مجتبی محمدی

حسن خان شاملو، شاعر، نویسنده، خطاط، بیگلربیگی، امیرالامرای همة خراسان، حاکم هرات، در قرن دهم و یازدهم هجری (17م) است. خاندانش در دولت صفویه از نزدیکان دربار بودند. او میراث دار فرهنگی پدرش حسین خان و او نیز میراث بر فرهاد خان قرامانلو بود. اقدامات مختلف وی، نشان دهندة جایگاه والای فرهنگی و ادبی حسن خان است. مجالس حسن خان انجمنی برای شاعران و هنرمندان بود. از سخنوران بنام دستگاه حسن خان به ناظم هروی و فصیحی هروی و... می توان اشاره کرد. آنان در اشعارشان بارها حسن خان را ستوده اند و هنرمندی و فرهیختگی او را به تصویر کشیده اند. در شعر، حسن تخلص می کرد و به گفتة نصرآبادی دیوانش بیش از سه هزار بیت داشت. دربارة حسن خان جز مقالة کوتاه احمد گلچین معانی، پژوهش مستقل و گستردة دیگری انجام نشده است و آنچه موجود است تکرار مطالب کلی و مبهم از سرگذشت حسن خان است که بیشتر جنبة تاریخی دارد. نگارنده به تصحیح دیوان حسن خان شاملوهمت گمارده است. جایگاه حسن خان تا امروز آنچنان که باید شناسانده نشده است؛ به همین سبب نویسندة این جستار می کوشد تا با بررسی و نقد منابع قدیم و جدید، جایگاه او را بیش از گذشته معرفی و تبیین کند.

پژوهش حاضر به مطالعه ی میزان روایی پیش بینی آزمون ورودی دانشگاه آزاد اسلامی درمیان دانشجویان گرایش های مختلف زبان انگلیسی می پردازد. به عبارت دیگر، این مطالعه ارتباط بین نمره علمی امتحان ورودی دانشگاه آزاد اسلامی با میزان موفقیت دانشجویان در آن رشته ها را بررسی می کند تا دریابد آیا می توان از نمره آزمون ورودی دانشجویان میزان موفقیت تحصیلی آنان را پیش بینی کرد. به همین منظوراز میان 452 دانشجوی سال آخر، 282 دانشجو که در گرایش های مختلف زبان انگلیسی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن تحصیل می کردند به روش تصادفی به عنوان نمونه ی پژوهش انتخاب شدند. سپس همه اطلاعات مربوط به نمره آنها در آزمون ورودی دانشگاه (شامل نمره ی دروس عمومی، اختصاصی، و نمره ی کل) به همراه معدل پایانی شش نیمسال اولیه ی آنها از مرکز آزمون و معاونت آموزشی دانشگاه جمع آوری شد. تحلیل آماری این اطلاعات با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که نمره ی کل دانشجویان ارزش پیش بینی بیشتری نسبت به نمره ها ی دروس عمومی و اختصاصی آنها داشت. به علاوه، در میان سه گرایش موجود، دانشجویان رشته آموزش زبان انگلیسی (دبیری) دارای روایی پیش بینی بالاتری بودند. همچنین، در حالی که در میان دانشجویان پسر نمره ی دروس تخصصی زبان انگلیسی موفقیت تحصیلی آنها را بهتر پیش بینی می کرد، در میان دانشجویان دختر نمره ی کل آنها چنین ویژگی داشت.

