غلامرضا میری

نقش حمل و نقل هوشمند در رسیدن به توسعه پایدار مهم و موثر است. شهرنشینی نیاز به مدیریت یکپارچه حمل و نقل هوشمند دارد که با پایداری اجتماعی، اقتصادی و زیست ومحیطی شهرها همراه باشد. در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل و بررسی نقش ابعاد توسعه در شناسایی شیوه های حمل و نقل در شهر زاهدان، می یاشد. روش تحقیق حاضر با توجه به ماهیت آن از نوع تحقیقات توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. روش های گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه (اسنادی) و میدانی(پیمایشی) است. روش تجزیه تحلیل اطلاعات در این پژوهش مدل تصمیم گیری چند معیاری (AHP)، است. برمبنای تلفیق نتایج حاصل از بررسی ها، پیاده روی با مجموع امتیاز 0.338 به عنوان گزینه برتر شناسایی شد. پیاده روی به همراه دوچرخه سواری شیوه های حمل و نقل هوشمند غیرموتوری را تشکیل می دهند که در این جا بالاترین امتیازات را نیز از آن خود کرده اند. استفاده از اتوبوس و مینی بوس و پس از آن تاکسی که به عنوان حمل و نقل هوشمند عمومی و نیمه عمومی شناخته می شوند در درجه بعد قرار گرفته و کم ترین امتیازات نیز به شیوه های حمل و نقل هوشمند موتوری شخصی یعنی استفاده از اتومبیل شخصی و موتورسیکلت اختصاص یافته است.

فرآیند جهانی شدن تأثیر چشم گیری بر ساختار فعالیت های اقتصادی و اشتغال بر جای گذارده و همچنین بر نقش و اهمیت شهرها و به ویژه کلان شهرها به مثابه نیروی محرکه توسعه اقتصادی- اجتماعی در مقیاس ملی و منطقه ای افزوده است. لذا هدف پژوهش حاضر مطالعه و تحلیل راهکارهای ایجاد ساز و کار ورود کلان شهر تهران به فرایند جهانی شدن می-باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و نوع تحقیق کاربردی است. جهت بررسی راهکارهای ایجاد ساز و کار ورود کلان شهر تهران به فرایند جهانی شدن با استفاده، از روش دلفی استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات ابتدا با استفاده از مصاحبه با نخبگان و کارشناسان ابعاد و مقوله های اصلی تعیین و بعد به تفسیر هر یک از آنها پرداخته شد. طبق نتایج در مرحله کدگذاری باز 49 مفهوم از متون مصاحبه استخراج گردید. در مرحله بعد، کد های اولیه به علت تعداد فراوان آنها به کد های ثانویه تبدیل شد، در این مرحله شاخص ها به دو بعد اصلی (سیاست های کلان ملی و سیاست های مدیریت شهری) و 12 مقوله (بهبود فضای کسب و کار، ایجاد مناطق تجارت آزاد در نقاط مختلف کشور، انعقاد پیمانهای تجاری بین المللی و منطقه ای، ترکیب بخش خصوصی و دولتی، حضور دولت در بخش ایجاد زیر ساخت ها، جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، عضویت در سازمان تجارت جهانی، اولویت جهانی شدن با اقتصاد، افزایش اختیارات استان ها در اداره امور، توسعه و گسترش خدمات پیشرفته تولید، کاهش مهاجرت افراد غیر متخصص به تهران، با بهبود فضای کسب کار، سهولت و جذب سرمایه گذاری خارجی) تقسیم بندی شدند.

در دنیای امروز که روند گردشگری از شکل انبوه به الگوهای فردگرایانه تغییر یافته و گردشگران به انعطاف پذیری و تجارب معنادار اولویت بیشتری می دهند. تغییرات بنیادین در سمت تقاضا و عرضه گردشگری، همچنین ایجاد الگوهای اقتصاد تجربه و اقتصاد دانش بنیان، در فضای کلان توسعه اقتصادی، گردشگری را به سمت وسوی خلاقیت پیش برده است؛ به طوری که، صاحبنظران را به این باور رسانده که پایداری گردشگری در گردشگری خلاق است. هدف این پژوهش بررسی وضعیت مولفه های گردشگری خلاق در شهر چابهار و نقش آن در توسعه پایدار شهری است. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا توصیفی تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را همه شهروندان شهر چابهار تشکیل ی دهند که براساس سرشماری عمومی مسکن سال 1395 تعداد 106739 نفر بوده است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. جمع آوری داده های پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته جمع آوری شده است. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید و کارشناسان مورد تایید واقع شده است.همچنین جهت بدست آوردن پایایی آن از آلفای کرونباخ استفاده شده است مقدار آلفای کرونباخ بدست آمده برابر با 80/0 است که نشان می دهد پرسشنامه از اعتبار لازم جهت سنجش متغیرهای تحقیق برخوردار است و عدد مطلوبی است.جهت تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون چند متغیره و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که شاخص مالی با میانگین 78/3 بالاتر از میانگین مطلوب است و شاخص های گردشگری با میانگین73/2، شاخص کسب و کار با میانگین 66/2 و شاخص یادگیری و رشد با میانگین 67/2 پایین تر از وضعیت مطلوب قرار دارند.نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد که متغیر مالی بیشترین تاثیر را با مقداربتای 371/0 بر توسعه پایدار شهری داشته است و متغیر گردشگری با مقدار بتای 132/0 کم ترین تاثیر را داشته است.

