حمیدرضا رخشانی نسب

لازمه پیشبرد توسعه در هر جامعه، به داشتن پشتوانه های اجتماعی بستگی دارد که سرمایه اجتماعی یکی از آن ها است که دارای عناصری چون اعتماد اجتماعی، انسجام اجتماعی، مشارکت اجتماعی و آگاهی اجتماعی می باشد. هدف مقاله حاضر ارزیابی و تحلیل تأثیر مؤلفه های سرمایه اجتماعی در توسعه شهری در شهر زابل می باشد. مقاله حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. نحوه جمع آوری اطلاعات «پیمایشی» است، نمونه آماری این پژوهش با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر از شهروندان بالای 15 سال شهر زابل می باشد که به روش نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده انتخاب شده اند. تجزیه وتحلیل داده ها نیز در نرم افزارSpss، با استفاده از ضریب همبستگی رگرسیون برای آزمون فرضیه ها و آزمونt-test برای سنجش گویه ها انجام شده است. یافته های حاصل نشان داد که رابطه بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی و توسعه شهری تأیید می شود. همچنین نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون گام به گام، حاکی از آن است که دو متغیر انسجام اجتماعی و اعتماد اجتماعی در معادله باقی مانده اند و بالاترین تأثیر را در تبیین متغیر وابسته )توسعه شهری) داشته اند. درنهایت بر اساس نتایج حاصله از این پژوهش می توان بیان کرد که سرمایه اجتماعی می تواند نیروی معنوی بسیار قوی برای توسعه شهری است.

یکی از عمده ترین سیاست های کشور در سال های اخیر با هدف تأمین مسکن اقشار مختلف، «طرح مسکن مهر» است که به عنوان یکی از استراتژی های اصلی دولت با هدف تأمین مسکن اجرا شد. هدف این پژوهش، «ارزیابی تطبیقی میزان سنجش رضایت ساکنان از مسکن مهر در شهر زاهدان» است. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی است. در جمع آوری داده ها و اطلاعات از روش های اسنادی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، ساکنان مجتمع های مسکن مهر شرق و غرب زاهدان و شامل 4950 سرپرست خانوار است. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 562 سرپرست خانوار برآورد شده که برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل همبستگی پیرسون نشان می دهد اگرچه بین متغیرهای سن و درآمد ماهیانه و میزان تحصیلات با رضایت از مجتمع مسکونی رابطه معنی داری وجود دارد. اما نتایج آزمون T نشان داد رضایت مندی ساکنان مجتمع های مسکن مهر زاهدان با میانگین کلی 79 زیرمعیار، پایین تر از حد متوسط(41/2) است. برای رتبه بندی نهایی شاخص ها از آزمون فریدمن و مهمترین اثرگذار نیز شاخص عملکردی–ساختاری شامل دسترسی ها و تسهیلات است، برای تحلیل مؤثرترین شاخص های اثرگذار بر کیفیت سکونتی ازنظر کارشناسان، از مدل SAWARA و مهمترین شاخص محتوایی شاخص اثرگذار وجود دوربین مدار بسته، نزدیکی بیشتر به مرکز خرید است. در نهایت نتایج آزمون T مستقل برای مقایسه دو مجتمع مسکونی مهر نشان داده، اختلاف معنی داری از نظر سطح رضایت مندی در مساکن مهر زاهدان وجود ندارد.