جایگاه بوشهر به عنوان بندری اقتصادی و معتبر که نقشی اساسی در ترازنیت بین الملل به عنوان تکیه گاه تجاری ایران در دوران قاجار ایفا نمود. این شهر را به یکی از کانون های مهم بازرگانی، و بندری پیشرو در زمینه اقتصاد و تجارت خلیج فارس مطرح ساخت. با برخورداری از چنین جایگاهی بندر بوشهر به عنوان مقصدی مهم برای مهاجران داخلی، بویژه مهاجران کازرونی تلقی گشت. علاوه بر کازرونی ها مهاجران دیگری همچون؛ دهدشتی ها، بهبهانی ها، شیرازی ها و سایر گروه ها و اقلیت ها نیز به این بندر مهاجرت کردند و در فعالیت های گوناگون اقتصادی و اجتماعی این شهر سهم مهمی را به خود اختصاص دادند. مهاجران کازرونی به صورت فردی و گروهی در سه مقطع تاریخی که از پایان زندیه تا ابتدای قاجاریه و از تأسیس قاجاریه تا مشروطیت و از مشروطیت تا پایان حکومت قاجار را شامل می شد به بوشهر مهاجرت نمودند. دلایل این مهاجرت را با بررسی و تحلیل منابع تاریخی می توان با عواملی چون؛ بروز عدم امنیت در برخی از مقاطع تاریخی، قحطی ها و خشکسالی های متناوب، نحوه عملکرد برخی از والیان فارس و خوانین منطقه که در پاره ای از مواقع بر هرج و مرج و ناامنی های داخلی دامن می زدند از یکسو و از سوی دیگر جاذبه بندر بوشهر به عنوان مهم ترین کانون تجاری خلیج فارس در این برهه زمانی مرتبط دانست. حضور چشمگیر و فعال کازرونی ها و دوانی ها به عنوان عنصری فعال در زمینه های گوناگون تجاری، فکری و فرهنگی به گونه ای بود که به مرور زمان سهم و نقش مهمی را در این عرصه به خود اختصاص دادند. نقشی که با هضم در فرهنگ و ظرف فرهنگی بوشهر موجبات پیوندهای مشترک اجتماعی و تعامل بیشتر در این زمینه و سایر زمینه ها را فرآهم آورد و در میان نسل های بعد پررنگ تر از پیش ساخت. بنا بر این و با چنین رویکردی در این مقاله با روش تحقیق تاریخی و به شیوه توصیفی تحلیلی به بررسی موضوع پرداخته می شود.

تاریخ نویسی نهضت جنوب را تا حدود زیادی می توان متأثر از جنگ جهانی اول و پیامدهای حاصل از این جنگ در جنوب دانست. این رویداد مهم که صفحات جنوبی ایران زمین را در اواخر دوران قاجار به مرکزیت بوشهر درگیر خود ساخت به عنوان یکی از رویدادهای تحول ساز و به عنوان محوری ترین موضوع مد نظر تاریخ نویسان خطة جنوب قرار گرفت. انعکاس حاصل از پیامدهای این رویداد را می توان در مقوله های مختلف سیاسی اجتماعی و فرهنگی مشاهده نمود. مهم ترین مؤلفه تاریخ نگاری نهضت جنوب را می توان برخورداری ازیک حس شهر وطنی و تفاخر بومی دانست که از علاقه مورخین به تاریخ نگاری محلی نشأت می گرفت. علاوه براین، شیوة روایی خاص وقایع نگارانی چون رکن زادة آدمیت و علیمراد فراشبندی که با نگاهی حماسی و متأثر از انگیزش های ملی و مذهبی به نگارش این رویدادها پرداختند را می توان از جمله مهم ترین خصیصة تاریخ نگاری نهضت جنوب دانست. تاریخ نگاری نهضت جنوب که در راستای تبیین مبارزات ملی مذهبی مردمان خطه جنوب نگاشته شده توانسته از طرفی زوایای پیدا و پنهان مبارزان، شخصیت ها و استراتژی جنگی این مبارزان را در دل تاریخ به تصویر بکشد. عینییت بخشیدن به وقایع بغرنج این برهه از تاریخ جنوب و ترسیم سیمای طبقات پایین جامعه آن روز بوشهر عهد قاجاری در تقابل با تجاوز نیروهای بیگانه از نقاط عطف تاریخ نگاری نهضت جنوب به شمار می رود که در این مقاله به صورت توصیفی و تحلیلی به آن پرداخته می شود.