امروزه، با گذشت چند دهه تلاش نظام برنامه ریزی و سیاست گذاری، سکونتگاه های غیررسمی همچنان یکی از دغدغه های اصلی مدیریت شهری به شمار می روند، لذا هدف پژوهش حاضر، واسنجی وضعیت کالبدی سکونتگاه های غیر رسمی و جایگاه مدیریت شهری در ساماندهی آن (مطالعه موردی: شهرک جعفرآباد کرمانشاه)، می باشد. رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کیفی و کمی و نوع تحقیق کاربردی است. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات، توصیفی و استنباطی از نرم افزار (SPSS) و مدل (FUZZY VIKOR)، استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل سرپرستان خانوار در شهرک جعفرآباد (68000)، که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر تعیین شد. نتایج آزمونT تک نمونه ای، نشان داد، وضعیت کالبدی شهرک جعفرآباد کرمانشاه نامناسب می باشد. نتایج آزمون کای اسکویر (با توجه سطح معناداری به دست آمده بیشتر از 05/0)، نشان از عدم ارتباط معنادار و مثبت بین مدیریت شهری و بازآفرینی کالبدی شهرک جعفرآباد می باشد. نتایج حاصل از رگرسیون چندگانه، در تمام شاخص های مطرح شده با ضریبBeta به دست آمده و سطح معناداری به دست آمده بیشتر از 05/0، گویای عدم عملکرد مناسب مدیریت شهری در بازآفرینی کالبدی شهرک جعفرآباد کرمانشاه، می باشد. در نهایت نتایج رتبه بندی سازمان های شهری دخیل در ساماندهی شهرک جعفرآباد با استفاده از مدل ویکور فازی نشان داد، شهرداری با وزن 0.682، در اولویت قرار دارد.

در این پژوهش به بررسی و تبیین کنش ها و تعاملات میان شهر و مرز پرداخته شد. تحقیق پیش رو از نظر هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی-تحلیلی به شیوه کتابخانه ای و میدانی است.ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و مصاحبه بوده است. جامعه آماری متشکل از مجموع یک درصدجمعیت شهرهای مرزی زاهدان،میرجاوه،دوست محمد،خاش وسراوان می باشد (۸۰۹۲N=)با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری سهمیه ای۳۶۷نفر به عنوان نمونه انتخاب و برای تجزیه وتحلیل داده ها از مدل تلفیقی تحلیلی (SOWT-ANP)استفاده شد. یافته ها و نتایج نشان داد، مهمترین نقطه قوت مؤثر بر روابط شهر و مرز مربوط به عوامل اجتماعی با میانگین ۳.۵۵ ودر بین نقاط ضعف، بیشترین تأثیر را نقاط ضعف اجتماعی با میانگین۳.۶۳ و دربین فرصتهای مورد بررسی، عوامل اقتصادی و مدیریتی باکسب میانگین ۳.۵۳و سرانجام دربین انواع تهدیدات، آسیب ها وتهدیدات اجتماعی با متوسط ۳.۷۵بیشترین تأثیر را دارند. همچنین استفاده ازروش (F.ANP)دراین پژوهش نشان داد که بیشترین وزن مربوط به عامل تهدید،«مدیریتی» است که ۹/۷ درصد از وزن نهایی راکسب و جایگاه اول را از دیدگاه پاسخگویان به خود اختصاص داده است. «برقراری امنیت اقتصادی، سیاسی و محیطی جهت مقابله با بحران ها، حمله ها و...(ST۲)»بعنوان مطلوب ترین استراتژی تصمیم گیری در زمینه موضوع مقداری برابر با صفر می باشد. و استراتژی«عدم همکاری و قطع مراودات برون مرزی با همسایگان (WT۱)» بعنوان بدترین راهبرد درخصوص مسئله برگزیده شده است. لذا می توان گفت: در بین عوامل (SWOT) «تهدیدها و چالشها»در ابعاد امنیتی و مدیریتی تأثیرگذارترین عامل گسست و شکاف حقیقی وعامل «بهره گیری از فرصت ها» مسئله اصلی دربهبود وارتقاء روابط و تعاملات میان شهر و مرز می باشد. همچنین ازمنظرشاخص های توسعه پایدارعامل مدیریتی (نهادی)دارای بیشترین درجه اهمیت و عوامل اجتماعی، اقتصادی ومحیطی به ترتیب در رتبه بعدی قرار گرفته اند.

