علی شماعی

علی شماعی

مدرک تحصیلی: دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه خوارزمی تهران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین

فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۸۰ مورد از کل ۱۰۳ مورد.
۶۱.

تحلیل فضایی کیفیّت محیطی بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: منطقه ۱۱ شهرداری تهران)

نویسنده:
منبع: مطالعات نواحی شهری سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی بافت های فرسوده کیفیت محیطی محلات شهری منطقه ۱۱ شهرداری تهران

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۹۶۹ تعداد دانلود : ۵۳۴
کیفیّت محیط شهری، عبارت از وضعیت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی- فضایی محیط شهری که نشان-دهنده میزان رضایت یا عدم رضایت شهروندان از محیط شهری است؛ بنابراین، کیفیّت محیط باید در ارتباط با خواسته های انسان از لحاظ ذهنی و عینی با توجه به پیشرفت های فناوری و استانداردها در طول زمان تغییر و تحول یابد. این پژوهش با هدف تحلیل فضایی کیفیّت محیطی و ارتقای شاخص های کیفیّت محیطی در بافت های فرسوده محلّات ۱۹ گانه منطقه ۱۱ شهرداری تهران است. روش پژوهش، توصیفی– تحلیلی با بهره گیری از نرم افزار-های ArcGIS، Excel و مدل Topsis است. داده ها و اطلاعات جمع آوری شده درباره ۲۷ شاخص در ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می باشد. یافته های پژوهش مشخص می سازد با سطح بندی محلّات بر اساس تکنیک تاپسیس، محلّات عباسی، انبار، راه آهن، پارک رازی، هلال احمر و خرمشهر به عنوان محلّات دارای کیفیّت محیطی نامطلوب و محلّات اسکندری و جمهوری جزو محلّات مطلوب شناخته شدند. با تحلیل ابعاد و شاخص های تحقیق (محلّات منطقه ۱۱) به لحاظ کالبدی بدترین وضعیت و به لحاظ فرهنگی و اجتماعی بهترین وضعیت را در سطح منطقه به خود اختصاص داده اند.
۶۲.

تحلیل بر توزیع فضایی جرائم سرقت در سطح شهر قروه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال پنجم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی سرقت کانون های جرم خیز شهر قروه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳۳ تعداد دانلود : ۵۳۴
مسئله ای که امروزه متولیان امر امنیت با آن مواجه هستند افزایش جرائم سرقت است. یکی از ارکان مهم مدیریت بهینه شهرها، تحلیل فضایی جرائم شهری در سطح مناطق آن شهر است. لذا هدف این پژوهش دستیابی به چگونگی پراکندگی جرائم و بررسی رابطه بین متغیرهای محیطی با متغیر نوع جرم، متغیر زمانی و نوع جرم (تحلیل زمانی و مکانی ارتکاب به سرقت) و شناسایی مناطق جرم خیز در شهر قروه است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. محدوده موردپژوهش شهر قروه در استان کردستان است. داده های مورداستفاده در پژوهش شامل آمار 2 ساله (1389 -1390) جرائم سرقت است که از فرماندهی نیروی انتظامی شهرستان قروه دریافت شده است. داده ها و اطلاعات از روش اسنادی-کتابخانه ای گردآوری شده است و برای تجزیه وتحلیل آن ها از روش های آماری از قبیل ضریب همبستگی در نرم افزار SPSS (برای به دست آوردن رابطه میزان جرم و زمان و مکان در شهر قروه) و سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS (برای نشان دادن توزیع و پراکندگی جرائم در سطح شهر) استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که بیشترین نوع جرم از میان جرائم سرقت صورت گرفته مربوط به جرم سرقت موتورسیکلت به میزان 48/29 درصد از کل جرائم بوده است. بیشترین تعداد جرائم سرقت نیز در محدوده خیابان های اصلی شهر به وقوع پیوسته است و الگوی توزیع و پراکندگی جرائم نیز از زمان، مکان و فصول سال تبعیت می کند به این معنی که با روند تغییر ساعت در طول شبانه روز نوع جرم سرقت نیز تغییریافته به طوری که در ساعات روشنایی روز (از ساعت 6 صبح تا 18 عصر) بیشترین جرائم مربوط به سرقت موتورسیکلت و در زمان تاریکی (از ساعت 18 عصر الی 6 بامداد) جرائم سرقت مربوط به منزل و ماشین بیشتر اتفاق افتاده است. همچنین بین موقع مکانی جرم با میزان وقوع آن رابطه معناداری وجود دارد به این صورت که در فضاهای مسکونی بیشترین جرم مربوط به سرقت منازل و در خیابان و میدان ها شلوغ شهری سرقت از نوع موتور می باشد و نوع سرقت با فصل وقوع رابطه معناداری وجود دارد به طوری در سه فصل اول سال بیشترین سرقت مربوط به موتورسیکلت می باشد.
۶۳.