هدف مقاله حاضر شناسایی مؤلفه های سرمایه فرهنگی از منظر مدیران آموزش و پرورش بود. روش پژوهش حاضر ترکیبی/ اکتشافی(کیفی- کمی) و نوع پژوهش کاربردی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش در بخش کیفی صاحب نظران و مدیران شاغل در آموزش و پرورش شهر خرم آباد در سال 1398بودند که از بین آنان 13 نفر با روش نمونه گیری هدفمند و در بخش کمی 86 نفر با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابتدا با رویکرد اکتشافی و مطالعه ادبیات موجود و بر اساس دیدگاه خبرگان، از بین مؤلفه های متعدد و متنوع سرمایه فرهنگی، مؤلفه های مرتبط با مدیران آموزش و پرورش استخراج شدند. در گام دوم با به کارگیری تکنیک دلفی، بر اساس مؤلفه ها و ابعاد شناسایی شده، پرسشنامه محقق ساخته طراحی و تدوین گردید. برای اعتبار پرسشنامه از دیدگاه استادان استفاده و پایایی نیز با آزمون کرونباخ 89/0 حاصل شد. یافته های پژوهش نشان داد که سرمایه فرهنگی در نزد مدیران آموزش و پرورش در قالب 4 بعد «فردی»، «اجتماعی»، «سازمانی» و «فناوری»  و 19 مؤلفه است. در نهایت مدل پیشنهادی سرمایه فرهنگی بر اساس معیار نیکویی برازش (GOF) برابر با 81/0 به دست آمد که از  35/0 بیشتر و در نتیجه مدل از برازش مناسبی برخوردار بود.

جهان امروزه جریان بی سابقه ای از شهری شدن را تجربه می نماید. رشد جمعیت و توسعه شهرنشینی یکی از عوامل موثر بر افزایش دمای هوا در نواحی شهری است که موجب ایجاد جزیره حرارتی بر روی این مناطق در مقایسه با محیط اطراف می شود و اثرات ناشی از آن می تواند نقشی اساسی و مهم در کیفیت هوا و به تبع آن سلامت عمومی ایفا نماید. در این مطالعه اطلاعات سنجنده ASTER ماهواره به صورت موردی در کلان شهر شیراز مورد بررسی قرار گرفته و از خوارزمیک 5 باند برای بازیابی توزیع دمای سطح زمین و تعیین اثرات محلی جزیره حرارتی استفاده شد. به علاوه، همبستگی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی، ساختمانی، زمین لخت و آبی تفاضل نرمال شده برای تعیین اثرات زمین سبز، لخت، آبی و مسکونی بر روی جزیره حرارتی به دست آمد. نتایج نشان داد که اثر جزیره حرارت شهری در شیراز اساسا در مناطق صنعتی غرب و مسکونی و جنوب شرق واقع شده است. همچنین همبستگی منفی بین دمای سطح زمین و شاخص پوشش گیاهی و آبی تفاضل نرمال شده نشان داد که زمین سبز و مناطق پوشیده از آب می تواند اثر جزیره حرارتی را تضعیف کرده، درحالی که همبستگی مثبت بین دمای سطح زمین و شاخص ساختمانی و زمین لخت تفاضل نرمال شده می تواند اثر جزیره حرارتی را در منطقه مورد مطالعه افزایش دهد. امروزه ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی،اﻓﺰاﯾﺶ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﺑﺨﺎﻃﺮ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه در ﺳﻄﻮح ﻃﺒﯿﻌﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﮐﻪ در اﺛﺮ آن ﭘﻮﺷﺶ ﮔﯿﺎﻫﯽ ﻃﺒﯿﻌﯽ ﺣﺬف و ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل ﺟﺎﯾﮕﺰﯾﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ

اهمیت روزافزون خلیج فارس در دوره قاجار، بندر بوشهر را در ابعاد گوناگون تحت تأثیر قرار داد. یکی ازدلایل این امر ارتباط نخبگان فرهنگی بوشهر و طبقات گوناگون مردم از طریق انتشار مطبوعات ترقی خواه و ترویج افکار وطن پرستانه و تطبیق آنها با وضعیت موجود بود. جریده مظفری را لَبیب المُلک شیرازی در مطبعه مظفری بوشهر چاپ و منتشر می کرد. این جریده یکی از نشریاتی بود که به دلیل افکار ترقی خواهانه و وطن پرستانه سردبیر این نشریه نقش مهمی در بیداری افکار عامه مردم بوشهر بوشهر و سایر نقاط ایران ایفا کرد. جدای از برخی مطالب و سرمقالات روزنامه مظفری که استبداد زمان و پیشرفت های دولت های مختلف را در بر می گرفت؛ بخش های فراوانی از آن نیز به اخبار و گزارشات بندر بوشهر و سواحل و جزایر خلیج فارس اختصاص داشت. این اخبار و گزارش ها مسائل مختلفی مانند اقدامات سیاسی و اقتصادی نمایندگی های دول اروپایی در بوشهر و خلیج فارس و فعالیت های فرهنگی آنها همچون افتتاح مؤسسات تمدنی جدید و افتتاح و گشایش مدرسه سعادت مظفری در بوشهر و گزارش های متنوع دیگری مانند انعکاس اخبار بلایا و حوادث طبیعی از قبیل زلزله و بیماری های واگیردار در کرانه های خلیج فارس دربر می گرفت که در کنار عملکرد حکام بنادر در روزنامه مظفری منعکس می شد. این مقاله افزون بر تحلیل و بررسی روزنامه مظفری با روش کتابخانه ای و تحقیقات اسنادی، درصدد است تا مهمترین گزارش ها و اخبار منعکس شده از بوشهر و خلیج فارس را در این روزنامه مورد ارزیابی قرار دهد.

قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان، پیوسته سرمشق صالحان و نیکان بوده است. بدیهی است این چنین مجموعه گرانقدر، پرمایه و سرشار از قصص، نکت و معانی حکمی و تعلیمی و نیز پر از عبارات فصیح و بلیغ، در لحاظ اندیشگانی، کاربرد در سخن و حتی رفتاری، الگو و تأثیرگذار خواهد بود. درین میان، نویسندگان و شاعران نیز با الهام و تأثر از مصحف شریف به انحاء گونه گون سخن و بیان خود را لطافت بخشیده اند و به بیانشان رنگ تقدّس داده اند. تأثیر فرهنگ اسلامی عموماً و تأثیر قرآن خصوصاً در زبان و ادب پارسی در قرون ابتدایی ورود اسلام (بویژه در دو قرن نخست) بر اساس شواهد و قرائن، چندان نبوده است؛ کم کم در دوره های بعد این تأثیر بیشتر و چشمگیر شد تا این که در قرون پنجم و ششم به اوج رسید. تعابیر حکیمانه و بلاغی قرآن اعجاب همگنان را برانگیخت و مورد عنایت شاعران و نویسندگان قرار گرفت. یکی از شاعران پارسی گوی قرن پنجم و ششم، عثمان مختاری است؛ وی از قصیده سرایان فصیح است که در اشعارش مکّرر از قرآن، تأثیر پذیرفته و این تأثیر به کلامش جلوه و طراوتی خاص بخشیده است. آشنایی و دانستن الفاظ، معانی و تأویل قرآن، به سبب ادراک بهتر متون فارسی ضروری می نماید.