امروزه موضوع خدمات درمانی یک استراتژی ضروری و اساسی برای ارتقای سلامت همگانی و به شکل گسترده راه حلی جهانی به منظور بهبود کیفیت زندگی در جهان به شمار می رود. به نظر می رسد که مراکز درمانی شهر بم نیز ازنظر مکان گزینی در بسیاری از موارد دچار مشکل هستند که این امر می تواند ضررهای اقتصادی، مالی و حتی ضررهای جانی غیرقابل جبرانی را نیز در پی داشته باشد. لذا بررسی کیفی مکان گزینی این مراکز می تواند به بهبود و ارتقاء کار آیی این مراکز و کاهش مشکلات عدیده آن ها منجر شود. هدف پژوهش حاضر ارزیابی کیفی مکان گزینی مراکز درمانی در شهر بم با توجه به شش مؤلفه دسترسی، هم جواری، وابستگی، ظرفیت، ایمنی و آسایش و راحتی می باشد. مقاله حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی - تحلیلی می باشد. شیوه جمع آوری اطلاعات در این تحقیق کتابخانه ای-اسنادی و مطالعات میدانی است. برای ارزیابی کیفی مکان گزینی مراکز درمانی، اولویت بندی و تعیین میزان مطلوبیت هریک از واحدها از مدل ترکیبی ارزیابی تولید وزنی تجمعی (WASPAS) که در مسائل پیچیده تصمیم گیری کارایی بالایی داشته و نتایج حاصل از آن از دقت قابل توجهی برخوردار است، بهره گرفته شده است. یافته های حاصل نشان داد که واحدهای درمانی موردمطالعه ازنظر مؤلفه های کیفی مکان گزینی دارای تفاوت هستند. به طوری که کلینیک بقیه الله و درمانگاه تخصصی امام حسین (ع) و کلینیک تخصصی امام رضا (ع) دارای شرایط مطلوب ازنظر شاخص های مدنظر پژوهش، کلینیک سالک، درمانگاه سلامت و بهداشت دهان و دندان و درمانگاه امام خمینی (ره) دارای وضعیت نیمه مطلوب، درمانگاه زیدیه و درمانگاه فخرآباد در وضعیت نامطلوب قرار دارند. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش و مشخص شدن وضعیت مراکز درمانی شهر بم ازنظر بهینه بودن و مطلوبیت در 6 معیار اصلی موردبررسی، پیشنهاد می شود که بر اساس وضعیت هرکدام از مراکز به رفع تعارض ها و بهبود شرایط کیفی مکان گزینی آن ها به جای ایجاد مراکز درمانی جدید و هزینه بر اقدام شود.

در دهه های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده و در مدت کوتاهی به چندین برابر وسعت اولیه خود رسیده اند. شهر زاهدان نیز طی دوران حیات 100 ساله اش به طور نامتوازنی رشد کرده و گسترش شتابانی را به خود دیده است. رشد 5/32 برابری جمعیت شهر و رشد 34 برابری وسعت آن نسبت به اولین سرشماری بیانگر این مسأله می باشد. به طوری که توسعه این شهر در جهت افقی بوده و گسترش مداوم ساخت و سازهای شهری سبب رشد بی قواره شهر شده است. بر این اساس، در پژوهش حاضر رابطه بین جمعیت و میزان رشد و پراکندگی شهری در زاهدان با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن و ضریب FAR مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد، طبق مدل هلدرن زاهدان در طول دوره مورد مطالعه دارای رشد بی قواره شهری (اسپرال) بوده است. مقادیر ضریب آنتروپی نیز بیانگر رشد پراکنده (اسپرال) شهر زاهدان است. با توجه به گسترش شکاف ارزش آنتروپی ناشی از رشد افقی و اسپرال شهر، الگوی شهر هوشمند و فشرده به عنوان الگوی مطلوب گسترش آتی زاهدان تشخیص داده شده است.