سنجش و ارزیابی میزان تاب آوری محله های شهری در برابر زلزله موردپژوهی: ( بخش مرکزی شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال هفتم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۷

کلیدواژه‌ها: تاب آوری بحران زلزله محله بخش مرکزی شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸۰ تعداد دانلود : ۸۴۱
تاب آوری در برابر زلزله یکی از مفاهیم بسیار مهم نظری و عملی در مدیریت بحران است. طی چند دهه گذشته، رشد شتابان شهری و توسعه مناطق فرودست شهری (به ویژه در کشورهای در حال توسعه) موجب شده که آسیب پذیری آن ها در برابر بحران هایی با منشاء انسانی و طبیعی بیش از پیش گردد. لذا تاب آور نمودن جوامع شهری به ویژه محلات فرودست و نابسامان دارای اهمیت خاصی است. بر این اساس، پژوهش حاضر به دنبال سنجش و ارزیابی تاب آوری محله های مرکز شهر زنجان در چهار بعد کالبدی، اقتصادی، اجتماعی و مدیریتی است. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جهت سنجش میزان آسیب پذیری بخش مرکزی از لحاظ کالبدی از نظر 14 کارشناسان استفاده شده است. نتایج تحلیل گویای آسیب پذیری بالای کالبد بخش مرکزی شهر زنجان است؛ به طوری که حدود 69 درصد بناها در رده آسیب پذیری زیاد و 10 درصد در رده آسیب پذیری خیلی زیاد قرار گرفته اند. همچنین جهت سنجش سایر ابعاد تاب آوری در بعد مدیریت – نهادی، اجتماعی، اقتصادی و محیطی از نظر ساکنان این بخش استفاده شده است. ابتدا به صورت نمونه گیری تصادفی سه محله انتخاب و بر اساس فرمول کوکران حجم جامعه نمونه مشخص گردید و میان ساکنان محلات هدف توزیع شد. جهت تحلیل سؤالات پژوهش، آزمون های پیرسون و رگرسیون بکار گرفته شده است. نتایج تحلیل پرسشنامه نشان می دهد که میزان تاب آوری در بخش مرکزی شهر زنجان از نظر این سه بعد مطلوب ناست. همچنین بعد اجتماعی با بیشترین تاثیر می تواند سبب افزایش تاب آوری و کمترین تاثیر در بعد محیطی با کاهش آسیب پذیری در تمامی محلات مورد پژوهش است.
۶۴.

بررسی شاخص سازگاری در برنامه ریزی کاربری زمین شهری به منظور پایداری اقتصادی شهر، مطالعه موردی: منطقه یک شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال بیستم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۵۷

کلیدواژه‌ها: کاربری زمین شهری سازگاری و همجواری کاربری ها پایداری اقتصادی شهر منطقه یک شهرداری تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸۹ تعداد دانلود : ۴۸۱
مکانیابی و ساخت کاربری های شهری در اقتصاد شهر و پایداری اقتصادی آن نقش به سزایی دارد. امروزه رشد ناموزون کاربری ها در بعضی از نواحی شهری موجب ناسازگاری و افزایش هزینه های شهری شده است. شاخص های سازگاری به طور مستقیم و غیرمستقیم در پایداری اقتصاد شهر تأثیر گذارند. هدف این پژوهش تحلیل وضعیت کاربری زمین شهری بر اساس معیار سازگاری به منظور دست یابی به پایداری اقتصادی در منطقه یک شهرداری تهران است. در این پژوهش شاخص های سازگاری کاربری ها از جمله فاصله از خط گسل، همجواری کاربری ها با کاربری های آلوده کننده و مزاحم، مکانیابی کاربری ها بر اساس شیب زمین است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی، با بهره گیری از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و نرم افزار (excel) است. داده ها و اطلاعات جمع آوری شده از منابع کتابخانه ای و نقشه های رقومی منطقه به کمک GIS تحلیل شده است. نتایج مشخص می سازد مکان گزینی حدود 40 درصد کاربری هایی که در محدوده 700 متری خط گسل قرار دارند؛ خطرساز می باشد، بیش از 20 درصد کاربری ها در شیب نامناسب ساخته شده اند، هم چنین 3/0 درصد از کاربری های منطقه از لحاظ شاخص آلودگی و مزاحمت، وضعیت نامطلوبی دارند، در مجموع، این فرآیند موجب خسارات مالی و جانی متنوعی می گردد که ناپایداری اقتصادی منطقه را به دنبال خواهد داشت.
۶۵.

تحلیل فضایی جمعیت و خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر خرم آباد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سرزمین سال سیزدهم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۴۹) 65 - 76

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی جمعیت خدمات شهری عدالت فضایی شهر خرم آباد

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۶ تعداد دانلود : ۱۴۰
هدف این پژوهش"تحلیل فضایی جمعیت و توزیع خدمات شهری در نواحی شهر خرم آباد "است. براین اساس این پژوهش به چگونگی توزیع خدمات شهری متناسب با نیازهای جمعیت در23 ناحیه شهری خرم آباد می پردازد. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل vikor، AHP ، نقشه GIS و مبتنی بر داده های اسنادی و میدانی است. بر اساس نتایج به دست آمده از 10 شاخص خدمات شهری 2 ناحیه متعادل ،5 ناحیه نیمه متعادل و باقی نواحی نامتعادل می باشد. برای بررسی پراکندگی جمعیت و خدمات شهری ضریب همبستگی اسپیرمن را محاسبه کردیم که ضریب به دست آمده (062/0) می باشد که نشان می دهد که توزیع خدمات شهری با تراکم جمعیت ناموزون می باشد . همچنین به منظور ارزیابی میزان عدالت اجتماعی از سه معیار عدالت دیوید هاروی نشان داد که معیارهای مدنظر در سطح شهر در جهت رسیدن به عدالت اجتماعی و فضایی رعایت نشده است.
۶۶.