آمایش سرزمین از طریق تنظیم رابطه انسان با محیط، توسعه در خور و پایداری را ایجاد نموده و با ایجاد هماهنگی بین انسان و محیط به شناخت توان های اکولوژیکی و ارزیابی آن نیز می پردازد. هدف نهایی تمام برنامه ریزی ها در قالب آمایش سرزمین نیل به توسعه   پایدار، تعادل و توازن منطقه ای، توزیع مناسب فعالیت ها و استفاده حداکثر از قابلیت های محیطی در فرایند توسعه مناطق است. در این راستا هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر در عدم پیروی توسعه روستاهای شهرستان زابل از اصول آمایش سرزمین بوده است. پژوهش حاضر از نظر هدف، در زمره پژوهش های بنیادی و دارای ماهیتی توصیفی، همچنین از نظر روش، در گروه پژوهش های کیفی قرار می گیرد. ابزار گردآوری اطلاعات (کتابخانه ای و میدانی (مصاحبه) اشت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل خبرگان (بخشداران، دهیاران و مدیران روستاهای شهرستان زابل) بوده که در چارچوب اشباع نظری نهایی با استفاده از نمونه گیری هدفمند، 15 نفر به عنوان حجم نمونه، انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش داده بنیاد استفاده شده است. از نتایج مصاحبه با افراد متخصص و کارشناس جهت شناخت مجموعه عوامل موثر در عدم پیروی توسعه پایدار روستاهای شهرستان زابل از اصول آمایش سرزمین با استفاده از روش تئوری زمینه ای، 37 مفهوم و 13 واحد معنایی و 6 مقوله (فقدان طرح یکپارچه و نظام مند، مدل های نامنسجم آمایش سرزمین، برنامه ها و اهداف تدوین شده به صورت کیفی، عدم مدیریت یکپارچه و منسجم، ساختار تک ساخت سیاسی، عدم مشارکت مردم)، استخراج شد.

      در سال های اخیر در سطح شهر چابهار شاهد اجرای انواع و اقسام پروژه های مختلف بوده و هستیم که بسیاری از پروژه ها بدون نیاز سنجی و توان اکولوژی منطقه بوده است که همین امر زمینه ساز بحران های زیست محیطی در سطح ساحل و درون شهر گردیده است. هدف پژوهش حاضر بررسی وضعیت نواحی شهری چابهار از نظر معیارهای اکولوژیکی می باشد. تحقیق حاضر از نظر روش، توصیفی - تحلیلی می باشد. جامعه آماری مورد پژوهش در این تحقیق شامل ساکنان شهر چابهار بر اساس سرشماری سال 1395 برابر با (106.739) بوده که تعداد نمونه برابر 383 نفر بر اساس فرمول کوکران و به شیوه تصادفی در دسترس تعیین شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه 35 سوالی بوده که روایی آن صوری بوده و به تایید چند تن از کاشناسان و متخصصان امر رسیده و پایایی آن نیز بر اساس آلفای کرونباخ به میزان 83/0 مورد تایید واقع شده است. به منظور تحلیل های فضایی و نمایش فضایی یافته های تحقیق از محیط نرم افزارهای  ARC GIS ، SPSS وMATLAB و مدل های Mamdani Fuzzy و VIKOR Fuzzy استفاده شده است. نتایج بیانگر آن بود که در نواحی چهارگانه شهر چابهار وضعیت فعلی از دید اکولوژیکی در جایگاه تقریبا متوسط رو به مناسب بوده و تعداد زیادی از اصول مورد توجه قرار گرفته است. این مقدار برای ناحیه 1 برابر است با 71/0 که سطح متوسط بوده، برای ناحیه 2 برابر است با 64/0 که سطح کم توسعه را نشان می دهد، برای ناحیه 3 برابر است با 54/0 که سطح کم توسعه را نشان داده، برای ناحیه 4 برابر است با 79/0 که سطح زیاد را بیان می کند. بر این اساس ناحیه 4 در بهترین وضعیت و ناحیه 3 در بدترین وضعیت قرار دارد.