    این پژوهش توسعه خدمات دفاتر مخابرات خصوصی را در استان های کشور مورد بررسی قرار داده است. اهداف پژوهش، تعیین عوامل مؤثر بر توسعه خدمات دفاتر مورد مطالعه، سنجش میزان تمرکز خدمات دفاتر و بررسی سطوح توسعه خدمات آن ها در استان های کشور است. روش پژوهش «توصیفی- تحلیلی» بوده و برای دستیابی به اهداف پژوهش، مدل های تحلیل عاملی، تکنیک سنجش سطح تمرکز، تحلیل خوشه ای و رگرسیون چند متغیره به کار گرفته شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که با تقلیل 55 شاخص ایجاد شده به 40 شاخص انتخابی، 6 عامل معنادار که 2/67 درصد واریانس جامعه را تبیین می کند، بر توسعه خدمات دفاتر مخابرات خصوصی مؤثر هستند. میزان تمرکز خدمات مورد مطالعه، بیانگر حداکثر تعادل در عامل «مکالمات تلفنی» و عدم تعادل در عامل «پوشش بیمه ای دفاتر» می باشد. بر اساس عامل های مورد مطالعه، استان تهران تقریباً بیشترین تمرکز عامل ها را به خود اختصاص داده است. به لحاظ توسعه عملکردی، 4 استان در سطح فراتوسعه، 10 استان در سطح میان توسعه بالا، 7 استان در سطح میان توسعه پایین و 10 استان در سطح فروتوسعه قرار دارند. برای متعادل تر شدن منافع حاصل از عملکرد دفاتر مخابرات خصوصی، رگرسیون چند متغیره تأثیر عامل «کارکردی- نهادی» را بیش از سایر عامل ها پیش گویی می نماید.

  امروزه جوامع بشری با مسئله بزرگ افزایش شدید نسبت جمعیت سالمندان به کل جمعیت، روبه رو هستند. علت این مسئله، پیشرفت های بهداشتی و پزشکی و کاهش آمار موالید و مرگ ومیر است. در این میان، نکته مهم آن است که 60 درصد افراد سالمند در کشورهای درحال توسعه زندگی می کنند؛ کشورهایی که آمادگی لازم برای رویارویی با پدیده سالمندی و پیامدهای بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی آن را ندارند. هدف از این پژوهش ارزیابی شاخص های شهر مطلوب سالمندان و ارزیابی مهم ترین بعد در شهر یاسوج می باشد. این تحقیق بر اساس هدف «کاربردی» و ازلحاظ ماهیت و روش «توصیفی-تحلیلی» می باشد. شیوه گردآوری اطلاعات شامل مطالعات کتابخانه ای (فیش برداری و اسنادی) و مطالعات میدانی (پرسش نامه) است. جهت تحلیل داده ها از مدل های تحلیل آماری در SPSS شامل آزمون T تک نمونه ای، تحلیل رگرسیون چند متغیره و تحلیل عاملی استفاده شد. نتایج ارزیابی شاخص ها نشان داد که شهر یاسوج ازنظر مطلوبیت برای سالمندان از شرایط مناسب و باکیفیتی برخوردار نبوده و در طراحی و ساخت شهر یاسوج، رفاه و آسایش سالمندان به درستی موردتوجه قرار نگرفته و فقط در برخی از ابعاد به این امر توجه شده است.

پژوهش حاضر به بررسی و تحلیل نقش شهر ساحلی کنارک در توسعه روستاهای پیرامونی آن می پردازد. این پژوهش از نظر هدف «کاربردی» و از نظر شیوه اجرا «توصیفی- تحلیلی» است. جامعه آماری پژوهش 20 روستای حوزه پیرامونی کنارک با جمعیت بالای 10000 نفر بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر محاسبه شده است. ابزار گردآوری اطلاعات به دو صورت کتابخانه ای و میدانی بوده است. جهت جمع آوری داده های میدانی از پرسش نامه محقق ساخته استفاده شد که به صورت تصادفی ساده در بین پاسخگویان توزیع شده است. داده های مورد نیاز در قالب 4 شاخص و 24 زیرشاخص جمع آوری گردید. جهت تحلیل یافته های استنباطی از آزمون تی تک نمونه ای، رگرسیون چند متغیره و آزمون تحلیل مسیر و جهت تعیین سطح توسعه یافتگی روستاهای پیرامونی شهر کنارک از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی و مدل تاپسیس فازی استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان می دهد که شاخص اقتصادی با میانگین 910/2 پایین تر از حد مطلوب و شاخص فرهنگی با میانگین 233/3، شاخص اجتماعی با میانگین 059/3 و شاخص زیربنایی و ارتباطی با میانگین 071/3 بالاتر از حد مطلوب قرار دارند. نتایج تحلیل مسیر بیانگر آن است که شاخص اقتصادی با اثر کلی 742/0 و شاخص زیربنایی- ارتباطی با اثر کلی 621/0 به ترتیب بیشترین تأثیر را بر توسعه روستاهای پیرامونی داشته و شاخص فرهنگی با اثر کلی 199/0 کم ترین تأثیر را داشته است همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان می دهد، بر اساس سطح معنادری به دست آمده (000/0 Sig=)، بین کارکردهای شهر ساحلی کنارک و توسعه روستاهای پیرامونی آن رابطه معنی داری برقرار است. به عبارتی می توان چنین بیان کرد که اثرات شهر ساحلی کنارک بر توسعه روستایی چشمگیر است. لذا پیشنهاد می گردد با گسترش و رونق گردشگری ساحلی در این خطه علاوه بر افزایش اشتغال در شهر کنارک و روستاهای اطراف به بهبود زیرساخت های روستاهای این ناحیه نیز کمک کرد.

