اسماعیل شیعه

اسماعیل شیعه

مدرک تحصیلی: استاد دانشگاه علم و صنعت

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۵۸ مورد.
۲۱.

سنجش کیفیت های محیطی در دروازه شهر و اولویت بندی آنها با استفاده از فرایند تحلیل شبکه ای(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دروازه شهر سنجش کیفیت های محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۴۵۲
دروازه شهر یکی از اصلی ترین اجزاء ساختار فضایی و کالبدی شهر است که از کارکردها و عملکردهای ویژه ای برخوردار می باشد. دروازه شهر حد واسط و مفصل ارتباط دهنده محیط پیرامونی شهر و محیط انسان ساخت داخلی آن است که به حالت یک عرصه می باشد و به عنوان یک فضای شهری روابط و مناسبات مختلف فضایی و کارکردی-عملکردی در آن جاری است. هر یک از فضاهای شهری با دارا بودن کیفیت های منحصربه فرد، مطالعه آنها از نظر ابعاد مبانی علمی و اجرایی در شهرسازی، دارای اهمیت قابل ملاحظه ای می باشد. کیفیت های محیطی دروازه شهر عناصر و اجزاء گوناگونی را در بر می گیرند و روابط متقابلی میان آنها بر قرار است و به صورت مستقیم قابل اندازه گیری نیستند. بر هم کنش عناصر مذکور، ماهیت پیچیده کیفیت های محیطی دروازه شهر را نشان می دهد. این مقاله به لحاظ هدف از نوع بنیادی می باشد و رویکرد روش شناسی آن بر مبنای رویکرد آمیخته (کمی-کیفی) است که به تبیین کیفیت های محیطی در فضای دروازه شهر و تعیین میزان اهمیت و اولویت بندی آنها می پردازد. براساس نتایج بدست آمده مشخص شد که با فاصله اطمینان 99 درصد می توان گفت که استفاده از اصطلاح ورودی شهر به لحاظ مفهومی درست نیست و لازم است در مطالعات شهرسازی از اصطلاح دروازه شهر استفاده شود. در این مقاله براساس مبانی علمی موضوع مورد مطالعه، برای سنجش نمایانگرهای کیفیت های محیطی در دروازه شهر عنصر، هنجار و سنجه های تخصصی تعریف شده است و نتایج بدست آمده از تبیین و تعیین اهمیت و اولویت بندی نمایانگرهای کیفیت های محیطی در فرایند مطالعات و ساماندهی دروازه شهر به ترتیب شامل 1- زیست بوم، 2- کارکردی، 3- زمان، 4- ادراکی، 5- اجتماعی، 6- منظر، 7- مدیریت، 8- فضایی، 9- ریخت شناسی و 10- یگانه تنی می باشد.
۲۲.

تحلیل نقش مفهوم جامعه پذیری شهری در فضای همگانی شهر بر مبنای جایگاه کرامت انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کرامت انسانی کیفیت فضای همگانی جامعه پذیری شهری کشف پدیده ذهنی وحدت با محیط شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۲۱۵
کرامت انسانی مفهومی است کیفی که می تواند اثر بسزایی در فضای همگانی شهری داشته باشد. در این مفهوم صحبت از ارزشمند بودن انسان و مقام آن به عنوان موجودی متفکر و دارای بعد روحانی مطرح می شود.کشف این احساس ارزشمندی در فضایی که مورد استفاده عموم شهروندان می باشد مورد اهمیت این پژوهش است.ماهیت ذهنی و تعاملی این پدیده، تجربه و ادراک آن در کنشگران مختلف و چگونگی ایجاد احساس کرامت انسانی در آنها هدف این پژوهش بوده است.در این پژوهش از تحلیل محتوا کیفیِ استقراییِ آشکار به عنوان شیوه پژوهش و به منظور تفسیر داده های متنی به دست آمده از مصاحبه های عمیقِ بدون ساختار و مشاهده های میدانی، استفاده شده است. داده ها از طریق فرایند نظام مند کُدگذاری و با هدف طبقه بندی مفاهیم تا سه سطح از انتزاع مورد تحلیل قرار گرفته اند.انتخاب مشارکت کنندگان در این پژوهش هدفمند و در راستای توسعه مفاهیم تا دست یابی به اشباع بوده است. یافته های این پژوهش بیانگر آن است که مهمترین عامل در حوزه ادراک مردم از کرامت انسانی، مفهوم جامعه پذیری است.مفهومی که با مفاهیم دیگری چون از بین رفتن فاصله فردی، رشد ارتباطات اجتماعی، صمیمیت روابط، تنوع اجتماعی و وحدت با محیط و جامعه شکل می گیرد. آنچه مورد توجه است ارتباط این عوامل با هم و پیچیدگی روابط انها می باشد که منجر به شکل گرفتن احساس کرامت انسانی در افراد شده است.اگرچه مفهوم چندوجهی کرامت انسانی قادر خواهد بود مفاهیم و معنای گسترده ای را در خود جای دهد که در این پژوهش مفهوم جامعه پذیری فضای همگانی شهری مورد دقت بوده است.
۲۳.

