جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای

جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای

جغرافیا و آینده پژوهی منطقه ای دوره 2 تابستان 1403 شماره 2

مقالات

۱.

بررسی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن در شهر مراغه

کلید واژه ها: قیمت مسکن مؤلفه کالبدی مؤلفه دسترسی مؤلفه محیطی شهر مراغه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۸
مسکن به عنوان یکی از مهم ترین دارایی خانوارها در طول تاریخ بوده است. با بررسی عوامل مؤثر بر قیمت مسکن می توان برنامه ریزی و تصمیم گیری هایی در مورد آینده مسکن انجام داد. هدف از این تحقیق بررسی عوامل مؤثر (متغیرهای کالبدی-فیزیکی، دسترسی، محیطی) بر قیمت مسکن در شهر مراغه می باشد، نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی –تحلیلی است. جامعه آماری را مشاورین املاک شهر مراغه تشکیل دادند گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است. از جامعه مذکور با توجه به فرمول کوکران تعدادی به روش تصادفی ساده و به عنوان نمونه انتخاب شده است. جهت تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و برای ارزیابی فرضیه ها از آزمون های آماری T-test، تحلیل واریانس و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که هر سه مؤلفه (کالبدی-فیزیکی، دسترسی، محیطی) در قیمت مسکن شهر مراغه تأثیرگذار بوده اند؛ و اختلاف معناداری در تأثیر گذاری هر یک بر قیمت مسکن شهر مراغه احساس نشده است. در گویه های کالبدی-فیزیکی گویه نمای ساختمان و کیفیت سازه، در مؤلفه دسترسی، گویه دسترسی به مراکز درمانی، گویه فاصله از خطوط حمل ونقل و دسترسی به محل کار و در مؤلفه محیطی گویه های طبیعت و فضای سبز و جایگاه اجتماعی بیشترین تأثیر را نسبت به دیگر گویه ها بر قیمت مسکن شهر مراغه داشتند. از میان مؤلفه های مؤثر بر قیمت مسکن متغیر دسترسی بیشترین تأثیر سپس به ترتیب مؤلفه محیطی و در آخر مؤلفه کالبدی فیزیکی بیشترین سهم را بر قیمت مسکن شهر مراغه داشته است.
۲.

ارزیابی تطبیقی «شرایط کالبدی مسکن» در محله های منتخب منطقه 2 شهر تهران

کلید واژه ها: مسکن شرایط کالبدی نابرابری شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۳۰
مسکن یکی از اساسی ترین نیازهای انسان است که بشر با آن روبروست. توجه به مسکن و وضعیت آن در کلان شهرهایی مانند تهران همواره موردتوجه پژوهشگران بوده است. در این پژوهش تلاش شده است تا با توجه به هدف اصلی «ارزیابی تطبیقی شرایط کالبدی مسکن در محله های منتخب منطقه 2 شهر تهران» به این پرسش پاسخ گوید که «آیا در سطح محله های منتخب منطقه 2 شهر تهران به لحاظ شرایط کالبدی مسکن، نابرابری وجود دارد؟ و اگر وجود دارد، این نابرابری تا چه اندازه است؟». پژوهش حاضر از نوع کاربردی و پیمایشی بوده و به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه همراه با گفتگوی رودررو استفاده شده است. در پژوهش حاضر هفت شاخص تدقیق گردیده و فرض بر این است که شرایط کالبدی مسکن با شاخص های تعیین شده قابل تعریف است. این هفت شاخص عبارت اند از: مساحت واحد مسکونی، تعداد طبقات، سازگاری کاربری های هم جوار با مسکن، تعداد اتاق در واحد مسکونی، عمر بنا، کیفیت ساختمان و الگوی مسکن. نتایج پژوهش نشان می دهد که به دلیل اختلاف نسبتاً زیاد در مقدار عامل "شرایط کالبدی مسکن" در محله های شهرک غرب و سعادت آباد که در وضعیت بسیار مطلوبی قرار دارند با محله های شادمهر و طرشت که در وضعیتی متوسط هستند، نابرابری به لحاظ "شرایط کالبدی مسکن" در محله های منتخب منطقه 2 شهر تهران بسیار قابل توجه است. لذا نحوه توزیع و دسترسی به شاخص های کالبدی مسکن در محله های مذکور عادلانه نبوده و افتراق و نا عدالتی فضایی در توزیع شاخص های موردمطالعه در بین محله های منتخب منطقه 2 شهر تهران وجود دارد.
۳.

مدلسازی موانع مؤثر بر توسعه گردشگری (نمونه موردی: محور یاسوج-سپیدان)

کلید واژه ها: گردشگری گردشگری طبیعی معادلات ساختاری تفسیری میک مک محور یاسوج-سپیدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶ تعداد دانلود : ۱۷
ﯾﮑﯽ از مناطق ﻣﻬﻢ در زﻣﯿﻨﻪ ی ﮔﺮدﺷﮕﺮی طبیعی در اﯾﺮان ﺷﻬﺮستان یاسوج به ویژه محور یاسوج-سپیدان می باشد اما این محور علی رغم ظرفیت های بالقوه در زمینه گردشگری جایگاه درخوری نیافته است. در این راستا هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر موانع گردشگری اکولوژیک با استفاده از مدل ساختاری تفسیری در محوریاسوج-سپیدان است که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. در روند تهیه و تولید داده ها ابتدا عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری اکولوژیک محور یاسوج-سپیدان با استفاده از نظرات 15 نفر از متخصصین این موضوع و استادان و کارشناسان در سازمان های ذی ربط از طریق روش دلفی شناسایی شده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات 15 عامل به عنوان عوامل تأثیرگذار قوی گردشگری اکولوژیک محور یاسوج-سپیدان از مدلسازی تفسیری-ساختاری و سپس با نرم افزار میک مک بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان داد فقدان برنامه ریزی مناسب توسط نهادهای دولتی مسئول، سرمایه گذاری ضعیف بخش خصوصی، سرمایه گذاری ضعیف دولتی، عدم وجود سازمان مستقل برای به خدمت گرفتن مدیران با تجربه و مقتدر و سروسامان دادن ب ه تش کیلات گردشگران، کمبود نیروهای متخصص و آموزش دیده در منطقه، ضعف مدیریت و ضعف آموزش و تبلیغات در زمینه ی توسعه ی فرهنگ گردشگری، عدم ارائه تسهیلات و مجوزهای لازم از طرف دولت تأثیرگذارترین سطح است و سه مانع نبود هتل های مناسب برای اسکان گردشگران، نامناسب بودن تسهیلات بهداشتی و خدماتی، نامناسب بودن تأسیسات و تجهیزات تفریحی و ورزشی در سطح ۱ هستند، تأثیرپذیرترین عوامل به شمار می آیند. علاوه بر این از 15 مانع پیش روی گردشگری اکولوژیک در محور یاسوج- سپیدان 10 مانع جز متغیرهای پیوندی می باشند که قدرت نفوذ و وابستگی بالایی برخوردار هستند و 5 مانع جز متغیرهای وابسته که از قدرت نفوذ ضعیف، ولی وابستگی بالایی برخوردار هستند. در نهایت به ارائه پیشنهادهای پژوهش پرداخته شده است.
۴.

احساس امنیت اجتماعی بر مبنای توسعه ی گردشگری در فضاهای معماری شهری (مورد مطالعه: شهر کرمان)

کلید واژه ها: احساس امنیت اجتماعی گردشگری توسعه ی گردشگری کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۱۵
افزایش شمار گردشگران موجب رونق گرفتن کسب و کار و افزایش درآمد شرکت ها و موسساتی م ی ش ود ک ه، در ای ن عرص ه فعالیت می کنند. توسعه گردشگردی به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، عامل موثری برای مقابله با فقر است و موج ب اف زایش درآمد قشرهای مختلف، کاهش بیکاری و رونق اقتصادی و اجتماعی می شود هدف پژوهش حاضر تعیین نقش امنیت اجتماعی بر مبنای توسعه ی گردشگری در فضاهای معماری شهری کرمان است. پژوهش حاضر از نوع تحقیقات همبستگی است و به روش پیمایش انجام شده است. جامعه ی آماری تحقیق حاضر، کلیه ی گردشگران اعم از بومی و غیربومی شهر کرمان در سال 1401 است که 391 نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه انتخاب گردید. در این پژوهش از دو پرسشنامه ی محقق ساخت امنیت اجتماعی شهروندان و توسعه ی گردشگری کریس و همکاران (2006) استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده های پژوهش در دو بخش توصیفی (میانگین، انحراف معیار، جدول، شکل و نمودار) و استنباطی (مدل سازی معادلات ساختاری) با استفاده از نرم افزار  LISREL و SPSS20 انجام گرفته است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است؛ که بین مؤلفه های احساس امنیت اجتماعی و گردشگری در سطح معناداری 0.01 رابطه ی مثبت و مستقیمی وجود دارد. به عبارتی هر مقدار امنیت اجتماعی گردشگران، افزایش یابد به همان اندازه تمایل آنان به سفر به این مناطق، بیشتر است. 
۵.

تبیین کارکردهای نگرش محله محوری در مدیریت شهرهای میان اندام کشور (مطالعه موردی: شهر بهار)

کلید واژه ها: شهر بهار شهرهای میان اندازه محله محوری مدیریت شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۱۳
ازآنجایی که محله بنیادی ترین عنصر یک شهر است و شهروندی یک احساس مشترک عمومی نسبت به هویت ملی و اجتماعی در یک محدوده مشخص می باشد، بدون شک مدیریت محله محوری نقش بسزایی در مدیریتی شهری ایفا می کند؛ اما متأسفانه امروزه شهروند مداری در مدیریت شهرهای کشورمان به موضوع کم اهمیتی بدل شده است. پژوهش حاضر به دنبال آن است تا میزان توجه مدیران شهری به پتانسیل ها و ظرفیت های محله محوری در شهرهای میام اندام (همچون شهر بهار) موردسنجش و ارزیابی قرار دهد. همچنین سنجش و ارزیابی نقاط قوت و ضعف چنین نگرشی موردتوجه بوده است. روش پژوهش حاضر توصیفی و تحلیلی می باشد و از ابزار پرسش نامه جهت گردآوری داده های موردنیاز تحلیل استفاده شده است. جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان حوزه مدیریت شهری در شهر بهار می باشد که با استفاده از فرمول مورگان 196 نفر تعیین شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مدیریت شهری به شکل رایج کنونی اداره بهینه شهرها را به دنبال ندارد چراکه مسائل و مشکلات شهرها بسیار پیچیده هستند. لذا توجه به رویکرد مدیریت محله محوری به عنوان نقطه اتصال بین اجتماع محلی و حکومت مرکزی امری ضروری می باشد. نتایج آزمون t تک نمونه ای حاکی از آن بود که مؤلفه شفافیت (امتیاز 3.25) به عنوان یکی از مؤلفه های مدیریت شهری دارای بیشترین اهمیت است چراکه در سال های اخیر تلاش های سودمندی توسط شهرداری بهار برای اطلاع رسانی عمومی در رابطه با فعالیت های شهرداری صورت گرفته است. همچنین میانگین محله محوری تقریباً با میانگین آماری (3) نشان از حد متوسط و مناسب محله محوری این شهر در استان همدان می باشد.
۶.

Unveiling Climatic Trends from 1922 to 2022: A Long-Term Time-Series Analysis of Precipitation of Semi-Arid Agra District, Uttar Pradesh, India

کلید واژه ها: Agra Change Point Detection Homogeneity Rainfall Climate Change Parameter Trend analysis IMD Grid Data

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۱۹
Background: Rainfall variation is a clear indicator of climate change. IPCC in its multiple assessment reports has raised concerns over the changing climate and rising global average temperatures which could lead to widespread and catastrophic impacts on natural and human systems. The study of long-term patterns is crucial in establishing evidence of shifting climate and informing policy decisions.Objectives:This study examines the rainfall trend and variability of the semi-arid Agra district and assesses rainfall in the region. Annual rainfall for 101 years from 18 grid data points was statistically analysed for the same.Methodology: For the projection and analysis of data points, a Thiessen network polygon was drawn using QGIS 3.28.4. Each grid data point was assigned a Thiessen polygon. According to the area each Thiessen polygon covers, it was assigned weights. Then according to the weight of each polygon, annual rain in that area was calculated. Next, the data were tested for homogeneity and breakpoints using the Standard Normal Homogeneity test, Buishand’s Range test, Buishand’s U test and Pettitt’s test. After this the trend of the data was identified using Mann-Kendall and the magnitude was calculated using Theil-Sen’s estimator. R-studio was used for all the statistical analysis and graph plotting.Results: Upon conducting the Standard Normal Homogeneity test, Buishand’s Range test, Buishand’s U test and Pettitt’s test it was found that the data was non-homogeneous with the breakpoint in the year 1967. The Mann-Kendall test revealed a declining trend in the annual rainfall and the Theil-Sen estimator calculated the magnitude of this declining trend to be -1.63 for the last century.Conclusion: The findings suggest that climate change is having a significant impact on rainfall in the semi-arid Agra district. The declining trend in rainfall could have several negative consequences for the region, including water scarcity, crop failure, and increased risk of droughts. 
۷.

Sustainable Tourism Development Strategy for Cold Desert Landscape: Case of Mountainous Village, Nako

کلید واژه ها: Land Use/Land Cover Physical Carrying Capacity Real Carrying Capacity Effective Carrying Capacity Parking Carrying Capacity

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵ تعداد دانلود : ۱۴
Background: Carrying capacity assessment is an important component of maintaining sustainability in the tourism sector. All the concerns in tourism are linked to the number of tourists that visit a particular spot. The study area has beautiful landscapes in the cold desert ecosystem as well as Buddhist distinctiveness, which attracts mass tourism. Nowadays, tourism development has introduced concerns about sustainability and establishing standards for tourist destination capabilities.Objectives: The present study aims to analyze the following objectives: 1) To assess the physical carrying capacity (PCC), real carrying capacity (RCC), and effective carrying capacity (ECC) of selected tourist spots in Nako village and 2) To calculate the parking capacity of the monastery.Methodology: The methods specified in the International Union of Conservation of Nature and Natural Resources (IUCN) were used to measure the carrying capacities of particular tourist destinations in Nako. Three-level techniques were applied to assess the physical (28161 persons), real (4162 persons), and effective (2968 persons) carrying capacities.Results: Results indicate that ECC is the most suitable for the estimation, and the current situation of tourism is underexploited in the study area.Conclusion: There are very small to large types of systems found in Nako, and these systems also support different types of activities. Tourism is a highly practiced activity, and it has environmental, social, cultural, and economic impacts. They are dependent on different parameters and also vary with the changing nature of the interaction. It is found that the present status of tourism activity in the study area is highly underexploited vis-a-vis it carrying capacity.