شهر به عنوان پدیده ای پیچیده و پویاست که در گذر زمان، همواره دچار تحولات کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی و فرهنگی می شود. در نتیجه ی رشد سرسام آور شهرها، مدیریت شهری به علت فقدان منابع و زمان لازم برای پاسخگویی به نیازهای فزاینده شهروندان، دچار معضلی گردیده که رهایی از آن را تنها در چارچوب راه حل های نوین می توان یافت. در این میان برنامه ریزی راهبردی می تواند به عنوان رویکردی نوین جهت رفع این معضل مطرح می گردد. هدف از انجام پژوهش حاضر، برنامه ریزی راهبردی برای توسعه فضایی محله های شهر زاهدان می باشد که ابعاد اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی و کالبدی در آن مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی- تحلیلی است که با استفاده از داده های اسنادی و مطالعات میدانی و بهره گیری از روش SWOT انجام شده است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که وجود اراضی بایر وسیع و مناسب و فاقد کاربری در سطح شهر به عنوان اولویت اول در توسعه فضایی محله های شهر زاهدان مطرح می باشد. توجه به فقر شدید فضای سبز و مراکز تفریحی و گذران اوقات فراغت در سطح محله ها، می تواند عاملی مهم در راستای توسعه فضایی محله ها در سطح شهر زاهدان قلمداد شود.

شوراهای اسلامی شهر یکی از اثرگذارترین عناصر در نظام مدیریت شهرها محسوب می گردند و نقش بسیار مهمی در اداره شهرها دارند. بنابراین، بررسی عملکرد و تعیین میزان موفقیت شوراها در مدیریت شهری از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بر این اساس، پژوهش حاضر میزان موفقیت و عملکرد شوراهای اسلامی شهر جیرفت را در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، محیطی، کالبدی و اجرایی مورد بررسی و تحلیل قرار می دهد. روش پژوهش «توصیفی- تحلیلی» است که به شیوه «پیمایشی» انجام شده است. در این پژوهش، گردآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه انجام شده و تحلیل داده ها در محیط نرم افزاری SPSS در دو سطح توصیفی و استنباطی انجام گرفته است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عملکرد شوراها در مدیریت شهر جیرفت در سطح متوسط به بالا قرار دارد. نتایج به دست آمده از آزمون کای اسکوئر نشان دهنده عملکرد بالای شورای اسلامی شهر جیرفت در ابعاد اجرایی، کالبدی و محیطی، عملکرد متوسط در بعد اجتماعی و عملکرد ضعیف در بعد اقتصادی می باشد.