بررسی ارتباط شهر یادگیرنده و سطح مشارکت شهروندان در شهر قزوین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهر یادگیرنده یادگیری مادام العمر آزمون معنی داری مشارکت شهروندی قزوین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۷ تعداد دانلود : ۲۷۰
امروزه آگاهی یکی از عوامل موثر در مشارکت شهروندان به حساب می آید. یادگیری همه جانبه، همگانی و مادام العمر مفاهیمی هستند که در مکانی تحقق می یابند که از آن به شهر یادگیرنده تعبیر می شود. در این پژوهش ابتدا ابعاد و مولفه های شهر یادگیرنده با استفاده از منابع اسنادی شناسایی و پس از بررسی تکمیل شده است. با جمع بندی نهایی، شهر یادگیرنده در سه بعد بستر ، فضا و دامنه یادگیری دسته بندی و با استفاده از روش آمیخته به صورت توصیفی -تحلیلی و نظرسنجی از نخبگان، مهم ترین مولفه های هر بعد شناسایی شد.در مرحله بعد با استفاده از پیمایش از بین 360 نفر نمونه مربوط به جامعه آماری شهر قزوین، ارتباط این مولفه ها با زمینه های مشارکت شهروندی (اجتماعی،اقتصادی و علمی) در شهر قزوین مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از آزمون همبستگی تائو بی کندال و نرم افزار SPSS، رابطه معنی داری میان این دو مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش بیانگر آن است که مشارکت اجتماعی با آموزش رسمی، بسترهای جسمی-روانی، سیاسی -نهادی، اقتصادی و حوزه یادگیری رابطه معنی دار و مشارکت اقتصادی با آموزش رسمی، بسترهای فرهنگی، سیاسی-نهادی،حوزه یادگیری و یادگیری مادام العمر رابطه معنی دار دارد و مشارکت علمی نیز تنها با آموزش رسمی، بسترهای فرهنگی، فناوری و جسمی-روانی رابطه معنی دار دارد.
۲۴.

سنجش عملکرد فضاهای پشتیبان شبکه پیاده راهی در بافت مرکزی شهرکرد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیاده مداری شبکه پیاده راهی فضاهای پشتیبان سنجش عملکرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۳۲۸
طرح مسئله : یکی از راهکارهای افزایش کیفیت محیط، توجه به موضوع پیاده مداری و حمایت از فعالیت های اجتماعی و فرهنگی است. بدیهی است ارتقای شاخص های پیاده مداری منوط به برنامه ریزی دقیق در عرصه های مختلف و توجه به جزئیات مؤثر در کیفیت محیط ازجمله فضاهای پشتیبان شبکه پیاده راهی است. یکی از راهبردهای موفقیت طرح های توسعه شهری، ارزیابی از دیدگاه ساکنان است. در این مقاله بافت مرکزی شهرکرد، به منزله جامعه آماری پژوهش انتخاب و با نمونه گیری به روش کوکران، عملکرد فضاهای پشتیبان شبکه پیاده راهی در این محدوده بررسی شده است. هدف: هدف مقاله، سنجش میزان رضایت ساکنان بافت مرکزی شهرکرد از عملکرد فضاهای پشتیبان شبکه های پیاده راهی با استفاده از رویکرد نوشهرسازی است. روش: این مقاله از نوع کاربردی، روش آن توصیفی تحلیلی و شیوه گردآوری داده ها، پیمایشی با استفاده از پرسش نامه است. برای تعیین روایی و پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده و تحلیل آن با روش آزمون کروسکال والیس است. نتایج: بررسی موقعیت و عملکرد فضاهای پشتیبان منتخب نشان می دهد پراکنش فضاهای پشتیبان از ساختار پیاده راهی موجود حمایت می کند. بیشترین رضایت مربوط به بناهای تاریخی، مراکز تجاری و پایانه های حمل ونقل عمومی و کمترین رضایت مربوط به فعالیت های فرهنگی هنری، فضاهای سبز و فضاهای تفریحی است. نوآوری: به نظر می رسد تقویت فضاهای پشتیبان شبکه پیاده راهی رضایت ساکنان را از کیفیت محیط ارتقا می بخشد و گام مؤثری در مسیر افزایش پیاده مداری است.
۲۵.

ارزیابی مؤلفه های مؤثر بر ایجاد فضاهای چندعملکردی اجتماع پذیر در حوزه های شهری با رویکرد محلی- جهانی (مورد پژوهی: منطقه 22 شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فضای چندعملکردی اجتماع پذیر محلی - جهانی منطقه 22 AHP

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۳ تعداد دانلود : ۳۶۲
امروزه ارتقای کیفیت فضای شهری، یکی از نیازهای اساسی جامعه شهری است. پدیده ی جهانی سازی، اتفاقی است که بر فضاهای شهری- محلی تأثیر خود را گذاشته و ضمن چند عملکردی بودن باید قابلیت جذب جمعیت و اجتماع پذیر شدن این حوزه را داشته باشند. هدف ارزیابی و تحلیل تاثیرات و نقش مؤلفه های فضاهای اجتماع پذیر و فضاهای چند عملکردی و ارتباط آن ها با رویکرد جهانی- محلی، منطقه 22 شهرداری تهران است. این پژوهش کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است. همچنین برای ارزیابی منطقه 22 از تکنیک تصمیم گیری مدل AHP، با استفاده از نرم افزار Expert choice استفاده گردید. که حجم نمونه 225 نفر برآورد گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد؛ که مؤلفه تحرکات استفاده کنندگان دارای بیشترین و شاخص های اخطلاط کاربری، دسترسی سواره از پیاده، دارای بیشترین اهمیت از نظر مفاهیم پژوهش را دارا بوده است. این روند نشان دهند هم راستا بودن نتایج در روند مؤلفه های هر دو مفهوم می باشد. Evaluation of the Effective Components on the Creation of Multi-Functional Communities in Urban Areas wit es in District 22, the AHP model decision making technique was used by Expert selection software. Conclusion:  To estimate the sample size, Cochran formula and cluster sampling method were used to determine the appropriate components and indicators for creation of community spaces. The sample size was estimated to be 225 people. The analysis of the results of the research shows that according to the dimensions studied, the user's motivation component has the highest and user-defined indicators, pedestrian access is the most important for the concepts of research. This trend shows that the results are consistent in the process of the components of both concepts.
۲۶.