نحوه پرداخت و نحوه تضمین تعهدات در قراردادهای بین المللی از اهمیت زیادی برخوردار است و در مبادلات بین المللی به ندرت قراردادی را می توان یافت که در خصوص نحوه پرداخت و تضمین شرطی نداشته باشد. در این خصوص اعتبارات اسنادی تجاری یکی از رایج ترین راهبردهای پرداخت در قراردادهای بین المللی محسوب می گردد و ضمانت نامه های بانکی و اعتبارات اسنادی تضمینی نیز رایج ترین راهبردهای تضمین ایفای تعهدات قراردادی هستند که بانک در هر دو نقش مهم و فعالی دارد. در اعتبارات اسنادی تجاری، کالا به عنوان وثیقه در اختیار بانک قرار می گیرد و بانک می تواند در صورت قصور متقاضی نسبت به فروش آن اقدام نماید، اما در ضمانت ها ممکن است کالایی در میان نباشد، از این رو، بانک از امتیاز وصول مطالبات خود از طریق فروش کالا محروم است که بانک را با خطر عدم وصول مطالبات مواجه می کند.این ویژگی که بانک امکان بازپرداخت مطالبات خود را از محل فروش کالای موضوع قرارداد بیع پیدا می کند، «وصف خودبه خود تصفیه شوندگی[1]» می تواند نامیده شود. آنچه در این مقاله موضوع بررسی قرار خواهد گرفت این است که جایگاه و  ماهیت این وصف در اعتبارات اسنادی چگونه است و جریان این وصف چه آثاری در پی خواهد داشت.

حسن خان شاملو (متوفیّ ۱050 ه.ق) شاعر، نویسنده، خطاط، بیگلر بیگی و امیرالامرای کل خراسان و حاکم هرات، در قرن دهم و یازدهم ه .ق [17م]است. او از شاعران توانا، ناشناخته و نازک خیال است که متأسفّانه نه تنها دیوان و دیگر آثار وی تصحیح نشده، حتیّ در تذکره ها و تاریخ ها مطلب چندانی درباره شعر و سبک شعر او نیامده است. مهم ترین اثر وی، دیوان که به گفته نصرآبادی حدود سه هزار بیت است که بخش اعظم آن را غزلیات تشکیل داده است. غزلیات حسن خان شاملو گنجینه ای سرشار از مضامین و بن مایه های غنایی است. فضای کلیّ و حال و هوای غزل وی را عشق و عاشقی و عرفان تشکیل می دهد. نیز مضامین دیگری چون: اخلاق، پند و اندرز و حکمت های عملی، طنز و طعنه، شکوه، مفاخره و... که از گونه های شعر غنایی هستند، در شعر او دیده می شود. حسن خان شاملو در شاعری، به ویژه غزل سرایی، توانایی بالایی داشته است. غزل های پخته و سنجیده وی با مضامین رنگارنگ و گوناگون و تصویرسازی های زیبا و شوق انگیز در هم آمیخته شده است. این پژوهش با روش تحلیلی و توصیفی، بر آن است تا ضمن سبک شناسی غزلیات وی، شعر غنایی حسن خان شاملو را معرفّی کند و نشان دهد غزلیات وی از نمونه های برجسته در حوزه ادبیات غنایی است.

در زمان انعقاد قرارداد بیمه، بیمه گذار نسبت به موضوعی که قصد بیمه کردن آن را دارد از اطلاعات بیشتری نسبت به بیمه گر برخوردار است. در مقابل، بیمه گر با اعتماد به اطلاعاتی که بیمه گذار به او ارائه نموده، قبول می کند که خطرات ناشی از موضوع بیمه را برعهده بگیرد. به سبب این عدم توازن در برخورداری از اطلاعات، در قراردادهای بیمه صرف اینکه طرفین در زمان انعقاد قرارداد سوءنیت نداشته باشند، کافی نیست. این ویژگی خاص قرارداد بیمه موجب شده تا تعهد مهمی به نام «تعهد به ارائه اطلاعات» در قراردادهای بیمه پیش بینی شود. ضمانت اجرای نقض تعهد به ارائه اطلاعات در حقوق ایران برخورداری از حق فسخ در فرض غیرعمدی بودن نقض تعهد و ابطال قرارداد در فرض عمدی بودن نقض تعهد است. حقوق انگلیس از طریق رویه قضایی و اخیراً با تصویب قانون بیمه 2015 درصدد تعدیل این ضمانت اجرا و محدود ساختن موارد فسخ و ابطال قرارداد برآمده است؛ اما قانون بیمه ایران که در سال 1316 تصویب شده، بدون توجه به پیشرفت های صنعت بیمه در یک سده اخیر، تلاش خاصی جهت تعدیل و محدود ساختن موارد فسخ قرارداد یا ابطال آن ارائه نمی کند. در این نوشتار با روش توصیفی راهکارهایی خطاب به قانون گذار و رویه قضایی جهت محدود ساختن موارد فسخ و ابطال قرارداد به سبب نقض تعهد به ارائه اطلاعات پیشنهاد شده است.