با توسعه شهرها و افزایش جمعیت، چالش های بسیاری ایجادشده که از مهم ترین آن ها، حمل ونقل شهری است. عدم توانایی مدیریت شهری سنتی در حل این چالش، منجر به مطرح شدن رویکردهای مختلفی از جمله حمل ونقل هوشمند شد. اتخاذ و اجرای چنین رویکردی در کلان شهرها، نیازمند تغییر رویکرد مدیریتی است که مدیریت یکپارچه شهری به عنوان مهم ترین آن ها شناخته می شود. هدف این تحقیق، بررسی وضعیت مدیریت یکپارچه شهری و سپس تأثیر آن در تحقق حمل ونقل هوشمند در شهر زاهدان است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر گردآوری داده ها به صورت میدانی از طریق ابزار پرسش نامه است. روایی ابزار مشخص و پایایی آن نیز با آلفای کرونباخ بیشتر از 70/0 تأیید شد. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان شهری در شهر زاهدان تشکیل داده اند. حجم نمونه برابر با 100 نفر تعیین شد. نتیجه آزمون نشان می دهد که متغیرهای مدیریت یکپارچه شهری در سطح کمتر از 05/0 معنادار هستند. از نظر جامعه آماری، 7 متغیر حکمروایی خوب، همپایایی، وحدت فرماندهی شهری، بسترسازی، تعامل، ساختار تشکیلاتی و دیدگاه سیستمی، وضعیت مناسبی نداشته و این شرایط سبب شده که شاخص مدیریت یکپارچه شهری در شهر زاهدان شرایط مطلوبی نداشته باشد. همچنین بررسی معناداری آزمون نشان می دهد که 5 متغیر حمل ونقل هوشمند یعنی نظارت هوشمند، پرداخت هوشمند، ثبت تخلف هوشمند، اطلاع رسانی هوشمند و مدیریت مکانیزه ناوگان در سطح کمتر از 05/0 معنادار هستند. جهت معناداری، نشانگر وضعیت نامناسب شاخص حمل ونقل هوشمند در شهر زاهدان است. تحلیل رگرسیون نشان داد که متغیرهای مدیریت یکپارچه شهری می توانند بیش از 68 درصد در تحقق حمل ونقل هوشمند تأثیرگذار باشند و 32 درصد به عوامل دیگر وابسته هستند. متغیر حکمروایی خوب با 12 درصد و سپس دیدگاه سیستمی با 11 درصد، بیشترین تأثیر را در این زمینه دارد. واژگان کلیدی: مدیریت یکپارچه، حمل ونقل هوشمند شهری، زاهدان.

شهر های کیش و دبی تحت تأثیر عوامل اجتماعی و اقتصادی، شاهد روند رو به رشدی جمعیتی هستند؛ به گونه ای که به بستر مناسبی برای رشد شهرنشینی و افزایش جمعیت شهری تبدیل شده اند. متعاقب آن، بهره برداری از منابع طبیعی و اقتصادی و... موجبات گسترش افقی شهرها و تهدیدی برای توسعه پایدار شهری شده است. در نتیجه رویکرد های گوناگونی از جمله رویکرد هوشمندسازی شهری به دنبال ارائه خدمات شهری هوشمند و ارائه راهبرد ها و سیاست هایی به منظور منطبق نمودن آثار منفی ناشی از گسترش فعالیت های انسانی در این شهرها است. این پژوهش وضعیت خدمات شهری هوشمند کیش و دبی را با رویکرد توسعه پایدار بررسی و مقایسه می کند. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش تحقیق، پیمایشی است. داده های مورد نیاز تحقیق به روش اسنادی - میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شده است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل F-ARAS استفاده شد. نتایج پژوهش مبین آن است تفاوت معناداری بین دو شهر کیش و دبی در رابطه با وضعیت شاخص های (قابلیت دسترسی و مشارکت اینترنتی با مقدار من ویتنی (342/2)، شرایط بهداشتی و سلامت الکترونیک با مقدار من ویتنی (351/4)، حفاظت از محیط زیست با مقدار من ویتنی (654/4)، افزایش امکانات لازم در خصوص  آلودگی با مقدار من ویتنی431/4، حکمرانی شایسته با مقدار من ویتنی (675/3) و در سطح معناداری (000/0)، وجود دارد، به عبارتی وضعیت این شاخص ها در شهر دبی مطلوب تر از کیش ارزیابی شد، نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن نشان داد، بین وضعیت خدمات شهری هوشمند و توسعه پایدار اقتصادی، اجتماعی، فیزیکی - محیطی شهرهای کیش و دبی، ارتباط معنادار و مثبتی وجود دارد. در نهایت، نتایج اولویت بندی خدمات شهری هوشمند در شهرهای کیش و دبی با استفاده از مدل اراس فازی نشان داد در کیش شاخص حکمرانی شایسته با وزن (564/0) و در دبی نیز همین شاخص با وزن (465/0،)، در اولویت قرار دارند.