شناسایی عوامل موثر بر جداییگزینی اجتماعی- فضایی؛ مطالعه موردی محلههای فدک و کرمان واقع در منطقه ۸ شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جدایی گزینی فضایی - اجتماعی تحلیل عاملی محله های فدک و کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۵ تعداد دانلود : ۲۴۴
امروزه رشد و گسترش شهرها علی الخصوص مادرشهرها و کلانشهرها سبب کاهش روابط اجتماعی بین شهروندان و متعاقباً سبب بیگانگی اجتماعی و انزوای اجتماعی شهروندان از یکدیگر شده است. این مساله به تدریج سبب کم شدن هویت محله های شهری و نهایتاً جدایی گزینی اجتماعی در آنها شده است. بنابراین جدایی گزینی اجتماعی یکی از معضلات شهرهای امروزی است و باید در صدد پیدا کردن راهکارهای مناسب در جهت رفع این مشکل بود. بدین منظور در این مقاله عوامل مؤثر بر جدایی گزینی اجتماعی مورد بررسی و بر اساس آنها شاخص سازی صورت گرفته است. بدین منظور داده های مربوط به پرسشنامه های توزیع شده و داده های بدست آمده مرکز آمار ایران در محدوده مورد نظر وارد نرم افزار SPSS شده است. به دلیل اینکه شاخص ها دارای مقیاس های یکسانی نبودند، از روش رفع مقیاس استفاده شد. برای اینکه بتوان با شاخص های کمتر و بهتر محاسبات لازم انجام گیرد، با استفاده از تحلیل عاملی در نرم افزار SPSS تعداد شاخص ها به 2 عامل اصلی کاهش پیدا کرد. پس از انجام تحلیل عاملی و بدست آوردن امتیازات عاملی، از این امتیازات به عنوان ورودی اطلاعات متصل به نقشه در نرم افزار Arc GIS استفاده و نقشه نهایی جهت محاسبه میزان جدایی گزینی وارد نرم افزار Geo Segregation Analyzer می شود. در این مقاله دو محله کرمان و فدک واقع در منطقه 8 شهرداری تهران مورد بررسی قرار گرفته اند. بر اساس نتایج بدست آمده می توان بیان کرد که در محله فدک و کرمان جدایی گزینی اتفاق نیفتاده است و این دو محله و ساکنان آن از نظر اجتماعی، اقتصادی و کالبدی بسیار به یکدیگر شبیه می باشند. واژگان کلیدی: جدایی گزینی فضایی-اجتماعی، تحلیل عاملی، GIS،Geo Segregation Analyzer ، محله های فدک و کرمان.
۲۷.

مدیریت تاب آوری محله در مواجهه با زلزله در بافت های فرسوده شهری به روش FAHP (نمونه موردی: محله عبدل آباد شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی تاب اوری بافت فرسوده زلزله محله عبدل آباد شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۱۱۸
وقتی زلزله ای روی می دهد، شهر به صورت یک سیستم از آن تأثیر می پذیرد. به عبارت دیگر عناصر شهری نتنها خود از زلزله و سایر آثار جانبی آن متأثر می شوند، بلکه در عمل متقابل سیستمی سایر عناصر شهری را تحت تأثیر قرار داده و یا از آن ها تأثیر می پذیرد. هرچه میزان و نحوه تأثیر گذاری یکی از عناصر شهری بیشتر باشد، تعداد و انواع بیشتری از عناصر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این مقاله به بررسی میزان مؤلفه های تاثیرگذار در تاب آوری بافت فرسوده در مقابل زلزله در محله عبدل اباد منطقه 19 شهر تهران است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی می باشد و از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی استفاده شده است و با مدل FAHP به تحلیل پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که روش فعلی مدیریت بافتهای فرسوده کارایی لازم برای مواجهه با زمین لرزه را ندارندو عوامل مدیریتی در سطح محلات تأثیر بیشتری نسبت به سایر عوامل تأثیر پذیرفته از کاربری زمین شهری در هنگام زلزله دارند. یافته های حاصل از مدل نشان می دهد که عامل مدیریتی، اقتصادی و مشارکت اهالی در فرایند بازآفرینی و احیا به ترتیب امتیاز (0.145)، (0.112) و (0.110) در جایگاه های اول تا سوم واقع شده اند و نشانگر اهمیت این مؤلفه ها در بین مؤلفه های مورد مطالعه می باشد. همچنین در این پژوهش با توجه به مؤلفه ها و زیر معیارها با استفاده از نرم افزار فوق، بین عبدل آباد شمالی و جنوبی، عبدل آباد شمالی در جایگاه نخست واقع گردید و براین اساس بهترین محدوده از لحاظ برنامه ریزی بعد از وقوع زلزله می تواند مدیریت و ساماندهی شود.  
۲۸.