تحلیل زیست پذیری بافت های فرسوده شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۸ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۹۸)

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی بافت فرسوده شهر زنجان زیست پذیری شاخص های زیست پذیری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۱۸۹۰ تعداد دانلود : ۷۸۶
شهر زیست پذیر، طیف کاملی از فضاها و فعالیت های اجتماعی و اقتصادی جذاب و پرمعنا دارد. چنین شهری، مکانی مطلوب برای کار و زندگی به شمار می رود. رویکردهای گوناگونی درباره زیست پذیری شهری مطرح شده است، مانند رویکرد تجربی، رویکرد ادراک های فردی و رویکرد کیفیت زندگی. این پژوهش، با رویکرد کیفیت زندگی، به مطالعه بافت های فرسوده شهری زنجان می پردازد. هدف این پژوهش، شناخت وضعیت زیست پذیری بافت فرسوده شهر زنجان و عوامل مؤثر بر آن است. برای دستیابی به این هدف، با بهره گیری از روش های توصیفی- تحلیلی و پیمایشی و با بهره گیری از ابزار پرسشنامه، 381 نفر از ساکنان بافت فرسوده، به روش نمونه گیری احتمالی ارزیابی شدند و اطلاعات گردآوری شده با به کارگیری تحلیل های عاملی، رگرسیون و تحلیل مسیر در محیط نرم افزار spss از لحاظ آماری تجزیه و تحلیل شد. مطابق نتایج تحلیل عاملی، زیرشاخص های مدیریتی (982/0= Ex) سهم بیشتری در تأثیرگذاری بر میزان زیست پذیری بافت فرسوده شهر زنجان دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیونی زیست پذیری بافت فرسوده شهر زنجان نشان می دهد در میان عوامل، زیست پذیری بافت فرسوده شهر زنجان، بیشترین مقدار همبستگی را با شاخص اجتماعی (645/0= R2) دارد و به تحولات و توسعة مناسبات اجتماعی بسیار وابسته است؛ چنانکه تحلیل مسیر نیز نشانگر آن است که شاخص اجتماعی (622/0= β) در میان سایر عوامل، به طور مستقیم بیشترین اثر را بر زیست پذیری داشته است.
۶۷.

تحلیل فضایی_ کالبدی توسعه شهر کرج با تاکید بر شاخص های رشد هوشمند شهری(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مطالعات محیطی سال پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۷ 33 - 52

کلیدواژه‌ها: کاربری اراضی سنجش از دور گسترش شهر بارزسازی تغییرات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۲۴۶
توسعه کالبدی- فضایی شتابان شهر کرج طی سال های 1335 تا 1390 از جمعیت 14526 نفری در سال 1335 و حدود km2مربع وسعت به جمعیتی حدود 1614626 نفر و وسعتی حدود 187km مربع در سال 1390 رسیده است. این رشد شتابان و متمرکز منابع اکولوژیک از جمله خاک های حاصلخیز،  معدنی، منابع آب سطحی و زیرزمینی را تخریب کرده است. توسعه ی نامتعادل کاربری ها و به دنبال آن ناهنجاری های اجتماعی و اقتصادی شهر ناشی از این فرآیند است. یکی از راه هایی که برای مقابله با چنین رشد نابسامانی در دنیا مطرح شده، بهره گیری از الگوی رشد هوشمند شهری در تهیه طرح های توسعه شهر است. رشد هوشمند با تمرکز بر تجدید حیات شهری و گسترش گزینه های حمل و نقل عمومی به دنبال ایجاد جوامعی است که مردم به زندگی در آن رغبت نشان دهند. هدف این پژوهش تبین رشد هوشمند و تحلیل فضایی آن است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن و رشد هوشمند شهری، طی سال های 1335 تا 1390 است. نتایج حاصله نشان می دهد که شهر کرج از سال 1335 تا 1390 رشد پراکنده ای در چند هسته جداگانه و ناموزون داشته است. ضریب آنتروپی محاسبه شده (4262/2) در سال 1390 توسعه ناموزون و غیرهوشمند را در سطح بالایی نشان می دهد. همچنین از میان چهار الگوی کالبدی مورد بررسی، الگوی چهارم (ساخت) متعادل منسجم همراه با محور - مراکز ناحیه ای و محله ای پس از وزن دهی، با امتیاز 116 به عنوان الگوی مناسب جهت توسعه آتی شهر کرج انتخاب گردید.
۶۸.

پهنه بندی و آمایش شهری بر اساس شاخص های کالبدی – فضای (موردمطالعه: شهر ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: شاخص های مکانی شهر ارومیه پهنه بندی زمین شهری آمایش شهری توسعه کالبدی - فضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۵۶ تعداد دانلود : ۶۹۸
رشد کالبدی فضایی شهر ارومیه در چند دهه اخیر موجب مسائلی همچون تغییر کاربری زمین، گسترش نامتناسب شهر و مخاطرات زیست محیطی شده است. از رویکردهای مطرح در این مورد، پهنه بندی و آمایش زمین های شهر برای توسعه متعادل شهری است. هدف این پژوهش ارزیابی روند توسعه کالبدی - فضایی شهر ارومیه طی سال های ۱۳۴۵ تا ۱۳۹۰ و تعیین پهنه های مستعد توسعه کالبدی شهر بر اساس شاخص های کالبدی – فضایی است. آمایش شهری بر اساس شاخص های کالبدی- فضایی به توسعه متعادل و متوازن شهری کمک می کند. این پژوهش بر اساس ۱۰ شاخص مکانی- فضایی شامل: ارتفاع، شیب، وضعیت خاک، کاربری زمین، اقلیم، ژئومورفولوژی، فاصله از روستا، فاصله از شهر، فاصله از راه و فاصله از رودخانه، روند توسعه کالبدی فضایی شهر ارومیه و پهنه های مناسب برای توسعه شهر را ارزیابی نموده است. روش پژوهش، توصیفی- تحلیلی با استفاده از نرم افزار Arc GIS و منطق Fuzzy است. یافته ها و نتایج حاصله نشان می دهد پهنه های با تناسب بسیار زیاد برای رشد و توسعه شهر در قسمت های غرب و جنوب غربی شهر ارومیه و به صورت پراکنده در نواحی جنوب و شمال شرق واقع است. در پهنه های ساحلی دریاچه ارومیه و پهنه های بلافصل آن شاهد نهشته های پادگانه ای هستیم که پهنه های با تناسب بسیار کم، کم و متوسط هستند. این نواحی ازلحاظ توسعه کالبدی شهر قابلیت اندکی دارند. همچنین نواحی با تناسب کم در قسمت های شمال شرق تا جنوب شرق به صورت پراکنده نیز مشاهده می گردد.
۶۹.

پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان (۹۰-۱۳۳۵)

نویسنده:
منبع: مطالعات نواحی شهری سال دوم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تمرکز استان کرمان نظام شهری ساختار فضایی پراکندگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۵ تعداد دانلود : ۸۷۹
ساختار فضایی نظام شهری، موقعیت و جایگاه شهرهای یک منطقه در ارتباط با سایر شهرهای آن منطقه را مشخص می سازد. این پژوهش، با هدف دستیایی به شناخت تفاوت ها و پیوندها، به بررسی پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان طی سال های ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ پرداخته است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی، روش گردآوری داده ها اسنادی - کتابخانه ای بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از شاخص های توزیع نقطه ای، نزدیکترین همسایگی، پراکندگی موران و مدل کریستالر استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از پویش ساختار فضایی نظام شهری استان کرمان به سوی تمرکز و خوشه ای شدن گرایش دارد. از جمله عوامل مؤثّر بر پیدایش چنین ساختار فضایی در نظام شهری استان ناشی از بسط روابط سرمایه داری و نابودی شیوه های تولید سنّتی در روستا در دوره ۱۳۴۱ تا ۱۳۵۷، نامناسب بودن نظام بانکی، خروج شدید سرمایه از کشور، کاهش تولیدات اقتصادی، نارسایی در تعاملات بین المللی به دنبال تحریم اقتصادی و انتقال سرمایه های راکد به بخش خدمات، جنگ تحمیلی، تنش های سیاسی کشور افغانستان، اختلاف سطح درآمدها بین شهر و روستا و همچنین اختلاف زیاد سطح زندگی بین جوامع روستایی و شهری، مهاجرت های گسترده روستائیان به شهرها می باشد. اجرای سیاست تمرکز زدایی مداوم، تقویت شهرهای سیرجان، رفسنجان، بم و جیرفت، تقویت شهرهای کوچک با نگاه مدیریت فضای روستایی، ایجاد شهر یا شهرهای جدید در ناحیه مرکزی- جنوبی استان، تقویت سیستم حمل و نقل برون شهری به منظور گسترش ارتباط میان نقاط شهری استان و توجه به آمایش نظام فضایی شهری کشور می تواند به حل مشکل تمرکز و الگوی خوشه ای در نظام شهری استان کرمان کمک نماید.
۷۰.

ارزیابی شاخص های کاربری اراضی شهری با تأکید بر سرانه مطلوب شهر سالم مطالعه موردی: شهر بابل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی زمستان ۱۳۹۴ شماره ۵۴

کلیدواژه‌ها: شاخص بابل کاربری اراضی سرانه شهر سالم

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۱۶۴۱ تعداد دانلود : ۶۰۹
برنامه ریزی شهر سالم عبارت است بهره برداری بهینه از محیط و رعایت همه کاربری ها با توجه به تراکم و سرانه مناسب، به گونه ای که شهروندان بتوانند به خوبی از آن بهره مند گردند. با توجه به اهمیت کاربری ها در شهر سالم، هدف این پژوهش بررسی و ارزیابی وضعیت شاخص ها و سرانه های کاربری زمین شهر بابل و انطباق آن نسبت به استاندارد مطلوب شهرسالم با فرض نامناسب بودن سرانه کاربری ها و هم چنین عدم تعادل و سازگاری بین کاربری های شهری است. نوعِ پژوهش براساس هدف، کاربردی و براساس روش توصیفی- تحلیلی می باشد. هم چنین برای شناسایی نقاط قوت، ضعف و فرصت و تهدید شهر بابل از تحلیل راهبردی استفاده شد. نتایج حاصله نشان می دهد که سرانه های کاربری اراضی شهر بابل نسبت به شهر سالم خیلی پائین تر است و کمبود زیادی در میزان سرانه های کاربری اراضی شهر بابل وجود دارد. به جز کاربری مسکونی میزان تحقق پذیری بقیه کاربری ها نسبت به سرانه شهر سالم زیر 28 درصد بوده است. کاربری های تأسیسات و تجهیزات شهری، بهداشتی و درمانی، فضای سبز و پارک و کاربری ورزشی و فرهنگی در وضع بحرانی قرار دارند. از لحاظ میزان تعادل و سازگاری کاربری ها با یکدیگر، تعادلی بین کاربری ها وجود ندارد. مکان یابی کاربری ها به خصوص کاربری فضای سبز و ورزشی به طور صحیح انجام نشده و شهروندان شهر بابل دسترسی مطلوبی به کاربری های شهری ندارند.
۷۱.

کیفیت سنجی محیط در محله های شهری و برنامه ریزی برای محیط پایدار

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۲۴

کلیدواژه‌ها: تحلیل سلسله مراتبی کیفیت محیط شهر سقز محیط شهری

حوزه‌های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دولتی مدیریت شهری جامعه شناسی شهری و آسیب شناسی شهری
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری توسعه پایدار شهری
  4. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۱۳۳۶ تعداد دانلود : ۸۳۷
زیستگاه انسانی هنگامی می تواند بیشترین مطلوبیت را برای انسان دربرداشته باشد که انتظارات وی را در ابعاد مختلف، زیست محیطی، اجتماعی، کالبدی، اقتصادی و... برآورده سازد. چنانچه هریک از این عوامل، در محیط زندگی یک فرد، فاقد کیفیات مطلوب باشند، بر احساس و ادراک وی از فضا و درنتیجه بر سطح رضایت مندی او از محیط زندگی تأثیرگذار خواهد بود. پژوهش حاضر با تأکید بر مشترکات دو مبحث «توسعه پایدار محله ای» و «کیفیت محیط» صورت گرفته است. اهداف این پژوهش شامل ارزیابی نحوه تعامل میان فرد و ادراک او از محیط از یک سو و همچنین وضعیت فیزیکی و عینی محیط از سوی دیگر، تعیین عوامل مؤثر بر کیفیت محیط مسکونی در فضای محله های شهری است. شیوه جمع آوری اطلاعات میدانی، بر پایه بررسی های عینی محقق و تکمیل پرسشنامه از ساکنان و مسئولان بوده است. این پژوهش ازنظر نوع، «کاربردی» و ازنظر روش، «تحلیلی-تطبیقی» با تأکید بر «نگرش سیستمی» است. مدل ارزیابی کیفیت محیط در قالب مؤلفه های کالبدی-فضایی، اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، زیست محیطی و مدیریتی –حکمروایی به صورت سلسله مراتبی و ایجاد درخت ارزش با رویکرد بالا به پایین ایجاد گردیده است. به منظور تحلیل همزمان شاخص های عینی و ذهنی از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار expert choice استفاده شد. بر اساس نتایج تکنیک AHP محله های شهرک دانشگاه و شاناز با 383/0 و 277/0 امتیاز ازنظر شاخص های موردمطالعه در بهترین شرایط و محله های بهارستان پایین و تپه مالان با 071/0 و 061/0 در بدترین شرایط و پایین ترین رتبه قرار دارند. درمجموع سهم هریک از مؤلفه ها محاسبه شد که مؤلفه زیست محیطی با سهم 7/35 درصدی در رتبه اول قرار گرفت و مؤلفه های اقتصادی، مدیریتی-حکمروایی به ترتیب با سهم 1/6 و 1/4 درصد در رتبه های آخر قرار دارند که در برنامه ریزی های آتی باید به آن توجه شود.
۷۲.

ظرفیت سنجی و پهنه بندی بافت های فرسوده به منظور نوسازی شهری. مطالعه موردی: بخش مرکزی شهر اراک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶ 137 - 149

کلیدواژه‌ها: ظرفیت سنجی پهنه بندی بافت فرسوده بخش مرکزی شهر نوسازی شهری شهر اراک

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۴۷
هر گونه مداخله و اقدام در بافت های فرسوده شهری ، به دلیل خصوصیات خاص اقتصادی ، اجتماعی ، کالبدی این پهنه ها ، دقت و ظرافت خاص خود را می طلبد. هدف این پژوهش ظرفیت سنجی قطعات و اولویت بندی پهنه ها برای نوسازی است. معیار های ظرفیت سنجی و پهنه بندی شامل کاربری زمین، دانه بندی قطعات، عرض معابر، کیفیت ابنیه و مصالح بکار رفته در آنهاست. محدوده مورد مطالعه بافت فرسوده واقع در بخش مرکزی شهر اراک با مساحتی حدود 62 هکتار و جمعیتی حدود 14352 نفر در سال1390 است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل های تحلیل سلسه مراتبی و منطق فازی در محیط نرم افزار Arc GIS است. شناخت و تعیین اولویت های نوسازی با بکارگیری مدل های کمی و استفاده از معیارهای کالبدی در مدیریت بهینه نوسازی بسیار ضروری است. نتایج پژوهش نشان می دهد با توجه به تقسیم بندی بافت فرسوده 62 هکتاری در 4 گروه با اولویت خیلی زیاد، زیاد، متوسط و کم، قطعات با اولویت خیلی زیاد در هسته مرکزی شهر واقع اند و قطعات با اولویت زیاد در کل بافت پراکنده می باشند. همچنین مجموع مساحت قطعات با اولویت خیلی زیاد و زیاد که جمعاَ حدود 10.9 هکتار می باشند و در وضع موجود حدود 357 نفر سکنه دارند، که در صورت اتخاذ مدیریت بهینه و اعمال ضوابط احداث بنای ویژه در این محدوده، می توان جمعیتی بالغ بر 8000نفر را اسکان داد.
۷۳.

تحلیل فضایی نظام شبکه شهری استان کرمانشاه (سالهای 1375 تا 1390)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش محیط سال هشتم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۳۱ 55 - 76

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی نظام سلسله مراتب شهری نخست شهری کرمانشاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۷۴
    این پژوهش به تحلیل فضایی سلسله مراتب شهری استان کرمانشاه طی سال های1390-1375 پرداخته است. هدف این پژوهش تبیین نابرابریهای جمعیتی به منظور کاهش این نابرابریها در سطح شهرهای استان است. بررسی ها مشخص می سازد که در استان کرمانشاه با 29 شهر در سال 1390،  شهر کرمانشاه به عنوان مرکز استان با جمعیتی حدود 851405 نفر تقریبا 62.8 درصد جمعیت شهری استان و 8 برابر شهر دوم و 16برابر  شهر سوم(کنگاور) جمعیت دارد.  در واقع کمبود شهرهای میانی در شبکه شهری استان زمینه های ناپایداری شهری را فراهم آورده است. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و تطبیقی با بهره گیری از نرم افزارهای GIS،EXCEL، قانون رتبه اندازه، مدل حد اختلاف طبقه ای، ضریب آنتروپی و منحنی لورنز انجام شده است. نتایج حاصل از روشهای بکار گرفته  عدم تعادل در سلسله مراتب شهری و گرایش به ناپایداری شهری را نشان می دهد. براساس مدل حد اختلاف طبقه ای  در سال 1390 بیش از6/96درصد شهرها زیر141 هزار نفر جمعیت دارند معادلات بدست امده از قانون رتبه اندازه شهرهای استان کرمانشاه طی سه دوره بررسی شده بیانگر اختلاف زیاد با خط نرمال می باشد. بر این اساس ضریب آنتروپی از80/ در سال75 به79 / در سال 85 و در سال90 به69/ رسیده که نشانگر ناهمگونی در توزیع جمعیت استان است. در میان شهرستان های استان، شهرستان کرمانشاه به لحاظ توزیع فضایی جمعیت ناموزون ترین توزیع فضایی جمعیت را نسبت به سایر شهرستان ها دارد، به طوری که شهر اول (کرمانشاه) 216 برابر شهر دوم (کوزران) جمعیت دارد.
۷۴.

ارزیابی قابلیتهای زیست پذیری بافت فرسوده و راهبردهای تقویت آن (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر زنجان)

نویسنده:
منبع: شهر پایدار دوره دوم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲ (پیاپی ۳)

کلیدواژه‌ها: زیست پذیری راهبردهای تقویت بافت فرسوده شهر زنجان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۹۰ تعداد دانلود : ۶۹۲
بحث بافتهای فرسوده به عنوان پتانسیل زیست شهری؛ دیر زمانی است که در کشور ما توجه بسیاری از صاحبنظران و کارشناسان را به خود معطوف کرده و برنامه ریزی برای ارتقای کیفیت زیست این بافت ها اجتناب ناپذیر می نماید. در این میان به نظر می رسد برای زیست پذیری بافت فرسوده شهر زنجان اتخاذ روند برنامه ریزی استراتژیک می تواند کمک شایانی در تهیه راهبردهای نهایی برای رسیدن به نقطه مطلوب نماید. در راستای دستیازی به هدف تحقیق؛ گرداوری داده ها به روش کتابخانه ای، پیمایشی و مصاحبه با کارشناسان و نخبگان شهری؛ و به منظور شناسایی عوامل بیرونی و داخلی موثر بر زیست پذیری بافت از تکنیک سوات و در جهت اولویت بندی استراتژیها از مدل AHP بهره گرفته شد. نتایج تحلیل نشان می دهدکه بافت فرسوده شهر زنجان از نظر نقاط قوت و فرصتهای زیست پذیری از پتانسیل بالایی برخوردار بوده و استراتژی تهاجمی به عنوان اولویت دارترین راهبرد جهت مداخله در زیست پذیری بافت فرسوده تعیین گشته است.
۷۵.

تحلیل فضایی اثرات بازارچه های مرزی در توسعه یافتگی شهرهای بانه و پیرانشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۸ 189 - 200

کلیدواژه‌ها: بازارچه مرزی توسعه یافتگی شهر بانه شهر پیرانشهر فضای جغرافیایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
هدف مقاله حاضر بررسی تأثیر بازارچه مرزی بانه و پیرانشهر در درجه توسعه یافتگی این دو شهر بر اساس شاخص های اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، کالبدی – فضایی است و همچنین عوامل مؤثر بر تفاوتهای تاثیر بازارچه های مرزی درتوسعه یافتگی است. مناطق مرزی از نقاط حساس و استراتژیک کشور به شمار می آیند که دارای طبیعت غیر حاصلخیز به خصوص در عرصه های کوهستانی و بیابانی هستند. به همین دلیل فقدان رفاه و نبود انگیزه های لازم برای زندگی، زمینه ساز مشکلات سیاسی، اقتصادی،و امنیتی برای دولتهای وقت بوده است. در این میان بازارچه های مرزی ازعمده ترین ابزارهای متحول کننده شهرهای مرزی می باشند که می توانند تحولی بنیادین در کارکرد، کالبد، تولید، اشتغال و در نهایت تغییر ساختار اقتصادی و کالبدی و کاهش مهاجرت شهرهای مرزی ایجاد کنند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با بهره گیری از مدل کمی موریس انجام شده است.جمع آوری داده ها و اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و مشاهده میدانی صورت گرفته است. نتایج حاصله با استفاده از روش موریس و مشاهده میدانی حاکی از آن است که اگر چه شهر پیرانشهر و بانه در شرایط طبیعی و توپوگرافی تقریبا یکسانی هستند ولی تأثیر بازارچه مرزی در توسعه یافتگی شهر بانه نسبت به پیرانشهر بیشتر بوده است و آن ناشی از دسترسی ارتباطی، عوامل فرهنگی (قومیت همگن)، اقتصاد وابسته به خدمات و فعالیت غیر از کشاورزی و به طور کلی فضای جغرافیایی خاص شهر بانه می باشد. همچنین محدودیت جغرافیایی شهر پیرانشهر از قبیل محصور بودن بین کوههای مرتفع و زمین های کشاورزی مرغوب و تعدد کاربری نظامی اطراف از عوامل موثر در کمتر توسعه یافتگی شهر پیرانشهر نسبت به بانه می باشند.
۷۶.