امروزه با رشد روزافزون شهرنشینی و شکل گیری ابعاد جدیدی از رشد شهری در طی چند دهه اخیر، موجب شده است که شهر و شهرسازی معاصر با چالش های جدیدی روبرو شود. احداث صنایع و استقرار فعالیت های کارگاهی- صنعتی در قالب شهرک ها در نواحی پیراشهری ازجمله پدیده هایی است که پیامدهای گوناگونی در برداشته است. لذا هدف پژوهش حاضر، تحلیل اثرات کالبدی-اقتصادی خوشه های صنعتی- کارگاهی در نواحی پیراشهری چابهار می باشد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی است. داده های موردنیاز تحقیق به روش اسنادی- میدانی (پرسشنامه و مشاهده) گردآوری شده است. به منظور تجزیه وتحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS (آزمون تی) و مدل های آراس خاکستری و آراس فازی استفاده شد. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد در همه گویه های مورد بررسی با توجه به میانگین بالای (3) و سطح معناداری (000/0)، خوشه های صنعتی - کارگاهی بر ابعاد (کالبدی و اقتصادی) نواحی پیراشهری تأثیر بسزایی دارند. نتایج مدل آراس فازی، نشان داد در بعد کالبدی، شاخص دسترسی به خدمات شهری با مقدار وزن 453/0 و در بعد اقتصادی، شاخص شغل با مقدار وزن 426/0، بالاترین وزن را به خود اختصاص داده اند. درنهایت نتایج تحلیل فضایی مناطق پیراشهری با تأکید بر نقش خوشه های صنعتی-کارگاهی با محوریت توسعه اقتصادی و کالبدی با استفاده از مدل آراس خاکستری نشان داد، روستای زمین، در اولویت قرار دارد.

توسعه افسارگسیخته شهرنشینی تأثیرات و پیامدهای منفی بر کالبد شهرها به جای گذاشته و موجب برهم خوردن تعادل های اجتماعی و محیطی و درنتیجه ظهور سکونتگاه های غیررسمی و بافتی ناکارآمد شهری گشته است. رویکرد بازآفرینی شهری با ایجاد تغییرات مثبت و پایدار در پی ارتقای این بافته ای ناکارآمد می باشد. ازین رو هدف از این پژوهش شناسایی پیشران های کلیدی مؤثر بر بازآفرینی شهری با رویکرد آینده پژوهی در شهر زاهدان می باشد. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی، از حیث روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی در سطح اکتشافی و مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی صورت گرفته است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل مدیران، کارکنان و اعضای نهادهای فعال است که در بازآفرینی و نیز مدیریت و توسعه امور فرهنگی در این منطقه نقش دارند. روش جمع آوری اطلاعات مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. در این تحقیق از روش های تحلیل ساختاری و تکنیک دلفی استفاده شده و نرم افزار مورداستفاده در این تحقیق MIC MAC می باشد. بر اساس نتایج مدل تحلیل ساختاری 10 شاخص به عنوان مهم ترین و کلیدی ترین شاخص های مؤثر بر بازآفرینی شهری در شهر زاهدان انتخاب شد که از میان این 10 شاخص انتخاب شده، هفت شاخص از گروه متغیر مدیرتی – نهادی و قانونی، دو شاخص از گروه متغیر اجتماعی – فرهنگی و یک شاخص هم از گروه متغیر محیطی و کالبدی بوده اند. درنتیجه مهم ترین و کلیدی ترین متغیر در بازآفرینی شهری در شهر زاهدان، متغیر مدیریتی – نهادی و قانونی می باشد و بهبود و ارتقاء توان کارشناسی و تخصصی شهرداری، یکپارچگی سیاست های بخش های مختلف شهری، تأکید بر وجود یک مرکز هماهنگ کننده سیاست ها و برنامه ریزی های شهری، تدوین استانداردهای ارزیابی خدمات مدیریت شهری، ملزم نمودن کلیه نهادهای رسمی و غیررسمی به همکاری و هماهنگی با بازآفرینی شهری از جمله مهمترین پیشنهادات در ارتباط با بازآفرینی شهر زاهدان می باشند.

اﻣﺮوزه ﮔﺮدﺷﮕﺮی به عنوان ﯾﮑﯽ از ﻣﻨﺎﺑﻊ درآﻣﺪ و اﯾﺠﺎد اﺷﺘﻐﺎل در ﺳﻄﺢ ﻣﺤﻠﯽ می تواند رﻫﯿﺎﻓﺘﯽ ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ اقتصادی ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻘﺶ بالقوه ای در اﻗﺘﺼﺎد ﻣﺤﻠﯽ و ﺑﻮﻣﯽ ایفا نماید. ﺗﻮﺳﻌﻪ فعالیت های ﮔﺮدﺷﮕﺮی ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ایجاد درآمد ارزی، اﻓﺰاﯾﺶ درآﻣﺪ و اﺷﺘﻐﺎل در کشور میزبان ﻣﯽگردد. راﻫﺒﺮدﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ارﺗﻘﺎء درآﻣﺪﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی مطرح شده اند. ﯾﮑﯽ از این راهبردها، ﺣﮑﻤﺮواﯾﯽ ﺧﻮب ﺷﻬﺮی به منظور دﺳﺘﯿﺎﺑﯽ ﺑﻪ درآﻣﺪﻫﺎی ﭘﺎﯾﺪار ﺷﻬﺮی اﺳﺖ. ﺣﮑﻤﺮواﯾﯽ ﺧﻮب ﺷﻬﺮی ﻧﻘﺶ ﺑﺴﺰاﯾﯽ در ﻓﺮاﻫﻢ آوری اﻣﮑﺎن اﻓﺰاﯾﺶ ﮔﺮدﺷﮕﺮی دارد. ﻫﺪف این ﭘﮋوﻫﺶ تحلیلی بر حکمروایی خوب شهری و منطقه ای بر درآمد پایدار گردشگری در ﺷﻬﺮ بیرجند اﺳﺖ. جامعه آماری تحقیق کارشناسان و متخصصان و صاحب نظران این حوزه در سال 1401 بوده است. ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻮع ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ و ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ ﺑﻮده و اطلاعات موردنیاز ﺑﻪ ﺷﯿﻮه کتابخانه ای و ﻣﯿﺪاﻧﯽ (از طریق پرسشنامه) جمع آوری و با به کارگیری مدل معادلات ساختاری و با استفاده از نرم افزار spss و Amos موردبررسی قرارگرفته است. ابعاد حکمرانی در قالب شش مؤلفه مشارکت عمومی، هماهنگی بین نهادها، نگاه استراتژیک و راهبردی، مسئولیت پذیری و پاسخگویی، شفافیت، اثربخشی و کارایی موردبررسی قرارگرفته است. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد همه مولفه های حکمرانی بردرآمدهای پایدار گردشگری مؤثر بوده بیشترین تأثیر مربوط به بعد اثربخشی و کارایی می باشد.

مقدمه: امروزه توجه به ظرفیتها و توانمندیهای بک مکان مانند ناحیه، استان و یا کشور در جهت توسعهی منطقی آن مکان بیانگر مفهوم واقعی آمایش است. لذا به منظور جلوگیری از مسائلی از جمله بحران محیط زیست، فرسایش، تخریب خاک، رشد ناموزون شهری و... تدوین طرح های آمایش سرزمین به منظور نیل به اهداف استراتژی های جامع توسعه ملی و شهری ضروری به نظر میرسد. هدف پژوهش: هدف پژوهش حاضر، چگونگی دستیابی به توسعه پایدار شهری با تاکید بر آمایش سرزمین در شهرهای منطقه سیستان میباشد. روش شناسی تحقیق: روش تحقیق توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای، اسنادی و میدانی میباشد. جامعه آماری پژوهش ۴۰۳ نفر از کارشناسان در حوزه آمایش سرزمین در منطقه سیستان میباشد. که با استفاده از فرمول کوکران 197 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. همچنین جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل Fuzzy Mamdaniبهره گرفته شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش: بر اساس آخرین تقسیمات کشوری، منطقه سیستان دارای 5 شهرستان (زابل، زهک، هیرمند، نیمروز و هامون)، به مرکزیت شهرهای (زابل، زهک، دوست محمد، محمدآباد و ادیمی) می باشد. یافته ها و بحث: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن گویای تناسب بین گویه های توسعه پایدار و اصول آمایش سرزمین می باشد. همچنین نتایج آزمون تی تک نمونهای به منظور میزان اهمیت هر یک از ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی، مدیریتی و اجرایی، نهادی، با مقدار میانگینهای به دست آمده بالاتر از حد متوسط عدد (3) در تمامی گویهها، نشان از اهمیت زیاد هر یک از گویههای توسعه پایدار با تاکید بر آمایش سرزمین در شهرهای منطقه سیستان میباشد. نتایج رتبهبندی ابعاد توسعه پایدار با تاکید بر آمایش سرزمین در شهرهای سیستان با استفاده از مدل فازی ممدانی نشان داد، در ابعاد اقتصادی، مدیریتی و اجرایی، برای همه شهرها (زابل، زهک، محمدآباد، ادیمی، دوست محمد)، متوسط رو به نامطلوب می باشد، در بعد اجتماعی و نهادی همه شهر های منطقه سیستان به جزء شهر زابل با مقدار وزن های به دست آمده (0.60)، (0.61)، سطح متوسط رو به نامطلوبی را دارند. در بعد محیطی و اکولوژیک، برای همه شهر-های منطقه سیستان به جزء شهر دوست محمد با وزن (0.53)، سطح متوسط رو به مطلوب را نشان می دهد. نتایج: نتایج نهایی نشان داد، شاخص ها و ابعاد توسعه پایدار شهر های سیستان از اصول آمایش سرزمین تاثیر نپذیرفته است، لذا می طلبد سازمان های مرتبط در حوزه مدیریت و برنامه ریزی، در طرح های توسعه منطقه، اصول آمایش سرزمین را لحاظ کنند.

مقدمه:  عوامل و متغیرهای اقتصادی، تأثیر عمده در شکل گیری و فرم شهر، تعیین ویژگی های کالبدی، اندازه، وسعت و... شهر دارند. آگاهی و اطلاع از ساختمان و طرز کار اقتصاد یک شهر، برای برنامه ریزی ها در هر سطح اعم از شهری ، منطقه ای و کشوری و تجزیه و تحلیل استفاده از زمین ضرورت دارد.هدف:  هدف پژوهش حاضر،  واسنجی تاثیر جایگاه برند اقتصادی بر شاخص های پایدار شهری در چابهار می باشد.روش شناسی:  روش تحقیق تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و میدانی است. به منظور تحلیل های فضایی و نمایش فضایی یافته های تحقیق از محیط نرم افزار SPSS و مدل AHP Fuzzy استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل ساکنین شهر چابهار می باشد که با استفاده از فرمول کوکران (382) نفر به عنوان حجم نمونه تعیین شد. همچنین از 20 نفر از متخصصین در حوزه برنامه ریزی شهری با استفاده از روش دلفی نیز جهت پاسخ به سوالات مدل پژوهش، پرسش به عمل آمد.قلمرو جغرافیایی پژوهش:  قلمرو جغرافیایی مورد مطالعه در این پژوهش شامل شهر چابهار در جنوب استان سیستان و بلوچستان می باشد.یافته ها و بحث: نتایج رتبه بندی شاخص های توسعه پایدار با توجه به جایگاه اقتصادی شهر چابهار با استفاده از مدل AHP فازی نشان داد، معیار C3  (اقتصادی) با وزن نرمال نشده 56/0، و وزن نرمال شده 345/0، در اولویت اول قرار دارد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه مورد سنجش نشان داد، متغیر مستقل (جایگاه برند اقتصادی) با متغیر های وابسته (اقتصادی، اجتماعی، کالبدی، بهداشتی و درمانی) دارای رابطه معناداری در سطح 05/0=P می باشد. نتیجه گیری:  نتایج نشان داد برند اقتصادی شهر چابهار تاثیر بسزایی در توسعه  شاخص های پایدار شهری داشته است.

اصولاً، بحران تأثیرات مخربی بر سکونتگاه های انسانی بر جای می گذارد و تلفات جانی و مالی سنگینی بر ساکنان آنها وارد می سازد. درعین حال، تاب آوری شهر تأثیر مستقیمی در تلفات انسانی ناشی از بحران دارد. از این رو، تاب آوری در برابر بحران و کاهش تبعات ناشی از آن، با توجه به نتایج مثبتی که در بر خواهد داشت، ضروری به نظر می رسد. هدف اصلی این پژوهش، سنجش ضریب تاب آوری شهر زاهدان در برابر بحران می باشد. روش تحقیق با توجه به موضوع پژوهش، توصیفی- تحلیلی و هدف، از نوع کاربردی بوده و داده ها به دو روش اسنادی و پیمایشی گردآوری شده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از ترکیب دو مدل AHP و Fuzzy در سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و از ۹ پارامتر فاصله از مراکز درمانی، فاصله از ایستگاه های آتش نشانی، فاصله از فضاهای باز، فاصله از مراکز آموزشی، فاصله از مراکز نظامی و انتظامی، دسترسی به اماکن اسکان ضروری، دسترسی به حمل و نقل عمومی، فاصله از مناطق مخاطره آمیز انسانی، تراکم جمعیت، سازگاری کاربری ها و دسترسی به شبکه ی ارتباطی استفاده شد. نتایج نشان داد، از میان شاخص های مورد بررسی در راستای تأثیر آنها بر تاب آوری شهر زاهدان در برابر بحران، فاصله از مراکز درمانی با امتیاز وزنی (0.25)، در اولویت قرار می گیرد و همچنین، مساحتی در حدود ۱۸۰۰ هکتار دارای تاب آوری نامناسب، ۷۶۰ هکتار تاب آوری نسبتاً نامناسب، ۱۴۵۰ هکتار تاب آوری متوسط، ۱۱۰۰ هکتار نسبتاً مناسب و ۱۰۲۹ هکتار تاب آوری مناسب می باشد.

مقدمه:  امروزه تمرکززدایی مدیریتی، در فرآیندهای توسعه شهری از طریق تدوین قوانین و فرآیندهای در کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه به طور جدی مطرح است. توجه به مشارکت در مدیریت شهری، نقش عمده ای در حل بسیاری از مشکلات و مسائل شهری را بر عهده دارد و بر این اساس از اولویت های بالای مدیریت شهری، ایجاد زمینه هایی برای جلب مشارکت مردمی است. هدف:  هدف پژوهش حاضر، مطالعه زمینه ای، ساماندهی مدیریت شهری از طریق مشارکت شهروندان(مورد مطالعه: شهر زاهدان) می باشد. روش شناسی:  پژوهش حاضر از نظر هدف، جزء پژوهش های کاربردی و دارای ماهیتی توصیفی- تحلیلی، همچنین از نظر روش، در گروه پژوهش های کیفی قرار دارد. روش گردآوری داده ها مصاحبه و جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش گراندد تئوری استفاده شد. حجم نمونه برای مصاحبه از خبرگان در چارچوب اشباع نظری با استفاده از نمونه گیری هدفمند، 20 نفر از افراد خبره (متخصصان، اساتید دانشگاه و مدیران شهری زاهدان) انتخاب شد. قلمرو جغرافیایی پژوهش:  شامل شهر زاهدان در استان سیستان و بلوچستان، می باشد. یافته ها و بحث:  از نتایج مصاحبه های انجام شده 16 مقوله و 50 واحد معنایی استخراج شد که در سه دسته شرایط (علی، زمینه ای و مداخله گر) تقسیم شدند. نتایج نشان داد این شرایط سه گانه در امتداد با یکدیگر باعث عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری شده اند. نتیجه گیری: نتایج کلی نشان می دهد جهت مقابله با عدم مشارکت شهروندان در مدیریت شهری باید از استراتژی های (استفاده از رسانه های جمعی، ایجاد فرصت های جدید در حوزه ارتباط با مدیریت شهری، اقتصاد با برنامه یا اقتصاد راهبردی و...) استفاده نمود.

حکمروایی شهری در پی آن است تا نقش دولت را در حد هماهنک کننده و پاسدار قوانین محدود کند و از دخالت مستقیم آن در تصمیم گیری ها، اداره و اجرای امور مربوط به زندگی روزمره مردم بکاهد. هدف تحقیق حاضر، بررسی وضعیت شاخص های حکمروایی خوب شهری در مناطق شهری زاهدان است. روش تحقیق پژوهش، توصیفی - تحلیلی و برای گردآوری اطلاعات موردنیاز از روش کتابخانه ای و میدانی (ابزار پرسشنامه) استفاده گردید. جامعه آماری تحقیق را شهروندان شهر زاهدان شامل 592968 نفر تشکیل می دهند. حجم نمونه به وسیله فرمول کوکران 360 نفر محاسبه و پرسشنامه پژوهش متناسب با جمعیت هر منطقه به روش تصادفی ساده در سطح منطقه ها تکمیل شد. جهت مقایسه زوجی هر یک از شاخص های حکمروایی خوب شهری، پس از اخذ نظر 17 نفر از کارشناس متخصص که از شناخت کامل نسبت به شهر مورد مطالعه برخوردار هستند، با استفاده از مدل ا. اچ. پی فازی به وزن دهی هر یک از شاخص ها اقدام گردیده است. جهت تحلیل داده های گردآوری شده از نرم افزار SPSS و آزمون تی تک نمونه ای و مدل تاپسیس فازی استفاده گردیده است. یافته ها نشان داد که شاخص های حکمروایی خوب شهری در مناطق شهر زاهدان در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین، نتایج به دست آمده از اولویت بندی مناطق پنج گانه شهر زاهدان با مدل تاپسیس فازی (Fuzzy Topsis) از نظر شاخص های حکمروایی خوب شهری نشان می دهد که منطقه 1 با وزن 818/0 در رتبه اول جای دارد. منطقه 4 با وزن 000/0 در رتبه پنجم و آخر قرار دارد. منطقه 2 با وزن 722/0، منطقه 5 با وزن 636/0 و منطقه3 با وزن 289/0 به ترتیب در رتبه های دوم تا چهارم از نظر شاخص های حکمروایی خوب شهری قرار دارد.