تبیین معیارهای کلیدی فرآیند شکل گیری کیفیت فضایی یکپارچه در فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: منطقه پنج شهرداری تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیفیت فضایی مدل اندازه گیری (سنجش) تحلیل عاملی تأییدی منطقه 5 شهرداری تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۱ تعداد دانلود : ۱۳۰
در دهه های اخیر نگرش های متعددی در رابطه با شکل گیری «کیفیت فضاهای عمومی شهری» مطرح شده است. اما آنچه قابل تشخیص است، عدم توجه به مفهوم کیفیت فضایی یکپارچه و رویکرد کل نگر آن در حوزه شهرسازی است. برای دستیابی به هدف تحقیق، منطقه پنج شهرداری تهران به صورت مورد پژوهی موردبررسی قرارگرفته است. بر اساس مبانی نظری در چارچوب مذکور، 5 معیار کلیدی درزمینه شکل گیری کیفیت فضایی یکپارچه در فضاهای عمومی شهری دارای اهمیت می باشند. تبیین 5 مؤلفه، به واسطه 10 معیار و 33 متغیر با استناد به انجام معادلات ساختاری به همراه روایی و پایایی موردتوجه قرارگرفته است. بنابراین، امکان طرح مدلی 5 عاملی در این زمینه فراهم شده که درعین حال، گامی اساسی در مسیر و تدوین مدلی ساختاری در سطحی فراتر است، الگوی موردتوجه ازنقطه نظر هماهنگی داده ها با ساختار عاملی آن از برازندگی قابل قبولی برخوردار است.
۲۹.

پیاده سازی الگوریتم های فازی مبتنی بر GIS در الگوهای نوین برنامه ریزی برای تهیه برنامه گسترش کالبدی مناسب شهرهای میانه جمعیتی ایران: نمونه موردی شهر خرم دره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گسترش شهر برنامه راهبردی مدلسازی منطق فازی نظام اطلاعات جغرافیایی(GIS)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲ تعداد دانلود : ۲۰۸
گسترش روزافزون شهرها، رشد بی رویه جمعیت و افزایش مهاجرت به شهرها لزوم هدایت آگاهانه و سازماندهی فضایی را دو چندان نموده است. بسیاری از شهرهای امروز در گذشته مراکز روستایی با هسته کشاورزی بوده اند. این مراکز در طول زمان رشد کرده و با جذب جمعیت به شهر تبدیل شده اند. اکنون کشور با شهرهایی مواجه است که با گسترش کالبدی خود در حال تخریب و از بین بردن باغها و اراضی کشاورزی پیرامون خود می باشد. نگاهی به آمار شهرنشینی  در ایران و رشد آن در پنج دهه اخیر نشان می دهد که علی رغم آگاهی از اثرات محیطی نامطلوب گسترش های شهری توسعه های شهری به شدت ادامه دارد، هر چند این واقعیت را نیز باید قبول کرد که این گسترش با توجه به افزونی تعداد جمعیت شهرها امری اجتناب ناپذیر است ولی بعضا مشاهده شده که مکان گزینی اراضی مناسب توسعه شهری فاقد پشتوانه های علمی و فنی است و بیشتر تحت تاثیر سیاستهای مقطعی ، می باشد. در این میان برنامه ریزی شهری وظیفه دارد با هدایت و نظارت آگاهانه به شهر، اثرات مخرب این گسترش را به حداقل برساند. برنامه ریزی شهری برای تصمیم سازی چنین مواردی به استفاده از ابزارها و روش های مناسب نیاز دارد.  منطق فازی با ارائه گروهی از پاسخ ها با مزیت نسبی - به جای ارائه جواب در دو گزینه درست و نادرست- امکانات بیشتری را برای تصمیم گیری برنامه ریز فراهم می کند. برای استفاده از این روش و پیاده سازی مکانی آن، GIS یک ابزار توانمند است که می توان از آن بهره برد. این مقاله، برای پاسخگویی به نیاز گسترده بسیاری از شهرهای ایران برای گسترش کالبدی، مجموعه ای از عوامل تاثیرگذار در گسترش شهر و جهت دهی به آن تدوین نموده و بر اساس اصول برنامه ریزی ساختاری- راهبردی و با استفاده از نرم افزارهای GIS ، بر اساس منطق فازی اقدام به مدلسازی کرده و یک مدل فضایی را برای گسترش شهری که دارای ویژگیهای سیستمهای حامی تصمیم گیری باشد، به دست آورده است. این مدل فضایی برای شهر مورد مطالعه (خرمدره) اجرا گردیده و نتایج آن در قالب طیفی از اراضی مناسب برای توسعه های شهری به دست آمد. ساخت این مدل، یکی از قابلیت های GIS در ساخت مدلهای تصمیم سازی مکانی و پشتیبانی از تصمیمات برنامه ریزی شهری است.
۳۰.

بوم گردشگری و تأثیر آن در توسعه منطقه ای ایران

کلید واژه ها: گردشگری بوم گردشگری توسعه منطقه ای ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۱۷۴
امروزه گردشگری یکی از امیدبخش ترین فعالیت هایی است که از آن به عنوان گذرگاه توسعه یاد می شود. بوم سازگان ایران، بستر مناسبی برای سودآوری در بخش بوم گردشگری است. رشد سریع طبیعت گردی باعث شده است تا تأثیرات این صنعت موردتوجه قرار گیرد. رشد تقاضا برای گردشگری بر پایه طبیعت این علاقه را در مدیران مناطق حفاظت شده پدید آورده است تا گردشگری را به حوزه حفظ محیط زیست بکشانند. ایجاد اشتغال و توسعه منطقه از اهداف بوم گردشگری می باشد. بوم گردشگری دارای بیشترین ک ارایی در استفاده از قابلیت های طبیعی و فرهنگی است که در عین استفاده کارآمد و ایجاد زمین ه ب رای اش تغال و درآم دزای ی کمترین تأثیر منفی را بر محیط زیست وارد نموده و ابزاری مناسب برای توسعه متوازن به ویژه در کشورهای درحال توسعه م ی باش د.
۳۱.

تدوین الگوی مدیریت یکپارچه حوزه مادر شهری با تأکید بر حکمروایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمروایی شهری حوزه مادر شهری مشهد مدیریت یکپارچه نومنطقه گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۶ تعداد دانلود : ۱۴۴
این مقاله با هدف دستیابی به الگوی مناسب مدیریت یکپارچه حوزه مادر شهری مشهد با در نظر گرفتن جایگاه تمامی کنشگران انجام شده است. روش تحقیقی مقاله از نوع از روش کیفی تحلیل محتوای مضمون بوده و از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است. جامعه آماری خبرگان و متخصصین حوزه مدیریت شهری درنظرگرفته شده اند. نمونه گیری از ترکیب دو روش معیاری و گلوله برفی استفاده شده است. روش تحلیل داده های مصاحبه نیز به صورت تفسیری بوده و از نرم افزار Atlas-ti.7 استفاده شده است. یافته ها حاکی از آن است که حوزه مادر شهری مشهد متشکل از چهار شهرستان مشهد، چناران، فریمان و بینالود است که به صورت مجزا مدیریت می شوند. بازیگران ساختار مدیریت در سه بخش دولتی، عمومی و خصوصی شناسایی شدند. پیشنهاد می شود یک نهاد یکپارچه مدیریت مادر شهری شکل گیرد که بر کل حوزه تسلط دارد. این نهاد متشکل از شورای مادر شهر است که وظیفه قانون گذاری، تصمیم گیری و تهیه طرح را بر عهده دارد. اعضای شورا ترکیبی از نمایندگان تمام کنشگران می باشد که با قانون گذاری و انتخاب شهردار در مدیریت حوزه دخیل می شوند.
۳۲.

سنجش وضعیت بافت مرکزی شهرهای کوچک برای ایجاد پیاده راه (نمونه مطالعاتی: شهر خوانسار)

کلید واژه ها: پیاده راه بافت مرکزی شهر شهر کوچک تحلیل سوات پیاده سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۶
در دهه های اخیر، بسیاری از شهرها در سراسر جهان به تلاش هایی برای بهبود شرایط بافت مرکزی خود اقدام نموده اند. یکی از این اقدامات تبدیل برخی خیابان ها به پیاده راه بوده است که با حذف یا کاهش تردد اتومبیل ها در خیابان های پرترافیک، سعی در ارتقای کیفیت محیط داشته است. در پی تبدیل خیابان به پیاده راه، آسایش و آرامش برای عابران پیاده فراهم می شود و با افزایش تعاملات اجتماعی، ارتقای کیفیت محیطی و تقویت فعالیت های تجاری، درنهایت سرزندگی به بافت مرکزی شهر بازمی گردد. چنین نتایج مثبتی سبب گردید تا در این تحقیق شرایط بافت مرکزی شهرهای کوچک برای ایجاد پیاده راه موردبررسی قرار گیرد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی و بررسی های میدانی بوده است. معیارهای اصلی برای تبدیل خیابان به پیاده راه از طریق مرور منابع داخلی و خارجی و تجارب صورت گرفته در این حوزه گردآوری شده اند. در این تحقیق از فن سوات برای رسیدن به راهبردهای آماده سازی بافت مرکزی شهر خوانسار برای ایجاد پیاده راه استفاده شده است. بر این اساس، نخست عوامل درونی و بیرونی مؤثر بر ایجاد پیاده راه در بافت مرکزی نمونه موردمطالعه در 6 بعد «اقتصادی»، «جمعیتی-اجتماعی»، «زیست محیطی»، «کالبدی» «حمل ونقل» و «مدیریت شهری» شناسایی شده اند. پس ازآن با امتیازدهی به عوامل اصلی، راهبردهای مناسب استخراج گردیده اند. در ادامه اولویت های اقدام برای فراهم شدن شرایط ایجاد پیاده راه در شهر تبیین شده اند. بر اساس نتایج این تحقیق، راهبردهای اصلی برای فراهم نمودن شرایط تبدیل خیابان به پیاده راه در بافت مرکزی شهر خوانسار، شامل تکمیل و ساماندهی خیابان های سواره بافت مرکزی شهر، تسریع در نوسازی بافت فرسوده مرکز شهر، احداث پارکینگ های عمومی، ارتقای شرایط پیاده مداری در بافت و ساماندهی کاربری ها خواهد بود. درنهایت می توان انتظار داشت با دستیابی به راهبردهای اولیه، زمینه برای انتخاب یکی از خیابان های بافت مرکزی برای تبدیل شدن به پیاده راه فراهم شود.
۳۳.

نقش مدیریت هوشمند در برنامه ریزی کالبدی شهر برای کاهش آثار زمین لرزه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مدیریت هوشمند برنامه ریزی کالبدی شهر هوشمند زمین لرزه تصمیم گیری هوشمند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۲ تعداد دانلود : ۱۲۵
ارزیابی و پایش برنامه های مدیریت خطرپذیری از شاخص های مدیریت هوشمند شهری است. در این تحقیق ضمن تأکید بر الزامات شهر هوشمند، به نقش کلیدی مدیریت هوشمند در پشتیبانی از تصمیم گیری برای پیشگیری، آمادگی و کاهش خطرپذیری کالبدی یک شهر برای زمین لرزه اشاره می گردد. روش مطالعه از نوع کتابخانه ای و شامل گردآوری اطلاعات و سوابق موضوع، غربالگری، دسته بندی و تحلیل توصیفی می باشد. بدین منظور از مفهوم پشتیبان تصمیم گیری هوشمند استفاده گردید. نتایج نشان داد با اعمال مدیریت هوشمند و به کارگیری فنآوری های نوین میزان مخاطرات زمین لرزه کاهش می یابد. شیوه های سنتی از انعطاف پذیری، خوداصلاحی و تطابق پذیری لازم برای مواجهه کارآمد با زمین لرزه برخوردار نیستند. کارآمدی الگوی مدیریت هوشمند از طریق مداخله در نظام برنامه ریزی کالبدی شهر مستلزم بهره مندی از سامانه های هوشمند اطلاع رسانی وقوع زمین لرزه و پایش زیرساخت های شهر است که می توان با طراحی سامانه ای، میزان مداخله پذیری مدیریت شهری را به صورت هوشمندانه در یک شهر و قبل از وقوع زمین لرزه تعیین نمود.
۳۴.