تحلیل فضایی آسیب پذیری محله های شهری با رویکرد پدافند غیرعامل در شهر پیرانشهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال دوم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی پدافند غیرعامل شهر پیرانشهر آسیب پذیری محلات شهر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۹ تعداد دانلود : ۴۴۸
این پژوهش به پهنه بندی آسیب پذیری محله های شهری پیرانشهر در برابر مخاطرات محیطی به ویژه تهاجم نظامی با توجه به 5 متغیر و 16 شاخص بر اساس رویکرد پدافند غیرعامل پرداخته است. همچنین، تعیین میزان آسیب پذیری تأسیسات و تجهیزات و پهنه بندی آسیب پذیری محله های شهر پیرانشهر از منظر پدافند غیرعامل از اهداف این پژوهش است. متغیرهای اصلی پژوهش شریان های حیاتی، مراکز مدیریت شهر، مراکز نظامی، تأسیسات و تجهیزات شهری، مراکز پشتیبانی هستند. روش پژوهش توصیفی تحلیلی با بهره گیری از مدل AHP Fuzzy است. یافته های پژوهش مشخص می سازد به ترتیب شریان های حیاتی با ضریب 469/0، مراکز مدیریت بحران و مراکز پشتیبانی مشترک با ضریب 201/0، تجهیزات شهری با ضریب 086/0 بیشترین آسیب پذیری و مراکز نظامی با ضریب 043/0 کمترین آسیب پذیری را به خود اختصاص دادند. با توجه به توزیع فضایی عناصر محلات شهری می توان گفت محله های غربی، مرکزی و جنوب غربی شهر شامل محله های کهنه خانه و گراو و بخش هایی از محله های فرهنگیان یک، قدس، ایثارگران، زرگتن و مام خلیل آسیب پذیرترین محله های شهر پیرانشهر در برابر تهاجمات نظامی هستند
۷۷.

ارزیابی اثرات اجرای طرح هادی بر سکونتگاﻩهای روستایی (مطالعة موردی: شهرستان نیشابور)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی روستایی سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۶

کلیدواژه‌ها: طرح هادی روستایی شهرستان نیشابور ارزیابی کالبدی ارزیابی اجتماعی- اقتصادی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۳ تعداد دانلود : ۱۱۵۹
هدف: طرح هادی روستایی یکی از بنیادﯼترین اقداماتی است که با هدف توسعة روستایی در ایران اجرا شده است. با توجه به روند اجرای این طرحﻫﺎ، ارزیابی آنﻫﺎ برای برنامهﺭیزی توسعة روستایی ضروری است. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی اثرات کالبدی، اقتصادی و اجتماعی اجرای طرحﻫﺎی هادی اجراشده در شهرستان نیشابور ﻣﻰباشد. روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی است. برای گردآوری اطلاعات از روشﻫﺎی میدانی و اسنادی کمک گرفته شده است و براساس آن، اطلاعات 25 روستا در دو گروه روستاهای برخوردار و نابرخوردار درقالب 358 پرسشنامه براساس فرمول کوکران در منطقه گردآوری شده است. همچنین، 35 پرسشنامه از کارشناسان شوراهای اسلامی، دهیاران و کارمندان بنیاد مسکن جمعﺁوری شده است. برای پردازش دادﻩها از روشﻫﺎی آمار توصیفی و استنباطی (کاﻯاسکوئر) بهره گرفته شده است. یافتهﻫﺎ: نتایج نشان میﺩهد پس از اجرای طرح، درزمینة کالبدی، شاخص معابر بهبود یافته است و شاخص محیط زیست روستا شامل آرامستان، دفع زباله، فاضلاب، فضای سبز و جمعﺁوری آﺏهای سطحی موردتوجه قرار نگرفته است. در بعد اجتماعی، شاخص میزان مهاجرت، مشارکت و رضایتمندی و در بعد اقتصادی، شاخصﻫﺎی سرمایﻪگذاری و اشتغال در وضعیت مطلوبی قرار دارند. محدودیتﻫﺎ: روشن ساختن زوایای پنهان اجرای طرح هادی و واکاوی آثار کالبدی، اجتماعی و اقتصادی آن بر جامعة روستایی از چالشﻫﺎی پژوهش حاضر محسوب ﻣﻰشود. راهکارهای عملی: با توجه به یافتهﻫﺎی پژوهش، راهکارهای اجرایی مانند تقویت جنبهﻫﺎی زیﺴﺖمحیطی، استفاده از یک تیم ناظر محلی در هر سه مرحلة ارزیابی، بهرﻩگیری از مدیریت مشارکتی (دولتی- مردمی)، کوتاﻩترکردن بازة زمانی اجرای طرح هادی و ... پیشنهاد ﻣﻰشود. اصالت/ ارزش: پژوهش حاضر از این جهت دارای اهمیت است که ﻣﻰتوان با دست یابی به نقاط قوت و ضعف طرحﻫﺎی ذکرشده به برنامهﺭیزی اصولی برای بهبود زندگی روستاییان اقدام نمود.
۷۸.

ارزیابی تحقق پذیری مؤلفه های توسعه فضایی- کالبدی طرح جامع شهر بیجار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۲ تابستان ۱۳۹۳ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: اشتغال جمعیت کاربری زمین توسعه فضایی - کالبدی طرح جامع بیجار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰۷ تعداد دانلود : ۶۱۷
هدف اصلی این پژوهش ارزیابی میزان تحقق پذیری طرح جامع شهر بیجار در مؤلفه های توسعه فضایی- کالبدی به ویژه جمعیت، اشتغال، کاربری زمین و چگونگی و جهت گسترش شهر است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و مقایسه ای است. برای جمع آوری داده ها از روش های اسنادی و میدانی و برای پردازش داده ها و اطلاعات از مدل های AHP و مدل ELECTRE و نرم افزار Expert Choice بهره گیری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان تحقق پذیری طرح جامع در مؤلفه جمعیت 17/46 درصد، در مؤلفه اشتغال 60/58 درصد و در مؤلفه مساحت پیشنهادی شهر 44 درصد بوده است. درباره جهت گسترش شهر، پیش بینی طرح جامع در کوتاه مدت هم گام با طرح بوده است، اما به دلیل تکمیل ظرفیت محدوده پیشنهادی، گسترش شهر بر خلاف جهت پیشنهادی طرح جامع که در سمت شمال شرقی بوده، در جهت شمال غرب و روی زمین های کشاورزی گسترش یافته است. از مهم ترین دلایل محقق نشدن پیش بینی های طرح می توان به پیش بینی های غیرکارشناسانه در زمینه تحولات جمعیتی و اقتصادی در درازمدت، ضعف در هماهنگی و مشارکت مؤثر مردم و نخبگان محلی و ضعف در بهره گیری از الگوهای مطلوب و مناسب رشد و توسعه شهری و عدم انسجام مطالعات جغرافیایی به ویژه اجتماعی- اقتصادی با الگوی پیشنهادی توسعه کالبدی- فضایی شهر اشاره کرد. بنابراین می توان گفت مشارکت نکردن نخبگان و جمعیت بومی در فرایند تهیه و تدوین و نظارت مستمر و ضعف در انعطاف پذیری طرح از دلایل عدم موفقیت طرح جامع شهر بیجار بوده است.
۷۹.

توسعه گردشگری شهر طالقان با استفاده شاخص بیوکلیماتیک و سوآت

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۲ زمستان ۱۳۹۳ شماره ۸ 149 - 172

کلیدواژه‌ها: توسعه گردشگری شهرطالقان اکوتوریسم سوآت تی سی آی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۷۲
گردشگری فرصتی را فراهم ساخته تا هر مقصدی جهت بهره جستن از منافع حاصل از آن را امیدوار سازد. ارزیابی توان محیطی اگر به گونه ی شایسته ای صورت پذیرد موجب اصلاح طرح ها و پیشگیری از بروز ناکامی در توسعه گردشگری می شود. شرایط طبیعی و ساختار اجتماعی – فرهنگی شهر طالقان اشکال متنوعی از فضاهای شهری و روستایی به وجودآورده است که هر کدام به لحاظ کارکرد های طبیعی و انسانی از سایر نواحی متمایزاند براین اساس تحلیل شرایط اقلیمی برای تعیین تقویم آسایش گردشگری (بهترین زمان) و تدوین استراتژی های توسعه گردشگری با استفاده از پتانسیل های شهر امری در خور توجه است. جهت دستیابی به اهداف فوق بانظر سنجی از متخصصان امور شهری و فهرست کردن عوامل داخلی – خارجی با زیر شاخص های تفکیک شده (طبیعی، زیست محیطی، اجتماعی – فرهنگی، اقتصادی، زیر ساختی و گردشگری) با مدل SWOT صورت گرفته است و با اولویت بندی عوامل مذکور استراتژی محافظه کارانه ارائه گردید. و به منظور ارزیابی شرایط اقلیم آسایش از شاخص بیوکلیماتیک TCI و داده های اقلیمی ایستگاه سینوپتیک کرج در یک دوره زمانی 20 ساله استفاده گردید، نتایج حاکی از آن است که همه ی ماه ها به جز ماه ژانویه از شرایط مناسب برای گردشگری خاص خود برخوردارند.
۸۰.

بررسی و تحلیل روند تحولات نظام شهری استان ایلام طی سالهای 1345 تا 1385(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای (دانشگاه آزاد مرودشت)سال چهارم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: ایلام برنامه ریزی منطقه ای نظام شهری سلسله مراتب جمعیت شهری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳۶ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
اولین مرحله در برنامه ریزی منطقه ای تحلیل نظام سلسله مراتب شهری و روند تحولات آن درسطح مناطق و نواحی یک کشور است. در دنیای واقعی هیچ شهر و منطقه ای بی نیاز از ارتباط و تعامل با شهرها و مناطق دیگر نیست. در پرتو این ارتباط متقابل است که نظام شهری متوازن شکل می گیرد. این مقاله با هدف، دستیابی به ویژگی های شبکه شهری استان ایلام و چگونگی روند تحولات آن طی سالهای 1345 تا 1385 پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با بهره گیری از مدل های نخست شهری، ضریب آنتروپی، ضریب جینی، تمرکز هرفیندال، عدم تمرکز هندرسون و قانون رتبه- اندازه انجام گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که پدیده ی نخست شهری، گسست در ساختار سلسله مراتبی، کم جمعیتی اکثر شهرها، عدم تعادل و توازن در توزیع فضایی جمعیت شهری از ویژگی های شبکه شهری استان است. در سال های اخیر اگرچه از میزان نخست شهری کاسته شده و از رقم 77 درصد در سال 45 به 48 درصد در سال 85 رسیده، اما شبکه شهری همچنان به لحاظ توزیع فضایی جمعیت ناموزون و نامتعادل است. این امر موجب عدم بهره برداری بهینه از منابع سرزمینی شده است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان