردی می باشد. در بخش کیفی (تحلیل مضمون )، جامعه آماری شامل خبرگان آشنا به موضوع بودند و تعداد 14 نفر تا اشباع نظری انتخاب شدند. در بخش کمی از مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد مدل شایستگی مدیران دارای 5 بعد و 40 مولفه می باشد. این ابعاد شامل مهارت حرفه ای، مهارت تعاملی و مشارکتی، مهارت توسعه کیفیت سلامت، مهارت فردی، و مهارت مبتنی بر تحقیق و بررسی می باشند. از میان این ابعاد، بعد مهارت توسعهکیفیت سلامت، سنگ زیربنای مدل را تشکیل می دهد. نتیجه گیری: به کارگیری الگوی شایستگی های مدیران بخش سلامت یکی از شیوه های بهبود و ارتقای مدیران می باشد که می تواند سطح سلامت کشور را ارتقاء دهد. استفاده از این مدل در عمل نیازمند آگاهی مدیران سطوح بالا بوده و ایجاد سازوکار مناسب برای استفاده از این مدل امری غیرقابل انکار است.