بررسی زیرساخت های موثر در مکان یابی حوزه مناسب بوم گردشگری شهر لواسان کوچک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیرساخت مکانیابی بوم گردشگری لواسان کوچک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۱۴۸
لواسان کوچک یکی از شهر های استان تهران به جهت داشتن توانهای بالقوه بوم گردشگری، می تواند به عنوان یکی از جنبه های ارتقاء کیفیت توسعه محدوده ی این شهرستان ،مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد. به همین دلیل در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از منابع و مطالعات کتابخانه ای، مشاهدات میدانی ، به شناخت پتانسیل ها و محدودیت های گردشگری نواحی طبیعی و نهایتا بررسی زیرساختهای موثر در مکانیابی مناطق مناسب بوم گردشگری شهر لواسان کوچک پرداخته شود. برای این منظور محدوده مورد مطالعه با روش توصیفی- تحلیلی و کاربردی، وضع موجود محدوده شهری، مورد مطالعه و بررسی قرار گرفت. ﮔﺴﺘﺮش علاقه مندی گردشگری و اﺳﺘﻔﺎده از وﺳﺎیﻞ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ، ﺳ ﺒﺐ اﻓ ﺰایﺶ ﭼﺸ ﻤﮕیﺮ ﺑﺎزدی ﺪ از ﻣﻨ ﺎﻃﻖ ﻃﺒیﻌی ﺷﺪه اﺳﺖ . منطقه لواسانات بخصوص لواسان کوچک یکی از ﻣﻨﺎﻃﻖ زیﺒﺎ و دیﺪﻧی ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﻣﺤﺴﻮب می ﺷﻮد کﻪعلی رﻏﻢ ﺑﺎزدیﺪ ﮔﺴﺘﺮده ﮔﺮدﺷ ﮕﺮان، ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺗﺴﻬیﻼت ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﻮرد ﻧیﺎز ﮔﺮدﺷﮕﺮان اﺳﺖ . ازاین رو ﻧﻘﺸﻪ ها از ﻃﺮیﻖ ﺗﻠﻔیﻖ ﻻیﻪ های اﻃﻼﻋﺎﺗی ، در محیط GIS ﺑﻬﺘﺮیﻦ حوزه های دارای استعداد بوم گردشگری را نهایی می کنند. بعد از جمع آوری داده ها و اطلاعات با روش تحلیل SWOT به بررسی نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها از دیدگاه مردم محلی و گردشگران پرداخته شده و توصیفی از وضعیت عوامل بوم گردشگری شهر به دست آمد.در ﻧﻬﺎی ﺖ، راﻫﺒﺮدﻫ ﺎیی ﺑ ﺮای بررسی زیرساختهای موثر در مکانیابی مناطق مناسب بوم گردشگری ،رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﻌﺖ ﮔﺮدﺷﮕﺮی و به طبع آن،بوم گردشگری در منطقه ارایه می شود .
۳۵.

بررسی نقش کاربری زمین بر زمینه های بروز تخریب گرایی در فضاهای عمومی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تخریب گرایی کاربری زمین سازگاری کاربری شدت فعالیت مطلوبیت کاربری وابستگی کاربری ظرفیت کاربری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵ تعداد دانلود : ۲۰۳
تخریب اموال عمومی به عنوان یکی از مشکلات شهرهای امروز در فضاهای عمومی شهری می باشد. تمایلات تخریب گرایانه متأثر از عوامل درونی و شخصیتی شکل می گیرد و چگونگی موقعیت مکان بر امکان بروز تخریب گرایی مؤثر می باشد. در میان شاخص های مکان، کاربری زمین یکی از عوامل مؤثر بر وقوع تخریب گرایی می باشد. پیرامون نقش شاخص کاربری زمین، زیر معیار چگونگی سازگاری کاربری، مطلوبیت کاربری، ظرفیت کاربری، وابستگی کاربری و شدت فعالیت در فضاهای شهری عمومی موردبررسی قرارگرفته است. تحقیق توصیفی تحلیلی است که به روش همبستگی، به بررسی نسبت متغیرها می پردازد. متغیرها بر اساس مطالعات کتابخانه ای و تحقیقات پیشین انتخاب شده است. گردآوری داده ها از طریق مشاهدات میدانی و برداشت های حضوری و پرسش نامه می باشد. راهبرد مورداستفاده نمونه مطالعه، پارادایم اثباتی و از نوع تحقیق علی پس از وقوع است. نمونه مطالعه منطقه دو شهرداری همدان می باشد. پرسش نامه ها بین 387 نفر از افراد ساکن و مراجعه کنندگان منطقه دو شهرداری همدان توزیع شده و مشاهدات میدانی و برداشت های حضوری جمع آوری شده از 283 کد محل در فضاهای عمومی شهری نمونه مطالعه، مورد تجزیه وتحلیل آماری قرارگرفته است. نتایج حاکی از آن است که زیر معیار سازگاری کاربری ها بالاترین میانگین رتبه و اثربخشی، زیر معیار شدت فعالیت، مطلوبیت کاربری ها، وابستگی کاربری ها و ظرفیت کاربری ها به ترتیب بالاترین میانگین رتبه و اولویت را به خود اختصاص داده اند. انتظار می رود نسبت به این عوامل، در برنامه ریزی و طراحی شهری در راستای کنترل و تعدیل تمایلات تخریب گرایانه و امکان بروز این گرایش در فضاهای عمومی شهری توجه بیش تری صورت گیرد.
۳۶.