با شروع آزادسازی های تجاری از دهه 1970 بحران های مالی دامنگیر اقتصاد کشورها شد. بعد از وقوع بحران مالی جهانی سال 2007، نگاه به ثبات مالی تغییر یافت و کشورها به جای توجه به ثبات مالی هر بانک، ثبات کل نظام مالی را مورد توجه قرار دادند و برای رسیدن به این هدف، اقدام به تنظیم مقررات بانکی بر اساس سیاست احتیاطی کلان نمودند. شتابزدگی کشورها در این امر منجر به عدم توجه به فلسفه تنظیم مقررات بانکی براساس سیاست احتیاطی کلان شد. اگر مشخص نباشد کدام دسته از فعالیت های بانکی منجر به شکست بازار می شوند، نمی توان چارچوب مداخله قانون گذار در حوزه بانکداری را ترسیم نمود. پژوهش حاضر که براساس روش تحلیلی-توصیفی تدوین شده است، با جمع آوری داده های کتابخانه ای درصدد پاسخ به این سؤال بوده است که فلسفه تنظیم مقررات بانکی براساس سیاست احتیاطی کلان چیست؟ مطابق یافته های این پژوهش، برخی فعالیت های بانکی منجر به ایجاد آثار جانبی منفی می شوند که تهدیدکننده ثبات مالی هستند. قانون گذار در مسیر تنظیم مقررات بانکی براساس سیاست احتیاطی کلان باید این آثار منفی جانبی را شناسایی و برای اصلاح شکست بازار ناشی از آنها چارچوب قانونی مناسب را طراحی کند.

اینترنت اشیا (IoT) به عنوان حوزه مهمی در نظر گرفته می شود که در زمینه تلاش های دیجیتال سازی مرتبط با عصر چهارم ساخت و ساز به سرعت در حال تکامل پیدا کردن است. در این مقاله قصد داریم کاربردهای اینترنت اشیا را در چارچوب صنعت ساخت و ساز در مراحل منتخب چرخه عمر تاسیسات یعنی مرحله ساخت و ساز و مرحله عملیاتی مورد بررسی قرار دهیم. به طور ویژه، نمونه هایی از کاربردهای این حوزه جمع آوری شدند و مورد بحث قرار گرفتند و در نهایت تحلیل ما با کمک چندین مقاله مروری مرتبط با یک مبحث مشخص تکمیل شدند. نتایح تحلیل ما نشان می دهند که اینترنت اشیا با توجه به پیچیدگی پروژه های ساخت و ساز و همچنین عمرمفید طولانی مدت تاسیاست می تواند پتانسیل کاربردی گسترده و متنوعی داشته باشد. مفاهیم کاربردی اینترنت اشیا در مراحل چرخه عمر اشاره شده عمدتا متفاوت هستند و برای مثال بر روی مسائل کیفیت، سلامت و ایمنی در چارچوب مرحله ساخت و ساز یا مفاهیم هوشمندی و مدیریت انرژی در چارچوب مرحله عملیاتی تمرکز می کنند. علاوه بر این، ما در تحلیل خود یک موضوع مشترک را برای هر دو مرحله بررسی شده شناسایی کردیم که همان ارتباط متقابل بین اینترنت اشیا و مدل بندی اطلاعات ساختمان است. از آنجا که پیش بینی میکنیم پیاده سازی پروژه های ساختمانی با کمک مدل بندی اطلاعات ساختمان در آینده بیشتر رواج پیدا کند، انتظار داریم که اهمیت این رابطه متقابل بین اینترنت اشیا ومدل بندی اطلاعات ساختمان نیز افزایش پیدا خواهد کرد