مسکن ابتدایی ترین و حیاتی ترین نیاز هر موجود زنده ای در طبیعت، به معنا و مفهوم سرپناه است. مسکن در محله های کم برخوردار به دلیل خودرو بودن، نداشتن مجوز ساخت، استفاده از مصالح ناپایدار و ریزدانگی از کمیت و کیفیت مناسبی برخوردار نمی باشد. همین امر زیست پذیری مسکن را با چالش های اساسی روبرو می سازد. بنابراین هدف پژوهش حاضر بررسی زیست پذیری در قلمرو مسکن محله های کم برخوردار شهر زابل است. این پژوهش از نظر هدف «کاربردی» و به لحاظ ماهیت «توصیفی – تحلیلی» است. برای تجزیه و تحلیل داده های پژوهش از میانگین شاخص ، ANOVA و همبستگی چند متغییره در نرم افزار spss، جهت نمایش محله های شهر زابل از لحاظ ابعاد زیست پذیری مسکن(اقتصادی، اجتماعی، کالبدی فضایی و زیست محیطی) از دورن یابی به روش IDW و همچنین تکنیک چند معیاره EDAS استفاده شده است. نتایج میانگین شاخص های پژوهش نشان می دهد مسکن محله های کم برخوردار شهر زابل از نظر ابعاد زیست پذیری براساس رتبه بندی اکونومیست، در شرایط غیرقابل قبول قرار گرفته است. به طوری که بعد کالبدی با امتیاز 47.91 نامناسب ترین و بعد اجتماعی با امتیاز 56.55 مناسب ترین می باشد. همچنین تحلیل رگرسیون در محله های مورد بررسی نشان می دهد که بین ویژگی های مسکن در ابعاد مختلف با زیست پذیری مسکن همبستگی بالایی وجود دارد به طوری که ضریب این همبستگی 673/0 است؛ در بین ابعاد نیز ضریب همبستگی ویژگی های کالبدی مسکن با زیست پذیری با 561/0 بیشترین ضریب و بعد اجتماعی با 189/0 کمترین ضریب همبستگی را دارد. نتایج حاصل از وضعیت ابعاد مختلف زیست پذیری مسکن در پهنه محله های کم-برخوردار شهر زابل براساس روش درون یابیIDW نشان می دهد که ناحیه 1 اکثر محله های مورد بررسی را در خود جای داده است و از نظر سرانه کاربری های مسکونی، فضای سبز و شبکه معابر نسبت به نواحی دیگر شهر زابل با کمبودهای شدید روبرو است. در بعد فیزیکی و کالبدی محله معصوم آباد و در بعد اقتصادی محله قاسم آباد پایین ترین امتیاز را دارا هستند.

هدف پژوهش حاضر، ارزیابی و تحلیل سطح رقابت پذیری اقتصادی در بین مناطق پنجگانه شهر زاهدان است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی- توسعه ای است. گردآوری داده های پژوهش، با استفاده از ابزار پرسشنامه و اسنادی (اطلاعات سالنامه آماری مرکز آمار ایران و مرکز آمار و اطلاعات شهرداری زاهدان) انجام گرفت. ابزار پرسشنامه بر اساس شاخص های جهانی مجمع اقتصاد و همچنین استفاده از سایر مقالات و پژوهش ها طراحی شد. داده های پژوهش در نرم افزار spss تحلیل قرار گرفتند. برای رتبه بندی مناطق شهر زاهدان بر اساس شاخص های رقابت پذیری، ابتدا با بهره گیری از تکنیک آنتروپی شانون داده ها وزن دهی شدند، سپس از تکنیک چندشاخصه آراس استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از نابرابری مناطق پنجگانه شهر زاهدان در برخورداری از شاخص های رقابت پذیری اقتصادی هستند. به طوری که منطقه یک شهر زاهدان با وزن 765/0 در رتبه اول و با سطح رقابت پذیری بالا، منطقه دو با وزن 542/0 و منطقه پنج با وزن 407/0 به ترتیب در رتبه های دوم و سوم و با سطح رقابت پذیری متوسط، منطقه چهار با وزن 234/0 در رتبه چهارم و نهایتاً منطقه سه با وزن 199/0 در رتبه پنجم با سطح رقابت پذیری پایین قرار دارد.

تأمین مسکن مناسب از نظر ایمنی، اسایش و کارایی انرژی به عنوان مهمترین خواسته های بشری مطرح بوده است که در این زمینه سیستم هوشمند ساختمان با بکارگیری از آخرین تکنولوژی ها، شرایطی ایده آل را در ساختمان ها پدید می آورد. در این راستا هدف پژوهش حاضر بررسی جایگاه ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی مؤثر بر مسکن ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ دﺭ ﺷﻬﺮ شیراز است. پژوهش حاضر از نظر ماهیت توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. جمع آوری داده ها به دو روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته اﺳﺖ. جامعه آماری پژوهش، متخصصین و کارشناسان حوزه مسکن شهر شیراز بوده که با استفاده از روش نمونه گیری دلفی تعداد 72 نفر از کارشناسان به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات، از آزمون های تی تک نمونه ای، رگرسیون و معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج ازمون تی تک نمونه ای نشان می دهد که شاخص مصرف و بهینه سازی انرژی با مقدار 12/3 و شاخص سخت افزای و نرم افزای با مقدار 75/۲، بالاترین و پایین ترین سطح هوشمندی ساختمان های مسکونی را داشته اند. نتایج معادلات ساختاری نشان می-دهد که در بین شاخص های بعد فناوری، سرعت استخراج داده ها در ساختمان با ضریب 0.411در بین شاخص های بعد مصرف انرژی، قطع انرژی و گاز در مواقع خطر با ضریب (0.641) و در بعد سخت افزاری، کنترل تجهیزات با اپلیکیشن با ضریب (0.412) بیشترین اثر را بر هوشمندی ساختمان های مسکونی شهر شیراز دارند و در کل بعد فناوری و داده با ضریب 0.502 و بعد سخت افزار با ضریب 0.311 در مصرف بهینه انرژی و تحقق ساختمان هوشمند اثر گذار است. بصورت کلی ساختمان های مسکونی شهر شیراز از نظر هوشمند سازی در وضعیت مناسبی قرار ندارند و با توجه به ساختمان های مسکونی مدرن و بلندمرتبه و هچنین بافت قدیمی و فرسوده، جهت ارتقای کیفیت زندگی ساکنان و صرفه جویی در مصرف انژی و پیشگیری از حوادث مترقبه، لزوم توجه مدیران شهری به فناوری هوشمند را ضروری می سازد.

مقدمه: امروزه فضاهای شهری مؤلفه ای برای وقوع نابهنجاری های شهری و در نتیجه عدم امنیت در شهر می باشد؛ لذا شناخت عواملی که شهروندان را دچار احساس ترس و ناامنی می کند، ضروری است. این پژوهش با هدف بررسی رابطه سرمایه اجتماعی و احساس امنیت در بین شهروندان شهر زاهدان و راهکارهایی جهت ارتقاء آن انجام شده است. روش: پژوهش حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی به روش پیمایش است که در بین 382 نفر از شهروندان بالای 15 سال در شهر زاهدان انجام شده است. یافته ها: میزان احساس امنیت شهروندان در مجموع پایین تر از حد متوسط است. بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی شهروندان، بی نظمی اجتماعی، سرمایه اجتماعی و درک از میزان بروز جرایم با احساس امنیت رابطه وجود دارد. در ضمن، متغیرهای حمایت اجتماعی و اعتماد اجتماعی اثر مثبت و در مقابل متغیرهای ریسک و مخاطره و درک از میزان بروز جرایم اثر منفی بر احساس امنیت شهروندان دارند. ریسک و مخاطره و پس از آن اعتماد اجتماعی و حمایت اجتماعی بیش ترین ارتباط را با احساس امنیت شهروندان نشان می دهد. بحث: با توجه به وضعیت نامطلوب احساس امنیت شهروندان شهر زاهدان، باید سازوکاری در جهت توسعه سرمایه اجتماعی در بین ساکنان اندیشیده شود تا میزان حمایت اجتماعی افراد و اعتماد آنان به یکدیگر افزایش یابد و شهروندان با پشتوانه چنین سرمایه ای، احساس امنیت بیش تری کنند.