ارزیابی میزان خطرپذیری ایستگاه های مترو شهر تهران هنگام وقوع زمین لرزه با رویکرد کاهش آسیب پذیری کالبدی از طریق مدیریت هوشمند شهری(مطالعه موردی ایستگاه های تجریش، دروازه شمیران و نواب)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حمل و نقل زیرزمینی ایستگاه مترو مدیریت خطرپذیری هوشمند زمین لرزه ارزیابی کاهش آسیب پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۲ تعداد دانلود : ۲۹۹
با ارزیابی و پایش کمی و کیفی برنامه های مدیریت خطرپذیری و مدیریت بحران در گسترش حمل و نقل ریلی کلان شهر تهران و به تبع آن با بررسی میزان مخاطرات و آسیب پذیری شبکه ریلی کشور، خلأ ناشی از مدیریت هوشمند شهری در ابعاد برنامه ریزی کالبدی و فضایی کاملاً مشهود است. نکته بارز در مواجهه با بحران هایی همچون زمین لرزه و سیل در خطوط حمل و نقل زیرزمینی (مترو) عمدتاً وابسته به فرضیات آزمون و خطا ، پیروی از روش های مدیریت سنتی و ضعف در آینده نگری و آینده پژوهی است. در گسترش خطوط ریلی زیرزمینی، بررسی مطالعات زمین ساختی (تکتونیکی)، پهنه های لرزه خیز، تفاوت جنس زمین و مسیر گسل های شمال و جنوب تهران (پیش از بحران) و توجه به آسیب پذیری ایستگاه مترو و احتمال تشدید بحران با تخریب بافت فرسوده شهری، هنگام وقوع زلزله و سیل بسیار حائز اهمیت است. این مقاله، با تمرکز بر موضوع ارزیابی خطرپذیری و آسیب پذیری گسترش شبکه حمل و نقل ریلی و با رویکرد پایش مخاطرات کالبدی و فضایی ایستگاه های مترو انجام شده است. روش انجام کار ارزیابی خطرپذیری از طریق تنظیم فهرست سنجشی پژوهشگر ارائه شده است. بدین منظور سه ایستگاه نواب، تجریش و دروازه شمیران به عنوان ایستگاه های منتخب شبکه متروی تهران مورد مطالعه قرار گرفت. در انجام پژوهش، از روشی ترکیبی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، بررسی سوابق و مدارک، تکنیک دلفی، روش تحلیل سلسله مراتبی و روی هم گذاری لایه ها استفاده شده است. نتایج ارزیابی آسیب پذیری نشانگر آن بوده است که تمامی ایستگاه ها در محدوده آستانه خطر قرار دارند و نیازمند اتخاذ تدابیری هوشمند در تمامی مراحل قبل، حین و بعد از بحران زمین لرزه و به کارگرفتن راهکارهای مدیریتی و اجرایی به منظور کاهش آسیب های احتمالی می باشد.
۳۷.

تحلیل موقعیت مکانی مخاطرات ادراکی تخریب گرایی در فضاهای عمومی شهر مطالعه موردی: محله برج قربان شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تخریب گرایی تراکم جمعیتی فضاهای عمومی شهر مخاطرات ادراکی موقعیت مکانی نظارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۱۸۱
تخریب گرایی به عنوان یکی از انواع جرم های رایج در شهرهای امروز، پیامدهای منفی متعددی را در بر داشته و موجب مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خسارات مالی و... شده که نمود بصری آن نیز بیش از سایر جرائم در فضاهای عمومی شهری ماندگاری دارد. در این میان گروهی اعم از روان شناسان و جامعه شناسان بر نقش عوامل درونی و شخصیتی و گروهی از جمله معماران و شهرسازان بر چگونگی نقش موقعیت مکانی بر تخریب گرایی معتقدند. دیدگاه اصلی این مقاله بر نقش توأمان هر دو عامل استوار است. هدف اصلی دستیابی به نقش مکان و موقعیت مکانی بر پیشگیری از رفتارهای تخریب گرایانه از طریق ایجاد مخاطرات ادراکی و حس ترس از ارتکاب به تخریب (جرم) است. با توجه به شرایط محیطی، اجتماعی، فرهنگی و... در فضاهای شهری ایران به این موضوع پرداخته شده است. مطالعه موردی محله برج قربان شهر همدان است که با توجه به عوامل درونی، به عنوان یک محله دارای افراد بالقوه تخریب گرا مورد ارزیابی قرار گرفته است. تحقیق اسنادی، تحلیلی است که به روش همبستگی به بررسی نسبت متغیرها می پردازد. فرض مقاله بر پراکنش یکسان افراد تخریب گرا در فضاهای عمومی شهری این محله است. برداشت متغیرهای مکانی مورد نظر و میزان وقوع رفتارهای تخریب گرایانه از طریق  مشاهدات میدانی عینی و  پرسشنامه صورت  گرفته است.  سپس با  نرم افزار   spss و آزمون های آماری، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. یافته ها با انتظارات نظری و پیشینه پژوهشی مقاله مطابقت دارد. نتایج حاکی از آن است که چگونگی میزان نظارت و تراکم جمعیتی موجود و موقعیت مکانی اعم از دید پی درپی، حس مکان، بهداشت محیط، بهداشت بصری، بهداشت رفتاری و فضاهای پنهان در فضاهای عمومی شهر بر میزان مخاطرات ادراکی تخریب گرایان در هنگام ارتکاب به تخریب مؤثرند. به عبارتی حضور در موقعیت های مکانی خاص، منجر به ایجاد حس ترس از تخریب (جرم) به دلیل پیامدهای پیشِ رو شده و در نهایت موجب از بین رفتن رفتارهای تخریب گرایانه و یا جابه جایی مکان تخریب می شود.
۳۸.

مدل پارادایمی مدیریت نواحی مادرشهری با استفاده از نظریه تئوری زمینه ای نمونه موردی: ناحیه ی مادرشهری مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفرق مدیریتی ناحیه ی مادرشهری مدیریت یکپارچه نظریه ی زمینه ای SWARA

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۳۹
نواحی مادرشهری باید قلمروهای متنوعی را مدیریت کنند و مدیریت آن ها فراتر از مدیریت محلی است. روابط و پیوندهای بین عناصر و فعالیت ها تا حدی بدون مرز و پیچیده است و هدایت آن نیازمند مدیریتی در سطح منطقه ای خواهد بود. این مقاله با هدف تدوین مدلی برای مدیریت یکپارچه ی ناحیه ی مادرشهری مشهد انجام شده است. روش تحقیقی این مقاله نوع نظریه ی زمینه ای است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه ی نیمه ساختاریافته است. جامعه ی آماری خبرگان و متخصصین حوزه ی مدیریت شهری مشهد درنظرگرفته شده است. روش نمونه گیری ترکیبی هدفمند است؛ که از ترکیب دو روش معیاری و گلوله برفی شناسی شده اند. روش تحلیل داده های مصاحبه نیز به صورت تفسیری می باشد و از نرم افزار Atlas-Ti استفاده شده است. همچنین برای اولویت بندی مولفه های منتج شده از مدل از روش SWARA که یکی از روش های تصمیم گیری چند معیاره است استفاده می شود. ابزار گرآوری در این بخش پرسشنامه است. یافته های مصاحبه 12 مولفه ی اصلی و 4 مولفه محوری را برای دستیابی به مدیریت یکپارچه در ناحیه ی مادرشهری مشهد شناسایی کردند. مولفه های طرح های ملی و منطقه ای، قوانین و مقررات، پویایی قوانین متناسب با مسایل موجود و مشارکت انواع بخش های مدنی و خصوصی، دولتی و عمومی، مهم ترین عوامل موثر در دستیابی به مدیریت یکپارچه ی ناحیه ی مادرشهری مشهد هستند.
۳۹.

تحلیل عوامل موثر بر افزایش انسجام کالبدی و راهبردهای غالب آن (مطالعه موردی: منطقه یک کرج)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسجام بخشی کالبدی راهبردهای غالب منطقه یک کرج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۴
انسجام شهری همواره از اساسی ترین کیفیت های ساختاری و از اصول و مفاهیم محوری در شهرها بوده است. پژوهش حاضر با هدف تحلیل عوامل مؤثر بر افزایش انسجام کالبدی و ارائه راهبردهای مؤثر بر آن در منطقه یک شهر کرج، تدوین شده است. روش به کار گرفته توصیفی- تحلیلی مبتنی بر منابع اسنادی- پیمایشی است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه می باشد، 50 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه مورد مطالعه به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند، شاخص های مؤثر بر انسجام بخشی کالبدی در قالب 4 دسته، اجتماعی، عدالت فضایی، کالبدی و انسجام بخشی مورد تحلیل قرار گرفتند، در ادامه، مهم ترین نقاط ضعف، فرصت، تهدیدات و فرصت های پیش رو و اثرگذار بر انسجام بخشی کالبدی منطقه یک شهر کرج در قالب مدل تحلیلی SWOT مورد ارزیابی قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد که در بخش های کالبدی، مؤلفه پیوستگی؛ در بخش مشارکت مردمی، مؤلفه آموزش و فرهنگ سازی شهروندان در خصوص ضرورت شهری منسجم و پایدار و در نهایت در بخش مدیریتی، مؤلفه تعادل نظام حمل ونقل شهری در جایگاه نخست واقع شده اند و نقش مهمی در افزایش انسجام کالبدی دارند. همچنین نتایج حاصل از مدل ترکیبی SWOT-AHP نشان می دهد که راهبردهای مربوط به WO دارای بیشترین حساسیت و راهبرد ST دارای کمترین حساسیت می باشد.
۴۰.

بررسی رابطه کیفیت زندگی با پراکندگی و فشردگی شهری در محله های شهر خرمدره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: محله پراکندگی و فشردگی شهری کیفیت زندگی تحلیل عاملی آزمون t شهر خرمدره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۱۴۱
پراکنده رویی پدیده ای است که تأثیراتی بر کیفیت زندگی دارد. این پژوهش به بررسی رابطه بین کیفیت زندگی با پراکندگی و فشردگی شهری در شهر خرمدره می پردازد. برای انجام پژوهش از روش های قیاسی، اسنادی و نرم افزارهای GIS، SPSS، LISREL 8.5 و برای تحلیل داده ها از آزمون های من ویتنی، t و تحلیل عاملی استفاده شده است. محله های شهر خرمدره در دو حوزه پراکنده و فشرده دسته بندی شدند که چهار محله به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند و حجم نمونه برای سنجش آن بر اساس فرمول کوکران 130 عدد محاسبه شد. نتایج نشان می دهد که کیفیت زندگی در حوزه پراکنده بالاتر از حوزه فشرده با اطمینان 95 درصد قرار دارد.      

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان